Þjóðviljinn - 13.11.1943, Blaðsíða 3

Laugardagur 13, nóvember 1943,
ÞJOöVILoINjSÍ
3
Kbðmnu
Útgefandi t
Sa> tiningarflokker aiþýSn - -
Só>.-iiMaflokknrinn
flitttjérar i
Einar Oigeirraon
Sigfúa Sigurhjartaraon (áb.)
^itatjárn:
Garðaatrœti 17 — Vtkingaprent
Simi 2270-
Afgxeið—j og auglýamgaskrif—
stoía Skólavörðustíg 19,
sími 2184.
Víkingsprent, h.f. Garðastr. 17.
Hverju er það að
kenna?
Morgunblaðið kvartar yfir
vinnubrögðum í þinginu, út af
því að spillt sé fyrir rafmagns-
veitu Keflavíkur með því að
bæta öllu mögulegu og ómögu-
legu aftan í tillöguna.
Eins og kunnugt er, þá er
þetta siður — eða réttara sagt
ósiður — í þinginu. Komi einn
þingmaður með tillögu um veg-
arspotta — og þá venjulega í
sínu kjördæmi, — þá koma
flestallir aðrir með tillögu um
vegaspotta í sínum kjördæm-
um.
Sama máli gildir, ef ákveða á
stað fyrir síldarbræðslu. Allir
þingmenn, sem kjördæmi eiga
norðanlands eða á Ströndum
eru þegar í stað komnir fram
með tillögu um síldarbræðslu
í þeim, — ekki út frá því sjón-
armiði hvar það sé heppilegast
að slíkar síldarbræðslur séu
vegna náttúrlegra skilyrða,
heldur út frá því sjónarmiði að
geta næst komið fram fyrir
háttvirta kjósendur með ofur-
lítið blóm í hnappagatinu: Sjá-
ið þið, ég útvegaði ykkur síld-
arbræðslu — á pappírnum —
handa héraðinu.
Og svona gengur það með
raforkuveitur, og hvaða önnur
þjóðþrifa fyrirtæki sem er. Þing
ið lendir í einni „bendu“,
skammarlegri flækju í svona
málum og fjöldi góðra mála
kafnar í þeirri flækju.
*
En hverju er þetta að kenna?
Hver er orsökin að þessu fram
ferði, hver er sú undirrót þess-
ara spilltu vinnubragða, sem
uppræta verður, ef vel á að
vera?
Undirrótin er kjördæmaskipt-
ingin, það ófremdarástand að
hafa um 20 ein- og tvímennings-
kjördæmi í landinu í stað þess
að hafa landið eitt kjördæmi
eða í hæsta la^i 5—6.
Kjördæmaskiptingin veldur
þvi að hver otar sínum tota,
— að menn hugsa í hreppum
og sýslum, en ekki um land og
þjóð.
Það verður tilvinnandi verk
fyrir Alþingi að skipuleggja svo
framfarir landsmanna á sviði
atvinnulífsins (t. d. byggingu
nýrra verksmiðja, rafveitna,
hafnargerða o. s. frv.) að vit sé
í frá sjónarmiði þjóðarheildar-
innar, ef fulltrúarnir á Alþingi
eru ekki kosnir af þjóðinni sem
heild og ábyrgir fyrir henni
allri, heldur aðeins af smásýsl-
í irlilít nfös sfsfallsta er
Fyrir áeggjan alls þorra á-
skrifenda Þjóðviljans og allra
sósíalista yfirleitt var ákveðið
af blaðstjórninni fyrir tveim
mánuðum að stækka hann um
helming. En til þess að slíkt
væri hægt, þurfti aðeins að
safna 150.000 kr. Söfnunarlist-
um var útbýtt og starfið var
hafið með ótakmörkuðum skiln-
ingi á þýðingu þess. Allir við-
urkenna, þrátt fyrir hina dag-
legu gagnrýni á öllu blaða-
slúðri, að það séu fyrst og
fremst blöðin sem stjórna hugs-
unarhætti fólksins, og fyrir al-
þýðu hvers lands er það að hafa
gott og útbreitt málgagn nokk-
urnveginn það sama og hafa
fólkið með sér.
Fyrir hástéttina kostar það
aftur á móti hinn mesta glund-
roða, barátta okkar fyrir bætt-
um lífskjörum, sem alltaf hafa
ætlað hana lifandi að drepa,
eignast meiri sigurmöguleika {
eftir því sem þeir eru fleiri
sem á dyrnar berja. !
Allur hinn dásamlegi smíða-
skapur yfirstéttarinnar á skött-
um tollum og þrælalögum, álp-
ast þá einhvernveginn svo
bjálfalega út úr höndunum á
henni, þessir hagleiksmenn sem
allt leikur í höndunum á botna
nú ekki lengur neitt í sínum
dæmalausa klaufaskap. Mæddir |
á svip og skilningssljóum aug- i
um horfa þeir þá á hvern nagl-
ann á fætur öðrum kengbogna
1 höndum sér. Og ekki nóg með >
það, allt mútukerfið uppbyggt
með sínum töfrandi tónum, þar
sem hver lýgur annan fullan.
og hver selur sjálfan sig, auð-
vitað á mjög misjöfnu verði,
eftir því hve góð innréttingin
er, hverfur eins og vel til bú-
inn rjómaís ofan í sælkerann.
