Þjóðviljinn - 21.10.1943, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 21. október 1943.
ÞJOÐVIL JINN
pjðoyiMiwi
Otgefandi i
Sa. tininsarflokkui nlþýÉa —
S6»._ iUtaflokknrinn
Ritatjórar i
Einar Olgeirsson
SigfÚB Sigurhjartarson (áb.)
Rititjóm:
' GarBastrseti 17 — Vikingsprent
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif—
stofa Skólavörðustíg 19,
neðstu hæð.
Víki igsprent, h.f. Garðastr. 17.
Hvernig eigum vér
að hjálpa börnusn
frændþjóðanna ?
Það hefur komið fram tillaga
um að bjóða börnum, frá Dan-
mörku og Noregi, til Islands,
þegar stríðinu lýkur. Þessi til-
laga hefur hlotið góðar undir-
tektir, því naumast mun sá mað
ur með þjóð vorri, að hann vilji
ekki gera allt, sem í hans valdi
stendur, til að létta frændþjóð-
um vorum þær raunir, sem yfir
þær hafa dunið, og það er nú
eitt sinn svo, að alla ærlega
menn tekur sárast til barnanna,
það er því til tilfinninganna
talað, þegar rætt er um að
starfa fyrir börn, sem búa við
skort.
Rétt er að taka fram, til að
forðast misskilning, að íslend-
ingar líta almennt svo á, að
þeim beri að rétta hverjum
þeim lijálpar hönd, að stríðinu
loknu, sem berst við skort, eftir
því sem við verður komið, en
Norðurlöndin eru oss næst, land
fræðilega, og menningarlega, og
tengsl frændsemi- og vináttu
gera eðlilegt, að þeirra börn
komi fyrst í huga, þegar talað
er um að starfa fyrir börn líð-
andi þjóða.
Hvernig eigum vér þá að
hjálpa börnum frændþjóðanna?
Ugglaust verða allir sammála
um, að bezta hjálpin er í þvi
fólkin, að gera heimilum þeirra
kleift að láta þeim líða vel
heima hjá sér. Þess er líka að
vænta, að íslendingar leggi
sinn skerf, til að hjálpa Norð-
mönnum og Dönum, til að
byggja upp sundruð og fallin
heimili og til að afla þeim bjarg
ar í hvert bú, svo að börn og
fullorðnir þurfi ekki að búa
við skort.
En þetta kostar tíma munu
menn segja, og meðan verið er
að koma þessu 1 kring, skul-
um vér bjóða hóp barna heim,
og svo er fjöldi munaðarlausra
barna í þessum löndum, einkum
Noregi, þeim væri gott og sjálf
sagt að bjóða hingað.
En hafa menn gert sér ljóst
hvaða erfiðleikar eru á slíkum
heimboðum?
I fyrsta lagi eiga börnin að
fara mjög langa og erfiða sjó-
ferð. Ekki verður hún hættu-
laus með öllu, því lengi'verður
sjór „óhreinn“ þótt stríðinu
ljúki. Börnin kæmu hér í ólíkt
umhverfi, því sem þau eru vön.
Veðrátta er ólík og getur það
haft áhrif á heilsu barnanna,
sem ekki eru sterk fyrir. Matar-
Það þarf aðgerðir í sjálfstæðis-
málinu og það án tafar
Orðín eín duga ebkí lengur
Sósíalistaflokkurinn bauð öðr
um flokkum þingsins samstarf
um það 20. apríl í vor að sam-
þykkja lýðveldisstjórnarskrána
þá, áður en þingi væri frestað
og síðan samvinnu að undir-
búningi þjóðaratkvæðagreiðslu
s.l. sumar. Þessu boði var ekki
tekið. Hinir þingflokkarnir tóku
á sig ábyrgðina af því að fresta
þessu stórmáli — og er nú orð-
inn hálfs árs dráttur á sam-
þykkt lýðveldisstjórnarskrár-
innar þess vegna.
Sósíalistaflokkurinn hefur
hvað eftir annað lagt á það á-
herzlu að lýðveldisstofnun á
íslandi væri beinlínis stofnað í
hættu með óhæfilegum drætti
þessa máls. íslenzka þjóðin
verður fyrst og fremst að sýna
einbeittni sína í sjálfstæðismáli
sínu. Það er fyrsta skilyrðið til
þess að vekja virðingu annarra
þjóða fyrir frelsisást hennar. Ef
þjóðin hikar í sífellu í þessu
máli, þá getur það farið svo
fyrr en varir að hún tapi því.
Drátturinn og hikið hafa nú
orðið til þéss að fjandmönnum
íslenzks sjálfstæðis, kvislingun-
um innanlands, hefur nú aukizt
hugur til þess að taka upp op-
inbera baráttu gegn samþykkt
lýðveldisstjórnarskrárinnar.
