Þjóðviljinn - 09.11.1943, Blaðsíða 1

Þriðjudagur 9. nóvember 1943.
252. tölublað.
8. árgangur.
26. ára bylfingarafmæfíd
lliairlsuDld nllir soilildiiuoi
luu II UiH linisir
b i 4»
y&á
Þjóðverjar mísstu yfír 20 þúsund menn í
þríggja daga orustum um Kíeff
Fréttaritarar í Moskva lýsa undanhaldi Þjóðverja
frá Kíeff sem óskipulegum flótta. Rússar eru í greiðri
sókn á breiðri víglínu og ryðjast í gegn um skörð þau,
sem þeir hafa rofið í vamarlínu Þjóðverja.
í gær sóttu Rússar enn fram um 15 km. í norður,
vestur og suður frá Kíeff. í suðvestur frá borginni eru
þeir nú komnir rúml. 70 km. Þar tóku þeir í gær bæ-
inn Kosjanko, sem er um 14 km. fyrir suðvestan Tast-
off, er þeir tóku í fyrradag. Samtals tók rauði herinn
um 60 bæi og þorp á Kíeff-vígstöðvunum í gær.
Síðastliðna 3 daga hafa 6200
Þjóðverjar vertð teknir hönd-
um á þessum vígstöðvum, en
yfir 15000 fundizt dauðir á víg-
vellinum. Afar mikið herfang
hefur verið tekið.
Rauði herinn hefur nú rofið
aðaljárnbrautina milli Dnépr-
bugðunnar og Norðvestur-Ukra-
ínu. Stafar þýzka hernum stór
hætta af þessu.
Pravda sagði í gær, að allir
Þjóðverjar á Kieffvígstöðvun-
um flýðu nú til að bjarga líf-
inu. Skildu þeir allt eftir, sem
þeir gætu við sig losað. Á öll-
um vegum væri allt í öngþveiti.
Eyðilagðir bílar lægju þar í
Brezkur hershöfðingi
sakar Sjetníkasveitir
Hikhajlovitsj um hjálp
við Þjóðverja
Sir Henry Maitland-Wilson,
yfirhershöfðingi Bandamanna í
töndunum við austanvert Mið-
jarðarhaf, hefur í útvarpi til
Júgóslavíu ráðizt harðlega á
Sjetríkasveitir í Vestur-Júgo-
slavíu, sem hafi unnið með
Þjóðverjum, og haldið því fram
jafnframt að þeir nytu brezks
stuðnings.
Hershöfðinginn lýsti þ.ví yf-
ir að hver sem berðist einlæg-
lega 'fyrir frelsi lands síns, nyti
stuðnings Bandamanna, en hver
»sá sem hjálpar Þjóðverjum er
talinn fjandmaður hinna sam-
einuðu þjóða.
Sjetríkarnir eru hinar vopn-
uðu sveitir er Mikhajlovitsj
hershöfðingi stjórnar. ;
hrönnum. og hergögn og farang
ur á víð og dreif.
Af öðrum vígstöðvum er lítið
að frétta. Rússar segjast hafa
unnið nokkuð á á Krím nálægt
Kerts. Aðstaða þeirra "þar mun
batna að mun, er þeir hafa náð
þeirri borg, því að þá verða
allir flutningar yfir sundið auð-
veldari. Nú eru þeir neyddir til
að flytja bæði menn og her-
gögn að næturlagi.
Hjá Nevel segjast Rússar
hafa bætt aðstöðu sína í stað-
bundnum bardögum. Þjóðverj-
ar segja, að Rússar séu búnir
að hefja þar nýja sókn, sem
beint sé gegn Eystrasaltsríkj-
unum. Hafa- borizt fregnir af
því, að Þjóðverjar séu byrjaðir
að flytja þýzkt fólk úr þeim
löndum.
í gær var haldið boð í
Moskva fyrir stjórnarfulltrúa
erlendra ríkja. Hélt Molotoff
utanríkisþjóðfulltrúi ræðu og
margir aðrir. Japanski sendi-
herrann fór snemma heim, seg-
ir í brezkri útvarpsfregn.
Hitler hótar leppríkj-
bb) sínum börðo
Hitler hélt klukkutíma rœðu
í Munchen í gær í tilefni af
20 ára afmœli bjórkjallaraupp-
reisnarinnar. Var hún öll í
varnarræðustíl. Þjóðverjar
myndu aldrei gefast upp og
vinna sigur að lokum.
Hitler var nú mjög guðhrædd
ur. Mesta eftirtekt vöktu hót-
anir hans í garð óánægðra
Þjóðverja og þeirra ríkja, sem
Framhald á 4. síðu.
BENES A FORUM
TIL MOSKVA
Benes forseti Tékkóslóvakíu
er nú á förum til Moskva. Mun
hann undirrita þar sáttmála
milli Tékkóslóvakíu og Sovét-
ríkjanna, sem mun verða svip-
aður 20 ára sáttmála Bretlands
og Sovétríkjanna.
„Það er eltki aðeins með gleði, heldur líka með aðdáun og
þakklæti, að ég sendi hinar hjartanlegustu kveðjuf til hinna
hugdjörfu Sovétþjóða og hins rauða hers á 26 ára afmæli nóv-
ember-byltingarinnar“, segir Jolian Nygaardsvold, hinn sósíal-
demókratiski forsætisráðherra Noregs, í kveðju til þjóða Sov-
étríkjanna.
