Þjóðviljinn - 12.11.1943, Page 1

Sösíalistar krefjast rann-
söknar f kjötmálinu
Þingsályktunartillaga ISgí fram á aljsingi í gær
Þeir Áki Jakobsson og Sigfús Sigurhjartarson lögðu fram
þingsályktunartillögu í gær, í neðri deild Alþingis, inn rann-
sóknarnefnd vegna eyðileggingar á kjöti og öðrum neyzluvör-
nm.
í tillögunni er lagt til, að skipuð verði 5 manna rannsókn-
arnefnd af neðri deild Alþingis.
Tillagan og greinargerðin birtist hér á eftir.
„Út af kjöti því, sem fund-
izt hefur urðað í hrauninu fyrir
sunnan Hafnarfjörð, í Garða-
hrauni og úti á Seltjarnarnesi,
ályktar neðri deild Alþingis að
skipa 5 manna rannsóknarnefnd
er hafi eftirfarandi verkefni:
1. Rannsaki, hvaða stofnanir
eða einstaklingar hafi kastað
kjöti þessu og af hvaða ástœð-
um, hve mikið kjöt hafi verið
eyðilagt og hvers konar.
2. Hafi hið eyðilagða kjöt
verið skemmt, skal rannsakað.
hvernig standi á þeim skemmd-
um, hverjir hafi haft vörzlu
kjötsins eða eigi sök á skemmd-
unum.
3. Fái upplýst, hverjjr séu
eigendur kjötsins og hvort
greiddar hafi verið uppbœtur
á það úr ríkissjóði og þá hve
miklar.
4. Að rannsaka öll önnur at-
riði í sambandi við framkvœmd
kjötsölumálanna, ,er hún telur
ástæðu til.
5. Á sama hátt skal nefndin
rannsaka þá eyðileggingu, sem
fram kann að hafa farið á öðr-
um neyzluvörum, að svo miklu
leyti sem henni þykir ástœða
til.
iÞegar rannsóknarnefndin hef-
ur lokið störfum sínum, skal
hún gefa deildinni skýrslu um
árangur rannsóknanna.
Rannsóknarnefnd þessi skal
hafa vald samkvæmt 34. gr.
Olíutnálin ftl utn~
ræðu á Aðþtngf
Harðar umræður urðu í gær
á Alþingi um till. um rannsókn
á olíufélögin. Allsherjanefnd,
sem hafði haft málið til af-
greiðslu, klofnaði í þrennt.
Framsóknarmaðurinn í nefnd-
inni, Jörundur Brynjólfsson,
hélt kappsamlega uppi vörn
fyrir olíufélögin og var ekki að
sjá, að hann gæfi fulltrúum
Sjálfstæðisflokksins neitt eftir
um aðstoð við olíukóngana.
Fulltrúi sósíalista í allsherj-
arnefnd, Þóroddur Guðmunds-
son og fulltrúi Alþýðuflokksins
Sigurjón Ólafsson höfðu lagt til
að rannsóknartillagan yrði sam-
þykkt óbreytt.
Umræðunni var ekki lókið.
stjórnarskrárinnar til þess að
heimta skýrslur, munnlegar og
bréflegar, bæði af embœttis-
mönnum og einstökum mönn-
um. Hún skal hafa rétt til að
ráða sérfrœðinga sér til aðstoð-
ar.
Greinargerð.
