Þjóðviljinn - 01.09.1943, Side 1

8. árgrangur.
Miðvikudagur 1. sept. 1943.
193. tölublað.
Sfalin tilkynníf nýfa sígra í
leim, n m. Irá smm
Rauðí herinn sœkir einníg íram víd Karkoff og Asovshaf
Þjóðviljinn 8 síður
Aðalbækistöð söfnunar-
innar fyrir stækkun Þjóð-
viljans er í skrifstofu mið-
stjórnar Sósíalistaflokks-
ins, Skólavörðustíg 19,
sími 4824.
Þeir, sem ekki enn hafa
sótt söfnunargögn og
vilja aðstoða við söfnun-
ina, sæki þau þangað.
^Stálín tilkynnti í gær tvo mikilvæga sigra er sov-
étherihn hefur unnið undanfarna daga.
Á Smolensksvæðinu brauzt rauði herinn gegnum
mjög öflugar varnarlínur Þjóðverja og tók ígulvirkið
I
Jelnja 80 km. suðaustur of Smolensk. Rússar brutust
í gegn á 50 km. breiðum vígstöðvum og sóttu fram
allt að 30 km. í fjögurra daga sókn. Á þessum víg-
stöðvum náðu Rússar 200 bæjum og þorpum.
Suðúr af Brjansk brauzt rauði herinn í gegn á
00 km. svæði, tók bæina Glúkoff og Rilsk og sótti
inn í Norður-Úkraínu. Glúkoff er 60 km. suðvestur
af Síevsk, og eru þessar vígstöðvar að ná saman við
Karkoffvígstöðvarnar. Rússar sækja í átt til Súmi
bæði að norðan og sunnan.
Vestur og suövestur af
Karkoff heldur rauöi herinn
áfrarri sókn, og á Asovshafs-
vígstöövunum eru framsveitir
Mariupol. Á þessum vígstööv-
um vinnur sovétherinn aö því
aö uppræta innikróaöar þýzk-
ar hersveitir á Taganrogsvæö-
rauöa hersins 65 km. frá ! inu. Var reynt aö flytja her-
r r
snnu 1* aierziu a
saiEulnni eii Soiétriliin
Fundiir Roosevelts, Stalins og Churchills væntanlegur?
í útvarpsræðu er Churchill flutti í Quebeck í gær, lagði
hann sterka á herzlu á nauðsyn náinnar samvinnu Bretlands
og Bandaríkjanna við Sovétríkin, oð lýsti því yfir að Bret-
ar og Bandaríkjamenn vildu leysa öll vandaipál Evrópustyrj-
aldarinnar með samvinnu við sovétþjóðirnar, þar á meðal
að sjálfsögðu vandamál er risu í löndum þeim er vestrænu
þjóðirnar leysa undan oki fasismans.
Churchill sagði að þeir Koosevelt væru þess mjög hvetj-
andi og komið yrði á fundi þeirra og Stalins. Hingað til hefði
Stalín ekki átt heimangengt þar sem hann stjórnar beint
hernaðaraðgerðum rauða hersins. IJndanfari slíks fundar
þyrfti að vera ráðstefna utanríkisráðherra Bretlands, Banda-
ríkjanna og Sovétríkjanna.
Bretland og Sovétríkin
hafa gert með sér gagnkvæm-
an vináttu- og hjálparsamn-
ing til 20 ára, og enska þjóð'-
in er ákveðin í því að sá
samningur veröi haldinn , til
hins ýtrastá. Sovétstjórnin
tók ekki þátt í Quebeckráö-
stefnunni vegna þess aö þar
var lögð aðaláherzla á stríöiö
gegn Japan.
Um innrás Breta og Banda-
ríkjamanna í Frakkland hef-
ur mikiö veriö rætt, og Rúss-
ar krefjast nýrra vígstöðva.
Sú krafa er eölileg þegar þess
er gætt, að Sovétríkin hafa aö
alvígstöövarnar gegn Hitler.
sveitir þessar burtu sjóleiöis,
en Rússum tókst aö hindra
þaö. Varö manntjón Þjóö-
verja mjög mikiö og rauöi
herinn hefur náö rniklum her
gagnabirgöum.
Flestir þeir bæir sem rauöi
herinn hefur tekiö í þessum
síðustu sóknaráföngum hafa
verið á valdi Þjóðvej’ja frá
því í sumarsóknmni miklu
1941 gegn Moskva. Jelnja,
sem Rússar tóku í gær, var
ein aöalbækistöð þýzka hers-
ins í þeirri sókn.
Austur af Smolensk hafa
Rússar á valdi sínu bæinn
Dorogobús, sem er álíka langt
frá borginni og Jelnja. Þjóö-
verjar skýröu í gær frá því
að rauöi herinn sækti í átt
til borgarinnar einnig úr
þriöju áttinni, norðaustri, og
gerói þar geysihörö áhlaup
meö stórskotaliði, skriödrek-'
um og fótgönguliöi.
