Þjóðviljinn - 12.09.1943, Blaðsíða 3

Sunnudagur 12. sept. 1943.
ÞJG JVILJIN jS
3
jpIÓBVfMIMN
Útgef andi:
Sameinmgarflokkur alþýðu —
Séiíalistafiokktirinn
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson
SigfÚ9 Sigurhjartarson (áb.)
Ritstjérn:
Garðastræti 17 — Vfkingsprent
Sími 2270.
Afgrciðsla og auglýsingaskrif-
stofa, Austurstræti 12 (1. hæð)
Simi 2184.
Vfkingsprent h.f. Garðastræti 17.
(_______________________
Eitt leyst tvö óleyst
Laugardaginn 21. f. m. hét leið
ari Þjóðviljans „leyst og óleyst
vandamál“. Hann fjallaði um
niðurstöður landbúnaðarvísi-
tölunefndarinnar og leystu og ó-
leystu vandamál landbúnaðar-'
ins í sambandi við sölu land-
búnaðarafurðanna.
Þar var sýnt fram á að þessi
vandamál greindust í þrennt:
1. Hvaða verð bændur eigi að
fá fyrir þær landbúnaðarafurðir
sem seldar eru á innlendum
markaði.
2. Hvert útsöluverð landbún-
aðarafurða á að vera á innlend-
um markaði.
3. Hvaða verð bændur eiga að
fá fyrir þær landbúnaðarafurð-
ir, sem seldar eru á erlendum
markaðí.
Verksvið vísitölunefndarinn-
ar var að leysa fyrsta vandamál-
ið. Það gerði nefndin, hin tvö
vandamálin eru óleyst, og það
er verkefni Alþingis að leysa
þau.
Ýmsir hafa viljað halda því
fram, að starfssvið nefndarinnar
hafi og náð til þriðja atriðisins,
þannig, að með starfi hennar
hafi verið ákveðið, hvaða verð
bændur skuli fá fyrir fram-
leiðslu sína, hvort sem hún er
seld á innlendum eða erlendum
markaði. Að þetta hafi alls ekki
verið tilgangur löggjafans verð-
ur ljóst þegar áthugað er, hvern
ig nefndarstarfið var hugsað.
I»að var hugsað sem samninga-
starf, nefndin átti að gera samn
ing, er væri bindandi fyrir neyt-
endur og framleiðendur, um
verð á landbúnaðarafurðum.
Þetta verður ljóst, þegar þess
er gætt, hvernig nefndin var
skipuð, og hvernig hún átti að
starfa.
Nefndin var skipuð tveimur
fulltrúum frá landssamtökum
bænda, Búnaðarfélagi íslands,
tveimur fulltrúum frá landssam
tökum neytenda, öðrum frá Al-
þýðusambandinu og hinum frá
Sambandi starfsmanna ríkis og
bæja og með þeim störfuðu svo
tveir menn, sem höfðu sérþekk-
ingu á þeim málum, sem fyrir
lágu, þeir hagstofustjóri og for-
stjóri búreikningaskrifstofunn-
ar. Alþingi hefði aldrei skipað
nefndina þannig og aldrei látið
oddamann vanta, ef ekki hefði
verið um -samninganefnd að
ræða. Þetta verður þó enn ljós-
ara þegar þess er gætt, að til
þess að niðurstöður nefndarinn-
ar yrðu bindandi þurfti hún að
verða sammála, meirihluti gat
enga bindandi ákvörðun gert.
(ÞRQTTIR
RitstjóriFrímann Helgason
„Hótsfargimiðu
Fyrir nokkru gat að' líta
mjög athyglisverðar bendingar
í okkar ágæta blaði Vísi, í
dálkinum ,Raddir almennings1
Voru þær um íþróttamóta
fjöldann hér á landi og helzt
þó 1 Reykjavík. Er þetta orð-
ið svo alvarlegt mál 1 augum
höfundur (Scrutator) að „við
svo búið má ekki standa leng-
ur“, — „og verða íþróttamenn
að sjá að sér í þessum efn
um, áður en það er um sein-
an“. Og hann lætur ekki
standa á ráöleggingunum, og
er það góðra gjalda vert, en
þær eru: 4,Látið ykkur nægja
eitt mót á sumri í hverri í-
þróttagrein, og sjáum hvort
ekki bregður fljótt til batn
aöar meö athugasemdir al-
mennings“.
Eftir þessu virðist a'öaltil-
gangur íþróttamóta að safna
á þau áhorfendum. Sennilega
mþinar nú maðurinn þetta
ekki, heldur segir þetta svona
til að segja eitthvað, en það
er alveg ný kenning um til-
gang íþrótta!
Þá ræðir hann um að á-
hugi sérstaklega fyrir knatt
spyi’nu, fari minnkandi og
orsökina finnur hann «am-
stundis: Of mikið má af
öllu gera“, og á þar að sjálf-
sögðu við „mótafarganið“, þar
sem leikir eru „næstum hvert
einasta kvöld allt sumarið,
jafnt virka daga sem helga“.
