Þjóðviljinn - 11.11.1943, Síða 1
8. árgangur.
Fimmtudagur 11. nóv. 1943.
254. tölublað.
í viðtali «r Þjóðviljinn birtir
í dag skýrir
BRYNJÓLFUR BJARNASON
frá breytingunum á alþýðu-
tryggingarlögunum sem
milliþinganefndin leggur til
að gerðar verði.
BæiroíF fá
Itinilt á toliiniinlihásiiin
Framsókn o g Sjálfstæðismenn sameinast um að
svipta bæina valdi til að veita kvikmyndaleyfí
Htlögnr kvikmyndahússeigandans Garðars Þorsteins-
sonar samþykktar
Frumvarpið um rekstur kvikmyndahúsa var afgreitt til
þriðju umræðu í neðri deild í gær. Tillögur meirihluta alls-
herjarnefndar, um að fella niður heimildina til handa bæjar-
og sveitarfélögum um að taka kvikmyndahúsin eignanámi,
var samþykkt, ennfremur tillaga sama meirihluta, um að
svipta bæjarfélögin heimild til að veita leyfi til reksturs kvik-
myndahúsa og fá það ríkisstjóminni.
Kvikmyndahússeigandinn Garðar Þorsteinsson er formað-
og sveitarfélögum um að taka kvikmyndahúsinu eignarnámi,
tillögur sem samþykktar voru. Jörundur Brynjólfsson var mál-
pípa Garðars við aðra umræðu í neðri deild. Garðar var svo
lítillátur að láta sér nægja að tala máli kvikmyndahússeig-
enda við fyrstu umræðu og í nefndinni.
lylBja Hðzía
. UIGllBB a
Reykvíkingar hafa fylgt þessu
máli með miklum áhuga. Sú
skoðun er nú orðin mjög út-
breidd meðal þeirra, að kvik-
myndahúsin eigi ekki að vera
í einkarekstri, heldur eigi bæj-
ar- og sveitafélögin að reka þau
eða félög og stofnanir, sem
vinna að almenningsheill. Þetta
sjónarmið Reykvíkinga gat af
eðlilegum ástæðum ekki sam-
rýmst sjónarmiðum Garðars
Þorsteinssonar, enda lagðist
flokkur hans, á þingi, Sjálf-
stæðisflokkurinn, fast gegn því,
og með honum stóð Framsókn-
arflokkurinn að undanskildum
Páli Zophaniassyni. En þessir
herrar létu sér ekki nægja að
fella þetta áhugamál Reykvík-
inga, heldur vilja þeir svipta
bæina þeirri heimild, sem þeir
hafa fengið í lögreglusamþykkt
um sínum til að veita leyfi til
kvikmyndahúsreksturs, og fá
það vald ríkisstjórninni í hend-
ur. Ekkert verður fullyrt um
hvort þeir Garðarsmenn koma
þessu frumvarpi gegnum þing-
ið. en viljann hafa þeir sýnt.
Þessir þingmenn greiddu at-
kvæði með Garðarstillögunni.
J. Brynj., Bj. Ásg., Eyst. J.,
G. Þorst., G. Sv„ G. Th„ Bj. Fr.
Bj., Ing. J., Jak. M., Jóh. Jós.,
Jón P„ J. Sig., Ól. Th„ P. Þorst.,
P. Ott„ Sig. Bj„ Sig. E. Hl„
Sig. Kr„ Sig. Þ„ Sk. Guðm„ og
'Sv. H.
En þessir vildu samþykkja
frumvarpið eins og bað var
flutt samkvæmt áskorun bæjar-
stjórnar Reykjavíkur.
Áki Jak„ Ásg. Ásg„ B. Guðm.,
Ein. 0„ Emil J„ F. Jónss., L.
Jós„ Páll Z., Sigf. Sighj., Sig.
G„ Sig. Th„ St. Jóh.. St. og Þ.
Guðm.
Bandamenn skipa nefnd til
eftirlits með ítölsku stjórn-
inni
Eisenhower yfirhershöfðingi
tilkynnir, að stofnuð hafi verið
eftirlitsnefnd til að starfa víð
hlið ítölsku stjórnarinnar. Er
hún skipuð fulltrúum Banda-
manna og mun hún starfa sam-
kvæmt ákvörðunum þeim, sem
teknar voru í Moskva.
Hlutverk nefndarinnar er
fyrst og fremst að hafa gát á,
að ítalir einbeiti öllum kröftum
í þágu stríðsins. Ætlast er til að
ítalir taki smám saman við af
AMGOT undir eftirliti nefnd-
arinnar.
Raudí herínn hefur tekid meíra en 60 beeí
og þorp á þessum vígstödvum
Rauði herinn sækir látlaust frá Kieff. Hafa allar
tilraunir Þjóðverja til að nema staðar á undanhaldinu
reynzt árangurslausar. Rauði herinn hefur tekið yfir
60 bæi og þorp á þessum vígsttöðvum, þ. á. m. bæina
ívankoff og Grebenskí.