Bændur landsins vinna hörð-
um höndum langan vinnudag
allan ársins hring að því að
gera bústofn sinn sem arðgæf-
astan og efla framleiðslu mat-
væla í landinu. Hinir smærri
sauðbændur landsins lifa við
þröngan kost, mega aldrei um
frjálst höfuð strjúka vegna
anna við bú sín og bera þó í
mörgu falli ekki úr býtum það,
sem aðar atvinnustéttif mundu
kalla sjálfsögðustu og óhjá-
kvæmilegustu lífsþægindi. Það
er kunnara en frá þurfi að
segja, að löngum hefur mikill
hluti hinna smærri kjötfram-
leiðenda haft svo þröngt um
hendur, að þeir og skyldulið
þeirra gat ekki sjálft leyft sér
að neyta kjöts þess, er þeir
framleiddú á búum sínum,
nema að óverulegu leyti og
urðu ýmist að draga í bú frá
sjávarsíðunni lélegt fiskæti og
aðrar rýrar fæðutegundir, svo
sem makarín í stað smjörs, og
þvílíkt, en ef kjöts var neytt,
var það oftar úrgangskjöt eða
ósöluhæf vara. Oft hefur því
verið haldið fram, enda svo
virzt, að það gæti naumast ver-
ið af ágóðavon einni, sem mik-
ill hluti sauðbænda á íslandi
stundaði búskap sinn, heldur
af tryggð við sveitina, fornar
menningarvenjur og þjóðar-
hætti, og væri þessum mönnum
nokkur umbun í því að vita,
að aðrar stéttir virtu störf
þeirra, en köstuðu ekki frá sér
þeim gjöfum, sem þeir hefðu að
miðla landsbúi og þjóðarheild,
þótt andvirði það, sem þeim
kæmi fyrir í peningum, væri
stundum í minna lagi. Því hlýt-
ur það að dynja eins og reiðar-
slag yfir íslenzka bændastétt
og reyndar alla alþýðu lands-
ins að heyra, að til skuli vera
stofnanir, sem taka sér fyrir
hendur að eyðileggja nú unn-
vörpum vöru þá, kjötið, sem
bændur leggja svo hart að sér
að framleiða handa samlöndum
H huygn ids
RShl1 ilí H
Líkur tíl ad mikíll þýzkur her verdí kró-
aður ínní fyrír sunnan Pripetfenín
Á meðal staða þeirra, sem rauði herinn tók í gær
fyrir vestan Kíeff, eru bæirnir Brúsiloff, 60 km. fyrir
austan Sítomír og Radomisl um 45 km. norðaustur af
Sítomír og 100 km. vestur af Kíeff. Radomisl er á vest-
urbakka árinnar Tetereff, sem er ein af þverám þeim,
er renna í Dnépr.
Var svo komizt að orði í brezkum fréttum í gær,
að á þessi væri síðasti farartálmi frá náttúrunnar
hendi á leiðinni til hinna fyrri pólsku landamæra á
þessum slóðum.
sínum og hafa sjálfir ekki
nema að litlu leyti efni á að
neyta. Þó hlýtur það að vekja
mesta furðu, að við þessa ptór-
kostlegu eyðileggingu á fram-
leiðsluvöru bænda eru stofnan-
ir bendlaðar, sem hafa með
höndum sölu og dreifingu á af-
urðum landbúnaðarins. ísjenzk
alþýða hefur fram til þessa lif-
að við þau kjör, að hún hefur
ekki haft nema til hnífs og
skeiðar, þegar bezt lét, og frá
öndverðu hefur það verið álit-
in ódyggð og hneisa að fleygja
mat hér á landi, — löngum
verið vitnað til þess sem tákn-
ræns dæmis, hvern óþokka
landsmenn lögðu á Kolbein
unga fyrir að láta.brenna hval,
er óvinir hans áttu. Það er því
ekki nema náttúrlegt, að al-
þýða manna og þá fyrst og
fremst íslenzkir bændur, fram-
leiðendur kjöts, krefjist að fá
útskýrt, hver rök liggja til
slíkrar eyðileggingar á vöru
þeirra, án fordæmis í
sögu íslenzks landbúnaðar, sem
um getur í þingsályktunartil-
lögunni. Bændur hljóta að krefj
ast þess að fá það rannsakað og
útskýrt, hvort kjötbirgðir þær,
sem í skjóli náttmyrkurs hafa
verið dysjaðar í hraunum eða
kastað í sjó í nágrenni Reykja-
víkur 1) hafi að einhverju leyti
verið skemmd vara, 2) hvers
vegna kjötið hafi skemmzt eða
hvort það hafi verið skemmt af
mannavöldum af ásettu ráði,
og 3) hver ber ábyrgðina á því,
að kjötið var skemmt eða lát-
ið skemmast og kastað. Ber
nauðsyn til að fá úr því skorið,
hvort það er fyrirsláttur einn,
að kjötið hafi verið skemmt, og
að hve miklu leyti þeir menn
hafa rétt fyrir sér, sem tóku
af því sýnishorn úr dysjunum
Framh. á 4. síðu.
