Þjóðviljinn - 22.09.1943, Síða 3

Þjóðviljinn - 22.09.1943, Síða 3
MiÖvikudagur 22. sept. 1943 DJOJ ViLJiNN iMðOWMimi ÚtgefoDdii SameiningBtflokkor tlþýtn — S6»íali»Ufiokkurinn Ritttjórnr. Einar Olgeireson Sigíút Sigurhjartaraon (áb.) Ritatjóm: Garðaetneti 17 — Vfkingaprent Sfmi 2279. Afgreiðala og augiýamgaakrif- atsfa, Auamratweti 12 (I. b«eft) Simi 2164. Vfkingaprent h.i. Gar&aatraeti 17. >• Fiskveiðiráöstefnan i London og mannavai rikisstjörnarinnar * Þaö veröur ráðstefna um íiskiveiöar í Noröurhöfum haldin í London aö tilhlutun brezku ríkisstjómarinnar. Þaö er um mjög mikilvægt mál aö ræöa fyrir íslendinga. Meöal þeirra mála, sem fá þyrfti þar fram, er friðun Faxaflóa og útvíkkun íslenzku land- helginnar, til að tryggja fisk- stofninn. Þaö hefur veriö mikiö á- hugamál fiskveiöiþjóöa, er veiöar stunda viö lönd sín, að fá landhelgina útvíkkaöa. Norömenn hafa lengi reynt þaö en komizt skammt. Rúss- ar útvíkkuöu hana upp í 10 mílur og héldu fast viö þá á- kvöröun. ÞaÖ er ,vitanlegt aó brezka ríkisstjóx'nin hefur verið and- stæö útvíkkun landhelginnar. Þaö þyi’fti því aö koma, því svo fyrir aö þæi» þjóöir, sem I í því máli eiga sameiginlegra r hagsmuna aö gæta, stæöu saman um aö leggja fast aö Bretum aö samþykkja stækk- un landhelginnar hjá þjóöum þeim, sem fyrst og fremst verða að lifa af fiskiveiöum. Mál sem þetta er stórmál fyrir íslendinga, — mál, sem þai’f aö ræöast á Alþingi og í utanríkismálanefnd. Fulltrúar i'íkisins á slíkri ráöstefnu eiga aö hafa fyrir- mæli þings og þjóöar um hvaö þeir skuli vinna og aö hverju beri aö stefna. En því fer fjarri, hvaö snert ir þá nefnd, sem nú hefur verið ákveðin til fararinnar, meö Stefán Jóhann sem for- mann fiskveiðisérfi'æðinga. MáliÖ er ekki rætt á Al- þingi. Ríkisstjórnin lætur ekki einu sinni utani'íkismálanefnd fá vitneskju um þessa ráð- stefnu. Sjávarútvegsnefndir þings fá þar heldur ekkei't um aö segja. Ekki er Fiskifélagi íslands boöiö aö leggja til mann í slíka nefnd. Algerlega er gengiö fram hjá Fiskimanna- og farmanna sambandi íslands, og sjó- mannasamtökunum og virðist þó svo sem fiskimenn vorir heföu til þess unniö í strlul þessu aö tekiö heföi veriö til- lit til þeirra. Alexander Guðmundsson: Búvisitalan er röng Niðurlag. í nefndarálitinu er selt hey umreiknaö í kindafóður, 22 alls á. kr. 60,00 hvert. Gerir þetta samtals kr. 1.320,00. Hér skakkar æöi miklu frá nefndu neðaltali búreikninganna ár- n 1936—1940. Þar er gert ráð fyrir aö kindafóörin (selt hey incl.) séu 45. Miöaö viö kr. 60,00 í meögjöf meö hverri kind, nema þessar tekjur ekki 1320,00 krónum, heldur 2700,00 krónum eða kr. 1380 hærri upphæö en nefndin vill vera láta. En miðaö við rétt framtal- inn meöalheyfeng á búnaöar- skýrslum, fær þetta hvergi staðist og á þessi liður því aö dragast út. Nefndin telur að meðalbú framleiði 17 tn. af kartöflum. ÞaÖ svarar til aö alls fram- leiði þau rúmlega 100 þús. tn. Miðað viö búnaðai'- skýrzlumar er þetta ágizkun ein og hún mjög fjari'i lagi. Alls nemur kartöfluuppsker- an í landinu 91 þús. tn. og er ekki ósennilegt aö þai’ af fi'amleiöi bændur 30 þús. tunnur en kaupstaöir og kaup tún hitt. Þennan tekjuliö á- ætlar nefndin kr. 1802,00 á meöalbú. Líklegast er að þessi búgrein gefi bændum í aöra hönd um kr. 600,00 og ekk- ert þar fram yfir. Nokkur hluti greiddra vaxta eru tekjur fyrir bændur. í vaxtagreiðslxii' gerir nefnd in bændum aö gi'eiöa kr. 900,00 á ári. Er sýnilega viö það miöað að fjármunh' land- búnáöarins í meðalbúinu séu um 18—20 þús. kr. Viröist hinsvegar alveg fram hjá því gengiö aö verulegur hluti þeirra fjármuna sem búiö er metiö til, er eign bændanna sjálfra og nokkur hluti hinna; greiddu vaxta því beinar tekj- ur fyrir þá. Minnsta kosti örl- ar