Þjóðviljinn - 14.11.1943, Blaðsíða 1
8. árgangur. Sunnudagur 14. nóv. 1943. 257. tölublað.
Riiil herlio letar Siiinir
Sovéfhersvettír 100 km. frá hfnum fyrrí
landamærum Póllands
Rauði herinn tók Sitomír um miðjan dag í gær.
Stalín tilkynnti töku borgarinnar í sérstakri dagskip-
un. Hersveitir þær, sem tóku borgina munu hér eftir
bera nafn hennar. Sigrinum var fagnað í Moskva með
20 skotum úr 224 fallbyssum.
Sítomír er mikilvæg iðnaðarborg og hafði um 100
þús. íbúa fyrir stríð. Hernaðarlega er hún afar mikil-
væg, þar sem hún er á síðustu járnbrautarlínunni
milli norður og suðurvígstöðvanna, sem Þjóðverjar
gátu notað til birgða- og liðsflutninga. Verða Þjóð-
verjar nú að nota langar krókaleiðir miklu vestar til
þessara flutninga.
Framsveitir rauða hersins eru aðeins rúma 100
km. frá fyrrveran'di landamærum Póllands.
FjögiKra manna nefndín hefur nú skílað
áiíti sínu tíl ríkísstjórnarínnar
Vidfal víð Arnfinn Jónsson, fullfrúa
Sósíalisfaflokksíns
Á síðasta þingi var skipuð fjögurra manna nefnd til að
gera tillögur um fullkomna skipasmíðastöð í Reykjavík og
ennfremur nýja skipan strandsiglinga.
í nefndiná voru skipaðir, samkvæmt tilnefningu þingflokk-
anna, þessir menn: Amfinnur Jónsson, Jón Axel Pétursson,
Pálmi Loftsson og Gísli Jónsson.
Þjóðviljinn átti í gær tal við Arnfinn Jónsson, fulltrúa
Sósíalistaflokksins í nefndinni.
Eioar Oloeirsson aiþm.
fiytur í dag fyrir-
lestur um utanríkis-
pólitík íslendinga
J dag kl. 1,30 e. h. í Iðnó, flyt-
ur Einar Olgeirsson, alþm. fyr-
irlestur á vegum Fræðslunefnd-
ar Fulltrúaráðs verkalýðsfélag-
anna, er hann nefnir: Utanrík-
ispólitík íslendinga og þáttur
hennar i að tryggja atvinnu og
frelsi þjóðarinnar.
Er þetta annað erindið, sem
flutt er að tilhlutun Fulltrúa-
ráðs verkalýðsfélaganna, á þess-
nm vetri, en áformað er, að
minnst sex fræðsluerindi verði
flutt í vetur.
Ekki er að efa að erindi Ein-
ars Olgeirssonar í dag, muni
vekja mikla athygli, enda er
hvorttveggja, að utanríkismál-
in eru veigamikill þáttur í lífi
sérhverrar þjóðar, ekki sízt ís-
lendinga og hafa jafnan áhrif
á atvinnulífið, og Einar hefur
aflað sér mjög yfirgripsmikillar
þekkingar í þessum efnum.
Umræður urðu stuttar, en
snerust aðallega um vinnuhætti
ráðstefnunnar, og loks kosið í
nefndir eins og hér segir:
Samræmingar og skipulags-
nefnd:
Bjarni Þórðarson, Norðfirði,
Sigríkur Sigríksson, Akranesi,
Tryggvi Gunnarsson, Vest-
mannaeyjum, Valdimar Guð-
jónsson, Keflavík, Magnús Guð-
mundsson Reykjavík, Sigfinn-
ur Karlsson, Norðfirði, Sigurð-
ur Ólafsson. Reykjavík.
Oryggismálanefnd:
Sigurjón Ólafsson, Reykja-
vík, Kristján Eyfjörð, Hafnar-
firði, Ólafur Sigurðsson, Borg-
arnesi, Garðar Jónsson, Reykja-
vík, Páll Ó. Pálsson, Sandgerði,
Rússum segist svo frá, að er
þeir nálguðust borgina hafi þeir
í fyrstu látizt ætla suður fyr-
ir hana. Þjóðverjar létu blekkj-
ast og fluttu í skyndi mikið
Erindið verður flutt í dag kl.