Svona dásamleg er stækkun
Þjóðviljans.
Það vantar heldur ekki að
við skiljum þetta. í stórhópum
höfum við tekið söfnunarlista
og margur hefur staðið sig með
prýði, en svo eru líka svörin
hjá alltof mörgum sem ég hef
talað við, eitthvað á þessa leið:
Eg hef ekki safnað neinu
ennþá, ég þekki mann vestur
í bæ sem mundi láta mig hafa
eitthvað, en næ bara aidrei í
hann!
Vegna tímaskorts hef ég
engu safnað en vísa öðrum
til kunningja míns! Tilkynni,
kæri félagi: Hef þegar náð í
fimmtíu kall! Svo mörg eru
þau orð í guðs heilaga nafni,
amen.
um og skoða sig aðeins ábyrga
gagnvart kjósendahópnum þar.
Morgunblaðið ætti því að
skyggnast dýpra én bara
skamma Alþingi fyrir afgreiðslu
mála. Það ætti að segja Sjálf-
stæðisflokknum hvað gera þarf
til þess að breyta þessu.
Þjóðviljanum hafa borizt margar fyrirspumir um það
hver það sé, sem safnað hafi 7000 kr. í Þjóðviljasöfnunina og
inn þær dularfullu aðferðir, sem sá maður hljóti að kunna.
Það er Einar Andrésson verzlunarmaður sem nú, eins og
svo oft áður, slær met í söfnun, og í þessari grein segir hann á
sinn gamansama hátt frá þeim „dularfullu aðferðum“ sem hann
beitir til að vinna stórsigra eins og þennan söfnunarárangur.
Það eru ekki stóryrði í þess-
um blátt áfram og látlausu til-
svörum, en þau eru hræðileg
vegna vesaldóms þess og aum-
ingjaskapar sem í þeim felst
og þau eru ófyrirgefanleg af
vörum sósíalistá þegar Þjóðvilj-
inn á í hlut.
Eins og flestum er kunnugt
er nú öldin önnu: en þegar
Gaukur bjó á Stöng. Allt það
bezta og fegursta sem maðurinn
sér og þráir er að einhverju
leyti tengt við sósíalisma, svo
það er ekki nema mannlegur
breyzkleiki þó okkur langi til
að kela við hann, svona töfr-
andi fallegan og aðlaðandi
sem hann er
Nú er því ekki að leyna að
við höfum gaman að keliríi. En
við framkvæmum ekki sósíal-
isma á svo einfaldan og
skemmtilegan hátt. Til þess að
framkvæma sósíalisma þarf
fyrst og fremst ósérplægt starf,
og um fram allt má því ekki
gleyma, að gera fyrst kröfuna
heima. Stærsta skrefið sem við
stígum í dag yfir til hans er
stækkun Þjóðviljans.
Hverjar eru svo fórnirnar
sem við þurfum að færa, eigum
við kannski að stíga upp í flug-
vél hlaðna sprengjum í von
og óvon hvort við verðum skot-
in niður, eða máske við séum
á leið til skotgrafarinnar með
byssu í hönd? Enga bölvaða
vitleysu hér, svo alvarlegt er
það ekki. Allt og sumt sem
við þurfum að gera er að ganga
til kunningjanna, segja þeim
frá stækkuninni og taka á móti
peningunum. Til þess arna
þurfum við að fórna nokkrum
kvöldum í skemmtilega heim-
sókn. Ef við erum ekki ánægð
með árangurinn af því starfi,
þá er til sá möguleiki að taka
sér frí einn dag frá vinnu.
Bræður og systur! Man nú
enginn lengur hina gömlu daga,
þegar við höfðum aðeins 100
daga vinnu á ári? Haldið ekki
að við myndum einhvernveginn
draga fram lífið þó við ynnum
ekki nema 364.
Aðeins þetta þurfum við að
gera, og Þjóðviljinn verður átta
síður. Það er engin hætta á
ferðum, líflátsdómur er eng-
inn til í íslenzkum lögum, hér
er það mál-, rit-, hugsana-,
athafnar-, skoðunar-, trúar- og
prentfrelsi sem ríkjum ræður.
Stjórnarskráin okkar lætur
ekki að sér hæða, fremur en
sá er í himnum býr.
Annað mál er það, að ennþá
tíðkast hér kinnhestur eins og á
dögum Hallgerðar, en það hrist-
ir enginn marga slíka úr ermi
sér nú á dögum, þegar hver ein-
stakur kostar minnst fimmtíu
kall. Ef einhver lenti í svo ó-
líklegum ævintýrum, þá væri
sá hinn sami ekki lengur með
auðan lista.
