Þjóðviljinn - 16.09.1943, Blaðsíða 2

2
ÞJOÐVILJINN
Fimmtudagur 16. sept. 1943.
fflcvjazypócyfowínfi
►egar heyið var gadd-
freðið 12. sept-
Herra ritstjóri!
Eg sé að Morgunblaðið er við
og við að prenta upp fréttir úr
gömlum blöðum, ná sumar þeirra
langt aftur á 19. öld. t>að er nógu
gaman fyrir okkur gamla fólkið, að
glöggva okkur á því sem þá gerðist,
eða þótti tíðindum sæta.
Eg hef verið eins og þar stendur,
að- velta því fyrir mér, hvort ekki
væri rétt að bregða upp lítilli mynd
af tíðarfarinu á síðasta fjórðungi 19.
aldar. Þessi frétt hefur aldrei prent-
uð verið, en ég ábyrgist sannleiks-
gildi hennar. Hún er á þessa leið:
£>að var um daginn þ. 12. sept.
1882, að faðir minn Guðmundur pró-
fastur Einarsson á Breiðabólstað á
Skógarströnd, kom upp í baðstofu til
okkar, sem þar vorum, flest ungt
fólk, og sagði:
„Þið, sem ung eruð og eigið senni-
lega langt líf framundan ykkur, skul
uð festa í huga, að í dag er 12. sept-
ember. Piltamir fóru út á tún að
dreifa úr útheysföngum og þeir urðu
að sækja sér veggjasleggjur heim í
skemmu til að berja föngin sundur
wieð, svo voru þau gaddfrosin."
Þetta var nú á þeim árum.
9./12. 1943.
Theodóra Thoroddsen.
Eysteinn
Herra ritstjóri!
Frumvarp til fjárlaga hefur verið
lagt fyrir Alþingi, og er það hvorki
verra né betra en búast. mátti við
frá þeim aðila er nú fer með fjármál
þjóðarinnar, en það er mál sem ekki
verður rætt hér. Eftir framsöguræðu
fjármálaráðherra, tók fyrstur til máls
Lúðvík Jósefsson fyrir hönd Sósíal-
istaflokksins. Benti hann á nauðsyn
þess að rikisvaldið byggi sig undir
að koma í veg fyrir atvinnuleysi eft-
ir núverandi styrjöld, meðal annars
með því að koma atvinnuvegunum
i það horf, að fólk sem við þá vinn-
ur lifi sæmilegu lífi. Tók ræðumað-
ur sérstaklega landbúnaðinn til með
ferðar, hvergi væri þröfin ríkari en
þar fyrir stórstígar breytingar ef sú
atvinnugrein ætti ekki að þurrkast
út með öllu. Þetta viðurkenna allir
heilvita menn, og bændurnir finna
það bezt sjálfir.- En hvað skeður?
Eftir ræðu Lúðvíks stendur einn
„fulltrúi bændanna“ upp, að nafni
Eysteinn Jónsson, og ræður sér ekki
fyrir reiði yfir því að látin sé í ljós
sú skoðun að gera þurfi eitthvað
jákvætt fyrir landbúnaðinn. Eins og
þar sé ekki allt í lagi!!! En útyfir
tekur þó, að dómi Eysteins, að kom-
múnistar (en það eru allir sem eru
á móti Jónasi) skuli leyfa sér slíkt,
við slíka „utangarðsmenn“ hafa
bændur aldrei þurft að tala, og
niunu ekki gera. Þar talaði sá sem
valdið hefur og. . . . ? En skyndilega
skipti „fulltrúi bændanna“ um tón,
od hóf nú harmakvein mikið út af
því að „kommúnistarnir“ hefðu ekki
viljað taka höndum saman við hann
og hans flokk á s.l. vetri, þessvegna
hafi öll góð mál strandað á Alþingi,
sérstaklega bar ræðumaðurinn sig
illa yfir því, að ekki skyldi hafa ver- ;
ið hægt að koma á.sérstöku 3ftirliti i
með skattaframtölum, og yrðu þvi i
öll skattsvik að skrifast á reikning !
