Þjóðviljinn - 20.10.1943, Blaðsíða 4

þJÉÐVIUINN
Orborglnnl,
Næturlæknir er í Læknavarðstöð
Reykjavíkur, sími 1530.
Næturvörður í Reykjavíkurapóteki
Útvarpið í dag:
19.25 Þingfréttir.
20.30 Útvarpssagan (Ragnar Jó-
hannesson).
21.00 Hljómplötur: Frægir píanóleik
arar.
21.10 Erindi: Upphaf þilskipaútgerð-
ar á fslandi, I. (Gils Guð-
mundsson kennari).
21.35 Hljómplötur: íslenzkir ein-
söngvarar og kórar.
Aðalstyrkur sameinuðu
þjóðanna gegn Hitler
segir Smuts, forsætisráð-
herra Suður-Afríku
Smuts, forsœtisráðherra Suður-
Afríku, hélt í gær ræðu í Lond
on, um styrjaldarmálin.
Lagði hann áherzlu á, að hin-
ar sameinuðu þjóðir yrðu að
leggja aðaláherzluna á að sigra
Hitler á nœsta ári, og undirbúa
jafnframt úrslitasókn gegn Jap-
an.
Austurvígstöðvamar
Framhald af 1. síðu
hús. Er orustunum líkt við
blóðugustu bardagana í Stalín-
grad.
„Stundin nálgast er einnig
Vestur-Úkraína verður leyst úr
ánauð“, segir „Rauða stjarnan“,
málgagn rauða hersins.
Happdrætti
Blindrafélagsins
í happdrætti Blindrafélagsins
komu upp þessi númer:
1. Silfurrefaskinn 11836. 2.
Tveir stólar 8813. 3. Leirker
14214. 4. Hveitisekkur 2454. 5.
1 kassi rúsínur 5630. 6. Farmiðx
til ísafjarðar 14165. 7. Rostung-
ur úr leir 11912. 8. Karlmanns-
frakki 5659. 9. Kvenfrakki 16527
10. Rafmagnsstraujárn 12354.
11. Hrafn úr leir 603. 12. Ljós-
myndavél 2555. 13. 300 kg. kol
1683. 14. Karlmannsfrakki 11938
15. Lifandi kálfur 5019.
Vitjist í blindravinnustofuna
Laugaveg 97, fyrir næstu helgi.
Happdrætti hlutaveltu Kvenfélags
Frjálslynda safnaðarins. (Dregið hjá
lögmanni): 1. 500 kr. í peningum nr.
2866. 2. 1 tonn kol 7990. 3. 1 hveiti-
sekkur 17662. 4. 1 lifandi lamb
2722. 5. Kindaskrokkur 15822. 6.
Ávaxtakassi 873. 7. Gráfíkjukassí
16757. 8. Hveitisekkur 8160. 9. Bolla
stell. 18352. 10. Saumavél 4156. 11.
Rykfrakki 6929. 12. Teppi 7701. 13.
Hveitisekkur 16057. 14. Molasykur
5506. 15. 5 kg. kaffi og export 8635.
16. Vaskur 6405. 17. Refur 3248. 18.
Silkiborðdúkur 7878. 19. Dilkskropp-
ur 16591. 20. 3 kvöldverðir 19349.
21. 1 tonn kol 7734. 22. Steinhring-
ur 4243. 23. Dragt (sport) 19719. 24.
1 tonn kol 19999. 25. Haframjölspoki
16403. 26. Spegill 4230.
Munanna sé vitjað í Kirkjustræti
6 (Ingibj. Sigurðard.).
Allir sem búnir eru að fá öku-
skírteini og nýbyrjaðir að aka bíl
takið eftir: Einnar sekúndu kæru-
leysi getur valdið slysi. Horfið
aldrei eftir kunningjum yðar á gang
stéttunum.
'■'<*£ NÝJA BM
Náninn líður
I
(The Moon is Down)
Stórmynd eftir sögu John
Steinbeck.
