Þjóðviljinn - 29.10.1943, Qupperneq 1

Til æskunnaní
Munið fundisiii Ejálfstæ®-
ismálið í Gamla Bíó n. k.
sunnudag kl. 2.
Þfóðverjar flyfja vélahersveífír frá Norður
Italíu fíl Hkraínu
Hin mikla sókn rauða hersins á suðurvígstöðvun-
um virðist verða öflugri og víðtækari með hverjum
degi, og reynir þýzka herstjómin ekki lengur að leyna
því, að mjög alvarlega horfi fyrir öllum her Þjóðverja
milli Dnéprbugðunnar og Asovshafs og í bugðunni
sjálfri.
Mestur þungi er í sókn sovéthersins milli Asovs-
hafs og Melitopol. Sóttu Rússar fram 15—25 km í
gær á langri víglínu, og hröktu Þjóðverja til undan-
halds, sem víða er skipulagslítið.
í sókninni suðvestur af Dnépropetrovsk og við
Krivoj Rog verður Rússum einnig mikið ágengt.
MEÐ RANGRI TÚLKUN SAMNINGSINS HUGÐIST
SÍLDARVERKSMIÐJUSTJÓRNIN AÐ HAFA TUGI
ÞÚSUNDA KRÓNA AF VERKAMÖNNUM
Á s. 1. sumri reis ágreiningur milli verkamanna-
félagsins Þróttar á Siglufirði og stjórnar síldarverk-
smiðja ríkisins um það, hvernig skilja bæri ákvæði
samningsins um kaup og kjör verkamanna, er þessir
aðilar höfðu gert.
Hefði verið farið eftir túlkun síldarverksmiðju-
stjórnar á samningnum, hefðu verkamenn skaðazt
um tugi þús. króna.
Stjórn síldarverksmiðjanna stefndi síðan Þrótti
fyrir félagsdóm og kvað hann upp dóm í málinu s. 1.
þriðjudag.
Hagnar Ólafsson lögfræðingur flutti málið fyrir
hönd Þróttar.
Dómur félagsdóms fer hér á eftir:
í fregnum frá Moskva í gær-
kvöld er einnig skýrt frá sigr-
um er rauði herinn hafi unnið
á miðvígstöðvunum, norðaustur
af Vitebsk. Hafi Rússar sótt þar
fram 5—8 km. og tekið 80 bæi
og þorp. Þykir þessi fregn
benda til að tíðinda sé að vænta
af miðvígstöðvunum innan
skamms, en þar hafa allar hern
aðaraðgerðir tafizt undanfarnar
vikur vegna ákafra rigninga.
Þjóöverjar haja flutt 24. véla-
herfylkið frá Norður-Ítalíu til
Þingmenn Fólkaflokksins
telja það mjög nauðsynlegt að
Færeyingar eigi slíkan fulltrúa
hér og sé það ekki sagt Fonten-
ay, sendiherra Dana á fslandi,
til lasts, að Færeyingar hljóti
að vera færeyskum málum
kunnugri en útlendingur, og því
fyllilega réttmætt og nauðsyn-
legt að Færeyingar eigi hér sinn
eigin fulltrúa.
Þeir benda á að slíkur mað-
ur hefði hér ærið að starfa.
Hér dvelji nú allmargir Færey-
ihgar í vinnu, er oft þurfi
margskonar aðstoðar. Ennfrem-
ur þurfi Færeyingar og íslend-
ingar að hafa samvinnu um
fiskverð og fisksölu. Þá þurfi
einnig að vinna að margskonar
viðskiptum þjóðanna. Færeying
ar geti ýmislegt af íslending-
Suður-Úkraínu, að því er segir
í brezkum fregnum í gærkvöld.
Öflugar þýzkar vélahersveit-
ir hafa verið sendar frá Kíeff-
svæðinu til Krivoj Rog.
Fréttaritarar í Moskva segja
að þríveldaráðstefnunni í
Moskva sé brátt lokið, Anthony
Eden, Cordell Hull og Molotoff
hafi rætt öll þau mál er mestu
varða fyrir samvinnu Bretlands
Bandaríkjanna og Sovétríkj-
anna, og muni tilkynning um
ráðstefnuna væntanleg.
um lært og þurfi að greiða fyr-
ir því.
„ísland er og verður það land
sem við hljótum að standa í
nánu sambandi við. Við verð-
um að hafa samvinnu við Is-
lendinga“, sagði Páll Patursson
við umræðurnar um þetta mál.
Sambandsflokksmennirnir með
Samuelsen í broddi fylkingar,
halda því hinsvegar fram að
Færeyjar hafi ekki ráð „at hafa
tað sum onnur lond“.
Fólkaflokksmenn benda á, að
þótt Færeyjar telji ekki nema
30 þúsund íbúa, þá hafi An-
dorraríki, sem hefur 5 þúsund
íbúa, þó sína eigin fulltrúa.
Þjóðviljinn benti á það í leið-
ara sínum Ólafsvökudaginn s. 1.
sumar að nauðsynlegt væri, að
Framhald á 4. síðu.