Aö þyí kemur að brezk-banda'
rískir frelsisherir leggja til
innrásar yfir Ermarsund, en
þaö veröur þá fyrst aö þeir
geta veriö öruggir um sigur.
Churchill ræddi þvínæst
um Sikiley, fall Mússolinis,
þverrandi stríösvilja ítala og
sló föstu aö Bandamenn
heföu nú frumkvæðið bæöi á
Atlanzhafi og Miöjaröarhafi,
og bætti viö:
Allt heföi þetta veriö óhugs
andi án hinna ágætu hernaö-
arafreka Sovétríkjanna. Eng-
in rikisstjórn í heimi hefur
átt viö aö stríöa eins ægileg
áföll og sovétstjórnin, og
sámt hafa Sovétríkin ekki
einungis þolaö þau án þess
að bugast, heldur einnig veitt
þýzka hernum þyngri högg
en nokkur þjóð heimsins önn-
ur hefði veriö megnug. Og
allt þetta hefur unnizt meö
forustu Stalíns marskálks.
Þaö er heilög skylda Bret-
lands, Bandaríkjanna, Sovét-
ríkjanna, Kína og allra Sam-
einuöu þjóöanna aö halda á-
fram starfi sínu í fullri ein-
ingu þar tii alluy heimurinn
getur snúiö frá styrjöld til
varanlegs friöar.
Ávarp til alþýð
Á LÞÝÐA ÍSLANDS ! Unnendur íslenzks frelsis og sjálf-
1 ^ stæðis!
Það eru nú 7 ár síðan Þjóðviljinn hóf göngu sína, sem
dagblað.
Síðan hefur þetta áunnizt:
TSLENZK alþýða hefur sameinazt í sterkari og öflugri stjórn-
A málaflokki, en hún hefur nokkru sinni átt áður — Sam-
einingarflokki alþýðu — Sósíalistaflokknum. íslenzkur verka-
lýður hefur sameinazt í voldugustu alþýðusamtökunum, sem
enn hafa skapazt í sögu íslands — Alþýðusambandinu. Verka-
lýðsfélögin hafa eflzt svo að styrk og þrótti að alger straum-
hvörf hafa orðið í landinu, sem ráða munu örlögum í sögu ís-
lands, ef hinar vinnandi stéttir reynast enn hlutverki sínu
vaxnar.
jT'lYRSTU skrefin hafa verið stigin til þess að sameina allt
hið vinnandi fólk í landinu til sjávar og sveita að minnsta
kosti fjóra fimmtu hluta þjóðarinnar í eina fylkingu til sam-
stillts starfs og baráttu fyrir sameiginlegri velferð sinni og
nýju og betra lífi.
I-jAÐ hefur tekizt að hrinda í framkvæmd hinu íjarlæga
takmarki frumbýlingsáranna: 8 stunda vinnudegi, jafn-
framt því sem dagkaupið hefur hækkað. Það hefur tekizt að
hrinda af höndum verkalýðsins öllum tilraunum til þess að
hneppa verkalýðssamtökin í lagafjötra og hefta starfsemi þeirra
með þvingunarráðstöfunum af hálfu ríkisvaldsins. Verkalýð-
urinn hefur rétt sig úr kútnum, öðlazt vitund um vald sitt
og mátt, hann er staðráðinn í að þola aldrei framar þá örbirgð
og áþján, sem hann sætti sig við fyrir nokkrum árum. Kjcr-
orð hans er „aldrei framar atvinnuleysi“ og hann veit að það
þýðir, afnám auðvaldsskipulagsins, völdin í hendur hins vinn-
andi fólks, sókn fram til nýs þjóðskipulags.
T_TINN aukni styrkleiki hinnar róttækari verklýðshreyfing-
A A ar hefur sameinað íslenzkan almenning í baráttunni fyr-
ir sjálfstæði landsins. Hinar hjáróma raddir hafa engan hljóm-
grunn. Aldrei hefur íslenzkur almenningur vérið jafn ein-
huga sjálfstæðismálunum og nú.
T-vAÐ er óhætt að fullyrða að án Þjóðviljans hefði það
* aldrei áunnizt, sem hér hefur verið talið. Þjóðviljinn
hefur átt meiri þátt í þessum árangrum, en nokkurt annað
tæki, sem íslenzk alþýða hefur haft yfir að ráða.
T-vAÐ þótti næstum því óðs manns æði þegar lagt var
. út í að gera Þjóðviljann að dagblaði. Andstæðingar okk-
ar voru vissir um að að það myndi mistakast, og vir.ir
okkar óttuðust að það mundi mistakast. En samt tókst það.
Það tókst vegna þess að hinn þroskaðasti hluti alþýðurn-
ar hikaði ekki við að taka á sig fórnir til þess að kosta Þjcð-
viljann af fátækt sinni, hann sigraði alla erfiðleika þrátt
Framh. á 4. síðu.