— Maöur skyldi nú ætla aö
á síöustu árum hefði leikjum
fjölgað til mikilla muna, ef
taka á alvarlega þá aura
græðgi, sem knattspyrnumönn
um er borin á brýn í greinar-
korninu. Ef við athugum nú
leikjafjöldann sem seldur er
aögangur að s. 1. 10 ár, 'þá
eru það um 18—22 leikir á
ári, svo ástæðuna verður aö
finna annarsstaðar.
AÖ selt sé inn á I. fl. leiki
kemur ekki fyrir nema á úr-
slitaleiki og stafar sú villa
sjálfsagt af ókunnugleik eins
og raunar greinin öll. Þó er
þar eitt atriði sem á vissu
lega stoð í veruleikanum og
það er þegar hann segir að
liann eigi: „bágt með að trúa
því, aö íþróttamenn hafi
nokkurn tíma til að æfa sig“.
Að vísu verður það ekki séð,
hvort þaö er vegna stöðugrar
þátttöku í keppni, eða að það
er vegna vöntunar á völlum
og aðbúnaði. Sannleikurinn er
sá að íþróttamenn og þá sér-
staklega knattspyrnumenn
okkar hafa of lítinn tíma af-
lögu til æfinga á vellinum. All-
ar keppnir í Meistaraflokki,
I. fl., II. fl. og III. fl. hafa
Með öðrum orðum, það urðu að
takast samningar milli fulltrúa
neytenda og bænda, Alþingi
hafði gefið þeim vald til að
semja og samningi þeirra laga-
gildi. Þessi samningnr gat auð-
vitað ekki náð til annars en við-
skipta samningsaðila, hann f jall-
aði einvörðungu um verðlag
þeirrar vöru, sem bændur selja
á innlendum markaði. Þetta var
tilgangur löggjafans og sérhver
önnur túlkun á niðurstöðum
sex manna nefndarinnar er röng.
í þessu sambandi er rétt að
geta þess, að nefndin varð auð-
vitað að gera sér grein fyrir
heildarframleiðslu landbúnaðar-
ins til þess að finna sanngjarn-
an samningsgrundvöll, en það
þýðir auðvitað alls ekki, að hún
tæki um það ákvarðanir, hvaða
verð bændur ættu að fá fyrir
þær vörur, sem seldar eru utan
þess samnings, ekki fremur en
kaupgjaldssamningar fela í sér
ábyrgð á því að verkamenn fái
vinnu, samkvæmt þeim, alla
virka daga, eða að vinnuveitend
ur geti fengið .vinnuafl eftir því
sem þeir óska. Kaupgjaldssamn-
ingar æru þrátt fyrir þetta mið-
aðir við, að verkamenn geti lif-
að sæmilegu lífi, með því að
vinna alla virka daga, en engin
ábyrgð er tekin á, að þeir fái þá
vinnu. A sama hátt eru samning
ar bænda og neytenda við það
miðaðir, að bændur geti lifað
góðu lífi, ef þeir geta sellt alla
sína vöru fyrir umsamið verð,
án þess að neytendur taki
nokkra ábyrgð á að það takist,
bændur taka hins vegar enga á-
byrgð á að tryggja neytendum
svo mikið af öllum tegundum
landbúnaðarafurða, sem þeir
telja sig þurfa. Að þessu leyti
eru þessir samningar algjörlega
hliðstæðir samningum milli
verkamanna og vinnuveitenda.
Hitt er allt annað mál, hvort
eða að hve miklu leyti Alþingi
telur rétt að tryggja bændum
hið umsamda verð á innlendum
markaði, fyrir þær vörur, sem
út eru fluttar, það er óleyst
vandamál og fyrir afstöðu Sósí-
alistaflokksins til þess er gerð
grein annarsstaðar í þessu blaði.
En þess má geta, að ekki munu
verkamenn telja það jafnræði,
ef bændum er tryggt umsamið
verð fyrir allar -þeirra vörur,
hversu mikið, sem þeir vilja
framleiða, ef verkamenn fá enga
tryggingu fyrir að fá að vinna
fyrir hið umsamda kaupgjald.
„Ur eftir tvo leiki“
í sambandi viö I. fl. mótið
sem staðið hefur yfir að und-
anförnu, hafa spunnizt tölu
verðar umræður um það,
hvort K. H. hefði þurft að
leika við Val aftur ef þaö
hefði unnið Fram. Hafa menn
ekki orðið á eitt sáttir í þeim
efnum. í almennum reglum
í. S. í. um knattspyrnumót
segir, að það félag sé úr mót-
inu sem tapað hefur tveim
leikjum, og vilja menn taka
þetta þannig, að enginn sé úr
nema að hann hafi tapaö tvisv
ar og þar með að félög sem
hafa keppt á'ður og annaö
sigrað, verði að keppa aftur,
þar sem annað hafi eitt tap
en hitt ekkert. Þegar um þetta
er rætt þarf að gera sér fulla
orðið að fara þar fram, nema
nokkur hluti I. fl. mótsins
síðasta. Og svo auðvitaö hand
knattleiksmót og frjálsíþrótta-
mót. Meðan þessi eini völlur
er til allra hluta, geta menn
ekki æft sig eins og skyldi.
