Þjóðviljinn - 16.11.1943, Blaðsíða 2

2
ÞJOBVIL JINN
Þriðjudagur 16. nóvember 1943.
Um tíma
getum við afgreitt fötin
út á 3 dögum.
cBcejat/póófa'Wí'twi
T Ý R , efnalaug,
Týsgötu 1.
>» 0Q»0»»»0<nXXK)OC^
DAGLEGA
NY EGG, soðin og hrá
Kaf f isalan
Hafnarstræti 16.
poooooooooooooooo
REGNFRAKKA
á unglinga og fullorðna.
Verzlun H. Toft
Skólavörðustíg 5
Sfrai 1035
MUNIÐ
Hafnarstræti 16
Kaffisöluna
AUGLYSIÐ
í ÞjÓÐVUJANUM
3888É38888S8888888888S8S8S
Ráðskona
óskast á barnlaust heimili
í sveit. Má hafa með sér
barn. — Gott kaup. Upplýs
ingar í síma 4606 frá kl. 1-3
Þeir vildu ekki hækka
framlög til húsmæðraskóla
Tuttugu og sjö voru þeir, þing-
mennimir, sem sameinuðust um að
■ fella tillögu sósíalista um að hækka
i framlög til húsmæðraskóla í kaup-
stöðum úr 300 þús. í 400 þús. kr.
með tillögunni greiddu 12 atkvæði.
Og ekki voru þeir hugulsamari
um húsmæðraskóla í sveitunum,
hinir sömu tuttugu og sjö greiddu
akvæði gegn því að hækka framlög
til þeirra úr 150 þús. í 500 þús., að-
eins ellefu treystu sér til að vera
með því.
Þeim finnst víst þessum virðulegu
herrum að menntun íslenzkra
kvenna sé fullborgið með því að
syngja „Fósturlandsins Freyja“ við
hátíðleg tækifæri.
Þeir vildu ekki leggja
fram fé til eflingar
landbúnaði
Sósíalistar í fjárveitinganefnd
lögðu til að fjórum milljónum yrði
varið úr ríkissjóði á næsta ári til
eflingar íslenzkum landbúnaði, og
skyldi „fénu varið að fengnum til-
lögum Búnaðarfélags íslands, til
stofnunar byggðahverfa í sveitum,
til samfelldra ræktunarfram-
kvæmda, til fjárhagslegrar aðstoðar
við ábúendur byggðahverfanna og
til stofnunar fyrirmyndai’búa.
Þeir voru 38 þingmennirnir, sem
greiddu atkvæði gegn þessari til-
lögu. Þeirra virðulegu nöfn eru:
Ásgeir Ásgeirsson, Bernhard Stefáns
son, Bjarni Ásgeirsson, Bjarni Bene
diktsson, Eiríkur Einarsson, Emil
Jónsson, Eysteinn Jónsson, Finnur
Jónsson, Garðar Þorsteinsson, Gísli
Jónsson, Gísli Sveinssort’ Guðmund-
ur í. Guðmundsson, Gunnar Thor-
oddsen, Haraldur Guðmundsson,
Björn Bjarnason, Hermann Jónas-
son, Ingólfur Jónsson, Ingvar Pálma
son, Jakob Möller, Jón Pálmason,
Jón Sigurðsson, Jónas Jónsson, Jör-
undur Brynjólfsson, Lárus Jóhannes
son, Magnús Jónsson, Ólafur Thors,
Páll Hermannsson, Páll Zophonías-
son, Páll Þorsteinsson, Pétur Magn-
ússon, PétUr Ottesen, Sigurður
Bjamason, Sigurður E. Hlíðar, Sig-
urður Kristjánsson, Sigurður Þórð-
arson, Skúli Guðmundsson, Svein-
björn Högnason, Þorsteinn Þorsteins
son.
Með tillögunni voru þingmenn
sósíalista einir.
„Ekki umbætur heldur
uppbætur“
Kjörorð þeirra þingmanna, sem
standa gegn því að varið sé fé úr
ríkissjóði til raunhæfra umbóta á
sviði landbúnaðarins, virðist vera:
, „ekki umbætur, heldur uppbætur"
' „Styrkjastefnan" og kákið er runnið
‘ þeim svo í merg og bein, að þeir
UNBLIN8
vantar til að bera blaðið í
MIÐBÆINN
Talið strax við afgreiðsluna. Sími 2184.