Sem sagt, félagar, við höfum
enga afsökun fyrir hvað hægt
gengur nema okkar eigin leti.
Það eru engin takmörk fyrir
því hvað hægt er að gera og
það eru heldur engin takmörk
fyrir því hvað við getum gert.
í þúsunda tali frá yztu nesj-
um til innstu dala bíða menn
eftir heimsóknum okkar, ánægð
ir með tilveruna og sjálfa sig,
eftir að hafa lagt góðu málefni
lið sitt, en þrátt fyrir þetta er
söfnunin aðeins hálfnuð, svona
handarbakavinna, geng-
ur ekki lengur. Einn, tveir, þrír,
út í starfið, áfrám gakk, látum
nú hendur standa fram úr erm-
um og Ijúkum söfnuninni næsta
IV2 mánuði Blaðið verður stækk
að og þá getum við einbeitt
kröftum okkar að áskriftarsöfn-
uninni.
í orðabók góðs sósíalista er
orðið starfsleysi ekki til.
Einar Andrésson.
Sðfnun til blindra-
vinnustofu á Akureyri
Blindravinafél. íslands gekkst
fyrir merkjasölu á Akureyri
sunnud. 31. október s. I. til á-
góöa fyrir vœntanlega vinnu-
stofu blindra á Akureyri. Akur
eyrarbúar tóku merkjasölunni
með ágætum. og söfnuðust þar
í bœnum kr. 2800,00.
Nauðsyn þess að stofnsetja
vinnustofu fyrir blinda norð-
anlands er augljóst hverjum
hugsandi manni og þarf það
mál ekki útskýringar við. Ak-
ureyringar hafa með hinum
góðu undirtektum sýnt það, að
þeir sýna þessu máli engu síðri
skilning en Reykvíkingar.
Ennþá eigum við langt í land
að blindramálin hér komist í
það horf að viðunanlegt sé, svo
hægt sé að veita blindum hér
á landi sambærileg kjör við
þau, sem blindir njóta í öðrum
löndum.
Þetta er forystumönnum
Blindravinafélags íslands Ijóst
Aðalfundar Ægís
liinningarsjóður
Páis Erlingssonar
Aðalfundur Sundfélagsius
Ægis var haldinn 5. þ. m. í
byrjun fundarins voru sýndar
skuggamyndir frá ferðalagi fé-
lagsins norður í Skagafjörð í
sumar.
í stjórn voru kosnir: Þórður
Guðmundsson, form.; Theodór
Guðmundsson, Ingibergur
Sveinsson og Guðmundur Jóns-
son, sem var kosinn í stað Jóns
D. Jónssonar, sem baðst undan
endurkosningu vegna annríkis.
Fyrir í stjórninni voru: Magnús
Pálsson, Jón Ingimarsson og
Hjörtur Sigurðsson.
Ákveðið var að félagið geng-
ist fyrir stofnun minningarsjóðs
um Pál heitinn Erlingsson sund
kennara. Innan skamms verð-
ur samin skipulagsskrá fyrir
sjóðinn og þá hafizt handa um
fjársöfnun.
Tillaga frá Jóni D. Jónssyni
og Eiríki Magnússyni, var sam-
þykkt um það að fela félags-
stjórninni að vinna að stofnun
sundsambands.
Ffá Norðfirði
7. nóv. minnst. Ilíkið
athafnalif á Norðfirði
Sósíalistafélag Neskaup-
staðar minntist 7 nóvember með
skemmtisamkomu og kaffi-
drykkju.
Sigdór Brekkan setti sam-
komuna en Jóhannes Stefáns-
son og Bjarni Þórðarson fluttu
ræður. Valdemar Eyjólfsson
annaðist útvarpsþátt, sem hann
samdi sjálfur, Kristján Imsland
söng gamanvísur eftir Guð-
mund Magnússon og síðan var
leikið smáleikrit. Undir borð-
um var mikið sungið. Að lok-
um var stiginn dans fram eftir
nóttu.
Flestir bátar eru hættir róðr-
um, en afli hefur verið ágætur
á stærri báta. Hefur aflahæsti
bátur 1300 skippund með Horna
f jarðarvertíðinni.
Sundlaugin starfar hér enn
og sóttu hana frá byrjun í
3 mánuði rúmlega tíu þúsund
baðgestir. Ovenjumikið er um
byggingarframkvæmdir hér í
haust.
Þrjú námskeið fyrir sjómenn
standa hér yfir með alls um 65
nemendum, eru það stýrimanna
vélstjóra og matsveinanámskeið
og mun félagið ekki linna bar
áttunni fyrir hagsmunamálum
blindra "fyrr en risið er af
grunni myndarlegt dvalarheim-
ili í Reykjavík með vinnustof
um á sama stað og smærri
deildir í öðrum kaupstöðum
landsins, þar sem því verður
við komið og haganlegast þykir.
Því verður ekki neitað, að
það er þjóðfélagsleg skylda, að
bæta blindu fólki upp þann að-
FrcjnWd á 4. síou.
\