Þjóðviljinn - 10.09.1943, Qupperneq 1
8. árgangur.
Föstudagur 10. sept. 1943
201. iölublað'.
Þjóðverjar sefja upp fasísfíska leppsljórn á Ifalíu.
Ifalskur her bersf med Bandamönnum
Thorstein Petersen
kosinn forseti fær-
eyska þingsins
2000 kr. gjöf til þjóð-
legrar skreytingar
Laugarneskirkju
Séra Garðar Svavarsson
skýrði Þjóðviljanum frá því
að ónefnd hjón hefðu nýlega
afhent sér 2000 kr. að gjöf,
er varið skyldi til þjóðlegrar
skreytingar Laugamesskirkju.
Á þjóðminjasafninu er alt-
aristafla sem var í Laugar-
neskirkju hinni fornu og var
hún gefin kirkjunni af Eggert
Ólafssyni og Bjarna Pálssyni
1757, þegar þeir voru á ferð
sinni hér, en þá dvöldu þeir
einhvern tíma í Viðey, en Viö-
ey átti kirkjusókn 1 Laugar-
nesi.
Þá er og til önnur tafla
yngri, sem einnig var í Laug-
arneskirkju, en er nú í einka-
eign.
Ætlunin er að fá einhvern
málara til þess að endurmála
þessar töflur og festa þær upp
í Laugarneskirkju.
Þá er og ætlunin að festa
þar eiinnig upp myndir af
þeim tveim biskupum, er setið
hafa í Laugarnesi, en það
voru þeir Steingrímur Jóns-
son er var biskup 1825—1844
og sat í Laugarnesi ffá 1828,
og Helgi Thordarsen er var
biskup frá 1846— 1866 og sat
þá í Laugarnesi. .
Meðfram hliðveggjum Laug-
arneskirkju eru bogagöng og
er ætlunin að setja töflurnar
á innri gafl þessara boga-
ganga, en myndir biskupanna
:á gaflana frammi við dyr.
Íþróttasíðunni, sem átti að vera í
blaðinu í dag, qr frestað til sunnu-
•dags, vegna þrengsla í blaðinu. At-
hugasemd frá hr. Klaus Sunnanaa
varðandi viðtal hans við íslenzka
blaðamenn bíður næsta blaðs af
sömu ástæðum.
Lúðrasveit Reykjavíkur leikur á
Hljómskálagerðinum kl. 9 í kvöld.
Karl Runólfsson stjórnar.
Öflugir Bandamannaherir gengu á land á Napoli-
svæðinu á Ítalíu snerama í gærmorgun og hófu þegar
sókn norðureftir, en stöðugur straumur herliðs og her-
gagna er til landgöngusvæðisins. Komið hefur til bar-
daga við þýzkar hersveitir og Bandamönnum orðið vel
ágengt.
ítalskar hersveitir hafa gengið í lið með landgöngu-
her Bandamanna, og taka þátt í bardögunum við Þjóð-
verja-
ítalski flotinn er lagður úr höfn úr herskipalæg-
inu Spezia, og stefnir til Sikileyjar.
Víða á Norður-Ítalíu hefur komið til harðra bar-
daga milli ítalskra og þýzkra hersveita. ítalskar f jalla-
hersveitir settust að í hernaðarstöðvum við Brenner-
skarð á þriðjudag, en ekki er vitað hvort þær halda
þeim enn.
Setulið Þjóðverja á Korsíku hefur verið gersigrað
af ítalska hernum á eynni. Er talið að eyjan verði gerð
að aðalstöðvum fyrir innrás í Suður-Frakkland.
Keitel marskálkur er kominn til Saloniki til að
skipuleggja vörn Þjóðverja á Balkanskaga.
8. herinn sigursæll á Suður.
ítalíu
Áttúndi brezki herinn held-
ur áfram sókn á Kalabríu og
hefur tekizt að ná vegi einum
þvert yfir skagann, og er
nokkur þýzkur her króáður
inni syöst á skaganum.
Tilkynnt var í gær að sveit-
ir úr 8. hernum hefðu gengið
á land við Eufemiuflóa, 50
km. norðar á Kalabríu en
fyrri vígstöðvarnar, og hafi
landgangan heppnazt vel.
Þjóðverjar veita lítið viðnám
á Suöur-ítalíu og halda undan
eins hratt og þeim er unnt.
Flugvélar Bandamanna
halda uppi stööugum árásum
á flugstöóvar Þjóðverja á
Suður- og Mið ítalíu. Amerísk
flugvirki gerðu í gær harða
árás á aðalstöðvar þýzka hers-
ins 1 Frascati við Róm.
Mótleikur Hitlers
Þjóðverjar hafa lýst yfir því
að Badogliostjórnin hefi svik-
ið allar skuldbindingar sínar,
og h:afi verið stofnuð „þjóðleg
fasistastjóm“ á italíu, er
stjórni í nafni Mússolinis.