Það er því nokkuð eðlilegt að
mótin verði nokkuð áberandi
hér í bæ, þegar aðstaöan er
þessi. Enda er það .svo, áö
mótafjöldinn er mjög svipáð-
ur og verið hefur á undan-
förnum árum í knattspyrnu.
Ef þessi „almennings rödd“
hefði hrópáð á betri aðbún
að, fleiri velli , svo að æska
bæjarins gæti iðkað útiíþrótt-
ir, svo að hún gæti fjölmennt
til þátttökunnar, ekki aöeins
sem áhorfendur, þá hefði hún
fallið vel inn 1 kór íþrótta-
manna sem hrópa í þrenging-
urn sínum á velli.
Svona hjáróma rödd er ó-
heppilég og ólík þeirri velvild
sem blöð bæjarins bera til í-
þróttamanna. Um íþróttamót,
fjölgun þeirra eða fækkun,
mætti skrifa langt mál, en ég
sleppi því hér, því flestir hugs-
andi íþróttamenn og íþrótta
vinir gera sér fulla grein fyr-
ir tilgangi þeirra og gildi.
'A hálum is
Um þessar mundir er sýnd
á Gamla Bíó bráösniöll skauta
mynd. Kemur þar fram stúlka
og raunar margir aðrir sem
hreinasta unun er að horfa
á, Leikni sú sem skautafólk-
ið sýnir er undraverö. Þó
Gamla Bíó sjái ekki ástæðu
til að auglýsa myndir sínar
í þessu blaöi, þá vill íþrótta-
síðan samt vekja athyglii
hinna mörgu íþróttasinnuðu
lesenda á þessari ágætu í-
þróttamynd. Þessi skautamær
minnir á Sonju Heni sem alla
sigrar með skautasnilli sinni.
Þegar maður sér svona mynd
ir vaknar draumurinn um
skautahöll og þau áhrif sem
hún gæti haft á skautalífið
hér, en hvað sem um þaö er,
þá hefur borgað sig að hætta
sér á þénnan „hála ís“.
grein fyrir því, af hverju þetta
fyrirkomulag er haft, að fé-
ag sé úr eftir tvo leiki tap-
áða. Þessi keppniaöferö er af
brigði af svokallaðri útsláttar’
keppni, þar sem sá er úr sem
tapar, og gert aðeins til þess
að félög, sérstaklega utan af
landi, fái eitt tækifæri þó að
þau hafi tapaö einum leik, og
þetta hefur af öllum verið vel
liðið. AÖ öðru leyti hefur það
yfirleitt á sér einkenni útslátt-
arkeppninnar, að jafntefli
verður aö framlengja og keppa
aftur ef úrslit fást ekki. Þar
sem tveir leikir eru ákveönir
geta tvö eða fleiri félög verið
með 1 tap og koma þá ekki
til útreiknings nein stig, held-
ur veröa þau áð keppa aftur
eins og gert var í þessu móti.
Þaö er hvergi gert ráð fyrir
því fyrirfrím að félög skul?
keppa tvisvar, það verðiir því
að leggja það niður fyrir sér
hvort sé réttara gagnvart
anda íþróttanna. Með því að
gefa t. d. Val tækifæri á því
að keppa aftur við K. H„
hefði það unnið Fram, er ver
iö að gefa Val tækifæri til að
rétta hlut sinn, tækifæri sem
ekkert annaö félag hefur feng-
ið í allri keppninni. I hvaða
keppni sem er, er reynt aö
hafa aöstöðuna sem jafnasta
og um réttmæti þess mun
enginn efast. Hefði Valur í
þessu tilfelli fengið að leika
aftur við K. H., var Val gefið
tækifæri sem ekkert annað fé-
lag fékk.
Fyrir tveim árum var leitaö
úrskurðar í. S. í. um þetta at-
riði, í handknattleiksmóti þar
sem keppt var eftir þessu fyr
irkomulagi, og hljóðar sá úr-
skurður þannig, aö félag sem
sigraö hefði alla keppinauta
sína, þó eitt félag væri með
eitt tap, og þau hefðu leikið
saman, væri taplausa félagið
sigurvegari. Arið 1929 var
keppt í knattspyrnu með
þessu fyrirkomulagi og það
datt engum í hug að Valur
fengi annað tækifæri á K. R.
í handknattleik kvenna úti
í sumar var þetta fyrirkomu-
lag og þá heyrðist aldrei að
Ármann þyrfti að leika aftur
við Hauka, eftir a'ö hafa unn-
ið þær einu sinni. Þetta atriði
þarf að vera skýrt, og séu
lagafyrirmæli ekki nógu skýr,
þarf aö laga það til samræmis
við það eðlilega og sanngjarna
þó úrskuröur í. S. í. og fram
kvæmd þessa fyrirkomulags í
mótum aö undanförnu, sam-
fara sanngjarnri athugun ætti
að duga.
oooooooooo^oooooO
DAGLEGA
NÝ EGG, soðin og hrá
Kaf f isalan
Hafnarstræti 16.