Þjóðviljinn - 21.10.1943, Blaðsíða 1

Slhi niIi iirslii l Sidir-lhralai
lariiir ned lnirlii deil
Þjóðverjðr viðurkenna að varnarlína þýzku herjanna í Dnéprbugðunni hafi verið rofin
Holotoff Eden og
Hull á ráðstefnu
iat r jt oxatesi. aáS*- o .iráéŒfttSií
í fregnum af fundum þrí-
veldaráðstefnunnar segir að
viðræðurnar fari mjög vingjam
lega fram, en að sjálfsögðu hef
ur enn ekkert verið skýrt frá
viðrœðunum sjálfum. Á fundin-
um í gær voru herfræðingar
Breta, Bandaríkjamanna og
Rússa viðstaddir.
Bandarískur fréttamaður seg
ir svo frá, að þegar fulltrúar
Breta og Bandaríkjanna komu
til fundanna í Kreml, hafi heið
ursvörður hermanna beðið
þeirra. Molotoff hafi sagt bros-
andi, er hann heilsaði þeim
Eden og Hull, að stjórnmála-
mennirnir gætu lært það af her
mönnunum að verða samstiga!
Fandar Sósíalísfa
flokksíns í gær
ágæflega sólfur
Ræðumenn skýrðu vel og ít-
arlega mál þau, er þeir tóku
f yrir:
Brynjólfur Bjarnason gerði
ágæta grein fyrir samningum
verkamanna og bænda um land
búnaðarvísitöluna og gildi
þeirra. /
Lúðvík Jósepsson rakti ná-
kvæmlega framferði olíuhring-
anna og rökstuddi harða ádeilu
sína á okur þeirra og linleskju
ríkisstjórnarinnar.
Sigfús Sigurhjartarson ræddi
mjólkurmálið og sýndi fram
á hverja þýðingu tillögur Sós-
íalistaflokksins hefur bæði fyr-
ir bændur og neytendur.
Öllum ræðumönnunum var
vel fagnað.
Frá Alþíngí
í fyrsta sinn síðan sókn rauða hersins hófst,
viðurkennir þýzka herstjórnin að vígiína Þjóðverja
hafi verið rofin. Af tilkynningu beggja hernaðar-
aðila verður Ijóst, að Rússum hefur tekizt að rjúfa
varnarlínu þýzka hersins í Dnéprbugðunni, og Þjóð-
verjar ekki getað stöðvað stöðugan straum rúss-
nesks stórskotaliðs, skriðdrekasveita og fótgöngu-
liðs gegnum „skarðið“ í varnargarðinn.
í miðnæturtilkynningu sovétherstjórnarinnar
segh að rauði herinn hafi sótt fram allt( að 10 km.
víða í Dnéprbugðunni og tekið þrjár stöðvar á
járnbrautinni Dnépropetrovsk—Kíeff.
Frá Pjatikatka sældr rauði herinn í átt til
Kriroj Rog, einnar mestu samgöngumiðstöðvar Suð-
ur-Úkraínu.
í Melitopol eru enn háðir j útvarpsins segir, að talsmaður
harðir bardagar, en þar hefur I þýzku herstjórnarinnar, Sornm-
verið barizt látlaust 1 átta sól- j erfelt majór, hafi á fundi með
arhringa. j erlendum ' blaðamönnum, lýst
Norður af Kíeff og á Gomel- ; því yfir, að Rússar hafi rofið
svæðinu hefur sovétherinn j víglínu Þjóðverja í Dnjeprbugð |
bætt aðstöðu sína. j unni. Segir fréttaritarinn, að
Af fregnum frá Berlín verð- ! slíkt hafi þýzka herstjórnin 1
ur ljóst, að Þjóðverjar líta mjög ! aldrei viðurkennt fyrr, og sé ;
alvarlega á sókn Rússa á suð- : þetta eitt af mörgum dæmum j
urvígstöðvunum. I þess, hve alvarlega Þjóðverjar í
Berlínarfréttaritari finnska j telji sókn Rússa 1 Suður-Úkra-
Ástmey hrópar á
heitrofann
Frumvarpið um skiptingu lög
mannsembœttið i Reykjavík
■o. fl. var til umræðu í neðri
■deild Alþingis í gær. Nær allur
fundartíminn fór í þrœtur milli
•Ólafs Thors og Eysteins Jóns-
sonar um það, hvort Ólafur og ;
Jakob Möller hefðu lofað Ey- ;
steini Jónssyni því 17. janúar
1942 kl. 12,25 að Sjálfstæðisfl.
skyldi ekki fylgja breytingu á
kjördcemaskipuninni fyrir kosn
ingar 1942.
í þessum umræðum um skipt
ingu lögmannsembættisins bar
Eysteinn Jónsson fram þá ásök
un á Ólaf Thórs og Jakob Möll-
er, sem margsinnis hefur komið
Framhald á ? síðu.
Eidur í Austurstræti 6 í gærkvöld
Klukkan 20.25 í gærkvöld kom upp eldur í húsinu nr.
6 við Austurstræti, sem er tveggja hæða timburhús með risi.
Var kjallari hússins þá, að
Eldurinn kom upp í kjallara
hússins og var mjög erfitt að
komast að því að slökkva hann,
því nokkur hluti kjallarans er
ekki manngengur og aðeins 1
gluggi á framhlið hans en eng-
inn gluggi á bakhliðinni, en þar
eru dyr og niðurgangur í kjall-
arann. Þó tókst að varna því
að eldurinn kæmist upp, en
hann komst alla leið að búðinni
Havana öðrum megin og bóka
verzlun ísafoldar hinum meg-
in. — Lokið var við að slökkva
eldinn um kl. 10.
Engin íbúð er i húsinu, en
því er virtist, alelda.
