Þjóðviljinn - 12.09.1943, Qupperneq 1
203. tölubia
unnudagur 12. sept. 19
ítalski flotinn genginn Þióðverjunt úr greipum
22 itnisk lerstii i Nelte, 12 í hliiin
l laleareiiin, i i ilhrillir
Hernaðaraðgerðírnr á Italiu $anga Bandamönnum í vil
Félag til eflingar
menningarsambandi
Norðmanna og
(slendinga
Nokkrir menn hér í Reykja-
vík hafa að undanförnu rætt
það sín á meðal og á tveimur
fundum, sem skotið hefur ver-
ið á, að æskilegt væri, að
stofnað yrði hér á íslandi ís-
lenzk — norskt félag og sam-
svarandi norsk — íslenzkt fé
lag í Noregi, er störfuffu að
aukinni ltynningu, menningar
sambandi og samstarfi um
ýms hagsmunamál með þess-
um tveimur frændþjóðum.
Þetta mál hefur og verið
rætt viö fáeina Norðmenn,
sérstaklega herra S. A. Friid,
blað’afulltrúa. Ekki hefur ver-
ið taliö ráðlegt aö ganga frá
neinni félagsstofnun hér á
Framhald á 4. síðu.
Kraftahlutföllin á Miðjarðarhafi hafa gerbreytzt
í einni svipan við það, að ítalski flotinn er nær allur
kominn til hafna í löndum Bandamanna eða hlutlausra
landa.
Fimm af sjö orustuskipum, er ítalir áttu í stríðs-
byriun, eru komin til brezku eyjárinnar Malta, ásamt
sjö beitiskipum og tíu tundurspillum. Einu stærsta or-
ustuskipi ítala tókst þýzkum flugvélum að sökkva, er
það var á leið til Bandamannahafnar.
Tólf ítölsk herskip eru komin til hafna á Balear-
eyjum, sem er spánskt land, og sex til Gíbraltar, eins
og fregn hefur borizt um áður.
M lerin zo m. irá Brjaish
sækir hratt fram á öllum suðurvígstöðvunum
Rauði herinn vinnur á frá Smolensksvæðinu suður að As-
ovshafi, og er þýzki herinn á undanhaldi, sem víða er svo hratt,
að hann gefur sér eklti tíma til að leggja jarðsprengjur að baki
sér eða sprengja upp brýr til að tefja framsókn Rússa.
Sovétherinn nálgast óðum Brjansk, tók í gær 60 bæi og
þorp norður af Brjansk, og þorp, sem er aðeins 20 km. suðaust-
ur af borginni.
Frá Bakmats sækir sovétherinn til Nesín, sem er 150 km.
frá Kíeff.
Brezk herskip ^)g flugvélar
fylgdu ítölsku herskipunum síð-
ari hluta leiðarinnar til Malta.
í landbardögunum á Ítalíu
veitir Bandamannaherjunum
hvarvetna betur. Harðast er bar
izt suður af Napoli, og tóku
Bandamenn í gær hafnarborgina
Salerno og sækja inn í landið
þaðan.
Áttundi brezki herinn sækir
hrátt fram á Kalabríuskaga, og
komst sumstaðar 40—50 km. síð
astliðinn sólarhring. Mótspyrna
Þjóðverja er lítil víðasthvar á
Suður-Ítalíu.
ÞÝZKUR HER ER EIN-
RÁÐUR í GRIKKLANDI
*
Þýzka yfirherstjórnin til-
kynnti í gær að þýzkur her hafi
tekið allar hernaðarstöðvar í
Grikklandi á sitt vald og liafi
ítalski herinn þar verið afvopn-
aður.
ROOSEWELT OG CHUR-
CHILL ÁVARPA ÍTALI
Roosevelt Bandarikjaforseti
Svlar neita að taka til
greina svar ÞióOverja
Sænska stjórnin hefur neitað
að taka til greina svar þýzku
stjórnarinnar við mótmælum
Svía gegn árás á tvö sænsk
fiskiskip í Skagerak.
Telur sænska stjórnin ásökun
Þjóðverja um ólöglegt framferði
fiskimannanna með öllu tilhæfu
lausa, og heldur fast við kröfu
sína um skaðabætur og að þýzka
stjórnin lofi að sjá til þess, að
slíkar árásir komi ekki fyrir aft-
ur.
og Churchill forssétisráðherra
Breta birtu í gær ávarp til
Badoglio og ítölsku þjóðarinnar,
þar sem þeir hvetja ítali til
þess að berjast miskunnarlaust
gegn Þjóðverjum við hlið Breta
og Bandaríkjamanna, og lofa
því, að yfirráð Þjóðverja í ítölsk
um landshlutum og borgum
skuli ekki verða langæ.