Afgreiðsla Þjóðviljans,
Skólav.st. 19.

geta ekki til þess hugsað að hefja
landbúnaðinn á það stig tækni og
ræktunar, að hann sé samkeppnis-
fær við aðra atvinnuvegi, að geta
veitt þjóðinni neyzluvörur, á verði,
sem þolir samanburð við verð ann-
arra neyzluvara, um leið og hann
býr öllum þeim er við hann vinna
lífskjör, sem sambærileg eru því,
sem bezt er við aðrar atvinnu-
greinir.
„Ekki byltingu heldur
bitlinga“
Oft heyrist það, frá þeim sem
fastast standa gegn raunhæfum um-
bótum á sviði lapdbúnaðarins og
annarra atvinnumála, að þetta sé
bylting, og þar með er málið útrætt
frá þeirra, hlið, því byltingu vilja
þeir ekki heldur bitlinga. Þeir vilja
sem sagt heldur atvinnuvegina á því
stigi skipulags og tækni að atvinnu-
stéttimar þurfi við og við að knýja
á dyr valdhafanna um styrki, því
með veitingu þeirra má kaupa kje:-
fylgi, og með því skapast líka allt-
af tækifæri til að veita einstökum
mönnum bitlinga. Þessvegna er
kjörorð afturhaldsins: „Ekki bylt-
ingu, heldur bitlinga.
Er hægt að ráða bót á
húsnæðisleysinu?
Herra ritstjóri!
Þó margt hafi verið rætt og ritað
um húsnæðisleysið langar mig til að
leggja þar orð í belg.
Við vitum það vel, að íhalds-
meirihlutinn í bæjarstjórn Reykja-
víkur, drap tillögur sósíalista um
byggingar á verkamannabústöðum
fyrir stríð, í stað þeix’ra voru byggð-
ar lúxusvillur utan um stórlaxana,
10—20 herbergja íbúðir, fyrir 3—4
hræður. Kvarz og hrafntinnuhúðun
húsanna kostaði ein út af fyrir sig
svipað og meðal hús í sveit á þeim
tíma.
Það voru nógir peningar til þó
ekki mætti nota þá til að byggja
yfir verkamenn og aðra sem mest
voru þurfandi fyrir húsnæði.
Þessar syndir íhaldsins frá fyrir-
stríðsárunum koma nú harðast niður
á efnaminnsta alþýðufólkinu, sem
ekki er kleift að kaupa eða taka
á leigu rándýrar íbúðir í nýbyggð-
um húsum.
Eins og mönnum er enn í fersku
minni, var lagt fyrir síðasta Alþingi
frumvarp um skömmtun húsnæðis,
frumvarp þetta var flutt af sósíalist-
um, og auðvitað fellt af Sjálfstæðis-
mönnum og Framsóknarmönnum í
sameiningu undir forustu lúxusvillu-
eigandans Jónasar frá Hriflu. Væri
nú ekki rétt að taka þetta mál upp
að nýju í þinginu, ef ske kynni að
samvizka einhverra háttvirtra þing-
manna, sem voru á móti frumvarp-
inu í fyrra, hefði vaknað.
Við sem erum húsnæðislausir vit-
um vel, að ekki hefur verið hróflað
við þeim sem hafa óþarflega stór-
ar íbúðir. Þeir eru nægilega sam-
vizkulausir til að þrengja ekki að
sér, án þess að vera þvingaðir til
þess. Verkamennirnir verða að láta
sér nægja að fá að byggja villurn-
ar, en að búa í þeim, nei, takk, það
er alltof mikil heimtufrekja. Það
rýfur „friðhelgi heimilisins" ef erf-
iðismenn eiga að fá að vera þar
innan veggja.
Eina úrræði þeirra stórmenna, er
yfir húsnæðismálunum ráða, er að
flytja konur, börn og gamalmenni, í
bragga, skúra og einfalda sumarbú-
staði út um móa og mela. Þar á svo
þetta fólk að búa yfir veturinn þó
i allt renni sundur í raka, hurðir falli
ekki að stöfum og rúmfötin frjósi
! við vegginn á næturnar. Hve marg-
í ir af íbúum þessara „íbúða“ hafa
tapað heilsunni eða veslast alveg
unn og dáið, af því að hafa þessar
> , „íbúðir", hefur víst. enginn safnað
Óöld
Vissulega er nú óöld í heimi
manna og mikil hræring kraftanna.