Aðalhlutverk:
Sir Cedric Hardwicke.
Dorris Bowdon.
Henry Travers.
Bönnuð fyrir börn yngri en
16 ára.
Sýning kl. 7 og 9.
Böm fá ekki aðgang.
Sýnd kl. 5.
DÁÐADRENGUR
(A Gentleman at Heart)
CESAR ROMERO,
CAROLE LANDIS.
TIAKNAIrit <
Takid undír.
(Priorities on Parade).
Amerísk söngva- og gaman-
mynd.
ANN MILLER,
BETTY ROHDES,
JERRY COLONNA,
JOHNNY JOHNSTON.
AUKAMYND:
■NORSKUR HER Á ÍSLANDI
(Arctic Patrol)
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
ÁSKriftarsími Þjóðviljans
er 2184
k**h-x**:**X“>*M“X**:“:**:**K":“X“:**>*>(
Island og endurreisnin eftir stríð
LEIKFELAG REYKJAVIKUR
99
LÉNHARÐUR FÓGETr
eftir Einar H. Kvaran.
Sýning í kvöld kl. 8.
Aðgöngumiðasalan er opin frá kl. 2 í dag.
Konan mín og dóttir
PETRÍNA S. MAGNÚSDÓTTIR,
verður jarðsungin frá Dómkirkjunni fimmtudaginn
21. okt. kl. IVz
Fyrir hönd aðstandenda.
Tómas Gíslason. Karítas Skarphéðinsdóttir.
Sjóváfryggingarfélagið
Framhald af 1. síðu
Gautaborg frá 1. janúar 1938.
Bifreiðadeildin tók til starfa
1. jan. 1937, eftir að félagið
hafði yfirtekið bifreiðatrygging
ar vátryggingarfél. „Danske
Lloyd“, sem þá hætti störfum
hér á landi.
Auk þeirra tryggingargreina,
sem þegar eru nefndar, tekur
félagið að sér ýmsar aðrar trygg
ingar, svo sem stríðstryggingar,
lífeyristryggingar, ferðatrygg-
ingar, flugvélatryggingar, jarð-
skjálftatryggingar o. fl., o. fl.
Til þess að gefa lesendum
nokkra hugmynd um hinn
mikla og vaxandi rekstur félags
ins, þykir rétt að nefna nokkr-
ar tölur úr reikningum þess.
Samanlögð iðgjöld Sjóðdeild-
ar (þ. e. fyrir sjótryggingar,
stríðstryggingar, jarðskjálfta-
tryggingar o. fl.) hafa í þau 24
ár, sem reikningar liggja
frammi fyrir, numið krónum
29 247 300,00.
Iðgjöld af brunatryggingum
í þau 17 ár, sem reikningar
Brunadeildar ná yfir, hafa num
ið kr. 6 585 931,00.
Iðgjöld Bifreiðadeildar s. 1. 6
ár hafa numið kr. 2 533 293,00.
Iðgjöld Líftryggingardeildar
í s. 1. 8 ár hafa numið krónum
5 047 308,00.
Auk um 1,3 millj.kr. ,sem
1 voru iðgjöld af tryggingum
koma til með að nema um 3
þeim, er félagið yfirtók frá
hinum fyrrnefndu sænsku fé-
lögum. Nema iðgjöld þessi sam
tals tæpum kr. 45 000 000,00.
Og ef iðgjöld þessa 25. starfs-
árs eru áætluð svipað og ið-
gjöld síðasta árs má bæta við
rúmum kr. 11 000 000,00.
í tjónbætur hafa verið út-
borgaðar fram til þessa, um 27
millj. kr., að viðbættum um
IV4 millj., sem Líftryggingar-
deild hefur greitt í dánarbætur,
lífeyri, útborgaðar tryggingar í
lifenda lífi og bónus. Við nefnd-
ar tjónabætur má bæta tjóna-
varasjóðum frá fyrra ári kr.