„kommúnista". Gátaður maður Ey- ;
steinn! I næstum áratug heíirr hann .
haft vald og aðstöðu til að koma á full
komnu eftirliti með þessum málum,
en gleymt því, þar til tækifærið var
liðið hjá. Þá rumskar hetjan, 'ekki
til að leysa þetta vandamál, heldur
til þess að bæta einum þætti í rægi -
mál sitt í garð þeirra manna sem
alþýðusamtökin hafa valið forystu.
Tíu sósíalistar eiga nú sæti á Al-
þingi, fjörutíu og tveir eru þingmenn
annarra flokka, þjóðstjómarflokk-
anna. Hverskonar peð eru þessir
rúml. % hlutar þingsins, ef þeir láta
tæpl. Vs hluta, og það „utangarðs-
raenn“ kúska sig. En þannig er tónn-
inn í fasistaáróðrinum um þessar
mundir.
Eða eru þessir 42 aðeins gervifull-
trúar?
Ræða Eysteins Jónsson við fyrstu
Armenningar!
Fundur verdur haldirm í íþróttahúsinu í kvöld (fimmtudagr)
kl. 8.30. — Tilefnið er hlutaveltan sem haldin verður nú á næst-
nnni. — Fjölmennið!
STJORNIN.
Bæjarverkfræðingsstaðan
i
Reykjavík
er laus til umsóknar. Umsóknarfrestur er til 15. októ-
ber næstkomandi, og tekur skrifstofa mín við umsókn-
um. Staðan verður veitt frá næstu áramótum.
Borgarstjórinn í Reykjavík, 14. sept- 1943.
BJARNI BENEDIKTSSON.
umræðu fjárlaganna var lengri en
annarra þingmanna og að sama
skapi auvirðilegri. Hún bar öll ein-
kenni hins pólitíska loddara sem veit
að hann hefur svikið það fólk sem
gefið hefur honum umboð til að
styðja og flytja góð mál á Alþingi,
og reynir síðan að bjarga sér und-
an óbrjálaðri sjón kjósendanna, í
skjóli reyksins frá þeim verðmætum
sem hann hefur hjálpað til að leggja
í rústir. k.
Ef „Alþýðuflokkurinn í
Ástralíu“ notaði kjörorð
Alþýðuflokksins á íslandi
S.G.T.- dansleikur
í Listamannaskálanum í kvöld kl. 10. — Aðgöngumiðasala kl.
5—7. Sími 3240. — Danshljómsveit Bjarna Böðvarssonar.
Herra ritstjóri'
Um nokkur undanfarin ár hefui
Alþýðuflokkurinn gert sér það til
hugarhægðar mitt í ósigrum sínum
heima fyrir að segja frá sigrum verk
lýðsflokka í ýmsum öðrum löndum.
Hefur. Alþýðublaðið lagt áherzlu á
að skíra verklýðsflokkana erlendis
í höfuðið á flokki sínum og nefnir
'þá jafnan Aiþýðuflokka; augsýnilega
í þeim barnalega tilgangi að láta les-
endur Alþýðublaðsins halda, að þótt
Alþýðuflokkurinn geti ekki sagt frá
sigrum heima á íslandi, þá sé hann
á sífelldri sigurför úti í löndum!!!
„Alþýðuflokkurinn í Ástralíu vinn
ur glæsilegan kosningasigur", segir
Alþýðublaðið. En þegar . Þjóáviljinn j
lýsir kosningasigri Verklýðsflokksins 1
í Astralíu með svipuðum hætti, þá
verður Alþýðublaðið gripið óstjórn-
legri afbrýðissemi og ásakar sósíal-
ista fyrir það, að þeir skuli leyfa sér
að fagna því, að sósíaldemókratisk-
ur flokkur skuli sigra í kosningum.