MEÐALBÚ
Samkvæmt áliti landbúnaðar-
Húrarar baía samið
við atvinnurekendur
og eru farnir að vinna
Tíðindamaður Þjóðviljans
hitti Guöjón Benediktsson
múrara að máli í gær, en eins
og kunnugt er hafa múrarar
verið í „sumarfríi“ undanfar-
ið, og spurði hann því:
— Ert þú aö koma úr sum
arfríi?
— Já, og' þaö löngu sumar-
fríi, sem ég á verölagsstjóran-
um aö1 þakka.
— Svo hefur hann ekki vilj-
aö gefa þér lengra sumarfrf?
— Jú, hann ætlaðist víst til
Framhald á 4. síðu.
vísitölunefndar reiknast tekjur
meðalbús 28372,00 kr., er svarar
Sókn rauða hersins á suður-
vígstöðvunum er mjög hröð, og
sóttu Rússar fram í gær 15 km.
suður og suðvestur af Stalíno og
tóku 40 bæi og þorp. Norðvestur
til að bústþfn sé 87 kindur, 6,2
nautgripir og 6,3 hross. Samkv.
tillögum Sósíalistflokksins verð
ur hverjum bónda tryggt, að
hann fái það verð, sém vísitölu-
nefndin ákvað fvrif afurðir,
sem nema allt að þessu verð-
mæti, gildir auðvitað einu máli
hvort þar er um mjólkurafurðir,
kjöt eða garðávexti að ræða, en
auðvitað eru bóndanum þá færð
ar til tekna á því verði, þær af-
urðir, sem hann notar í búi sínu.
Sumir bændur geta fengið hin
ar tilskyldu tekjur meðalbúsins
fyrir mjólk einvörðungu, aðrir
fyrir kjöt. enn aðrir garðávexti.
af Stalíno sóttu Rússar fram 10
—12 km. í átt til Povlograd, en
það er járnbraútarmiðstöð 80
km. frá Dnéprfljótinu.
Ekki liggja fyrir neinar tæm-
andi upplýsingar um, hvað mik-
ið muni þurfa að selja á er-
lendum markaði, af þeim vör-
um, sem bændum yrði þannig
tryggt ákveðið verð fyrir, þó
nokkuð mun það vera, og sjálf-
sagt verður að verðbæta þann
hluta vörunnar með framlagi úr
ríkissjóði, en hinsvegar yrðu
þær afurðir stórbúanna, sem
fara fram yfir afurðasölu meðal-
bús ekki verðbættur.
BARÁTTA FULLTRÚA STÓR-
BÆNDANNA.
Fjöldi hinna stærri bænda
hafa grætt stórfé á síðustu ár-
um. Dæmi eru til þess, að árs-
tekjur þeirra hafi komizt upp í
100—200 þús. kr.. Þeir eru því
orðnir stórríkir menn á íslenzk-
an mælikvarða.
Hinir smærri bændur, sem
ekki hafa nema meðalbú eða
minna, eiga hins vegar flestir
ekkert annað en bústofninn og
sumir jörðina. Rýrni tekjur þess
ara manna gengur strax á þurft
areignir þeirra, gegn því er rétt
mætt að tryggja þá eftir því sem
mögulegt er.
Á þingi eiga stórbændur heil
an flokk, sem sé Framsóknar-
flokkinn, og væn ítök í Sjálf-
stæðisflokknum. Þessir fulltrú-
Framh. á 4. síðu.
SflsíalislaihhuFion uill fpuooia uera
laoðbðnaOapuíslfDluneíndapinnap
fipfp afupiip nlaiis
Flokkurinn berst gegn nppbótum til auðugra stórbænda
ÞINGMENN SÓSÍALISTA MUNU LEGGJA FRAM TILLÖGUR UM ÞETTA
INNAN SKAMMS
Það er eðlilegt framhald þeirra samninga, sem tekizt hafa
milli neytenda og bænda, um afurðaverð annarsvegar, að leit-
azt sé við að tryggja bændum sölu á afurðum svo þeir geti bor-
ið úr bítum þau árslaun, sem samninganefndin reiknaði þeim,
verkamönnunum hinsvegar atvinnu, svo þeir geti borið úr bít-
um árslaun í samræmi við umsamið kaup. Hvað bændur snertir
verður það bezt gert með því að tryggja þeim er hafa meðalbú eða
minna það verð fyrir allar afurðir búsins, er landbúnaðarvísitölu
nefndin ákvað, ennfremur öllum þeim bændum, sem hafa meira
en meðalbú, sama verð fyrir þann liluta afurðanna, sem sam-
svarar meðalbúinu. Með þessu er öllum bændum, sem hafa með-
albú eða meira tryggð að minnsta kosti 14500 kr. árslaun. Þeir
sem hafa stærri búrekstur verða hinsvegar að sæta því verði
fyrir það, sem er framyfir afurðir meðalbús, sem þeir geta fengið
án uppbóta.