hvergi á þeim ágóða nema En Stefán Jóhann er valinn sem formaöur nefndai’innar! Hvaö býr á bak viö þetta? Er sendiför Stefáns Jóhanns aðéins yfirskin? Á hann raun- verulega aö vinna allt ann- aö vei’k, en aö berjast fyrir hagsmunum íslands á sviöi fiskiveiöanna ? ijc Ríkisstjórnin hefur verið' eitthvað undai’lega fiskin, er hún renndi færi sínu í mann hafiö í Reykjavík og dró upp þennan fiskifoi’mann. Er hon- um ef til vill ætlað aö fiska á allt öörum miöum en fisk veiöaráöstefnunnar? — Þaö er þess vert aö þjóðin fylgist meö þessum fiskitúr og aflan- um, sem hann færir. ef vera kynni aö; hans ætti aö leita í almenningi grein- argeröai'innar, undir liðnum „ýmislegt". Þá kemur aö því aö athuga þau atriöi málsins sem veiga- mest eru og afdrifaríkust fyr- ir fjái’hagsafkomu bænda. sem sé þau, aö hve miklu leyti í þaö fær staðist aö meöalbúiö . krefjist þess vinnuafls sem I nefndin gengur út frá sem S nauðsynlegu og sem nemur , til útgjalda hvoi'ki meira né minna en kr. 12.304,00 á hvext býli á landinu. Vei't er j til glöggvunar í því efni aö : rifja þaö upp, hvað áður er j um þaö sagt hver áhöfn jarð- ’ anna er í landsmeöaltalinu. j En eins og aður er frá skýrt I telst fardaga búþeningur | landsins samkv. búnaöarskýrsl S um aö vera 5,5 nautgripir, . 7,7 hross og 96 kindur og eru ! af þeim bústofni 3—4 full- j orönar kýr (kelfdar kvigui’ : incl.) og 5 hi'oss tamin. Útborguð vinnulaun of hátt reiknuð í grein sem ég . ritaði nú fyrir nokkrum dögum benti ég á hve fráleitt þaö væri aö áætla svo háa upphæö í út- borguð vinnulaun og fæöis- kostnaö vegna verkafólks, þar eð bóndinn, kona hans og börn myndu í flestúm tilfell- um afkasta þeirri vinnu er búiö krefst, nema rétt um heyskapartímann og aö sú ó- umflýjanlega hjálp er þá þyrfti við, mundi ekki nema í útgjöldum rneiru en 4—6 þús. króna. Sú tilfærsla sem vísitölunefndin gerir innan á- hafnarinnar veldur þai’ á eng um verulegum breytingum. Þetta ætti að veröa mönnum enn ljósara, þá heyþörf bús- fjáiins er nánar athuguö jafnframt þeim heyfeng er til fellur. Samkvæmt bxínaöar- skýrslum verður heyfengur meöal bújarðar um 350—360 hestburðir og verður að ætla, meö tilliti til reiknaðra kjarn- fóöurkaupa áö sá heyforöi hægi til aö framfleyta til- greindri búfjártölu í hverju | venjulegu árferði. Kostnaður’ reiknaður við öflun einnar milljónar hest- burða, sem ekki er aflað Hvaö skyldu nú búreikn- ingarnir segja um þetta. í meðaltali búreikninga þeirra, frá árunum 1936—1940, sem til grundvallar eru lagðir gild andi visitölu framleiðslukostn- aöar landbúnaöarvara, er tal- iö aö heyfengur meðalbúsins sé 281 hestburðir af tööu og 228 hestburðir af útheyi og nemur þá heyöflunin alls 509 hestburðum. Borið saman viö iandsmeöaltalið þá fær þetta engan veginn staöizt próf- raun veruleikans, þvi aö, eins og áöur er frá greint, þá er heyöflunin samkvæmt bxxnaö- arskýi’slum ekki 509 hestbui’Ö- ir heldm' 350—360 hestburöir á hverju meöalbúi. Mtmurinn á því hvaö heyjað er, og því, hvaö' heyja á að áliti nefnd- arinnar og búi'eikninganna, er meiri en svo aö heimfæröur veröi undir venjulega reikn- ingsvillu og virðist í fljótu bragði sennilegra að' ætla, aö hæfileikann til að álykta i*ök- rænt og skynsamlega hafi meira brostið. Til þess aö hin fráleita niöurstaða um hey- fenginn geti staðizt, þurfa aö heyjast á landinu um 3,2 milljónir hestburöa, en samkv. niðurstöðum Hagstofu ís- lands og viökomandi búnað- arskýrslum, en þær eru byggð ar á eigin framtali bænda eins og áður er frá sagt, nem- ur heyöflun allra bænda í landinu aðeins 2,2 millj. hest- buröa og vantar þá, svo á- setningur sé sá er Búi’eikn- ingaskrifstofan telur vera, hvoi'ki meira né minna en 1 millj. hestb. á nauðsynlega fóðuröflun. Þetta