Fyrir einu ári síðan lýsti Al-
þýðuflokkurinn því yfir á þingi,
að hann væri reiðubúinn til
þess að samþykkja lýðveldis-
stjórnarskrá á árinu 1942 og
æðið er ólíkt, grænmeti og á-
vextir miklu minna hér en þar.
Tungumálið mundi og valda
börnunum mikilla erfiðleika.
Naumast mundu börnin komin
yfir þessa erfiðleika eftir hálfs
til heils árs dvöl, en þess er
að vænta, að á þeim tíma
mundi svo skipast, að hvert
heimili frændþjóða vorra gæti
kallað börn sín heim.
En getum vér þá gert eitt-
hvað annað fyrir börnin, sem
minni tormerkjum er háð?
Auðvéldara virðist, að Islend-
ingar taki að sér strax og stríð-
inu lýkur, að reka nokkur
barnaheimili í Danmörku og
Noregi. Ugglaust verða skóla-
hús og ýmsar aðrar opinberar
byggingar í þessum löndum tek-
in til slíkra nota, og það ætti
ekki að vera verúlegum erfið-
leikum bundið fyrir íslendinga
að sjá nokkrum slíkum heimil-
um fyrir öllum þeirra nauð-
þurftum, og börnunum væri það
áreiðanlega betra en heimboð
til íslands.
Ekki er þessu máli hreyft hér
til að hefja um það deilur, það
á ekki við að deila um svo sjálf
sagt mál sem að hjálpa börnum
frændþjóða vorra, en deilu- og
áreitnislaust ætti að ræða hvaða
leiðir eru hentastar og greiðast
ar að því marki, sem vér allir
viljum ná.
tæki hún gildi 1944, og ennfrem
ur væri flokkurinn reiðubúinn
til að styðja ríkisstjórn til þess-
ara framkvæmda í sjálfstæðis-
málinu, ef allir aðrir flokkar
gerðu það líka. Og þá var þó
gengið út frá því að m. a. s.
viðurkenning Bandaríkjastjórn-
ar á þessum aðgerðum væri
óviss.
Síðan þetta gerðist hefur
hægra liðið í Alþýðuflokknum'
— kvislingadótið kringum Al-
þýðublaðið — umhverft pólitík
flokksins í það að fjandskapast
við stofnun lýðveldis á íslandi,
nema með því að spyrja Dani!
Samstarf nazista og kvisl-
inga Alþýðuflokksins gegn
sjálfstæði íslands.
Það er rétt að athuga það fyr-
irbrigði, sem gerzt hefur hér á
íslandi í sjálfstæðismáli voru
í ljósi alþjóðlegrar reynslu. Það
mun þá koma í ljós að hér er
ekki um neitt einangrað fyrir-
brigði að ræða.
Þýzki nazisminn hefur átt og
á sína erindreka í öllum lönd-
um. Hann hefur jafnt í Frakk-
landi sem Danmörku,. Belgíu
sem Noregi, unnið að því að
skapa sér þar fimmtu herdeild,
sem á úrslitastund viðkomandi
þjóða hefur brugðist henni og
svikið sjálfstæði hennar. Það
þarf því engan að undra, þó
menn eins og Guðbrandur Jóns-
son og Brynleifur Tobíasson
krefjist þess að ekkert sé gert
í sjálfstæðismálum íslendinga,
hlýði röddunum frá Berlín, sem
eðlilega hamast gegn lýðveldis-
stofnun á Islandi.
En nazismanum hafa í flest-
öllum löndum bætzt liðsmenn,
er unnið hafa gegn sjálfstæði
þjóðar sinnar, liðsmenn, sem
menn máske sízt bjuggust við
að færu að fylgja þeim. Þessir
liðsmenn eru úrhrakið úr verk-
lýðshreyfingunni, — menn, sem
þar stóðu lengst til hægri og
höfðu það sameiginlega ein-
kenni að hata kommúnismann
og þar af leiðandi þjóðfrelsi og
lýðræði meira en nazismann.
í Frakklandi voru það menn
eins og Marcel Déat, — hægri
sósíaldemókrataleiðtogi með á-
líka feril að baki sér 1939 og
Stefán Jóhann hér — eða
Doriot j— maður sem um margt
svipar til Stefáns Péturssonar,
— sem gerðust æstir kvislingar
og boðuðu af sama krafti og
Hitler „krossferðina gegn bolsé-
vismanum“. Og þeir unnu að
því að Hitler gæti borið sigur
úr býtum 1 viðskiptum við
rauða herinn, þar sem kvisling-
arnir við Alþýðublaðið af skilj-
anlegum ástæðum urðu að láta
sér nægja að óska Hitler opin-
berlega sigurs yfir Sovétríkj-
unum.
í Belgíu gengu hægri sósíal-
demokratar eins og de Man, höf
undur „fjögra ára áætlunarinn-
ar“ margræddu, í lið með naz-
istum gegn sjálfstæði síns eigin
lands.
Alþýðublaðsklíkan reynir að
dylja andlegan skyldleika sinn
við kvislingana á Vesturlönd-
um, en því stoltari er hún af
kvislingunum 1 þjónustu Hitl-
ers í austurvegi.
