Þjóðviljinn - 03.09.1943, Page 1
8. árgangur.
Þjóðviljinn 8 síður!
Gerið Þjóðviljann að öflugra mál-
gagni fyrir íslenzka verklýðshreyf-
ingu með því að aðstoða við stækk-
Föstudagur 3. sept. 1943.
195. tölublað. un hans.
Járnbrautín mfllí Kíeff Brjansk rofín á fveímur sföðum
Rauði herinn vann í gær þrjá mikilvæga sigra,
tók borgina Súmi í Norður-Úkraínu, bæina Lisit-
sjansk og Vorosilovsk í Donetshéruðunum og rauf að-
aljárnbrautina milli Kíeff og Brjansk á tveimur stöð-
um.
Súmi er járnbrautarmiðstöð 150 km. norðvestur
af Karkoff, og ertalin ómetanleg bækistöð til frek-
ari sóknar inn í Norður-Úkraínu.
Norður af Súmi tók sovéther bæina Jambúl og
Trolovets, og rauf þar með járnbrautina milliBrjansk
og Konótop, en það er aðalbrautin til Kíeff. Rússar
tóku 130 þorp önnur á þessum vígstöðvum í gær/
Fréttir frá Islend-
ingumíDanmörku
Utanríkisráðuneytinu .hafa
borizt svohljóðandi fregnir af
íslendingum í Danmörku.
Gunnar Böðvars son verk-
fræðingur hefur, vinnu hjá
verksmiðjunni Atlas frá því i
maí.
Helgi Bergs, verkfræðingur
vinnur á tilraunastofu Fjöl-
listaskólans.
Gísli Kristjánsson, landbún
aðarkandidat hefur hlotið
2500 d.kr. styrk til lífeðlis-
fræðilegra rannsókna á naut-
peningi.
. .Jakob Benediktsson, cand.
mag. er orðinn bókavörður
við Háskólabókasafnið.
Axel Arnfjörð, píanóleikari
hélt hljómleika í maímánuði
og hlaut einróma lof allra
blaða.
Er síra Friðrik átti 75 ára
afmæli í maímánuði, héldu
íslendingar honum kaffisam-
sæti í K. F. U. M. Var honum
afhent ávarp frá íslendingum
hér í landi og peningagjöf,
svo og íslendingasögumar á
dönsku, nýja útgáfan.
Þorbjörn Sigurgeirsson mag
ister vinnur hjá prófessor
Niels Bohr. Hefur prófessor
Bohr látið svo um mælt við
sendiráðið, að Þorbjörn sé
mjög efnilegur maður.
Friðrik Einarsson, læknir,
hefur lokið dönsku prófi við
háskólann í Kaupmannahöfn
og fengið fasta kandidatstöðu
á bæjarspítalanum, skurð-
læknisdeild.
Jón Eiríksson er kandidat á
Vejlefjord Sanatorium í sum-
ar.
Sigurður Samúelsson er
kandidat á Gentralsygehuset í
Hilleröd, lyflæknisdeildinni, 1
sumar.
„Dannebrog“ lýsir samhygð
með konungi og Frjálsum
Donum
Félagið „Dannebrog“, sem
er félag danskra manna hér
í Reykjavík, samþykkti á
fundi í fyrradag eftirfarandi
ályktun:
„FélagiÖ lýsir fyllsta sam-
hug sínum með hans hátign
konunginum, svo og með
Frjálsum Dönum í Wasþing-
tón og London“.
Taka Súmi var tilkynnt í
dagskipun frá Stalín, er stíl-
uð var til Nikulas Vatútíns
í sambandi við umræður þær,
sem spunnust út af fyrirspurn-
um þessum, bar Haraldur Guð-
mundsson fram eftirfarandi til-
lögu:
„Bæjarstjórn felur bæjarráði
að skipa fjögurra manna nefnd
til að rannsaka atvinnuhprfur
bæjarmanna á vetri komandi og
gera tillögur um aðgerðir til
þess að koma í veg fyrir atvinnu
leysi, ef rannsóknin bendir til
þess að þörf verði slíkra að-
gerða.
Nefndin skili áliti eigi síðar
en í n,óvember.“
í framsöguræðu sýndi Sig-
fús fram á að þegar 'setuliös-
vinna og hitaveituvinna
hætti, myndu á annaö þús-
und Reykvíkingar missa at-
vinnu og aö mjög væri ovíst
hvort þessir menn gætu horf-
ið að annarri vinnu. Kvaðst
hann óska eftir að borgar-
stjóri svaraöi framangreind-
hershöfðingja, er stjórnar
hernaðaraðgerðum á þessum
hluta austurvígstöðvanna.
um spurningum svo Ijós yrði
afstaða valdhafanna í bæjar-
málum til þeirra vandamála
'sem þær fjölluðu um.
Borgarstjóri kvaðst litlu
geta svaraö fyrstu spurning-
unni en ekki taldi hann úti-
lokað að þörf gæti veriö á
sérstökum ráðstöfunum
vegna atvinnuskorts á kom-
andi vetri.