Blóð flýtur um alla jörð, fjöldi
manna svamlar í áfengisflóði, aðr-
ir í gulli og seðladrífu, lifa í ofáti
og ofdrykkju, en börn, konur og
karlar svelta svo heilu hungri víða
um lönd.
Eg hef ferðast um þetta land síð-
astliðin Í0—12 ár, en hef sjaldan
séð meira af ölvun en í síðustu ferð
minni vestur og norður um land.
Oft hef ég farið sólarhringum sam-
an með ströndum landsins á skip-
um okkar, án þess næstum að sjá
ölvaðan mann. Strax á leiðinni til
Vestfjarða um daginn var allmikið
um ölvun um borð í Esju, þegar
norður kom og lagst var að bryggju,
komu fullir . rónar um borð, fullir
menn sungu á götum úti, fullir menn
slösuðu hvem annan á danssam-
komum ,og fullir menn höfðu af okk
ur allan svefnfrið um borð. Á leið-
inni suður var fullur róni í bílnum,
sem pestaði allt í kringum sig, svo
að stúlka sem sat fyrir framan hann,
varð að biðja um að fá annað sæti,
og seinast gubbaði hann utan í þá,
er næstir sátu.
Þetta eru mennirnir, sem gera
miklar kröfur, heimta frelsi til allra
hluta, frelsi til að drekka áfengi
og þykjast kunna með slíkt frelsi að
fara. En útkoman verður jafnan sú,
að þeir eru háðung sín og allra
sinna, en þyrnar á vegum okkar
hinna. Allstaðar eru þeir til ama
og leiðinda og fyrir mönnum. Halda
vökum fyrir vinnandi mönnum, sem
þurfa að sofa, flangsast utan í menn
með vitleysis röfli og klúryrðum.
Heyra, t. d. orðbragð fulla manns-
ins, er eg áður nefndi og var með
okkur í bílnum. Farþegarnir kvört-
uðu undan framkomu hans. Hann
hélt, að ég væri þingmaður og lang-
aði auðvitað ákaflega mikið í þing-
manninn. Annars væri ekki úr vegi
að minna bifreiðarátjóra og sérleyf-
í ishafa á, að þeim er víst óheimilt
að flytja menn þannig fulla og far-
þegum til skapraxmar. Eg hef hvað
eftir annað orðið var við slíka menn
í bifreiðunum, þótt eg hafi ekki
viljað kæra það enn.
Hvernig stendur á, að þjóðir vilja
viðhalda viðskiptum, sem valda
slíku tjóni og áfengissalan, gera
menn svo brjálaða, að þeir ráðast
jafnvel á feður sína og ætla að
drepa þá? Slíkt hefur komið fyrir
hér á landi og það oftar en einu
sinni. Fyrir nokkru komu tveir
menn af skipi á land og gengu inn
á danssamkomu þar sem ölvun og
.óregla var í algleymi. Annar þess-
ara manna var drukkinn, hinn ekki.
Hinn ódrukkni krækti sér í stúlku,
sem hann ætlaði auðvitað að
skemmta sér með, en hinn ölvaði
maður náði henni frá honum. Fóru
svo leikar, að fulli maðurinn sló
hinn niður og misþyrmdi honum svo
svívirðilega, að tæpast verður í frá-
sögu fært. Maðurinn missti meðvit-
und og var fluttur í sjúkrahús, en
hinn í steininn .Á sömu samkomu
var annar maður hálfrotaður og lá
á sjúkrahúsi dögum saman á eftir
.Það er svo sem óþarfi að fá
fræga listamenn til þess að leika
„síðasta fullið“, það er leikið alls
staðar fyrir augum okkar ,og alger
’ óþarfi að blása í þær glæður. Væri
annars ekki snjallræði, að einhver
i 'háskólaprófessor orti nú listaverk
skýrslum um ennþá, það verður
kannski gert síðar .
