Þjóðviljinn - 21.10.1943, Blaðsíða 2

a
ÞJOÐVIL JINN
Fimmtudagur 21. október 194S.
»
cjy * ' b ■v'

tekið á móti flutningi til Horna
fjarðar, Djúpavogs og Breiðdals
víkur á morgun, eftir því sem
rúm leyfir.
Vegna forfalla Þórs verða
vörurnar, sem í honum áttu að
sendast til Austfjarða sendar
með Gróttu. Þetta eru vörueig-
endur og vátryggjendur vin-
samlega beðnir að athuga.
K>6«0««<X!XX>0<XK>iiíXK
oo^oooooooooooooo
DAGLEGA
NY EGG, soðin og hrá
Kaf f isalan
Hafnarstræti 16.
OOOOOOOOOOPOOdOOO
„Hreindýrabók"
vænfaoleg í hausf
Útgáfufélagið Norðri á Akur-
eyri hefur í hyggju að gefa út
„hreincLýrabók“ á þessu hausti.
Verður þar saman komið allt,
sem vitað er um hreindýr hér
á landi.' Þar verða frásagnir
af ferðum Helga Valtýssonar og
Edvards Sigurgeirssonar um ör-
æfi Austurlands, en það er eini
staðurinn hér á landi, þar sem
hreindýrahjarðir hafast við.
Verður bókin prýdd myndum,
sem teknar voru á þessum slóð-
um á ferðum þeirra félaga.
SefeSir
Nýlega hafa eftirgreindar
verzlanir á Isafirði verið sekt-
aðar sem hér segir, fyrir að
selja kartöflur of háu verði:
Kaupfélag ísfirðinga. Sekt og
ólöglegur hagnaður kr. 200.00.
Verzl. Páls Jónssonar. Sekt
og ólöglegur hagnaður kr. 70.00.
Reykjavík, 19. okt. 1943.
Skrifstofa verðlagsstjóra.
Blaðið verður að komast
til kaupendanna.
Sósíalistar og velunnarar Þjóðvilj
ans hafa ákveðið að breyta blaðinu
í átta síðu blað um mánaðamótin.
Þetta er geysimikið átak og kostar
miklar fómir af hendi þessara
manna, en þær fórnir eru þeir á-
kveðnir í að færa. En þetta verður
að mestu leyti unnið fyrir gýg, ef
ekki tekst að koma blaðinu skil-
víslega til kaupenda, og á því eru
eins og margsinnis hefur verið lýst,
hinir ótrúlegustu erfiðleikar.
En þessa erfiðleika hlýtur þó að
vera hægt að leysa, ef sósíalistar
og aðrir þeir, sem áhuga hafa fyrir
að blaðið aukist að áhrifum og út-
breiðslu, gera sér ljóst að þeir verða
að leysa þá. í þessu sambandi er j
ekki verið að biðja um gjafir eða !
styrk, heldur vinnu gegn fullri
borgun.
Verið þið nú samhuga um það,
félagar góðir, að útvega Þjóðviljan-
um ábyggilega og duglega unglinga,
eða eldra fólk, sem ekki getur unn-
ið erfiðisvinnu, til að bera blaðið
til kaupenda. Þetta er tveggja tíma
vinna morgun hvern og greidd fullu
verði.
Orion svarað.
„ER XRÚARBRAGÐAFRELSI
SOVÉTRÍKJUNUM?"
Ein þeirra spurninga, sem Orion
sendi Þjóðviljanum í sumar var
svohljóðandi: „Er trúarbragðafrelsi
í Sovétríkjunum?“
• Spurningu þessari verður bezt
svarað með því að birta hér þá
grein í stjórnarskrá Sovétríkjanna,
sem fjallar um þetta efni.
í þeim kafla stjórnarskrár Sov-
étríkjanna, sem fjallar um réttindi
og skyldur sovétþegna segir svo í
124. gr.:
„Til þess að tryggja skoðanafrelsi
þjóðfélagsþegnanna, er ríki og
kirkja aðskilin, og einnig skóli og
kirkja. Öllum er frjálst að iðka
trúárathafnir, svo og að vinna geg j
trúarbrögðum."
Samkvæmt þessari grein stjórn-
arskrár Sovétríkjanna er trúuðum
mönnum og trúleysingjum tryggður
hinn sami réttur. Hinsvegar er ekk-
ert undarlegt þótt spurning Orions
kæmi fram, þar sem borgarablöðin
hafa stundað þá iðju að flytja logn-
ar frásagnir af prestadrápi og
kirkjubrennum bolsanna í Sovétríkj
unum.
RÚSSNESKIR BISKUPAR
ÁVARPA KRISTNA MENN UM
HEIM ALLAN.