Varöandi aðra spurningima
sagðist hann vilja taka fram
að „frá lögformlegu sjón-
armiöi væri bænum ekki
skylt“ að tryggja bæjarbúum
atvinnu, hinsvegar taldi
hann aö bæjarstjórn bæri aö
gera það sem í hennar valdi
stæði til að bæjarbúar hefðu
atvinnu. Aðalviðfangsefni
allra stjórnmálamanna væri,
sem sakir stæðu, að leysa
■ vandamál atvinnulífsins eftir
stríð, en þeir mættu ekki
Rússar náöu Súmi 23. febr-
úar í vetrarsókninni, en
misstu bæinn aftur.
Á Brjanskvígstöðvunum tók
rauði herinn 60 þorp síðast-
liöinn sólarhring. Sókninni
frá Síevsk er haldið áfram,
og á syðstu vígstöðvunum
tóku Rússar bæinn Búdjen-
novka milli Taganrog og
Mariupol.
Þaö er nú kunnugt orðið
að rússneskir skæruliöar
náðu bænum Dorogobús á
vald sitt fyrr á árinu, og
héldu honum nokkurn tíma.
Dorogobús er 90 km. austur
af Smolensk, og tók rauði
herinn hana fyrir nokkrum
dögum.
vænta þess aö bæjarstjórnin
gæti leyst þessi vandamál
fyrir Reykjavík, það yröi að
koma til samstarfs ríkisvalds-
ins og bæjaryfirvaldanna.
Lausn þessa vandamáls
kvað hann meira komna und
ir almennri löggjöf en aðgerð
um einstakra bæjarstjórna.
Varöandi þriðju spurning-1
Framh. á 4. síðu.
Um allt landið eru verkföll
og óeirðir brjótast út víða. Síma
samband við Svíþjóð er rofið.
Hundrað danskir koinmúnist-
Úhjákvæmilegt að gera
umbætur á bráðabirgða-
húsnæði sem tekið kann
að verða til afnota (haust
Steinþór Guðmundsson bar
fram eftirfarandi tillögn á fundi
bæjarstjómar í gær:
Bæjarstjórnin felur borgar-
stjóra að sjá um, að húsnæði
sem húsaleigunefnd kann að fá
til umráða til bráðabirgða handa
liúsnæðislausu fólki, verði gert
svo úr garði, að boðlegt geti tal-
izt til íbúðar. Heimilar bæjar-
stjórnin borgarstjóra að verja fé
til óhjákvæmilegra endurbóta á
slíku húsnæði, ef nauðsyn kref-
ur. Enda séu endurbæturnar
framkvæmdar undir eftirliti
trúnaðarmanna bæjarins.“
Steinþór gerði ýtarlega grein
fyrir tillögunni. Hannn benti á
að húsaleigunefnd mundi vera
íþann veginn að fá til umráða
bráðabirgðahúsnæði, er hún
hyggþist að ráðstafa húsnæðis-
lausu fólki. í haust. Þetta hús-
næði kvað hann mundi vera
með þeim hætti að þar þyrfti
mikilla endurbóta svo boðlegt
gæti talizt. og væri því sjálfsagt
að bæjarstjórn feli borgarstjóra
að láta framkvæma hinar nauð-
synlegu umbætur, og heimilgði
nauðsynlegt fé.
Haraldur Guðmundsson mælti
með tillögu .Steinþórs, borgar-
stjóri lagði til að henni yrði vís-
að til bæjarráðs.
Tillaga borgarstjóra var sam-
þykkt með atkvæðum sjálfstæð
ismanna.
Þjóðviljinn 8 síður!
Munið fjársöfnunina fyrir stækk-
un Þjóðviljans! Fjárframlögum veitt
móttaka á skrifstofum flokksins og
Sósíalistafélags Reykjavíkur, dag-
lega klukkan 10—7 á Skólavörðustíg
ar, sem hafðir voru í haldi í
fangabúðum norður af Kaup-
mannáhöfn, réðust í gær á
þýzku fangaverðina, yfirunnu
þá og tókst að komast undan.
Fjögmra manna nefnd fíl að afhtiga afvínnuhorfnr
i
Sigfús Sigurhjartarson bar fram eftirfarandi fyrirspurnir
til borgarstjóra:
1) Telur borgarstjóri ekki líklegt, að atvinnuleysi verði í
borginni á komandi vetri?
2) Telur borgarstjóri bæjarstjórn ekki skylt að gera ráð-
stafanir -til að tryggja atvinnu fyrir alla borgarbúa.
3) Hvað líður störfum þeirra nefnda, sem skipaðar voru
síðasta vetur til að athuga og gera tillögur um atvinnumál
Keykvíkinga eftir stríð?
19.
Mdrefeir n siNDihiMr m
iienanaasltðliiii í llfn
< 100 danskir kommúnlstar flýja úr fangabúOum
Þjóðverjar urðu að beita skriðdrekum og steypiflugvélum
gegn danska hernum er varðist i hermannaskálunum í Kaup-
mannahöfn, að því er danskir flóttamenn sem komizt hafa til
• Svíþjóðar, segja.
Barizt var í þrjár klukkustundir er danskir sjóliðar vörðu
Þjóðverjum aðgang að herskipahöfninni meðan verið var að
sökkva dönsku herskipunum. Um 200 sjóliðanna féllu.
í fyrradag kom enn til bardaga í Kaupmannahöfn og féllu
50 Danir en 100 særðust.