Og svo að endingu þetta, til þeirra
sem þykjast „eiga“ stóríbúðirnar:
Villumar ykkar eru byggðar af
íslenzkum verkamönnum, ekki ykk-
ur sjálfum. Vinnulaun og efni greitt
með arðránsfé, sem þið hafið sogið
út úr framleiðslunni til lands og
sjávar, m. ö. o.: stolið fe. Villurn-
ar eru því langt frá því að vera ykk
ar eign, sem þið getið ráðstafað
eftir eigin geðþótta, án tillits til
hagsmuna hins vinnandi fólks. Skil-
ið þið ránsfeng ykkar!
Húsnæðisleysingi.
Shipasm fðastSðin
Frumv. um að ríkið
leggi fram 2. mi’lj.
og ábyrgist 3. millj.
Þjóðviljinn hefur áður, í viðtaii
við Arnfinn Jónsson, skýrt frá
tillögum nefndar þeirrar, er skip-
uð var til að gera tiliögur tmt
hyggingu skipasmíðastöðvar í
Reykjavík.
Nefndin samdi breyting á hafn-
arlögum fyrir Reykjavík með til-
liti til þessa mannvirkis og hefnr
það nú verið flutt af sjávarút-
vegsnefnd.
Lagt er til að rí.kið greiði tvo
fimmtu kostnaðar, allt að 2 millj.
kr. og að ríkið ábyrgist allt að 3
millj. kr. lán fyrir hafnarsjóð
Reykjavíkur.
Aðalatriði frumvarps þessa
fara hér á eftir:
„1- gi'-
Við 1. gr. Aftan við greinina
bætist ný málsgrein svo hljóð-
andi:
Til hafnargerða, skipakvía,
dráttarbrauta og annarra mann-
virkja í sambandi við skipa-
smíðastöð við Elliðaárvog veit-
ist úr ríkissjóði % kostnaðar
eftir áætlun, sem ríkisstjórnin
hefur samþykkt, þegar fé er til
þesg veitt í fjárlögum, allt að 2
millj. kr., gegn % frá hafnar-
sjóði Reykjavíkur.
2. gr.
Við 2. gr. Aftan við greinina
bætist ný málsgrein, svo hljóð-
andi:
Ríkisstjórninni veitist heimild
til að ábyrgjast fyrir hönd rík-
issjóðs allt að 3 millj. kr. lán,
er hafnarsjóður Reykjavíkur
kann að fá til hafnargerða, skipa
kvía, dráttarbrauta og annarra
mannvirkja í sambandi við
byggingu skipasmíðastöðvar við
Framh. á 4. sí0u.
um síðasta fullið við Garðvígsluna,
þá síðustu.
Vel metinn skólastjóri sagði mér
nýlega, að í sinni sveit hefði óregla
ekki þekkst árum saman. Nú bæri
ofurlítið á þessu og væru þar helzt
ungir menn að verki, og sér til mik-
illar sorgar, yrði hann að segja það,
að sumir þeirra væru fyrrv. nem-
endur sínir, sem hann hefði haldið
alveg örugga, en nú væru þeir búnir
að vera nokkuð á hærri skólum í
Reykjavík .Þetta er öfugt við það
sem vænta mætti af æðri menntun.
Ef ekki væri það tízka að drekka
áfengi, þá drykkju menn ekki heldur
eitraðan óþverra í nafni áfengis, og
þá gerðust ekki aðrir eins sorgar-
atburðir og í Vestmannaeyjum .
Nokkrir íþróttamenn frá Reykja-
vík, fengu í sumar lánaðan skóla úti
á landi, til íbúðar nokkra daga.
Skólastjórinn sagði mér það sjálfur,
að í skólahúsinu hefði hann fundið
18 tæmdar heilflöskur, frá áfengis-
verzluninni, og tvær fullar af ein-
hverjum brugguðum óþverra. Þann-
ig eiga íþróttamenn ekki að kynna
sig .
Búsettur maður á Þingvöllum
sagði mér, að hann hefði séð 7 þjón-
ustumeyjar frá einu kaffihúsi hér
í Reykjavík ,koma, að mestu leyti
naktar, hoppandi út úr bifreið all-
ar þéttslompaðar og stökkva stríp-
aðar yfir garða og girðingar á Þing-
völlum.
Og svo eru atburðir, sem mönnum
leyfist ekki að segja frá. Slík er
enn óöld drykkjuskaparins .Menning
sem unir slíku á ekki háa einkunn
skilið.
Pétur SigurðssoH.