Þjóðviljinn - 20.10.1943, Qupperneq 1

8. árgangur. - Miðvikudagur 20. október 1943.
Kotníð
á fundínn
í Listamannaskálanum
235. tölublað. í kvöld
Reykvíkingar
Það er í kvöld, kl. 9, að hinn
almenni fundur Sósíalistaflokks
ins hefst. Þar verður rætt um
dýrtíðina, olíusöluna og mjólk-
urmálin. Framsögumenn verða
þrír af þingmönnum Sósíalista-
flokksins, þeir Brynjólfur
Bjarnason, Sigfús Sigurhjartar
son og Lúðvík Jósefsson.. —
Einróma samþykkt þess efnis gerð á Alþiagi í gær samkvæmt tillögum ríkisstjórnarinnar
Reykvíkingar! Sýnið að þið
hafið áhuga á að heilbrigð lausn
fáist á þessum vandamálum og
fjölmennið á fundinn. Öllum er
heimill aðgangur meðan hús-
rúm leyfir.
MMstellH
»11 Mostui húlsl
í gær var lögð fram í sameinuðu Alþingi svo hljóðandi til-
laga til þingsályktimar um aðild íslands í hjálpar- og endur-
reisnarstofnun hinna sameinuðu þjóða, frá ríkisstjóminni:
„Sameinað Alþingi ályktar að heimila ríkisstjóm fslands
að gerast aðili fyrir hönd íslands í hjálpar- og endurreisnar-
stofnun hinna sameinuðu þjóða.“
Athugasemd um mál þetta vísast til þeirra upplýsinga,
sem ríkisstjómin hefur áður látið þingmönnum í té.
Þessi tillaga hafði áður verið rædd mjög ítarlega á fund-
um utanríkismálanefndar og algert samkomulag náðst milli
þingflokkanna mn þátttöku í þessari stofnun.
í isr
Þríveldaráðstefnan hófst í
Moskva x gcer, er utanríkisráð-
herrar Bretlands, Sovétríkjanna
og Bandaríkjanna héldu fyrsta
reglulega fund sinn.
Anthony Eden og Cordell
Hull komu með flugvél til
Moskva í fyrradag, og tók Molo
toff, utanríkisþjóðfulltrúi Sov-
étríkjanna á móti þeim.
Utanríkismálaráðherra Vil-
hjálmur Þór, hafði framsögu
málsins og flutti þá ræðu, er
hér fer á eftir:
„Ríkisstjörn Bandaríkjanna
hefur boðið ríkisstjórn íslands
að verða aðili í hjálpar- og end
urreisnarstofnun hinna samein-
uðu þjóða.
Ríkisstjórnin hefur rætt þetta
mál á mörgum fundum með
utanríkismálanefnd og er nefnd
in og ríkisstjórnin einhuga um
að vilja taka þessu boði, og
Sðsíalistðflokkurinn tilnefnir Björn Sig-
urðsson lækni í Rannsóknarráð ríkisins
Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn — til-
nefndi í gær Bjöm Sigurðsson lækni til að taka sæti af flokks-
ins hálfu í Rannsóknarráði ríkisins.
Rannsóknaráð ríkisins er
skipað þrem mönnum til
þriggja ára í senn eftir tilnefn-
ingu þriggja stærstu flokkanna
á Alþingi.
Hlutverk rannsóknaráðs er
samkvæmt lögum eftirfarandi:
1. Að vinna að eflingu rann-
sókna á náttúru landsins, sam-
ræma slíkar rannsóknir og
safna saman niðurstöðum
þeirra.
2. Að vera ríkisstjórninni til
aðstoðar um yfirstjórn þeirrar
rannsóknarstarfsemi, sem ríkið
heldur uppi á annan hátt, eftir
því sem æskilegt þykir.
3. Að annast eða sjá um til-
teknar rannsóknir, eftir því,
sem ríkisstjórnin kann að óska
og fé er veitt til á fjárlögum
eða af náttúrufræðideild menn-
ingarsjóðs.
4. Að gæta hagsmuna ís-
lenzkra náttúrufræðinga gagn-
vart útlendingum, sem hingað
koma til rannsókna, og koma
fram af landsins hálfu við fræði
Björn Sigurðsson
menn annarra þjóða að því
leyti, sem við á.
Allmikið hefur verið deilt á
Rannsóknaráð á undanförnum
árum fyrir stjórn þess á mál-
um þeim, er undir það heyra,
— en hinsvegar er verkefnið,
sem ráðinu er falið, mjög mik-
ilvægt fyrir þjóðina, atvinnulíf
hennar óg auðlegð.
Framhald á 2 síðu.
leggja málið fyrir hið háa Al-
þingi eins og nú er gert.
Eg hef áður gert háttvirtum
þingmönnum grein fyrir skyld-
.um og réttindum þátttakenda
og fyrirkomulagi stofnunarinn
ar, og tel því óþarft að endur-
taka það hér.