2 725 823,00, þar sem sú upp-
hæð kemur til með að ganga
inn í tjónabætur þessa árs, þótt
enn sé eigi unnt að sjá hve
miklu sú upphæð kemur til
með að nema.
Iðgjaldavarasjóður Líftrygg-
ingardeildar nam í árslok s. 1.
kr. 5176101,00, en þar af eigin
iðgjaldavarasj. kr. 1 466 357,00
| auk ofangreindra tjóna- og ið-
gjaldavarasjóða að upphæð kr.
I 158 179,67 og ennfremur vara-
sjóð að upphæð kr. 362 500,00,
sem er kr. 50 00,00 hærri en inn-
borgað hlutafé, sem hefur frá
upphafi verið kr. 312 500,00, eða
fjórði hlutinn af hlutfjárupp-
hæðinni kr. 1 250 000,00.
Launagreiðslur til starfsfólks
félagsins til loka þessa árs
Framhald af 1. síðu.
ætla ég, að við hér séum allir
einhuga um, að það sé bæði rétt
og sjálfsagt, að ísland gerist að-
ili í þessu göfuga samstarfi
hinna sameinuðu þjóða í þágu
miskunnsemi, mannúðar og
bróðurþels.
Eg tel öruggt og víst, að
drengskapur og skapgerð Is-
lendinga sé enn svo, að þeir
allir standi sem einn maður
að baki hinu háa Alþingi í
þessu máli.
Með þessum orðum vildi ég
fyrir hönd ríkisstjórnarinnar
hafa mælt með tillögu til þings
ályktunar á þingskjali 135“.
Tillagan var síðan samþykkt
umræðulaust við tvær umræður
og afgreidd frá Alþingi með 35
samhljóða atkvæðum.
Um fyrirkomulag og fram-
kvæmdastjórn hjálpar- og end-
urreisnarstofnunarinnar skal
þetta tekið fram:
Hver þátttakandi ríkisstjórn
skal skipa einn fulltrúa án til-
lits til stærðar þjóðarinnar til
þess að taka sæti 1 ráði, sem
ákveður aðallínur um störf
stofnunarinnar og framkvæmd-
ir.
Ráðið skal hafa a. m. k. tvo
reglulega fundi á ári, en koma
saman til aukafunda þegar mið-
stjórnin ákveður.
Miðstjóm skipuð fulltrúum
Bandaríkjanna, Kína, Sovét-
Rússlands og Stóra-Bretlands,
skal fara með völd ráðsins, þeg
ar það er ekki samankomið.
Vörunefnd skal skipuð full-
trúum, eða varafulltrúum þeirra
ríkja, sem líklegir eru til að
verða aðalframleiðendur þeirra
vara, sem nota þarf í starfi
stofnunarinnar. — Nefndin skal
tilnefnd af miðstjórninni og
staðfest af ráðinu.
Evrópunefnd skal skipuð ráðs
fulltrúum, eða varafulltrúum
ríkisstjórna þeirra þjóða, sem
lönd eiga innan Evrópu og ráðs
fulltrúum þeirra annarra ríkis-
stjórna, sem beinna hagsmuna
hafa að gæta við hjálparstarf-
ið í Evrópu. Á sama hátt skal
skipuð nefnd fyrir Asíu.
Evrópunefndin kemur í stað-
inn fyrir „Inter-Allied-Comm-
ittee on post war relief“, sem
sett var á laggirnar í Lundún-
um 24. sept 1941, og skulu skjöl
þessarar nefndar gerð aðgengi-
leg Evrópunefndinni.
millj. kr„ en starfsfólkið er um
50 manns, greidd umboðslaun
til umboðsmanna og innheimtu
laun um 1,6 millj. og greiddir
skattar og útsvör um 735 þús.
., kr. Samanlagður tekjuafgangur
s. 1. 24 ár hefur numið kr.
■ 1 367 500,00, en þar af hefur ver
ið greiddur arður til hluthafa
samtals 227% eða kr. 703 149,80.