Ákafar skriðdrekaorustur geisa suðvestur af Kieff
Rússar eru komnir um 80 km.
norður • af Kieff, um 80 km. til
vesturs, sem er um hálf leið
til Sítonír, 65 km. til suðurs og
50 km. til suðvesturs meðfram
Dnéprfljóti, og eru þeir þar í
um 50 km. fjarlægð frá brúar-
sporði, sem Rússar hafa haldið
þar alllengi á móts við borgina
Perejaslavl.
Snjókrap þekur nú alla vegi
á þessum vígstöðvum og tefur
það bæði sókn Rússa og undan-
hald Þjóðverja. Þjóðverjar
kvarta nú undan „vondu veðri“
þarna, en sú klausa er annars
fastur liður í þýzkum fréttum
þegar illa gengur.
Skömmu áður en Þjóðverjar
voru reknir út úr Kieff hófu
þeir að vanda skipulögð rán og
eyðileggingar auk þess sem þeir
söfnuðu saman öllu vinnufæru
fólki til brottflutnings vestur
á bóginn. Borgarbúar földu sig
á hinum ólíklegustu stöðum, en
nazistar leituðu með þýzkri ná-
kvæmni. Sem betur fór tók
rauði herinn borgina svo skyndi
lega, að eyðileggingarsveitun-
de Gaulle skýrlir frá hlutverkí
Þíóðfrelsísnefndarínnar
Þáttur kommúnista í frelsisbaráttu Frakka
„afar mikilvægur“
de Gaulle ræddi við blaðamenn í gær, og sagði að mark-
mið frönsku þjóðfrelsisnefndarinnar sé fyrst og fremst að
frelsa Frakkland úr höndum Þjóðverja, endurreisa franska lýð-
veldið á grundvelli lýðræðis og þjóðfélagslegrar endurskipu-
lagningar. Fyrst um sinn væri þó aðeins um eitt að ræða, nefni-
lega að heyja styrjöld af alefli.
Þíóðvflíasöfnunín komín
yfítr 60 þilsund krónur
Söfnunin fyrir stækkun Þjóðviljans nemur nú kr. 57 326,11
í peningum og kr. 2 940.00 í styrktarloforðum í 6 mánuði, eða
samtals kr. 60 266.11.
Söfnunin á einstökum stöðum er sem hér segir:
Reykjavík ..................... 51 659,11
Siglufjörður .................. 1200,00
Akureyri ...................... 1000,00
Selfoss ....................... 1000,00
Vestmannaeyjar ................ 1000,00
Hafnarfjörður .................. 810,00
Fáskrúðsfjörður ................ 280,00
Tálknafjörður .................. 200,00
Raufarhöfn ..................... 127,00
Vopnafjörður .................... 60,00
Samtals kr. 57 326,11
Það er sýniiega að komast skriður á söfnunina, og er nú
um að gera að láta skriðinn aukast daglega. Tekið er á móti
söfnunarfé á skrifstofu Sósialistaflokksins Skólavörðustíg 19,
kl. 1—7.
Hann kvað engum vafa bund-
ið að þjóðfrelsisn. hefði hlot-
ið viðurkenningu frönsku þjóð-
arinnar. Einn blaðamannanna
spurði de Gaulle um samvinnu-
horfur kommúnista og nefndar-
innar.
Sagði hann kommúnista i
Frakklandi berjast á móti Þjóð-
verjum með glæsilegum hetju-
skap og fórnfýsi. Væri þáttur
þeirra í baráttunni afar mik-
ilvægur.
Kvaðst hann vonast til að a.
m. k. einn kommúnisti fengi
innan skamms sæti í frönsku
þjóðfrelsisnefndinni. de Gaulle
kvað það einróma samþykkt af
nefndinni, að Petain og félagar
hans yrðu dregnir fyrir lög
og dóm.
I bláðinu í gær var sagt frá
breytingum þeim, sem nýlega
urðu á skipun þjóðfrelsisnefnd-
arinnar í Alsír. Nú hafa borizt
fréttir um orsakir þessara breyt
inga. Fulltrúar þeir, sem eru
nýkomnir frá Frakklandi, höfðu
um gafst ekki timi til að ljúka
verki sínu. Þó voru þær búnar
að eyðileggja öll menningar-
verðmæti svo sem háskólann
og almenningsbókasafnið. —
Endurreisn er nú hafin af al-
efli.
Romain Rolland
látinn?
Nazistar höfðu flutt hann í
fangabúðir
Romain Rolland
Franski rithöfundurinn Rom-
ain Rolland lézt 19. okt. s. I.,
75 ára að aldri, að því er þýzka
fréttastofan skýrir frá. Áður
hafði borizt fregn um að naz-
istar hafi látið flytja Rolland
i fangabúðir. Fregnin um lát
hans hefur ekki verið staðfest
af öðrum heimildum.
Rolland fékk bókmennta-
verðlaun Nóbels árið 1916 fyrir
hið mikla skáldrit „Jean Christ-
ophe“.
I heimsstyrjöldinni fyrri var
Romain Rolland fremstur í
flokki friðarsinna, en á seinni
árum gerðist hann eindreginn
talsmaður baráttu gegn fasism-
anum.
látið í ljós mikla óánægju með
þá afstöðu Girauds að vilja ekki
samþykkja að Petain marskálk-
ur væri landráðamaður og eins,
að Giraud væri tregur til að
setja Vichy-sinnaða embættis-
menn af.