Tilgangur stofnunarinnar er
að hjálpa á svæðum, sem eru
undir eftirliti einhverra hinna
sameinuðu þjóða, hjálpa þeim,
sem búa við skort og lina þján-
ingar þeirra, sem líða hörmung
ar vegna stríðsins, eða afleið-
inga þess. — Er ætlunin að
hjálpin verði veitt, meðal ann-
ars með matvæla og fatnaðar-
framlögum, útvegun húsnæðis,
læknishjálp og fyrirbyggingu
útbreiðslu farsótta og pesta, að-
stoð við heimflutning fanga og
útlaga, aðstoð við endursköpun
iðnaðarframleiðslu og endur-
reisn þýðingarmikilla stofnana.
Það er augljóst, að íslenzka
þjóðin, með því að gerast aðili
í þessari hjálparstarfsemi, tekst
á hendur skuldbindingar um
fjárgreiðslur og matvæli, þó
innan þeirra takmarka sem við
ráðandi verða.
Það hefur, því miður, orðið
svo, að við höfum eigi komizt
hjá að missa marga góða og
hrausta menn, sem hafa látið
lífið af völdum ófriðarins, m.
a. er mörgum skipum okkar hef
ur verið sökkt, engu að síður
ber oss að hafa það vel í huga,
að hlutskipti íslenzku þjóðar-
innar, það sem af er þessu
stríði hefur að öðru leyti verið
það að hafa nóg matvæli og
fjárhagsafkoma betri en áður
var.
En þegar við hins vegar hugs
um til þeirra mörgu þjóða, sem
nú eiga við hin bágustu kjÖr
að búa, sem liðið hafa og líða
enn af völdum ófriðarins, hung
ur og allskonar hörmungar, þá
Framhald á 4. síSu.
RiissaF rliia aðaljíraiFaullnð
, nestor fFi
Bærinn Pjatikatka, 100 km. vestur af Dnépropetrovsk,
á valdi rauða hersins
Suður af Krementsúk brauzt rauði herinn í gær
i gegnum varnarlínur Þjóðverja og tókst að rjúfa að-
I aljárnbrautina til vesturs frá Dnépropetrovsk, og hef-
ur þýzki herinn í Dnéprbugðunni aðeins eina undan-
haldsleið — járnbrautina frá Dnépropetrovsk til suð-
vesturs.
Rússar tóku járnbrautarbæinn Pjatikatka, 100
km. vestur af Dnépropetrovsk, eftir harðvítuga bar-
daga, tóku 1800 þýzka fanga og mikið herfang.
Norður af Kíeff og suðvest-
ur af Gomel vinnur rauði her-
inn á, þrátt fyrir hörð gagná-
hlaup Þjóðverja.
í Melítopol halda áfram
grimmilegir bardagar, og er bar
izt um hverja götu og hvert
Framhald á 4. síðu.
SHteílnHlnoíÉlai islails a fra
Sjóvátryggingarfélag íslands er 25 ára í dag.
í tilefni af því kallaði stjóm félagsins blaðamerin á fund
sinn í gær. Halldór Kr. Þorsteinsson, formaður félagsins á-
varpaði blaðameimina nokknun orðum, en síðan gaf Brynjólf-
ur Stefánsson, framkvæmdastjóri félagsins, þeim eftirafrandi
skýrslu af starfsemi þess:
í dag eru liðin 25 ár frá stofn
un Sjóvátryggingarfélags Is-
íslands h. f. Aðalframkvæmdir
við undirbúning að stofnuninni
höfðu þeir Sveinn Björnsson
ríkisstjóri og L. Kaaber banka-
stjóri. Er það fyrsta sporið, sem
stigið hefur verið hér af ein-
stökum mönnum til bess að
reka sjálfstætt innlent trygging
arfélag. Rekstur félagsins hófst
þó eigi fyrr en í janúar 1919,
því 15. janúar eru fyrstu trygg-
ingarnar teknar.
Þótt Sjóvátryggingarfélagið
hafi í fyrstu eingöngu tekið
að sér sjóvátryggingar, hefur
það smátt og smátt fært út
kvíarnar og rekur nú orðið flest
ar greinar tryggingarstarfsem-
innar, enda er það nú meðal
stærstu atvinnufyrirtækja lands
ins og fyllilega samkeppnisfært
við öll önnur tryggingarfélög,
er hér starfa.
Brunatryggingardeild stofn-
aði félagið 1. júlí 1925, og hefur
nú orðið meira af brunatrygg-
ingum en öll þau erlendu um-
boð er hér starfa. í sambandi
við brunatryggingarnar tekur
félagið einnig að sér reksturs-
stöðvunartryggingar vegna
bruna. Frá 1. apríl 1939, hefur
félagið einnig annazt bruna-
tryggingar húseigna í Reykja-
vík.
1. desember 1934 opnaði fé-
lagið deild fyrir líftryggingar
og má segja að hin öra stækkun
þeirrar deildar sýni bezt vin-
sældir félagsins, enda var hér
mikil þörf innlends líftrygg-
ingarfélags.
Á rúmum 8 árum hafa ný-
tryggingar félagsins numið um
26 milljónum króna.
Auk þess að taka að sér ný-
tryggingar hefur félagið yfir-
tekið líftryggingar lífsábyrgð-
arfélagsins „Thule“ í Stokk-
hólmi, frá 1. jan 1937 og lífs-
ábyrgðarfélagsins „Svea“ í
Framhald á 4. síðu.