Ef rauði herinn sækir hratt
fram þarna til norðvesturs, má
búast við að hann krói inni
þýzka herinn, sem er fyrir
norðan, á milli TeterefÞárinnar
og Pripet-fenjanna.
Rauði herinn víkkaði umráða-
svæði sitt hjá Kieff víðast hvar
um 15—25 km. 1 gær. Höfuð-
markmið hans er fyrst um sinn
borgin Sítomir og sækir hann
aðallega til hennar úr 3 áttum.
Niels Bohr kominn til
London
Hinn heimsfrægi danski eðl-
isfrœðingur, prófessor Niels
Bohr er nýkominn til London.
Tókst honum að flýja til Sví-
þjóðar, en fór þaðan til Eng-
lands. Fyrir nokkrum árum
síðan hlaut hann Nobelsverð-
laun fyrir vísindaafrek i eðlis-
frœði. Hefur hann einkum feng-
ist við atomrannsóknir.
Donald Nelson lofar stríðs-
framleiðslu Sovétríkjanna
Donald Nelson yfirmaður
stríðsframleiðslu Bandaríkjanna
er nýkominn þangað úr för til
Moskva. Segir hann í viðtali við
blaðamenn, að hann hafi ekki
vitað fyrr en hann kom til
Sovétríkjanna, hvað það væri
að einbeita öllum framleiðslu-
tækjum í þágu stríðsins. Sagði
hann Sovétþjóðirnar beita öllu
sínu þreki og þætti engin fórn
of stór til að framleiða vopn
handa rauða hernum.
Brof á verðiagsákvæðum
Nýlega hefur timburverzlun-
in Björk, ísafirði, verið sektuð
fyrir að selja timbur of háu
verði. Sekt og ólöglegur hagn-
aður nam kr. 1200.00
Alþýðufræðsla
fulltrúaráðsins
Einar Olgeirsson flytur
Eyrirlestur um utanríkis-
pólitík íslendinga
Á sunnudaginn kemur flyt-
ur Einar Olgeirson alþingis-
maður fyrirlestur er hann
nefnir UTANRÍKISPÓLI-
TÍ'K ÍSLANDS og þáttur
hennar í að tryggja atvinnu
Dg frelsi þjóðarinnar.
Er þetta annað fræðslu-
erindið, sem flutt er á veg-
um fulltrúaráðs verklýðsfé-
laganna, á þessum vetri.
Oft verður þess vart, að
mönnum finnst að utanríkis-
pólitík sé langt ofan og utan
við þeirra daglegu hagsmuna
mál og viðfangsefni. En
þetta er ekki rétt.
Afleiðingar utanríkispóli-
tíkurinnar grápa inn í og
hafa áhrif á atvinnulífið og
þar með daglegt líf manna,
auk þess sem sjálfstæði þjóð-
arinnar er undir henni kom-
ið.
Mönnum er því nauðsyn-
legt að fylgjast vel með ut-
anríkispólitík landsins og
gera sér ljóst hvernig hún
þarf að vera.
Einar Olgeirsson flytur
fyrirlestur sinn um þetta efni
á sunnudaginn kemur kl. 1%
í Iðnó. Munu áreiðanlega
margir vilja hlusta á þenna
fyrirlestur hans og ættu
menn því að tryggja sér að-
göngumiða tímanlega. —
Þeir fást í skrifstofu fulltrúa
ráðsins, Hverfisgötu 21 og í
skrifstofu Dagsbrúnar í Al-
þýðuhúsinu.
Vopnahlésdagsins minnzt
í gær var þess víða minnzt
hátíðlega í löndum Banda-
manna, að þá voru 25 ár liðin
síðan vopnahlé komst á í fyrri
heimsstyrjöld.
Hinir stríðandi Frakkar út-
vörpuðu daginn áður, bæði frá
London og Alsír, áskorun til
verkamanna í Frakklandi um
að leggja niður vinnu kl. 10—12
á vopnahlésdaginn. — Fréttir
hafa ekki enn borizt af undir-
tektum.
*