„Fólk hins hertekna Noregs
hefur í meira en 3 ár háð
baráttu gegn hinum miskunn-
arlausu þýzku kúgurum. Þess
vegna skiljum við, hvílíkur
fögnuður það hlýtur að vera
Stalín marskálki og hinum hug-
djörfu foringjum og hermönn-
um rauða hersins að losa afar
víðlend héruð föðurlandsins
undan hinni hrottalegu kúgun
Þjóðverjanna. Hin hraða sókn,
glæsilega herstjórn og óþrjót-
Eín íjðlskýlda missír allf innbú siff
í eldín&m. — Onnur sfendur uppi
heímilisfaus með 7 börn
Síðastliðinn sunnudag, um kl. 3, kom upp eldur í húsinu
Blómsturvellir, sem stendur við Hólsveg á Kleppsholti.
Skemmdist húsið mjög mikið, bæði af eldi og vatni og 3
fjölskyldur, sem í því bjuggu, standa nú uppi húsnæðislausar
og missti ein þeirra allt innbú sitt og var það óvátryggt.
Húsið er timburhús, tvær
hæðir. Eldurinn kom upp í
hornherbergi á hæðinni niðri,
en þar bjó Páll Þórðarson á-
samt konu sinni. Hafði hann
farið að sækja hana í Lands-
spítalann og bað hann að kveikt
væri upp í herberginu, svo hlýtt
væri inni er hann kæmi með
konu sína af spítalanum.
Nokkru eftir að kveikt hafði
verið upp í ofninum brauzt
eldurinn út. en skammt frá
ofninum stóð taska og lágu
föt ofan á henni og mun neisti
hafa hrokkið úr ofninum 1 föt-
in.
Á hæðinni bjó, auk Páls, eig-
andi hússins, Enok Ingimund-
arson með konu sinni og 7
börnum.
Herbergið, sem eldurin kom
upp í brann allmikið, en eldur-
“ inn læsti sig upp á efri hæðina
og brann. hún mjög innan,- Þar
uppi bjó Hörður Guðmundsson
með konu sinni og tveim börn-
um og björguðust þau út um
glugga út á pall er reistur hafði
verið fyrir utan húsið.
Allt innbú beirra brann í
eldinum og var það allt óvá-
tryggt.
Eitthvað bjargaðist úr eldin-
um af innbúi Páls og innbúi
Enoks en meira og minna
skemmt af vatni og reyk. Inn-
bú Enoks var vátryggt og eins
húsið.
Tjónið af eldinum er mjög
tilfinnanlegt, þar sem ein fjöl-
skylda missir allt sitt í eldin-
um, en önnur stendur uppi
heimilislaus með 7 börn.
S.Í.S. heiffltar rann-
sakað hverjfr séu
hinir seku í kjöt-
iPáiiMi! I
S. í. S. hefur óskað rannsókn-
ar á kjötmálinu til þess að það
ltomi í ljós hverjir hafi látið
fleygja kjöti í Hafnarfjarðar-
hraunið, hverjir hafi urðað það
forsvaranlega, hverjir liafi graf-
ið það npp og hverjir séu hin-
ir raunverulega seku í þessu
kjötmáli.
andi orka rauða hersins hefur
fyllt okkur alla, ekki aðeins
mikilli aðdáun, heldur líka inni-
legu þakklæti, því að hinir
miklu sigrar rauða hersins hafa
fært nær þann dag, þegar Nor-
egur og önnur hertekin lönd
verða leyst undan þýzka okinu.
Þessir sigrar hafa orðið öllum
Norðmönnum hvatning.
Á sama hátt höfum við fagn-
að árangri Moskvaráðstefnunn-
ar, sem er annar stórsigur á
hinum illu öflum og stríðinu.
Sovétríkin hafa, ásamt fulltrú-
um Bretlands og Bandaríkj-
anna flýtt mjög fyrir skilyrðis-
lausri uppgjöf Þjóðverja og fyr-
ir myndun betri framtíðar fyr-
ir þjóðir heimsins“.
Fjölmenn hátíða-
holti 7. nóvember
Þjóðvil.iinn birtir í dag
ræðu Halldórs Kiljans
Laxness
Á sunnudagskvöldið var 26
ára afmælis Ráðstjórnarrikj-
anna minnst með skemmtun í
Iðnó og Listamannaskálanum^
og voru bæði húsin troðfull.
Halldór Kiljan Laxness flutti
snjalla ræðu um ógnir þær er
Ráðstjórnarþjóðirnar hafa átt
við að stríða í baráttunni við
fasismann, og birtir Þjóðvilj-
inn hana í dag.
Jóhannes úr Kötlum las upp
tvö kvæði er hann hafði ort,
hvorttveggja ágæt kvæði.
Gunnar Benediktsson flutti
erindi. Gunnar er löngu þekkt-
ur sem einn bezti fyrirlesari
þjóðarinnar, sem ávallt þegar
hann lætur til sín heyra, hefur
eitthvað það að flytja sem á
erindi til fólksins, það brást
heldur ekki í þetta sinn.
Frk. Guðrún Þorsteinsdóttir
söng nokkur lög með undirleik
frk. Helgu Laxness, var þeim
Vel fagnað af áheyrendum.
Mandolin- og banjohljómsveit
undir stjórn Haralds Guð-
mundssonar, lék nokkur rúss-
nesk lög. Var það hin bezta
skemmtun, sem margur mun
vilja eiga kost á aftur.
Að lokum var stiginn dans
fram eftir nóttu.