Þjóðviljinn - 22.08.1943, Blaðsíða 4

þlÓOVILIINN
Munið útiskemmtun
„Berklavarnar“ og „Sjálfs-
vamar“ að Vífilsstöðum
í dag kl. 2.
Skipaútgerð rfkisins
Framhald af 1. síðu.
Hér- eiga hlut að. máli auð-
félög, ’sem um áratugá skeið
hafa safnað stórkostlegum gróða
og hafa þegar greitt hluthöfum
sínum margfalt verð hlutabréfa
í arð. Ef þessi félög geta ekki
verzlað með nauðsynjavöru smá
útvegsins með skaplegu verði,
þá á það að koma til kasta lög-
gjafarvaldsins að athuga, hvort
styrkja verði þá til þess með
milljóna framlögum, eða hvort
heppilegra þyki að hið opinbera
taki verzlun þessarar vöruteg-
undar úr höndum hringanna.
Út yfir tekur þó, þegar Skipa-
útgerðin er að taka leiguskip
eins og Eldborgina til olíúflutn-
inga fyrir hringana með stór-
halla.
Gjaldaliður Jónasar
frá Hriflu.
Ekki fór„ svo, að Jónas frá
Hriflu hafi ekki smápóst í þess-
um reikningum Skipaútgerðar-
innar. I rekstursreikningi land-
helgisgæzlunnar er enn á þessu
ári gjaldaliður, sem þar hefur
staðið í fjöldamörg ár: Biðlaun
til Einars M. Einarssonar fyrrv.
skipherra, 25.895.65 kr. Auk þess
málskostnaður „vegna Einars M.
Einarssonar“ 10 þús. kr. (á að
standa „vegna geðsmuna Jónas-
ar frá Hriflu"). Sá útgjaldaliður
er nú samtals orðinn meiri en
kostnaður lúxusvillu hins nýja
„foringja framleiðendanna“.
T undurduf laeyðingar
t
Talsverður útgjaldaliður er
kostnaður við tundurduflaeyð-
ingar. Hefur Skipaútgerðin unn-
ið mikið verk í þessu efni og er
tala tundurdufla, sem hún hef-
ur haft afskipti af nú orðin allt
að 1300.
Það liggur í augum uppi, að
setuliðsstjórninni ber skylda til
að greiða þennan kostnað, og
hefur blaðið frétt að landhelgis-
sjóður muni og gera kröfu um
það.
*
Hér hefur verið stiklað á
nokkrum atriðum úr reikning-
um Skipaútgerðarinnar. Því
skal ekki neitað,' að rekstur
þessa fyrirtækis er örðugur og
halli eðlilegur vegna skorts á
hentugum flutningatækjum,
samfara nauðsyn þess að annast
flutninga á margar og örðugar
hafnir. Og halli á rekstri þess
er jafn eðlilegur og styrkur til
vegagerða úti um land vegna
bílflutninga.
Hins vegar er formið á fjár-
veitingum fyrirtækisins rangt og
þarf gagngerðra breytinga við.
NÝJA.aíé WÞ IIAXNASKÉé
Knattleikakappinn í hjarta og hug
(Rise and Shine). (Always In My Heart)
Amerískur sjónleikur
LINDA DARNELL. með söng og hljóðfæraslætti.
JACK OAKIE, KAY FKANCIS,
MILTON BERLE. WALTER HUSTON
GEORGE MURPHY. og' söngmærin
GLORIA WARREN,
Sýnd kl. 3, 5, 7 og 9 BORRAH MINEVITCH
og munnhörpusveit hans.
Aðgöngumiðar seldir frá Sýnd kl. 3, 5, 7 og 9.
kl. 11 f. h. JAðgöngumiðasala hefst kl 11

Op bopglnnl,
Næturlæknir er í Læknavarðstöð
Reykjavíkur, Austurbæjarskólanum
sími 5030.
Næturvördur er þessa viku: í
Reykjavíkurapóteki, Sími 1760.
Trúlofun. Nýlega opinberuðu trú-
lofun sína ungfrú Ásta Þorláksdóttir
og Svavar Árnason vélstjóri, Hverf-
isgötu í)8.
Útvarpstíðindi, 23. hefti 5. árg. eru
komin út. Flytja þau viðtal við Þór-
unni Magnúsdóttur, en síðari hluti
skáldsögu hennar: Draumur um
Ljósaland, er nú kominn út. Þá er
smásaga: Eplið, eftir Elísabet Kyle,
Leifur Haralds íslenzkaði. Tvö
kvæði eru í heftinu: Káta Víkurmær
eða fornar ástir, eftir Jón frá Ljár-
skógum og Fornt enskt ástaljóð eft-
ir Ben Jonsson, þýtt af Halldóri
Kilj.an Laxness. Heftið flytur og
Raddir hlustenda, Sindur o fl. t
Útvarpið í dag:
Sunnudagur 22. ágúst.