Jafnframt reynir þýzka út-
varpið að gera Mússolini að
píslarvotti og hvetur tii bar-
áttu gegn Badogliostjórninni
og Bandamönnum.
Hitler hefur kvatt aöalleiö ■
toga nazista og helztu hers-
höfðingja sína til fundar í
dag, til að ræða hinar breyttu
styr j aldaraðstæður.
Berlínarútvarpið tilkynnti í
gær, að þýzkur her h:afi tekið
á vald sitt stöðvar þær í Frakk
landi og Balkanskaga er
ítalski herinn hafi gætt, og
sé ítalski herinn á Balkan á
leið til strandhéraðanna, af-
vopnaður. Þýzkur her muni
verja þá hluta ítalíu er Þjóð-
verjar telji hagkvæmt. .
Badogliostjórnin gegn Þjóð-
verjum.
Fyrirskipun Badogliostjórn-
arinnar um að stöðva beri her
flutninga Þjóðverja á sjó og
landi, hefur gert Þjóðverjum
á Ítalíu mikiö óhagræði, því
verkamenn og sjómenn hafa
víða lagt niður vinnu eða
hindraö þýzka hermanna-
flutninga á annan hátt.
í gær flutti útvarpið í Róm
f yrirskipun Badoglostj órnar-
innar um að öll ítölsk skip
skuli gefin á vald Bandamönn
um, og þau sem í hafi eru.
sigla til hafna á Sikiley eða
í öðrum löndum sem Banda-
menn ráða.
(
ítölsku stjórnmálaflokkarnir
gegn þýzka hernum
í Túrin hafa allir ítölsku
stjórnmálaflokkárnir er stuðl-
uð'u að falli Mussolinis, birt
sameiginlegt ávarp, þar sem
skorað er á ítölsku þjóðina
að sameinast til baráttu gegn
þýzka. hernum og hrekja hann
úr landi.
í öllum helztu borgum Norð
ur-ítalíu hefur almenningur
látið í ljós ánægju meö á-
kvörðun ítölsku stjórnarinnar
um vopnahlé, og víða komið
til árekstra milli ítalskra her-
manna og þýzkra. .
Thorstein Peterson
Thorstein Peterson, þingmað
ur Fólkaflokksins, var kjörinn
forseti færeyska þingsins, þegar
hið nýkosna þing kom saman nú
fyrir skömmu.
Thorstein Petersen er banka-
stjóri Sjóvinnubankans í Þórs-
höfn. Hann er 43 ára að aldri,
lögfræðingur að menntun.
Hann er aðalræðismaður
Norðmanna í Færeyjum, skip-
aður af norsku stiórninni í
r
London eftir að stríðið brauzt
út.
Rauði herinn tekur Bakmats
\
Allt samgöngukerfi þýzka hersins á mið—
og suðurvígstöðvunum í óreiðu
Rauði herinn hefur enn stækkað verulega fleyg þann, sem
er að myndast milli þýzku herjanna á mið- og suðurvígstöðvun-
um í Sovétríkjunum og vann mikilvægan sigur í gær með töku
járnbrautarmiðstöðvarinnar Bakmats í Norður-Úkraínu.
Rússar tóku einnig í gær/bæ, sem er 80 km. suðvestur af
Bakmats og 100 km. austur af Kieff og halda áfram sókn þaðan
• til vesturs.
Með töku Bakmats er fyrsta
þættinum í sumarsókn Rússa
okið, að dómi brezks herfræö-
ings. Varnarstríö Þjóðverja
hefur byggzt á því aö geta
flutt í skyndi herinn frá ein-
um hluta ' vígstöðvanna til
anarra.
Sóknarstrið Rússa. hefur mið
azt viö það að rjúfa aðalsam-
gönguæöar Þjóöverja frá
norðri til suðurs, þær sem
næstar eru vígstöðvunum.
Fyrsti mikli árangurinn af
þessari hernaöaraöferð var
sigurinn 1 Donetshéruðunum,
en fleiri munu fara á eftir.
Rauði herinn streymir nú
frá Donetshéraðinu og vestur
á sléttuna sem liggur að
Dnéprfljótinu. Er talið að
sókn muni verða mun auðveld
ari þar en í Donetshéruðun-
um, sem eru ógreiðfær yfir
feröar.
Fréttaritarar í Moskva segja
að ekkert bendi til að dragi
úr sóknarþunga sovétsóknar-
innar, heldur virðist hún
verða aflmeiri með hverjum
degi.
Syðzt á vígstöðvunum sækja
Rússar fram og eru talin lík
indi til þess aö setulið Þjóð
verja í Mariupol verði að hörfa
innan skamms, til að forða.st
innikróun.