Islenzku kvislingarnir ætla
að rifna af monti yfir finnska
kvislingnum Tanner, sem í tvö I
ár hefur þjónað Hitler af trú |
og dyggð, látið fangelsa róttæk-
ustu þingmenn finnska sósíal- .
demokrataflokksins og ofsótt !
andfasista Finnlands. Og allra
skýrast hefur aðdáun Alþýðu-
blaðsklíkunnar á verstu erind-
rekum nazismans komið fram,
þegar klíkan hóf upp til skýj-
anna fimmtu herdeild Hitlers
í Sovétríkjunum og ætlaði af
göflum að ganga út af því að
þeim skemmdarvörgum skyldi
vera útrýmt í tæka tíð.
Þarf nú nokkrum að koma
það á óvart, þótt íslenzku kvisl
ingarnir við Alþýðublaðið fari
að óskum Hitlers í sjálfstæðis-
málum íslendinga og hafi að
yfirvarpi vináttu við Dani og
svo auðvitað það að þeir séu að
vernda Island gegn bolsjevism-
anum með slíku. (Mönnum
finnst það máske ótrúlegt að
svona ekta Hitlers-röksemdir
skuli koma fram í Alþýðublað-
inu, en samt er það satt: Alþbl.
segir sem sé að „ótætis komm-
únistarnir“ séu með sjálfstæði
íslands bara til þess að ein-
angra landið frá Norðurlöndum
og fleygja því þannig í fangic^
á Rússum!!)
Þjóðin verður tafarlaust að
hefja baráttuna gegn
kvislingunum
íslenzka þjóðin hafði ekki
trúað því, fyrr en á reyndi, að
til væru þeir menn hér á landi,
sem tækju afstöðu gegn sjálf-
stæði íslendinga og berðust
gegn því undir lognum forsend-
um og með yfirvarpsvináttu
við Norðurlandaþjóðirnar að
vopni, samtímis því, sem þeir
væru að rægja þær í augum Is-
lendinga með því að telja þær
fjandsamlegar því að Island
verði lýðveldi.
Nú hefur íslenzka þjóðin séð
það svart á hvítu að slíkir
menn eru til og verður hún að
taka afleiðingunum af því.
Daði í Snóksdal hlaut jarðir
frá kongi fyrir sitt þokkastarf.
Þeir Alþýðublaðsmenn virðast
hafa gerzt landsetar þess er-
lenda valds, sem gerði þá út
til klofningsins og húsakaup-
anna hér 1938 — og svo háðir
eru þeir því, að 1939 snarsnúast
þeir, eftir ósk erlends forsætis-
ráðherra frá 12 ára stefnu Al-
Petrína S. Magnúsdóttir
I dag er til moldar borin frá
Dómkirkjunni frú Petrína Sig-
ríður Magnúsdóttir. Hún var
fædd að Hvítanesi í Ögursveit
5. október 1910, dóttir Magnús-
ar Guðmundssonar og Karítasar
Skarphéðinsdóttur. 25. marz
1930 giftist hún eftirlifandi
manni sínum Tómasi Gísla-
syni skipstjóra. Varð þeim eigi
barna auðið, en kjördóttir 3 ára
gömul, Alda Stéina, er á fóstri
hjá Karítas móður hennar.
Petrína sáluga átti við 11 ára
vanheilsu að stríða. Hvíti dauð-
inn tók hana heljargreipum
sínum árið 1932 og sleppti henni
aldrei síðan, unz hann lagði
hana að velli 14. þ. m. að heilsu
hælinu á Vífilsstöðum.
Allan þennan tíma sýndi
Petrína hugrekki og óbilandi
kjark. Hún var að eðlisfari
glaðvær og léttlynd og áhugi
hennar fyrir þeim félagsmálum
sem hún sinnti, var einstakur.
Síðustu vikuna, sem hún lifði,
vann hún t. d. af mesta dugn-
aði að undirbúningi berklavarna
dagsins, því henni var það
ljóst, hver nauðsyn er þess að
málefni þeirra, sem lent hafa í
klóm berklaveikinnar, sé gaum
ur gefinn og þeim gert mögu-
legt að lifa frjálsu lífi í sam-
ræmi við getu sína og krafta.
Hún var eindreginn verkalýðs-
sinni og stóð ætíð vinstra meg-
in í baráttunni fyrir bættum
kjörum lítilmagnans og hinnar
vinnandi stéttar.
Vegna glaðværðar sinnar og
óbilandi kjarks átti Petrína
marga vini í sínum hópi ög for-
eldrar hennar, maður hennar,
dóttir og systkini harma lát
hennar, er hún svo ung hverf-
ur héðan. I.
þýðuflokksins í sjálfstæðismál-
inu til algers undanhalds — og
þegar þeir svo eru „réttir af“
1942, þá snúast þeir aftur 1943,
FramhaW á 4. síðu.