Þjóðviljinn - 07.09.1943, Síða 1

8. árgangur.
Þriðjudagur 7. september 1943
198. tölublað.
ÞjóðviljinM 8 síður!
Fáið nýja kaupendur að Þjóðrilj-
anum. Með því flýtíð þið fyrir
stækkun hans.
Framlögum í blaðsjóð Þjóðviljajus
er veitt móttaka á skrifstofum flokks
ins, Skólavörðustíg 19 (nýja húsið),
sími 4824.
Rússar laha Slaolansh oo Hooolop
Framsveifír rauda hersins aðeíns 15 km» frá Sfalínó#
höfuðsfad Donefshéraðsíns
Þrátt fyrir mjög harða vörn Þjóðverja hefur þeim
hvergi tekizt að stöðva hina miklu sókn sovétherjanna,
og gátu Rússar í gærkvöld enn tilkynnt mikla sigra,
náðu alls um 300 bæjum og þorpum.
Rauði herinn tók í gær borgirnar Slavjansk og
Kramatorskaja í Donetshéruðunum, og sóttu fram í átt
til Stalíno, höfuðstaðar Donetshéraðanna og tók bæinn
Makejevka, 13 km. austur af borginni.
Þó getur taka bæjarins Konotop, nær miðja vegu
milli Karkoff og Brjansk, orðið enn afdrifaríkari, því
þar er rauði herinn að reka fleyg milli herja Þjóðverja
á Brjansk- og Karkoffsvæðunum.
Atburðírnír í Danmörhu;
SH pólítlskl og sMlleii
ósiQur er nazistar laia bii
Viðtal við Fr. de Fontenay, sendiherra Dana
Fr. de Fontenay, sendiherra Dana hér á landi, ræddi í gær
við blaðamenn um afstöðu sína sem sendiherra, en hann hafði
áður lýst því yfir, að hann færi ekki eftir neinum fyrirmæluim
frá Danmörku, eins og nú er komið málum þar.
„Atburðimir í Danmörku eru stærsti pólitíski og siðferði-
legi ósigurinn, sem þýzku nazistarnir hafa beðið“, sagði hann.
Konotop er aðeins 30 km. frá
borginni Bakmats, sem er mesta
járnbrautarmiðstöð Norður-
tíkraínu, og koma þar saman sex
þýðingarmiklar járnbrautir.
Yrði Rússum það ómetanlegur
styrkur að ná þeirri borg.
Slavjansk "í Donetshéruðunum
í lok fundar sem hófst í
neðri deild kl. 1,30 1 gær, boð-
aði forseti, að stjómin hefði
óskað eftir áð frumvarp, sem
hún heföi fram áö bera yrði
tekið til umræðu og afgreiðslu
strax og þaö væri fullprentað,
og mundi þáö veröa innan
skamms. Deildarfundur hófst
því aö lítilli stundu liðinni, og
var þá útbýtt eftirfarandi
frumvarpi frá ríkisstjórninni:
1. gr.
,,8. gr. laganna oröist svo:
Tóbakseinkasalan skal
leggja frá 10 til 150 af hundr-
aði á tóbak, eftir því, sem
henta þykir fyrir hverja teg-
und.
tóku Rússar í vetrarsókninni,
en misstu borgina aftur 1 gagn-
sókn Þjóðverja. Nú hefur sovét-
herinn á valdi sínu 15 km af
járnbrautinni frá Slavjansk til
Stalíno og hafa hreinsað nofður
hluta Donetshéraðsins að þýzk-
um her.
ÁLagning þessa skal miöa
við verð vörunnar kominnar
í hús hér á landi, að meötöld-
um tolli.
Tóbak til sauöfjárbaðana
skal selja án hagnaðar.
2. gr.
2. gr. laga nr. 14 5. maí
1941 er úr gildi numin.
3. gr.
Lög þessi öölast þegar gildi.
Athugasemdir við lagafrum-
varp þetta:
Ríkisstjórnin telur ekki
heppilegt aö binda hámarks-
álagning á tóbak við 50% og
telur rétt, aö heimild sé til
Þjóðverjar brenna allar korn
birgðir á undanhaldinu og eyði
leggja iðnaðarfyrirtæki þar sem
þeir geta komið því við. Eldar
loga í Stalíno og er það talið
merki þess, að Þjóðverjar telji
sér ekki fært að verja borgina
Á Brjanskvígstöðvunum hef-
ur rauði herinn unnið á og hef-
ur nú 120 km. af Brjansk-Kono-
topjárnbrautinni á valdi sínu.
Tjón Þjóðverja er mjög mik-
ið. I fyrradag misstu þeir 119
skriðdreka og 92 flugvélar á aust
urvígstöðvunum.
íslandsklukkan
ný skáldsaga eftir
Halldór Kiljan Laxness
Halldór Kiljan Laxness
íslandsklukkan heitir ný
skáldsaga eftir Halldór Kiljan
Laxness og kom hún út um
síðustu helgi.
Óvenjulangt var liðiö frá
því Kiljan haföi sent frá sér
nýja skáldsögu og biðu menn
bókarinnar meö eftirvæntingu
Margir sem þegar hafa les-
iö bókina vilja halda því fram,
aö þetta sé bezta skáldsaga
sem Laxness hefur skrifaö.
— Veröur hennar nánar
getiö síðar.
aö leggja á sumar tegundir
þess allt *að 150%, ef ástæða
þykir til“.