11.00 Morguntónleikar (plötur).
a) Blásturskvintett í Es-dúr eftir
Mozart.
b) Lagaflokkur nr. 4 eftir sama.
c) Blásturskvintett í Es-dúr eftir
Beethovén.
15.30—16.30 Miðdegistónleikar (plötur) :
a) I persneskum garði eftir Lizu
Lehmahn.
b) Drengurinn frá Shropshire eftir
Butterworth.
19.25 Hljómplötur:
a) Vallée d’Obermann eftir Liszt.
b) MefistovaL eftir sama.
20.20 Einleikur á píanó: Fantasía í c-
moll eftir Mozart (Árni Björnsson).
20.35 Erindi (Friðrik Á. Brekkan rithöf-
undur).
21.00 Hljómplötur: Norðurlandasöngvar-
ar.
21.15 Upplestur: Kvæði eftir Davíð Ste-
fánsson frá Fagraskógi (Jón Norð-
fjörð leikari frá Akureyri).
21.35 Hljómplötur: Lög eftir Chopin.
22.00 Danslög.
23.00 Dagskráriok.
Mánudagur 23. ágúst.
I9.2£ Hljómplötur: Comedian Harmonists
syngja og Iíkja eftir hljóðfærum.
20.30 Þýtt og endursagt (Sverrir Kristjáns-
son sagnfræðingur).
20.50 Hljómplötur: Lög leikin á bíó-
orgel.
21.00 Um daginn og veginn (Friðfinnur
Olafsson viðskiptafræðingur).
21.00 Utvarpshljómsveitin :
Islenzk alþýðulög.
Einsöngur: Hermann Guðmundsson
(tenór) : a) Vor hinzti dagur (Þór-
arinn Guðmundsson), b) Vorgyðj-
an kemur (Árni Thorsteinsson), c)
1 rökkurró (Björgvin Guðmundsson),
d) Móðursorg (Grieg), e) Mens jeg
venter (Grieg).
Framh. af 3. síöu.
Otto Strasser til sósíaldemókrat-
anna.
Tillagan um að gera Þýzka-
land „óskaðlegt“ og refsa því,
vekur margar spurningar varð-
andi framkvæmd slíkra ráðstaf-
ana. Það er ekki mikill meining-
armunur um nauðsyn þess að
afvopna Þýzkaland, hvort sem
það yrði gert á þann hátt að
banna því að hafa her eða ein-
faldlega með afnámi hinnar al-
mennu herþjónustu, eða með þvf
að nema brott hergagnaiðnað
landsins.
Ennfremur hafa komið fram
ýmsar tillögur um sundurhlutun
Þýzkalands, til dæmis með því
að skéra frá Prússland Júnkar-
anna eða skipta Þýzkalandi í
nokkur sjálfstæð ríki; Bayern,
Mecklenburg, Rínarlönd, o. s.
frv.
Allt þetta vekur að sjálfsögðu
umræður um það hvers konar
stjórnarhættir eigi að koma í
stað Hitlersstjórnar í Þýzkalandi
framtíðarinnar, hvort ætti að
endurreisa stjórnarskrá Weimar-
lýðveldisins og leiðtogum Wei-
mar-Þýzkalands skuli trúað fyr-
ir stjórn landsins; hvort hægt sé
að láta þýzku þjóðinni sjálfri eft
ir að úrskurða í því máli, annað
hvort að öllu eða nokkuru leyti;
hvort ekki mundi rétt,, að setja
upp stjórn í Þýzkalandi, sem
kæmi í veg fyrir endurreisn Hitl-
erismans og hugmyndakerfi ■
hans; hvort það sé nauðsynlegt,
að herir Sameinuðu þjóðanna
hernemi Þýzkaland, svo að hægt
sé að veita þjóðinni nýtt upp-
eldi, taka að sér stjórn landsins,
en hafa auðvitað samvinnu við
andfasistahreyfinguna í Þýzka-
landi.
Þetta mál, refsing Þýzkalands,
vekur svo margvíslegar umræð-
ur um skaðabætur handa lönd-
um, er orðið hafa fyrir árásum
Hitlerssinna, hernámi og land-
auðn; skaðabætur í fjárgreiðsl-
um eða vörum, en slík ákvæði
voru 'mikill þáttur í Versala-
samningunum.
Margir leggja til, að verk-
smiðjur verði fluttar frá Þýzka-
landi til landa, sem hernám Þjóð
verja hefur lagt í auðn, ekki ein-
ungis sem skaðabætur, heldur og
til að gera Þýzkalandi ókleift að
reisa við hinn ægilega hergagna-
iðnað sinn.
