Þjóðviljinn - 16.09.1943, Qupperneq 1

8. árgangur.
Fimmtudagur 16. sept. 1943
206. tölublað.
ifi fMr ftsDlnurð í nlðlk fr.
ai lai xltl af vira an
Fiieyrð valdamisbeiting Framsðknarmanna og barátta
Sex manna nefndin ákvað, sem kunnugt er, að bændur
skyldu fá kr. 1,23 fyrir mjólkurlítirinn, við þetta verð ber svo
að bæta nauðsynlegum dreifingarkostnaði og kostnaði við ger-
ilsneyðingu og fæst með því útsöluverðið. Þessi kostnaður hef-
ur reynzt um 30 aurar hér í Keykjaví.k, sem er vissulega furðu
hátt, samkvæmt því á mjólkin að kosta um kr. 1,50, en Fram-
sóknarmennirnir í mjólkurverðlagsnefnd, Páll Zophoníass., Jón
Hannessson og Sigurgrímur Jónsson, hafa ákveðið að hún skuli
kosta kr. 1,70.
Ekki eru Framsóknarmenn að þjóna bændum með þessu at-
hæfi, og ekki neytendum, það eru einhverjir dularfullir milli-
liðir, sem þeir leitast við að gefa fé á kostnað almennings.
1,711 stað hass
lr. 1,50
fyrir hagsmunum mðlliliða
Rauöi herinn tekur Nesfn
járnbraufarbæ, 100 bm. frá KíefL
Hroð sókn Rússa í Suður^Ukrainu
Rauði herinn tók í gær borgina Nesín, sem er mikilvæg
járnbrautarstöð, rúma 100 km. norðaustur af Kíeff.
Segir í dagskipun Stalíns, þar sem taka borgarinnar var
tilkynnt, að hún hafi verið tekin eftir tveggja daga harða bar-
daga.
í Suður-Úkraínu sækja Rússar hratt fram til Dnéprbugð-
unnar, og voru í gær aðeins 70 km. frá borginni Saporossí.
Taka Nesín auðveldar Sovét-
herjunum mjög sóknina í Norð-
Framsóknarmenn munu halda
því fram til réttlætingar þessan
hneykslanlegu framkomu, að
þeir ætli að verðbæta vinnslu-
mjólk með um 20 aurum af
hverjum mjólkurlíter sem seld-
ur er á Rvíkurmarkaði. Þetta
framferði þeirra er frullkom-
in brigð á samkomulaginu í sex-
mannanefndinni. Það samkomu-
lag var auðvitað byggt á því að
verðlag á mjólk og hverskonar
mjólkurafurðum yrði ákveðið
þannig, að bændur fengju út úi
því hið umsamda verð, fvrir
Rverja tegund án þess að gripið
væri til þess ráðs að láta eina
tegundina bera uppi verðið á
annarri.
Ef kjötverðlagsneínd hefði
skilið hlutverk sitt á sama hátt
sem mjólkurverðlagsnefnd gæti
hún sett verð á kindakjöt eins
og henni sýndist til þess að bæta
bændum upp verð á hrossakjöti,
og sjá allir hvílík fjarstæða það
er.
Vonandi verður þessi smánar
legasta ganga mjólkursölunefnd
ar hennar síðasta ganga. það er
mál til komið að þessi verkfæri
Framsóknarflokksins, kjöt- og
mjólkurverðlagsnefnd verði lát-
in hvíla sig.
Tilkynning Irá rlkisstlnrninni um verð á mjólk oq kiöti
M á nióik 1,15 oi kji 05,0
HAFA SJÁLFSTÆÐISFL. OG FRAMSÓKN-
ARFLOKKURINN FALLIZT Á AÐ HAGN-
AÐURINN AF TÓBAKSHÆKKUNINNI FARI
TIL AÐ LÆKKA VÍSITÖLUNA?
Stjórnin óskar, að fulltrúar frá Alþýðusamband-
inu og Búnaðarfélaginu ræðist við.
Eftirfarandi tilkynning hefur blaðinu borizt irá ríkisstjórn-
inni, af henni verður ljóst að ríkisstjórn ætlar að lialda áfram
á þeirri braut að lækka verð kjöts og mjólkur með framlagi
úr ríkissjóði, það er, að lækka vísitöluna og launin án þess að
lækka dýrtíðina. Ekki er enn ljóst hvort Sjálfstæðis- og Fram-
sóknarflokkurinn hafi tekið á sig ábyrgð af þessu tiltæki stjórn-
arinnar eða hvort hún hefur engan þingstuðning að baki sér.
Tilkynningin er þannig:
„Sökum þess að ráðstafanir
þær, sem Alþingi gerði með
dýrtíðarlögunum frá 13. apríl,
falla niður í dag, 15. september.
og engar ráðstafanir hafa verið
gerðar í þeirra stað til þess að
halda verðbólgunni í skefjum.
hefur ríkisstjórnin samkvæmt
heimild i 4. gr. téðra laga, á-
kveðið lægra verð á mjólk og
kjöti á innlendum markaði en
gert er ráð fyrir samkvæmt nið-
urstöðu vísitölunefndar land •
búnaðarvara.