Formenn félagsins hafa verið
þeir L. Kaaber bankastjóri, Jes
Zimsen konsúll og eftir fráfall
hans Halldór Kr. Þorsteinsson
skipstjóri, er Halldór einn af
stofnendum félagsins og hefur
verið í stjórn þess allan tímann.
í núverand stjórn eiga sæti auk
hans þeir Lárus Fjelsted hrm.,
Hallgrímur A. Tuliníus stór-
kaupmaður, Aðalsteinn Kristins
son forstjóri og Guðmundur Ás-
björnsson kaupmaður.
Aðrar fastar nefndir, sem tal-
ið verður æskilegt að setja á
stofn, getur miðstjórnin tilnefnt
og ráðið staðfest.
Aðal-framkvæmdastjóra vel-
ur ráðið eftir samhljóða til-
nefningu miðátjórnarmanna.
Hann fær fullt umboð til fram-
kvæmda innan þeirra aðallína,
sem gefnar verða af ráðinu og
miðstjórninni. Hann hefur vald
til að velja sér aðstoðarfram-
kvæmdastjóra, fulltrúa og sér-
fræðinga, eftir því sem hann tel
ur þörf á.
Skuldbividingar þátttakenda.
Allur kostnaður við sendingu
fulltrúa á samkomu stofnunar-
innar skal greiddur af ríkis-
stjórn þeirri, er fulltrúann send
ir.
Áætlun um stjórnarkostnað
skal aðalframkvæmdastjórinn
gera fyrir ár hvert og aukaáætl-
un þegar þurfa þykir. Þegar
ráðið hefur fallizt á áætlunina,
skal kostnaðinum skipt niður á
þátttakandi ríkisstjórnir í því
hlutfalli, sem ráðið ákveður. —
Ríkisstjórnirnar lofa að greiða
til framkvæmdastjórnarinnar
þannig ákveðinn hluta þeirra í
stjórnarkostnaðinn, þó aðeins
innan þess ramma, sem stjórn-
arfarslegur réttur þeirra veitir.
Um vöruforða og föng. Að
svo miklu leyti sem löggjafar-
valdið heimilar skal hver þátt
takandi stjórn leggja sinn skerf
til að halda uppi stofnuninni
til þess að framkvæma ákvæði
um tilgang hennar. Framlag og
form þess skerfs skal ákveðið
með vissu millibili af löggjafar
valdinu. Gerð skal grein fyrir
öllum slíkum framlögum er
stofnunin tekur við.
Úrsögn. Ríkisstjórnir geta
sagt sig úr þátttöku hvenær
sem er, þegar liðnir eru sex
mánuðir frá því að þátttaka
hófst. Slík úrsögn kemur í gildi
12 mánuðum eftir að hún barst
aðalframkvæmdastjóranum að
tilskildu því, að ríkisstjórnin
hafi þá innt af hendi allar fjár-
hagslegar- eða aðrar skuldbind-
ingar, sem hún hefur undirgeng
izt við stofnunina.
Þetta er í höfuðdráttum fyrir
komulag stofnunarinnar og
skyldur þær, sem ísland tekst
á hendur með því að gerast
þátttakandi. Fjárhagsskuldbind
ingar eru að mestu eða öllu
leyti bundnar við það, sem lög-
gjafarvald okkar vill ákveða að
láta af mörkum á hverjum tíma.
En auk fjárhagsskuldbinding
arinnar tekur ísland einnig aðra
skuldbindingu á sig. Þá skuld-
bindingu að láta af hendi mat-
væli, að vísu fyrir greiðslu, en
matvælaskuldbindingin getur
þýtt það, að við sjálfir verðum
að halda í við okkur, til þess að
geta látið 1 té sem mesta vöru-
hjálp, því bent er á, að þörfin
á hjálp verði mest á tímanum,
sem búizt er við heimsskorti á
matvælum. Þó er fram tekið,
að enginn þátttakandi verði
krafinn um að leggja fram
stæiTi skerf en kraftar hans
leyfa og loforð um framlög tak-
markast við birgðir þær sem til
verða.