Ekki taldi fjármálaráöherra
ástæöu til að skýra frumvarp-
ið í framsöguræöu, óskaöi aö-
eins að það yrði afgreitt taf-
arlaust í gegnum allar um-
ræður, án þess aö þaö færi
til nefnda.
Framhald á 4. síðu
Hann sagði að Danir hefðu nú
unnið tvo stóra sigra.
í fyrsta lagi hefðu þeir fengið
uppreisn fyrir atburðina 9. apríl
1940, þegar Þjóðverjar hernámu
Danmörku. Þá hefðu Danir ver-
ið til neyddir að taka því, sem
að höndum bar, þeir hefðu ekki
verið þess megnugir að verjast.
En allir, sem hefðu þekkt menn-
ingu og hugsunarhátt beggja
þjóðanna, Dana og Þjóðverja,
hefðu séð hvernig hlyti að fara.
Nú væri það skeð: Danir hafa
risið upp gegn kúguninni.
í öðru lagi hefðu þeir nú end-
urheimt sjálfsvirðingu sína.
| Olgeir Júlíusson I
Olgeir Júlíusson fyrrverandi'
bakari andaöist á sjúkrahúsi
Akureyrar aöfaranótt máfiu-
dagsins 6. sept. eftir langa og
erfiða legu. Hann var tæpra
73 ára að aldri. Olgeirs verö-
ur nánar minnst síöar hér í
blaöinu.
Bretar sækja inn í
landið
Mótspyrna fasista Iftil
Brezki og kanadíski herinn,
sem innrásina gerði á Kalabríu,
sækir stöðugt inn í landið og er
mótspyrna ítala lítil. Hefur enn
ekki komið til stórbardaga við
þýzkan lier.
Bandamenn tóku í gær bæinn
San Stefano, 16 km. austur af
Reggio og nokkra smábæi aðra.
Álls hafa Bandamenn tekið
3000 fanga, flest ítali.
Brezkur fréttaritari símar, aö
til árekstra hafi komið milli
ítalskra og þýzkra hersveita á
undanhaldinu norður Kalabríu.
Italski herinn verst víða jaö-
eins til° málamynda og ítalskir
hermenn gefast upp hópnum
sarnan án þess' að verjast neitt
að ráði.
traustið á sjálfum sér og álit
sitt í augum heimsins.
Með baráttu sinni hindruðu
Danir Þjóðverja í því að taka í
sínar hendur danska flotann.
Danmörk átti að vera fyrir-
myndin um góða stjórn óg sam-
búð Þjóðverja. Að þetta ekki
tókst kvað Fontenay vera
„stærsta pólitíska og siðferði-
lega ósigur, sem þýzku nazist-
arnir hefðu beðið“.
Þjóðverjar hefðu enn ekki
gefið viðunandi svör við því,
hversvegna þeir urðu að grípa
til þessara síðustu ráðstafana.
Þjóðverjar hefðu verið óvið-
búnir. Þeir hefðu lýst yfir hern-
aðarástandi á sunnudag en ekki
getað tilkynnt neitt um nýja
stjórn fyrr en á mánudagskvöld.
Þeim hefði mistekizt að finna
danska svikara. Eftir þriggja
ára kúgun væru sárafáir nazist-
ar 1 Danmörku.
Þegar Þjóðverjar gerðu þá
kröfu, að þýzkir dómstólar
dæmdu danska þegna, var þol-
inmæði Dana þrotin.
Þá réð og miklu að Svíar
hættu að leyfa þýzka liðflutn-
inga um land sitt, sem leiddi til
þess, að þeir færðust til Dan-
merkur. Samúð til norrænnaf
bræðraþjóðar átti því einnig
sinn þátt í atburðunum.
Þá vék Fontenay að því, að
eins og nú væri málum komið,
tæki hann ekki við fyrirmælum
frá Danmörku, en hann héldi
áfram .að vera fulltrúi þjóðar
sinnar og konungs samkvæmt
því umboði, sem sér hefði verið
veitt og samkvæmt starfsvenj-
um og starfsreglum embættis
síns og í samráði við aðra danska
sendiherra.
Þá vék hann að samtökum
Frjálsra Dana erlendis og væru
þau samtök áhugamanna, en
kæmu ekki fram fyrir hönd
Dana heima fyrir, enda störfuðu
þau í samráði við sendiherra
Dana.
Dönsk nefnd var stofnuð hér
1941 og er G. E. Nielssen for-
stöðumaður hennar. Hefur hþn
meðal annars safnað fé og staðið
í sambandi við Danish Counsil
í London.
Alþingi samþykkir gífurlega
hækkun á tðbaki
4fcsttwn*» _
RÍKISSTJÓRNIN ÆTLAR AÐ NOTA FÉÐ TIL AÐ
LÆKKA VÍSITÖLUNA OG ÞAR MEÐ KAUPGJALD
Tóbaksneytendur eiga að leggja fram 2—3 milljónir kr.
til að lækka sitt eigið og annarra kaup.
Ríkisstjórnin knúði í gær gegnum allar umræður í Alþingí
frumvarp til laga um stórfellda verðhækkun á tóbaki. Tilgang-
urinn mun vera að nota tekjur þær, sem ríkissjóður fær með
þessu móti til að lækka vísitöluna og þar með kaupgjaldið. Með
öðrum orðum: það á að skattleggja tóbaksneytendur, til að lækka
þeirra eigin og annarra laun.
Sósíalistaflokkurinn mælti gegn þessu athæfi.