þar er hattabúð og Amatör-
verzlun á hæðinni, en lagerher
bergi og skrifstofuherbergi
uppi á lofti. — Upptök eldsins
eru ókunn.
Slökkviliðið var kvatt út á
tvo aðra staði í gær. í annað
skiptið á Lokastíg 7. Hafði pott
ur með fötum verið skilinn eft-
ir á rafmagnseldavél, gufaði
vatnið upp og brunnu fötin.
í hitt skiptið var það kvatt að
Háaleitisveg 23, hafði kviknað
út frá eldavél og varð eldurinn
strax slökktur.
j ínu.
! ..........——.............
I 10 siorskír æit~
jarðárvmír líf~
láfnír
Tíu norskir œttjarðarvinir
hafa verið dæmdir til dauða af
nazistayfirvöldunum sarrikvæmt
| opinberri tilkynningu frá Osló.
j Voru þeir sakaðir um „ólöglega
siarfsemi fyrir óvinaríki og ó-
löglega vopnaeign“.
J Norðmennirnir heita Sigurd
I Jacobsen, Sverre Emil Halvor-
sen. Olav Österud, Eugen, Grön
I hold, Kaare Gundersen og
Sverre Andersen, allir frá Osló,
og höfðu þeir allir, að því er
segir í tilkynningu nazista, ver-
ið „forvígismenn í ólöglegum
félagsskap, og viljandi gengið
í þjónustu brezkra agenta til
að vinna skemmdarverk. Þeir
tóku þátt í skemmdarverkun-
um í Oslóhöfn í apríl 1943. Allir
höfðu þeir ensk vopn í fórum
sínum og höfðu notið kennslu
enskra agenta í meðferð vopna
og svo kennt ungum Norðmönn
um“.
Einnig voru dæmdir til dauða
þessir fjórir Norðmenn: Emil
Framh. á 4. síðu.
Félag íslenzkra leikara:
Leikurum sé tryggt áhrifavald á stjörn listrænnar
starfsemi þjéðleikhússins
Stjórn Félags íslenzkra leikara boðaði blaðamenn á fund
sinn í gær.Þar skýrði formaður félagsins, Þorsteinn Ö. Step-
hensen blaðamönnum frá samþykkt er félagið gerði viðvíkj-
andi rekstri Þjóðleikhússins.
Fer samþykkt þess hér á eftir:
„Fundur haldinn í Félagi ís-
lenzkra leikara þann 9. okt. 1943
fagnar einhuga tilkynnihgu rík-
isstjórnarinnar um endurheimt
þjóðleikhússbyggingarinnar,
sem treysta má að verði full-
gerð á næstunni, í samræmi við
yfirlýstan vilja Alþingis og að-
gerðir ríkisstjórnarinnar í mál-
inu.
Þýðing þjóðleikhússbygging-
arinnar fyrir íslenzka leiklist
er ómetanleg, og allar líkur til
að aðrar listgreinar, svo sem tón
list og málaralist njóti þar einn
ig mikils góðs af.
En jafn augljóst mál er hitt,
að menningargildi sitt fær þjóð-
leikhúsið fyrst og fremst fyrir
starf þeirra listamanna, sem við
leikhúsið vinna. Virðist tíma-
bært að gera þegar í stað ráð-
stafanir til þess, að leikstarf-
semi þjóðleikhússins geti haf-
izt jafnskjótt og húsið verður
nothæft.
Á undanförnum árum hafa
leikarar hér í bæ hugsað mikið
um og rætt framtíðarfyrir-
komulag þjóðleikhússins, og
hversu þeir mundu hugsa sér
það haganlegast og líklegast til
árangurs. Þar sem nú má .þess
vænta, að Alþingi láti bráðlega
þessi mál til sín taka, telur Fé-
lag íslenzkra leikara, sem hef-
ur innan sinna vébanda svo til
alla starfandi leikkrafta bæjar-
ins, rétt og eðlilegt, að alþing-
ismenn kynnist viðhorfi þeirra
manna, er að leiklist hafa starf-
að, og kunnastir eru þessum
málum af eigin raun.
Kemur þá fyrst til greina
stjórnarfyrirkomulag leikhúss-
ins. Um það hefur Félag ís-
lenzkra leikara eftirfarandi til-
lögur fram að bera:
Að aðskilin verði listræn
starfsemi stofnunarinnar frá öðr
um reþstri hennar, þannig:
1. Alþingi eða ríkisstjórn
ráði framkvæmdastjóra, er hafi
með höndum fjárreiður leik-
hússins, og framkvæmdir, er þar
að lúta.
2. Að kosið verði fimm
manna leikhúsráð, er stjórni
listrænu starfi leikhússins. I
ráð þetta skulu starfandi leik-
arar við leikhúsið velja þrjá
menn úr sínum hópi. Ríkis-
stjórn einn mann, er hafi á-
huga og þekkingu á leiklist og
leikbókmenntum. Auk þess eigi
framkvæmdastjóri sæti í ráðinu.
Leikhúsráð kjósi síðan formann
Framhald á 4. síðu.
Sundmót Ármanns
Sundmót Ármanns fór fram
í gær. Úrslit urðu þessi:
4 x 50 m. boðsund (bringusund)
A-sveit Ármanns 2,24,1
og er það nýtt met.
Sveit K.R. 2.27.0
B-sveit Ármanns 2,37,0
50 m. frjáls aðferð drengja
Halldór Bachmann, Æ 31,6
Garðar Halldórsson, Æ 33,7
Hreiðar Hólm, Á 35.2
50 m. boðsimd telpna
Halldóra Einarsdóttir, Æ 47 4
Guðrún Tryggvadóttir, í R. 47,5
Auður Einarsdóttir, Æ 48,6
Framh. á 4. sí€u.