svarar til aö bændm' afli einungis % hluta þess fóðurs sem ráö er fyrir gert í vísitölunni, sem þýðir aftur á móti einfaldlega þaö, aö lagt er í ákveöinn kostnaö, útborguð vinnulaun og fæöi vegna vei’kafólks við heyöflun sem aldrei ier fram aö V3 hluta. Raunverulega verður þessi 1 milljón hey- hesta aldrei til og því heldur ekki sá kostnaður sem þeirra vegna er reiknaður í meöaltali jbúreikninganna frá árunum 936—1940. Þetta llggui' -svo augum uppi að ekki er um- ræðu vert. Hitt væri miklu frekar athugunarefni, hvern- ig Búreikningaskrifstofa ríkis- ins og vísitölunefndin hafa slampazt fram hjá jafn aug- ljósum staöi'eyndum um al- menna búnaöarhætti lands- manna. . 4 Kaup bænda. Þá hefur því verið flíkaö aö hin rétta í'eikningslega út- koma á kaupi bænda hafi ver- ið 13.000,00 krónur, en ekki 14.500,00 krónur eins og fram kemur í nefndai’álitinu. 1.500 krónur séu einskonar uppbót sem samkomulag hafi oi'öið um innan nefndarinnar. Þessi höföingsskapur gat átt viö ef nefndarmenn hefðu getað haft þaö á tilfinningunni aö bændur bæru skertan hlut frá borði, en til þess eru ekki minnstu líkindi. Ég tel mig ekki þurfa að rökræöa nánar hina fráleitu „búvísitölu“ né þær forsendur sem tilvera hennar er byggö á, en vil að lokum undirstrika þaö sem ég áður hef haldið frám, að framleiösluverð bún aöarvaranna er ákveðiö uxxx 'A of hærra en í'ök segja til um aö vei'a eigi. Lætur mjög’ næi'ri aö vei'Öuppbætur þær sem ríkissjóð á aö skylda til aö greiöa, nemi áþekkri upp- hæö og með þarf til þess aö taka þann kúf af. Hér er því á fei'Öinni all alvarlegt mál. Það er sem sé til þess ætl- ast af skattþegnum landsins | að þeir taJki að sér að greiða, ekki nauðsynlega niðurfærslu vísitölunnar, heldur óþarfa hækkun hennar sem vafalaust er að verulegu leyti til orðin fyrir pólitíska ýtnl einstakra st jórnmálaflokka. Væri hér um óviöi'áöanleg- ar orsakir aö í'æöa þá yröi þjóðin aö sjálfsögöu skyld til að taka á sig nauösynlegar kvaöir þeirra vegna, alveg möglunarlaust. Verði hinsveg- ar þaö sannað aö hér sé á feröinni „gervimál“ eitt og annaö ekki, þá er þjóöin jafn siðferöilega skyld til þess að varpa af sér hínu óréttmæta oki og hlutast til um, að graf- iö sé fyrir rætur málsins og dregiö fi'anx í dagsljósiö þaö eina rétta urn eðli þess og af- leiðingar. Meginatriði. Þar eö grein þessi fjallai* um jafn yfirgTipsmikiö mál og raun ber vitni, þykir ástæöa tl aö draga saman í nokkrar ályktanir megin atriði henn- ar: 1 Meðaltal búreikninganna árin 1936—1940 er mjög fjarri því að vera ábyggilegt lands- meðaltal. 2. Fylgiskjöl búreikning- anna voru ekki lögð fram og gat því sex manna neíndnx ekki sannreynt þá. 3. Tekjur bænda af seldum heyjum og fóðurfé fær ekki staöízt, þar eð heyfengurimi 350 hestb. leyfir ekki neina heysölu frá eigin bústofni. 4. í vaxtagreiðslum bænda eru þeim ekki færðir til tekna vextir af eigin fjármuniun. 5. Áætlun vinnukostnaðai' er vafalítið langt frá því rauxi verulega miðað við bústærð. 6. Samkv. búnaöarskýrslum mun kartöfluuppskera bænda i vera um 5,7 tn. á meðalbú. j Tekjur þeirra í þeim lið eru j því of hátt áætlaðar, um 8 I milljónir króna á öllu Iand- inu. 1 7. Heyfengurinn er of hátt áætlaður og nemur skekkjan miðað við framtal bænda í búnaðarskýrsltim 1.- milljón hestburða eða V3 alls hey- fengs á Iandinu. Samkv. grunn tölum vísitölunefndar gerii' þetta í krónum talið uum 30 milljónir. Á þessa 1 milljón hestburða sem aldrei eru hey- aðir, legg-ur vísitölunefnd sömu vinnueiningar bændum til útgjalda eins og á þær 2,2 millj. hestb. sem raunveru- lega verða til. í grein þessari hafa niöur- stöðum sex manna nefndar- innar veriö gerö nokkur skil Framhald á 4. síðu.

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.