1,30 e. h. í Iðnó. Er þess að
vænta, að alþýða manna og all-
ir sem áhuga hafa fyrir félags-
málum meti þá tilraun Full-
trúaráðsins að halda uppi al-
mennri fræðslustarfsemi. án
þess að krefjast nema einnar
krónu aðgöngugjalds, með því
að sækja vel fræðsluerindin.
Hlustum á Einar Olgeirsson
í dag. Á.
Valdimar Bjarnason, Fáskrúðs-
firði.
Dýrtíðarnefnd:
Þóroddur Guðmundsson,
Siglufirði, Sveinbjörn Oddsson,
Akranesi, Lúðvík Jósefsson,
Norðfirði, Sæmundur Ólafsson,
Reykjavík.
Allsherjarnefnd:
Jón Sigurðsson, Reykjavík,
Jón Rafnsson, Reykjavík, Thor-
berg Einarsson, Reykjavík,
Björn Bjarnason, Reykjavík.
Annar fundur ráðstefnunnar
verður settur í dag kl. 3Vz, að
Hverfisgötu 21, en nefndir
munu vera að starfa í dag.
Nánari fréttir af ráðstefnunni
verða birtar síðar.
lið þangað. Fótgönguliði og Kó-
sökkum var þá skipað að ráðast
beint á borgina, og var hún
þá tekin í áhlaupi.
í sókninni norðvestur frá
Kieff miðar rauða hernum jafnt
og þétt áfram. Er hann nú í
minna en 50 km. fjarlægð frá
Korosten (Iskorost), sem er
mjög þýðingarmikil járnbraut-
amiðstöð á vesturbakka árinn-
ar Usj, sem er þverá úr ánni
Pripet.
Rauði herinn tók enn í gær
yfir 100 bæi og þorp á þessum
vígstöðvum. Þýzkir fréttaritarar
kvarta sáran yfir ótuktarlegri
veðráttu.
Flora fiytur í nýtt
húsnæði
Blómaverzlunin Flóra hefur
flutt í ný húsakynni við Aust-
urstræti 8, þar sem áður var
Isafoldarprentsmiðja, og mun
búðin þar vera snotrasta blóma-
búð hér á landi.
Blaðamönnum var í gær boð-
ið að skoða hina nýju búð Flóru
Blómaverzlunin Flóra var
stofnsett á Vesturgötu 17 árið
1932, af Rögnu Sigurðardóttir
og Ingimar Jónssyni, en síðan
1940 hefur Ragna Sigurðardótt-
ir rekið verzlunina ein.
Verzlunin var flutt af Vest-
urgötunni og í Austurstræti 1
1935 og í Austurstræti 7 1938 og
var hún þar til nú. Hefur af-
greiðslurúm verzlunarinnar tí-
faldazt á þessum árum, eða úr
14 upp í 140 fermetra.
í hinum nýju húsakynnum er
öllu fyrirkomið á mjög smekk-
legan hátt. Auk allskonar blóma
hefur verzlunin einnig á boð-
stólum keramik o. fl. í kjallara
hússins eru geymslur fyrir
blóm o. fl. og ennfremur vinnu-
Framhald á 4. síðu.
— Nefndin tók til starfa
snemma í sept. s. 1., sagði Arn-
finnur, og hefur haldið fjölda
funda og lengi vel daglega og
hefur hún nú skilað áliti til
ríkisstjórnarinnar um byggingu
skipasmíðastöðvar, en á ólokið
störfum við að gera tillögur um
nýja skipan strandferða og mun
hún halda því starfi áfram.
Nefndin varð strax sammála
um það, og því aðeins væri
hægt að tala um fullkomna
skipasmíðastöð að hún gæti ann
að öllum viðgerðum á íslenzk-
um skipum og þeim er væru í
förum hér við land og auk þess
byggt bséði stál- og tréskip
eftir þörfum.