Alexei Tolstoj:
,Vtd kref jumst
hefndar'
Alexei Tolstoj er einn af
fremstu skáldsagnahöfundum
Sovétríkjanna og hafa bækur
hans verið þýddar á mörg menn
ingarmál.
Þjóðviljinn birtir í dag grein
eftir Tolstoj, þar sem hann boð-
ar hefnd fyrir hin ægilegu
hryðjuverk þýzkra nazista í
hinum herteknu löndum Sov-
étríkjanna.
Lögin um rannsóknarráðið
voru sett á þjóðstjórnartímabil
inu og miðuð við að útiloka
Sósíalistaflokkinn frá að eiga
þar fulltrúa. En nú er öldin
önnur. Sósíalistar hafa nú feng
ið fulltrúa í ráðið, en Alþýðu-
flokkurinn orðið fyrir barðinu á
sinni eigin „utangarðs“-stefnu. 1
„Mál þetta er höfðað hér fyr-
ir dómi með stefnu, dags. 8.
júlí þ. á., af Síldarverksmiðjum
ríkisins gegn Alþýðusambandi
íslands f. h. verkamannafélags-
ins Þróttar, Siglufirði.
Málavextir eru þessir:
í síldarverksmiðjum ríkisins
á Siglufirði er tilhögun vinnu
sú, að unnið er í vöktum meðan
síldarvinsla stendur yfir. Vinna
vaktamenn tvær 6 stunda vakt-
ir eðá 12 tíma samtals á sólar-
hring. Verkamenn þessir munu
vera ráðnir með mánaðarkáupi
og bar þeim samkv. samning-
um þeim, er í gildi voru árin
1941 og 1942 að skila 54 klst.
á viku upp í mánaðarkaupið
en fengu 6 stundir á viku
greiddar með eftirvinnukaupi,
Félögum hans í þjóðstjórninni
sálugu þykir að vonum illa hafa
skipazt, að Alþýðuflokkurinn
skuli nú tapa þarna bitling, og
vilja sýna hinum „fáu, fátæku
og smáu“ miskunn, eins og
Bjarni Ben. komst að orði í um-
ræðunum.
Framhald á 4. síðu.
en almennur vinnutími var þá
10 stundir á dag.
Þann 7. sept. 1942 sömdu að-
iljar máls þessa um kaup og
kjör verkamanna við síldar-
verksmiðjurnar. Voru þá mikl-
ar breytingar gerðar á eldrí
samningum. Vinnudagur stytt-
ur í 8 stundir og margskonar
breytingar gerðar á kaupi. Með-
al annars voru sett nýmæli um
kaffi- og matartíma og greiðsi-
ur fyrir vinnu í þeim. Eru á-
kvæðin um þetta í 3. gr. samr.-
ingsins, er hljóðar svo:
„Kaffitími í dagvinnu se frá
kl. 9 til 9,30. Sé unnin eftir-
vinna þá frá kl. 4 til 4,15 e. h.
Sé unnin næturvinna, skulu
kaffitímar vera sem hér segir:
Kl. 11,45 til kl. 12 og kl. 3,30
til kl. 4. Matartími skal vera
frá kl. 12 til kl. 1 eftir hád. og
kl. 7 til kl. 8 e. h. Kaffitímar
og matartímar frá kl. 7 til 8
e. h., sem falla inn í vinnutíma-
bil, reiknast sem vinnutímar,
og sé unnið i þeim, reiknast
tilsvarandi lengri tími, kaffi-
tími kl. 9 f. h. og matartími
kl. 12 á hádégi reiknast sem
eftirvinna, ef unnið er. I mat-
j ar- og kaffitímum skal þvi að-
j eins unnið að verkamenn séu
| fúsir til þess“.
I
Um vaktavinnu eru ákvæði í
10. gr. samningsins, en hún er
svohljóðandi:
„Á meðan síldarvinnsla stend-
ur yfir í verksmiðjunum, skulu
allir fastráðnir verkamenn, sein
við þær vinna, vinna á vökturn,
og ber þeim að skila 45 klst.
á viku fyrir mánaðarkaup. Þó
er það í vali verksmiðjanna,
Framhald á 2 síðu.
Senda Færeyingar fulltrda
hingað til islands?
Verkamannasamtökin í Færeyjum hafa lagt fyrir
færeyska þingið tilmæli um að sendur verði fulltrúi
fyrir Færeyinga til íslands.
Mál þetta er nú til umræðu í færeyska þinginu.
Baráttan fyrir því að Alþýðuflokk-
urinn haldí bitlingum sínum
í efri deild Alþingts var til umr. í gær breytingatil. á lögum
um rannsóknarráð ríkisins, flutt af þeim Jónasi Jónssyni, Har-
aldi Guðmundssyni og Bjarna Benediktssyni.
Breyting þeirra þremenninganna er sú, að í stað þess, að
3 stærstu þingflokkarnir eigi þar einn fulltrúa hver skuli
fjórða manni bætt í ráðið, svo Alþýðuflokkurinn eigi þar full-
trúa lika.