[Niðurlag í næsta blaði|.
Richard Wri»ht: ^
ELDUR OG SKÝ
„Guð er ekki með ykkur, þegar þið gerið ekki rétt,“ sagði
Smith djákni.
„Guð ætlaðist ekki til þess að fólk svelti!“ sagði Bonds
djákni.
„En hann er ekki með ykkur þegar þið komið af stað
vandræðum, blóðsúthellingum og bardögum!“ sagði Smith
djákni. „Og hver sá maður, sem kallar sig leiðtoga, út-
valinn af guði og lætur fólk sitt gera rangt, er fífl og andi
guðs er ekki með honum!“
„Hægan, hægan, bróðir Smith!“ sagði Taylor. „Þú talar
hœttuleg orð!“
„Eg segi að hver sá maður, sem fer með fólkið gegn
byssum og lögreglu. ,..“
„Það ætlar enginn að fara neitt með okkur!“ sagði Bonds
djákni.
„Við förum sjálfir!“ sagði Williams djákni.
„Ég tek engan þátt í þessuj“ sagði Smith djákni og spratt
á fætur. „Ég tek engan þátt í þessu og ég ætla að gera
það sem ég get til að hjálpa þjóð minni.“
Það varð hljótt inni.
„Hvað átt þú við. bróðir Smith?“ spurði Tavlor.
„Ég segi að ég ætli að hjálpa þjóð minni,“ sagði Smith
djákni aftur.
Taylor gekk til hans.
„Ætlar þú að rægja okkur fyrir hvíta fólkinuTý
Smith djákni svaraði ekki.
„Talaðu, bróðir Smith!“ sagði Taylor. „Segðu okkur hvað
þú meinar!“
„Ég meina það sem ég meina,“ sagði Smith djákni, beit
saman tönnunum, settist niður, krosslagði hendur og fæt-
ur og horfði á auðan vegginn.
Taylor kyngdi munnvatni sínu og leit niður. Góður guð,
ég veit ekki hvað ég á að gera! Ég vildi að þetta væri búið.
. . . Þessi svertingi ætlar að rægja okkur. Hann ætlar að
rægja okkur til þess að koma sjálfum sér vel við hvíta
fólkið. ...
„Bi'óðir Smith ..byrjaði Taylor.
Hurðin opnaðist og Jimmy kom inn í herbergið.
„Heyrðu. pabbi!“
„Hvað viltu, sonur?“
„Það eru einhverjir úti að spyrja eftir þér. Þeir eru í
bifreið. Það eru hvítir menn.“
„Afsakið mig, bræður,“ sagði Taylor. „Ég kem strax
aftur.“
„Við sitjum hérna og bíðum þangað til þú kemur aftur,“
sagði Smith djákni.
Þegar hann kom út sneri hann sér að Jimmy.
„Hverjir eru það? Hvers vegna komu þeir ekki inn?“
„Eg veit það ekki, pabbi. Bifreiðin kom hingað einmitt
þegar ég ætlaði yfir götuna. Það eru hvítir menn. Þeir
sögðu að þú skyldir koma strax út.
„Jæja, sonur. Þú ættir að fara og tala við mömmu þína.“
„Hvað er um að vera?“
„Hún er óróleg út af kröfugöngunni.“
„Verður farið í kröfugöngu, pabbi?“
„Ég býst við því.“
„Ætla margir að fara?“
„Ég véit ekki. Ég vona það. En nú ættirðu að fara og
tala við mömmu þína.“
„Yessir“.
„Sagðir þú drengjunum það sem ég sagði þér?“
„Yessir“.4
Taylor staðnæmdist við útidyrnar og gægðist út gegn um
gluggatjöldin. Fyrir utan hliðið var löng, dökkmáluð bif-
reið. Hverjir gátu þetta verið? Eitt augnablik datt hon-
um i hug að borgarstjórinn hefði komið aftur. En bif-
reiðin hans var grá. .. . Hann opnaði hurðina og gekk
hægt niður þrepin. Góður guð, kannske ættum við ekki
að fara í þessa kröfugöngu eftir allt saman. Það væri
hryggilegt ef einhver yrði drepinn á morgun. .. . Hann
gekk meðfram beði, sem angaði af blómailmi. Greinar
trjánna voru þaktar ryki. Sólin var að ganga undir. Þegar
hann kom að bifreiðinni gægðist hvítt andlit út.
„Ert þú Taylor?“
,,Yessir,“ sagði Taylor brosandi.
Afturhurðin á bifreiðinni var opnuð og hvíti maðurinn
steig út.
„Svo þú ert Taylor, ha?“
,,Yessir,“ svaraði Taylor aftur. Hann brosti enn, en var
undrandi. „Get ég gert nokkuð fyrir yður, herra?“