Nefndin var bundin við það,
að stöðin skyldi vera reist í
Reykjavík og kom henni sam-
an um að heppilegasti staður-
inn fyrir stöðina væri við Ell-
iðaárvog, því öllum sem til
þekkja eru kunn þrengzlin í
höfninni hér í Reykjavík, en
þeirra vegna er ekki hægt að
byggja skipasmíðastöðina þar.
Nefndin naut verkfræðilegr-
ar aðstoðar Sigurðar Thórodd-
sem verkfræðings og gerði hann
frumdrætti að skipulagsupp-
drætti af þeim mannvirkjum
við Elliðaárvog, er nefndin hugs
ar sér að þar verði komið fvr-
ir.
— Hverjar eru tillögur nefnd-
arinnar um skipasmíðastöðina?
— Nefndin leggur til að
skipasmíðastöðinni sé ætluð
1000 metra löng strandlengja
við Elliðaárvog með 500 m.
breiðu athafnasvæði meðfram
ströndinni.
Byggðar verði 2 þurrkvíar og
tilheyrandi hafnargarðar. Ætl-
að er að stærri þurrkvíin taki
skip allt að 6 þús. tonn að
stærð, eða 2 minrii. Minni þurr-
kvíin á að taka allt að 400 tonna
skip.
Þá verði byggðar 3 dráttar-
brautir fyrir 400—2000 smál.
skip og 2 dráttarbrautir fyrir
fiskibáta 100—200 tonn.
Ennfremur verði byggðar 3
rennibrautir fyrir nýsmíði skipa
frá 400—3000 smál. auk þess
nokkrar rennibrautir fyrir báta
smíði.
Komið verði upp nægilega
mörgum bryggjum fyrir skip
sem verið er að gera við á
floti, eða skip, sem eru að búa
sig á veiðar. — Ennfremur báta
lægi í sama augnamiði.
Á athafnasvæðinu á að vera
nægilegt rúm fyrir vélsmiðjur,
plötusmiðjur og efnisgeymslu
og annað, sem þarf fyrir full-
komna skipasmíðastöð.
Nefndin leggnr áherzlu á að
strax sé hafizt handa með bygg-
ingu þurrkvínna ásamt tilheyr-
andi hafnargarði og renni-
brautum fyrir smíði járnskipa.
Nefndin leggur til að hafn-
arsjóður Reykjavíkur verði eig-
andi þessara mannvirkja og
njóti til þess styrks úr ríkis-
sjóði á sama hátt og önnur
hafnarmannvirki, og leggi rík-
issjóður fram % hluta af kostn-
aðarverði, en hafnarsjóður %.
Ætlun nefndarinar er að hafn
arsjóður eigi öll mannvirki
þarna önnur en smiðjurnar.
Framh. á 4. síðu.
Flokksstjórnarfundur
Sósíalistaflokksins
iiefst annað kvöld
Flokksstjórn Sósíalistaflokks-
ins kemur saman til fundar
annað kvöld (mánudagskvöld)
kl. 8 e. h. í fundarherbergi
Sósíalistaflokksins í Alþingis-
húsinu.
í flokksstjórn Sósíalista-
flokksins eru alls 33 menn, en
óvíst er enn hve margir af með-
limum hennar, sem búsettir
ei'u úti á landi, geta mætt.
Á þessum fundi flokksstjórn-
ar mun miðstjórn flokksins gefa
skýrslu sína og verður þar rætt
um verkefni flokksins á hinum
ýmsu starfssviðum hans.
Siðmannaráðstefnan Itófst í gær
Sjómannaráðstefna Alþýðusambands íslands var sett af
forseta sambandsins, Guðgeiri Jónssyni, í gær kl. 2,30, að
Hverfisgötu 21.
Lagði forseti fram þessa dagskrá:
1. Samræming sjómannakjara. 2. Skipulags- og útbreiðslu-
mál sjómanna. 3. Dýrtíðarmál. 4. Öryggismál.