Þjóðviljinn - 13.11.1943, Blaðsíða 1
8. árgangur. Laugardagur 13. nóvember 1943. 256. tölublað.
Raudi herínn á Gomelsvæðinu hrekur
Þfóðverja í átf tíl Prípeffenjanna
Rússar hafa enn tekið yfir 100 þorp og bæi á
Kieffvígstöðvunum. Þar á meðal er bærinn Korostis-
éff, um 30 km. frá Sítomír. En þar sem þeir eru komn-
ir næst Sitomír, eru þeir í um 15 km. fjarlægð. Er
sú borg Þjóðverjum afar mikilvæg, því að hún er á
síðustu járnbrautarlínunni milli Norður-Rússlands og
Úkraínu.
Á Kieff-svæðinu virðist Rússum miða hægast suð-
ur á bóginn. Nefndu þeir í fyrsta skipti í gær harðar
gagnárásir Þjóðverja í nánd við Fastoff, sem rauði
herinn tók fyrir nokkrum dögum.
Bardagar hafa blossað upp
fyrir suðvestan Gomel, sem er
síðasta stóra borgin, er Þjóð-
Verkalýður og framfaraöfl
í borginni unnu glæsilega sigra
í kosningunum. Meðal þeirra,
sem hlutu kosningu, voru Mic-
hael Quill, forseti félags flutn-
ingaverkamanna, sem er í CIO,
hinu róttæka verklýðsfélagasam
bandi, og S. Isaacs, framsækinn
Republikani.
,,Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að láta nú þegar
hefja rannsóknir um möguleika
á því að framleiða í stórum stíl
hér á landi magnesium úr sjó.
Jafnframt heimilast ríkisstjórn-
inni að verja fé úr ríkissjóði í
þessu skyni.
verjar hafa á valdi sínu fyrir
austan Dnépr. Hefur rauði her-
inn tekið þarna mörg byggð
Sósíaldemókratar fóru hinar
herfilegustu hrakfarir í kosning
unum. Misstu þeir þá 2 fulltrúa,
sem þeir áttu áður í borgar-
stjórninni. Sósíaldemokratar
eru undir forvstu Daniels Dub-
t
inskys, sem er alræmdur fyrir
hatur sitt á. kommúnistum og
Sovétríkjunum.
Greinargerð:
Á síðustu árum hefur notkun
magnesíummálma rutt sér mjög
til rúms. Flugvélar og önnur
farart. og áhöld af margvísleg-
ustu gerð er nú meir og meir
byggð á magnesium, blönduðu
Framhald á 4. síðu.
ból fyrir vestan Dnépr og rekur
þýzka herinn á undan sér í
áttina til Pripetfenjanna.
Rússar bæta hægt en stöð-
ugt við sig meira landi á Kerts-
skaga. Á Kertssundi var nýlega
háð einkennileg sjóorustu. Tóku
þátt í henni eingöngu vopnaðar
smásnekkjur allt niður í ára-
báta
Reyndu Þjóðverjar að hindra
flutninga Rússa yfir sundið, en
tókst ekki.
Hernaðarástandi hefur verið
lýst yfir í Libanon-ríki,- sem er
við austanvert Miðjarðarhaf.
Landið er undir yfirstjórn
Frakka. En er frjálsir Frakkar
höfðu hrakið Vichy-menn það.-
an 1941, hétu þeir þjóðinni frelsi
að stríðinu loknu.
Nýlega samþykkti þing lands
ins lög, sem fólu í sér afnám
yfirráða Frakka þegar í stað.
Brugðu Frakkar þá við og hand
tóku stjórnina og flesta þing-
mennina. Kom víða til götuó-
eirða á götum helztu borganna.
Var þá*landið lýst í hernaðar-
ástandi.
í dag og á mánu-
dag!
Ákveðið hefur verið að dag
urinn í dag, laugardagur, og
æánudagurinn, verði skila-
dagar í Þjóðviljasöfnuninni.
Allir þeir, sem hafa lista,
eru beðnir að koma á skrif-
stofu Sósíalistaflokksins.
Skólavörðustíg 19 (nýja hús-
, ið) og skila af listum sínum,
hvort sem á þeim er mikið
eða lítið.
Það eru »m 900 menn sem
hafa gefið það sem komið er
í söfnunina, 60 þúsund krón-
ur. Það er ekki nema lítill
hluti af kjósendum Sósíalista
flokksins, sem enn hefur lát-
ið söfnunina til sín taka.
Miklir möguleikar eru því ó-
! notaðir um allan bæ.
Munið að koma í dag eða
i á mánudag og skila!
Tveir kommúnistar, annar þeirra svert-
ingi, kosnir í borgarstjórn New York
Sósíaldemóhratar töpuðu sínum tveimur sætum
J fyrsta skipti hafa 2 kommúnistar náð kjöri í borgar-
stjómarkosningum í New York. Nöfn þeirra em Peter V.