Hefðu þær frásagnir verið réttar,
hefði mátt ætla að rússneskir prest-
ar gripu fegins hendi, við innrás
nazistanna og reyndu að „steypa
veldi bolsévíka“, en sú hefur ekki
orðið raunin á.
8. sept. s.l. komu biskupar rúss-
nesku rétttrúnaðarkirkjunnar saman
á fund í Moskva, en fjórum dögum
áður gengu nokkrir þeirra á fund
Stalíns.
Á þessum fundi samþykktu rúss-
neskir biskupar ávarp til kristinna
manna um heim allan. Þar segja
þeir m. a. svo, eftir að hafa farið
nokkrum orðum um stríðið:
„Föðurland vórt hefur borið hit-
ann og þungan gegn árásarherjum
Þjóðverja, en með guðs hjálp og
ýtrasta átaki sovétþjóðanna og þakk
að sé sigrum vor ágæta rauða hers,
hefur tekizt að hrekja hina svik-
samlegu fjandmenn til undanhalds
út úr landi voru og vinna þeim mik-
ið tjón, og ásamt öðrum frelsiselsk-
andi þjóðum berjumst vér fyrir al-
gerri útrýmingu hins blóðstokkna
fasisma, hvar sem er í heiminum,
því ekkert markmið er eins þráð,
ekkert eins háleitt fyrir mannlegan
anda og útrýming styrjalda.
Rússneska rétttrúnaðarkirkjan,
sem ásamt allri þjóðinni þolir nú
þungar raunir, heitir á kristna menn
um heim allan, í nafni Krists, að
sameinast af heilum hug og bróður-
þeli og leggja fram fulla krafta sína
í baráttunni gegn hinum sameigin-
lega óvini.“
RÚSSNESKIR BISKUPAR VÆNTA
NÝRRA VESTURVÍGSTÖÐVA.
Síðar í þessu sama ávarpi segja
þeir ennfremur:
Rússneska rétttrúnaðarkirkjan
vonar að með átaki kristinna manna
í öllum löndum Bandamanna, verði
þetta ágæta tækifæri notað — þeg-
ar vor rússneski, rauði her, sem
hefur barizt við mikinn hluta fjand-
mannaherjanna, er í sigursælli sókn
að hrekja fjandmennina burtu úr
landi voru — til . þess, að lokum,
að mynda nýjar vígstöðvar og flýta
þannig fyrir sigri og friði meðal
þjóðanna."
RÚSSNESKUR PRESTUR LÝSIR
ÞVÍ HVERNIG ÞÝZKU NAZIST-
ARNIR „BJARGA KRISTINNI
MENNINGU UNDAN OKI
BOLSÉVIKA“.
Valerían Maljarovskí, aðstoðar-
prestur við Rozdestvensko-Bogo-
rodiskaja-kirkjuna lýsir komu
þýzku nazistanna á eftirfarandi
hátt:
„Það var 30. jan. 1943, að hóp-
ur þýzkra hermanna og herlögreglu
manna kröfðust þess af mér að
ég afhenti þeim kirkju mína tafar-
laust til afnota fyrir herinn.
Eg neitaði að verða við þessari
kröfu, nema frá þýzku herstjórninni
og þá að því tilskyldu að ég
fengi leyfi til að flytja á brott helga
muni kirkjunnar. En þrjótarnir svör
uðu með því einu að brjóta kirkj-
una upp.
Eg snéri mér til stöðva þýzka
herforingjans, en var vísað rudda-
lega í burtu. Eg fékk ekki einu sinni
leyfi til þess að fara inn í kirkjuna
og sækja þangað muni guðshúss-
ins, kaleik, skírnarfont, nýja testa-
mentið, altari, krossa og messu-
klæði. í þess stað ráku Þjóðverjarn-
ir mig og fjölskyldu mína út úr
íbúð minni, án þess ég ætti víst
nokkurt þak yfir höfuðið.
Hitlerítamir lögðu síðan kirkjuna
sjálfa og tilheyrandi hús undir sig
og öllum helgimunum kirkjunnar
og verðmætum var síðan stolið eða
þau eyðilögð. Húsgögn kirkjunnar
voru ýmist eyðilögð eða þau
brennd. 120 helgimyndir, altarið,
skrýtt ómetanlegum, fomurc mál-
verkum, messuklæðin og kirkju-
bækurnar var gersamlega eyðilagt.“
NAZISTARNIR BREYTTU KIRKJ-
UNNI í KVALASTAÐ.
„Eftir að hafa rænt og eyðilagt
inni í kirkjunni, fylltu þýzku morð-
Ástmey hrfipar
• Framhald af 1. síðu.
fram í Tímanum, að þeir haö
lofað því 17. janúar 1942 kl.
12,25 að Sjálfstæðisflokkurinn
skyldi ekki vera með breyting
um á kjördæmaskipuninni fyr-
ir kosningar 1942.