Ekki mun það þó almennt talið óeðl:
legt, að blað íslenzku alþýðunnar,
Þjóðviljinn, skuli fagna er verklýðs-
flokkur, þótt í öðru land-i sé, vinn-
ur mikilvægan stjórnmálalegan sig-
ur. Hitt er furðulegra og lýsir fá-
dæma sjálfsblekkingu Alþýðublaðs-
ritaranna, að þeir skuli reyna að
telja lesendum sínum trú um þann
barnalega hugarburð sinn, að hinn
svonefndi Alþýðuflokkur á íslandi
eigi í nokkru skylt við heiðarlega
sósíaldemokrataflokka í öðrum lönd-
um. Niðurlæging og vesaldómur Al-
þýðuflokksins hér, á m. a. rót sína
að rekja til þess að flokkurinn er
ekki sósíaldemokratiskur. Hann hef-
ur um langa hríð fylgt fram harð-
svíraðri pólitískri einræðis- og yfir-
drottnuriarstefnu í verklýðssamtök-
unum og dregið mikið af eignum
þeirra undir sig í skjóli yfirráða
sinna. Alþýðuflokkurinn hefur líka
afneitað sósíalismanum bæði í orði
og verki og fjandskapazt gegn upp-
byggingu hans í Sovétríkjunum að
hætti siðlausra nazista. Þótt ekki sé
fleira talið af því, sem hefur ein-
kennt Alþýðuflokkinn hér síðustu
árin, er það nægilegt til þess að
skýra ófarir hans og ósigra er yfir
hann hafa dunið. Þetta ætti einnig
að nægja til þess að menn gætu
greint á milli Alþýðuflokksins á ís-
landi og Verklýðsflokksins í Ástra-
líu: Saga þessara flokka hvors um
sig er því að vonum næsta ólík. Síð-
ari ára saga Alþýðuflokksins á ís-
landi er einn óslitinn hrakfallabálk-
ur,en saga Verklýðsflokksins í Ástr-
alíu er einkennd af vaxandi sigrum.
Það eru sannarlega litlar líkur til
að Verklýðsflokkur Ástralíu hefði
bætt nokkru við stærð sína, þótt
hann hefði leitað fyrirmynda hjá
„bræðrum" sínum við Alþýðublaðið.
Hitt er sönnu nær, að kosningasigur
„bræðranna“ í Ástralíu hefði orðið
ögn óverulegri, ef þeir hefðu t. d. ]
hampað í nýafstaðinni kosningabar-
áttu, kjörorði Alþýðublaðsins um
„hið menningarsögulega hlutverk naz
ismans að sigia Sovétríkin og sósíal-
ismann“. Mér er nær að halda, að
þótt Verklýðsflokkur Ástralíu hefði
ekki notað nema þetta eina kjörorð
úr hinu fáránlega kjörorðasafni Al-
þýðublaðsins, þá væri nú skemmra
á milli „bræðraflokkanna" hvað vöxt
og þrif snertir en nú er og þá einn-
ig minni sigurgleði Verklýðsflokks-
ins í Ástralíu.
Fyrrverandi Alþýðuflokksmaður.
Tillaga sósialista á Alþíngf;
H tlmnni terllMlrlll ll ti tooasl
terholol tðfilhor-oi mðloMlaisieloilor
Áki Jakobsson og Sigurður Guðnason flytja frumvarp á Al-
þingi um að vald mjólkur- og kjötverðlagsnefndar til að ákveða
útsöluverð á mjólk og kjöti skuli falla niður, meðan samkomu-
lag það sem gert var í sexmanna nefndinni, um verð til bænda
fyrir þessar vörur, er í gildi; og skuli hið almenna verðlagseft-
irlit ákveða álagningu á þessar vörur sem aðrar.