Fyrst um sinn hefur verið á-
kveðið verð á nýmjólk kr. 1.45
hver lítri og verð á nýju dilka-
Tíllaga sósíalfsta á Alþingí:
Rriðinn af tðlaMMinil reiii fil
Mooa alð sií aa t soilt oo t
fraihnðasiðð rilisios
Sigurður Thoroddsen og Þoroddur Guðmundsson flytja
frumvarp á Alþingi um að aftur verði sett í lög, að hálfur ágóð-
inn af tóbakseinkasölunni gangi til byggingarsjóðs verkamanna
og bygginga- og landnámasjóðs, hinn helmingurinn renni í fram-
kvæmdasjóð ríkisins.
Þingmenn sósíalista börðust, sem kunnugt er, gegn því, að
tóbaksverðíð yrði hækkað til þess að verja hagnaðinum af hækk-
uninni til kauplækkunar, en flytja nú gamalt og nýtt baráttu-
mál verkamanna, að öllum hagnaði af þessari einkasölu verði
varið til nyíjaframkvæmda.
Greinargerð frumvarpsins er
þannig :
,,Ein af aðalröksemdunum íyrir
stofnun Tóbakseinkasölu ríkisins
árið 1931 var sú, að bar með væri
verkamannabústöðunum og fram
kvæmdum þeim, sem byggingar-
og landnámssjóði var ætlað að
leggja fé í, tryggðar tekjur.
kjöti kr. 6.50 hvert kíló, í smá-
sölu.
Verður tekjum af verðhækk-
un áfengis og tóbaks varið fyrst
um sinn til að standa straum af
þeim kostnaði er af þessu leiðir.
Er þetta gert tjl þess að forð-
ast stórfellda h'ækkun á fram-
leiðslukostnaði í landinu þang-
að til varanlegar ráðstafanir
verða gerðar af Alþingi til að
hefta verðbólguna og á þann
hátt sjá atvinnurekstri lands-
manna farborða.
Jafnframt hefu.r ríkisstjórnin
með bréfi í dag' snúið sér til Al-
þýðusambands íslands og Bún-
aðarfélags íslands og farið fram
á að bessir aðiljar skipi hvor
um sig þrjá menn í nefnd til að
athuga möguleikana á bví aö
dýrtíðin verði færð niður með
frjálsu samkomulagi milli laun-
þega og framleiðenda landbún-
aðarafurða.'1
Þessi tilkynning ríkisstjórnar-
innar felur það tvennt í sér, að
Framhald á 4. síðu.
Því verður ekki neitað, að þetta
voru þung rök, og í samræmi við
þau var með 14. gr. laganna um
tóbakseinkasölu ákveðið, að tekj-
ur af einkasölunni skiptust til
helminga milli verkamannabú-
staða til lánveitinga og bygging-
ar- og landnámssjóðs.
Akvæði þessarar gr. reyndist
þó aldrei annað en fagurt loforð
handa auðtrúa almenningi, því að
með bandorminum svo kallaða,
var alltaf ákveðið til eins og
tveggja ára í senn að fresta fram-
kvæmd þess.
Þegar ekki þótti lengur ástæða
til að framlengja bandorminn, var
með lögum nr. 81 9. júlí 1941 af-
numin 14. greinin, sem þetta á-
kvæði var í, enda hefur þá þótt
það langt liðið frá því, að lofað
var, að tekjur ríkisins af tóbaks-
einkasölu rynnu til íbúðabygg-
inga í bæjum og sveitum, að ó-
hætt væri að afnema greinina
endanlega.
Leikaraskapurinn í sambandi
við ráðstöfun tekna tóbakseinka-
sölunnar er einn af blettunum á
störfum Alþingis undanfarinn
rúman áratug.
Afleiðmg þess, að verkamanna
bústaðirnir voru sviptir þessum
tekjum, er hinn sári húsnæðis-
skortur, sem verið hefur í öllum
kaupstöðum landsins og þó sér-
staklega í Reykjavík og farinn
Framh. á 4. síðu.
ur-Úkralnu, en um bæinn liggur
eina járnbrautin frá norðri til
suðurs, austan Kíeffs, sem þýzki
herinn getur notað til herflutn-
inga milli mið- og suðurvígstöðv
anna.
Mir IMir
D Silimsix 1
Þjúðverjar reyna enn að
nota Mússolíni
Á Salernosvæðinu er barizt
dag og nótt og herða Þjóð-
verjar stöðugt áhlaup sín. I
brezkum fregnum segir að
vígstöövarnar breytist stöð
ugt, því árásir og gagnárásir
skiptast á.
Áttundi brezki herinn er nú
100 km. frá Salernovígstöðv-
unum, og viröast Þjóðverjar
leggja allt kapp á að ná úr
slitum áður en hann komist
norður til liðs við 5. banda-
ríska herinn.
Mússolíni hefur nú tekiö
sér einræðisvald á ítalíu á ný,
að því er segir i þýzkum
fregnum. Virðast Þjóöverjar
staöráðnir í aö hafa Músso
líni enn um skeið lepp sinn
á ítalíu.
Þíódvíljínn
3 síður
I gær komu margir á
skrifstofu fjársöfnunarinn
fyrir stækkun Þjóðviljans,
til þess að skila af söfmm-
arlistanum í fyrsta sinn.
Fjoldamargir, sem tekið
hafa söfnunarlista haía ]»ó
enn ekki sétt sig í sam
band við. skrifstofuna. Eru
þeir áminntir um aö koma
í dag, ef þeir geta mögu-
lega komið því við. Það
er mjög áríðandi að söfn
unarnefndin geti jafnóð-
um iylgzt með gangi söfn-
unarínnar.