Eysteinn kvað ráðherra Sjálf-
stæðisflokksins hafa lagt fast
að Framsóknarráðherrunum að
fallast á að fresta bæjarstjórn-
arkosningunum í Reykjavík þar
til prentaraverkfallinu væri af-
lokið. Eysteinn kvað Framsókn-
armenn hafa litið svo á að nauð
syn bæri til að stjórnarsam-
vinna gæti haldizt til þess að
framkvæma gerðardómslögin og
hefðu þeir viljað tryggja að
ekki yrði hreyft við kjördæma
málinu við kosningarnar 1942,
ef fram færu. Þeir hefðu því
sett það að skilyrði fyrir frest-
un bæjarstjórnarkosninganna,
að Sjálfstæðisflokkurinn fylgdi
ekki breytingum á kjördæma-
skipuninni fyrir þær kosni'ngar,
og hefðu þeir Ólafur Thors og
Jakob Möller lofað þessu fyrir
hönd flokksins.
Ólafur kvað Eystein fará með
firrur einar og rangfærslur í
þessu máli.
Framsóknarmenn og Sjálf-
stæðismenn sátu gneypir undir
þessum umræðum, og Ólafur
Thórs var, aldrei þessu vant,
bljúgur í máli og lá við að hann
bæði Eystein griða.
Allar vofu þessar orðræður
hinar merkilegustu, þær sýna
eins ljóslega og á verður kosið
það hyldýpi stjórnmálaspilling-
ar, sem þjóðstjórnarflokkarnir
hafa svamlað í og munu sig
aldrei upp úr hafa.
Þegar Eysteinn bar heitrofin
hvað fastast á Ólaf, heyrðist
eínn þingmaður tauta fyrir
munni sér:
„Heitrofi, heitrofi,
hrópa ég á þig.
Það eru álög,
sem ástin lagði á mig“.
j
ingjarnir hana með föngum. Um
þúsund manns var troðið þar sam-
an. Það er hægt að hugsa sér hvem
ig kirkjan leit út, full af hungruð-
um, þjáðum mönnum. Kirkjan var
ekkert hituð upp þótt 20 stiga frost
væri. Dvölin í þessari ' stóru stein-
byggingu, með steingólfi, leiddi
fjölda hinna þjáðu manna til dauða.
Á hverjum degi var 20—30 likum
hent út á götuna. Ef lífsmark sást
með einhverjum sem út var hent,
skutu þessi þýzku, stálhjálmuðu
illþýði þá, eða stungu þá með byssu
stingjunum.
Það er naumast hægt að trúa
því, að mannlegar verur geti orðið
að villidýrum. En samt sem áð-
ur voru Þjóðverjarnir verri en nokk
urt blóðþyrst villidýr. Húsi guðs,
sem trúaðir menn álíta heilagt,
breyttu fasistarnir í helvíti fangels-
aðra manna.
Hinir blóði drifnu veggir og gólf
kirkjunnar mun bera framtíðinni
vitni um ógnarstjórn Þjóðverja í
Kúban. Bölvaðar veri hinar þýzka
mæður er ólu syni til að setja slík-
an smánarblett á mannkynið."
Ljésmæðrastöður
Samkvæmt ályktun bæjarstjórnar Reykjavíkur
7. þ. m. verða skipaðar 3 (þrjár) nýjar ljósmæður
í lögsagnarumdæmi Reykjavíkur frá 1. janúar næst-
komandi.
Laun verða greidd samkv. ákvæðum ljósmæðra-
laganna nr. 17, 19. júní 1933, kr. 1000.00 á ári (byrj-
unarlaun) auk venjulegra kaup- og verðlagsuppbóta.
Umsóknir sendist til lögmannsembættisins fyrir
15. nóvember næstk., en stöðurnar verða veittar eftir
tillögum bæjarstjórnarinnar, svo sem fyrir er mælt
í ljósmæðralögunum.
LÖGMAÐURINN í REYKJAVÍK,
Kr. Kristjánsson,
settur.
TILKYNNING
Að gefnu tilefni vill ráðuneytið benda á að öll
erindi varðandi úthlutun á skömmtunarvörum til
iðnfyrirtækja og veitingastaða, ber að senda Skömmt-
unarskrifstofu ríkisins, sem annast þau mál und-
ir yfirstjórn og samkvæmt ákvörðun viðskiptaráðs.
Er þýðingarlaust að snúa sér til ráðuneytisins
út af þessum málum.
20. okt. 1943.
VIÐSKIPTAMÁLARÁÐUNEYTIÐ.
-- r "'T' - r*
1 mörg bæjarhveríi
Þjóðviljann til kaupenda
vantar okkur
Afgreiðslan,
nu þegar unglinga til að bera
Skólavörðustíg 19, sími 2184