Ölluin er kunnugt hversu herfilega þessar nefndir mis-
beita valdi sínu, og er vonandi, að Alþingi sjái sér fært að
gefa þeim lausn í náð .
Greinargerð frumvarpsins er
þannig;
Með 'samkomulagi því, sem
varð í landbúnaðarvísitölunefnd
var verðlag til bænda á afurðum
þeirra ákveðið fram til 15. sept.
1944. Það var að sjálfsögðu geng
ið út frá því, að ef þetta sam-
komulag næðist, þá mundu
hvorki mjólkurverðlagsnefnd
né kjötverðlagsnefnd hafa með
verðákvörðun að gera þann tíma
sem samkomulagið stæði. Hins
vegar eru ákvæði mjólkursölu-
laganna (nr. 1 7. jan. 1935) og
kjötsölulaganna (nr. 2 9. jan.
1935) þannig, að þau veita mjólk
urverðlagsnefnd og kjötverðlags
nefnd i’étt til þess að ákveða út-
söluverð afurðanna. Það mæti
því segja sem svo. að formlega
séð gætu nefndir þessar enn
haldið valdi sínu til að ákveða
útsöluverðið, þar sem í sam-
komulagi vísitölunefndar land-
búnaðarins er aðeins ákveðið
um verðið til bænda. Þegar dýr-
tíðarmálin voru til umræðu á
síðasta þingi, var beinlínis geng-
ið út frá því, að ef samkomulag
yi'ði í vísitölunefnd, þá hefðu
mjólkur- og kjötverðlagsnefnd-
irnar ekkert með verðákvörðun-
ina að gera það tímabil, sem sam
komulagið stæði. Aðalefni þessa
frv. er að lögfesta þessa for-
sendu fyrir vísitölunefndinni.
En með tilliti til þess, að vísi-
tölunefndin ákveður aðeins verð
ið til bænda, er full ástæða til
þess að fela hinu almenna verð-
lagseftirliti (viðskiptai'áði) að
ákveða útsöluverðið til þess að
fryggjai að það verði ekki hærra
en áhjákvæmilegt er.
ÁsKriftarsími Þjóðviljans
er 2184
Slríðsgróðl ensks
olíuhríngs
Anglo Iranian Oil Company
græddi 1942 7.790.282 sterl-
ingspund eða yfir 200 millj-
ónir króna. Árið áðm- var
gróöinn 3.292.315 pund. Arð
urinn eftir árið 1942 var 20%
en 7(4% árið áður:
Eins og nærri má geta
hækkuðu hlutabréfin mjög í
kauphöllinni við þessar frétt-
ir. Enska stjórnin á meiri-
hluta hlutabréfanna í hring
þessum og jútnefnir tvo af
þrem framkvæmdarstjórum
hans.
Hreinn gróöi þessa eina
hrings er því‘í fyrra álíká og
helmingurinn af öllum tekj-
um íslenzku þjóðarinnar.
ooooooooooooooooö
DAGLEGA
NY EGG, soðin og hrá
Kaf f isalan
Hafnarstræti 16.
ULLARKJÓLAEFNI
nýkomin í fallegum litum
Verzlun H. Toft
Skólavörðustíg 5
Sími 1035
Skemmtun í Qamla bíð
Tll ágðða fyrir barnaspitalasjóð Hringsins
föstudag 17. sept. 1943 kl. ílVz síðd.
1. Ólafur Magnússon frá Mosfelli syngur rússnesk
lög með undirspili Fritz Weiszhappels.
2. Fritz Weiszhappel leikur einleik á píanó: Fin-
landia eftir Sibelius.
3. Sjónhverfingamaðurinn sýnir listir sínar. Síð-
asta tækifæri til að sjá þær.
Aðgöngumiðar seldir í Bókaverzlun Sigf. Ey-
mundssonar, ísafold og Kron.
Það, sem afgangs kann að verða, verður selt við
innganginn eftir kl. 9' á föstudagskvöld.