Cacchione og Benjamín Davis, ritari útgáfustjómar Daily
Workers (róttækt verklýðsblað í New York).
Verður magnesíumframleiðsla íekin
upp hér á Mi?
Merki'eg tillaga lögð fram á Alpingi
Sigurður Thoroddsen og Áki Jakobsson hafa lagt fram í
sameinuðu þingi, tillögu til þingsályktunar um rannsókn á
möguleikum til magnesiumframleiðslu úr sjó. Skilyrði til slíkr-
ar málmframleiðslu munu vera óvenjugóð hér á landi, m. a.
vegna hinnar miklu raforku sem hér er hægt að framleiða.
Magnesiumframleiðsla í stóram stíl mundi skapa íslandi
sess sem þýðingarmiklu málmiðnaðarlandi.
Tillagan og greinargerð, fara hér á eftir.
BiMasllto sloíoa síoa
Bifreiðastjórafélagið Hreyfill boðaði til fundar með sjálfs-
eignarbifreiðastjórum fimmtudaginn 11. þ. m. til þess að ræða
um stofnun samvinnufélags
Reykjavík.
Á fundinum var samþykkt
með samhljóða atkvæðum að
stofna samvinnufélag. Var síð-
an gengið til stofnunar félagsins
og hlaut það nafnið, Samvinnu-
félagið Hreyfill. Stofnendur
voru 53, eða allir viðstaddir
fundarmenn.
í stjórn félagsins voru kosn-
ir:
Bergsveinn Guðjónsson, for-
maður, Ingjaldur Isaksson, vara
formaður, Ingvar Sigurðsson,
gjaldkeri; Þorgrímur Kristins-
son, ritari og Tryggvi Krist-
jánsson, varagjaldkeri.
í varastjórn voru kosnir:
Ingimundur Gestsson og
Bjarni Friðriksson.
tU reksturs bifreiðastöðvar í
Endurskoðendur voru kosnir:
Jón Einarsson og Þorsteinn
Jóhannesson og til vara Ólafur
Kristjánsson.
Tilgangur þessa samvinnufé-
lags er, eins og áður segir, að
reka fólksbifreiðastöð, m. a. til
þess að reyna að bæta úr því
öngþveiti og skipulagsleysi, sem
nú ríkir um allan bifreiðarekst-
ur hér í bænum.
Félagið verður opið öllum
sjálfseignarbifreiðastjórum í
Reykjavík og nágrennni. Nýir
félagar verða skráðir á skrif-
stofu Hreyfils, Hverfisgötu 21
n. k. mánudag og þriðjudag,
sbr. auglýsingu á öðrum stað í
blaðinu.
Hpom Síslalislailolitilis tlifla
toBMmMa ooi M á
mm* oo em i Hsti!
I»rí.r þingmenn Sósíalistaflokksins, Sigfús Sigurhjartarson,
Steingrímur Aðalsteinsson og Lúðvík Jósepsson, flytja í sam-
einuðu þingi tillögu til þingsályktunar um kaup á fiskiskipum
og efni í fiskiskip.
Tillagan hjóðar svo:
„Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að láta tafarlaust
athuga hvort ekki mxmi mögulegt að semja um byggingu og
kaup fiskiskipa í Svíþjóð eða annarsstaðar, þar sem sennilegt
má telja, að slíkir möguleikar séu fyrir hendi. Leiði athugun
þessi í, ljós, að mögulegt sé að semja um byggingu eða kaup
skipa er henta íslenzlta fiskiflotanum, heimilast ríkisstjóminni,
að fengnu samþykki 5 manna nefndar, er sameinað Alþingi
kýs, að gera slíka samninga og verja fé úr ríkissjóði, eða taka
fé úr láni vegna skipakaupa. Skipin skal ríkisstjómin bjóða til
kaups á íslenzkum markaði með kostnaðarverði að öðru leyti
fer um sölu þeirra og ráðstöfun, eftir reglum, er Alþingi setur.
Ennfremur láti ríkisstjómin athuga möguleika á að fá
flutt til landsins efni til fiskisltipabygginga í stómm stí.1 og
greiði fyrir innflutningi þess“.
. Svohljóðandi greinargerð
fylgir tillögunni (og ennfrem-
ur ýms fylgiskjöl um ástand
íslenzka fiskiflotans, sem síðar
verða birt):
Greinargerð.
Síðustu árin fyrir heimsstyrj-
öldina var 90—95% af útflutn-
ingsverðmætum íslendinga,
sjávarafurðir. Árið 1941 var
heildarverðmæti útflutnings-
ins 188 504 300 kr., þar af verð-
mæti sjávarafurða um 180 millj-
ónir króna.
1942 nam heildarútflutningur
200 432 000 kr., þar af verðmæti
sjávarafurða um 192 milljónir.
Þessar tölur ættu að nægja til
að benda á þá alkunnu stað-
reynd, að afkoma þjóðarinnar
Framh. á 2. síðu