Þjóðviljinn - 19.11.1943, Blaðsíða 2

2

ÞjJÓÐVILJINN
Föstudagur 19. nóvember 1943
80°|0af togaraflotanum,66l0 affisklflotanum
öllum, rím 61% af kaupskipaflotanum eldri
en 20 ára ■k Krafa sösíalista: Það verður að kaupa og smfða ný fiskiskip
Það er ekki glæsilegt ástand sem blasir við þegar athugað
er hvemig högum íslenzka fiskiflotans er háttað.
Mestur hluti fiskiflotans eru gömul og úrelt skip, ónýtir
„ryðkláfar“ og „fúaduggur“, sem eru í senn hættuleg lífi sjó-
mannanna, sem á þeim sigla og hindrun þess að sjávarútveg-
urinn gefi þann arð, sem fást myndi með nýtízku skipum.
Þjóðviljinn hefur áður skýrt frá þingsályktunartillögu þeirra
Sigfúsar Sigurhjartarsonar, Steingrims Aðalsteinssonar og Lúð-
víks Jósefssonar um að Alþingi feli ríkistjóminni að reyna að
semja um smíði og kaup fiskiskipa í Svíþjóð, að fengnu sam-
þykki 5 manna nefndar er Alþingi kýs og skulu skipin seld
á innlendum markaði með kostnaðarverði.
%
Hér verður gefið nokkurt yfirlit yfir aldur íslenzka skipa-
flotans, og sýnir það hve gamall og úreltur hann er.
I»eir vildu ekki hækka
framlag til listamanna í
180 þús.
Bæjarpósturinn hefur síðustu
dagana fært lesendum sínum frétt-
ir af ýmsu því, sem hinir virðulegu
þingmenn afturhaldsflokkanna
vildu ekki fallast á við afgreiðslu
fjárlaganna. Þessari upptalningu
verður nú senn hætt, en aldrei lok-
ið. Síðast þykir rétt að minnast á
að fulltrúar sósíalista í fjárveit-
inganefnd lögðu til, að grunnlaun
til skálda, rithöfunda og listamanna
skyldu verða 180 þús. árið 1944 í
stað 120 þúsunda, sem meiri hluti
fjárveitinganefndar lagði til.
Þrjátíu og sex voru þeir menn-
ingarfrömuðir á Alþingi, sem
greiddu atkvæði gegn tillögu sósí-
alista, tólf voru með henni. '
Skylt er að geta þess að meiri
hluti þingmanna fellst á að hækka
þessi laun upp í 150 þúsund. Sú
tillaga var samþykkt með 31 at-
kvæði gegn 17.
En eitthvað hafa þeir nú
víst viljað
Sennilega hugsa margir sem svo,
að einhverju hafa þó afturhalds
þingmennimir sýnt jákvæðan vilja.
Ekki stóð á því, og hér koma fá-
ein sýnishom af því sem þeir vildu.
Þeir vildu falsa tekjuliðina
Við afgreiðslu fjárlaganna til
þriðju umræðu kom greinilega í ljós
samhugur þingmannanna úr aftur-
haldsflokkunum þremur, um að á-
ætla óvinsælustu tekjuliði fjárlag-
anna of lágt, miðað við reynslu síð-
ustu ára og gildandi lög og reglur.
Tollana vildu þeir áætla 19 milljón-
um lægri en nokkrar líkur eru til
að þeir verði. Þannig á að dylja
fyrir þjóðinni hvílíkar geysifjár-
hæðir eru af henni teknar með
hinum ranglátu nefsköttum, sem
heita tollar. Vörumagns- og verð-
vildu þeir áætla 28 miljónir, en þess
ir tollar verða samkvæmt lögum og
reglugerðum afturhaldsins aldrei
minni en 47 milljónir árið 1944.
Tekju- og eignarskatt, ennfremur
stríðsgróðaskatt vildi afturhaldið
áætla 10 milljónum kr. lægri en
víst má telja að heildarupphæð
þessara skatta nemi árið 1944. Þeir
vildu áætla þessa skatta 25 milljón-
ir í stað 35, sem allar líkur benda
til að þeir nemi. Ef til vill leynist
á bak við þetta einhverjar óljósar
afturhaldsvonir, um að hægt verði
að hlífa þeim auðugustu við strang-
asta rétti hvað viðkemur innheimtu
skatta.
Tillögu sósíalista um að leiðrétta
þessar röngu fjárlagsáætlanir aftur-
haldsins voru felldar með nær 30
atkvæðum gegn 10 til 11.
Þeir vildu dylja hækkun-
ina á tóbaki ogr áfengi
Tólfunum kastað þó er afturhald
ið neitaði að taka tillit til þeirrar
hækkunar sem gerð hefur verið á
tóbaki og áfengi við samningu
fjárlaga.
Það er yfirlýstur tilgangur með
því athæfi, að ríkisstjómin geti þar
haft fé utan fjárlaga til uppbótar
og verðniðurfærslu á landbúnaðar-
afurðum.
Afturhaldið vildi áætla tekjur af
áfengissölunni 3644000 kr., en með
núverandi verðlagi og sömu sölu og
verið hefur þetta ár, munu þær
nema um 12 milljónum, og þannig
að fela milli 8—9 milljónir á þess-
um lið, til þess að stjórnin geti
varið þeim í uppbóts og styrkja-
delluna. Á sama hátt eru tekjur
tóbakseinkasölunnar áætlaðar .3
milljón króna of lágt. ■
Tuttugu og tveir þingmenn stóðu
að þessari fölsun, aðeins ellefu
greiddu atkvæði með tillögum sósí-
alista um að áætla þessar tekjur í
samræmi við veruleikann. Já sögðu:
Áki Jakobsson, Barði G., Brynjólf-
ur Bj., Einar Olgeirsson, Kristinn E.
Andrésson, Lúðvík Jósefsson, Sigfús
Sigurhjartarson, Sigurður Guðnason,
Sig. Thóroddsen, Stgr. Aðalsteins-
son, og Þóroddur Guðmundsson. —
Nei sögðu: Gísli Sveinsson, Bernh.
Stefánsson, Bjami Ásgeirsson, Ey-
steinn Jónsson, Gísli Jónsson, Gunn
ar Thoroddsen, Helgi Jónasson,
Hermann Jónasson, Ingólfur Jóns-
son, Ingvar Pálmason, Jón Pálma-
son, Jón Sigurðsson, Jónas Jónsson,
Jörundur Brynjólfsson, Páll Her-
mannsson, Páll Zóphaníasson, Páll
Þorsteinsson, Pétur Ottesen, Sigurð-
ur Þbrðarson, Skúli Guðmundsson,
Sveinbjörn Högnason og Þorsteinn
Þorsteinsson.
Grafreiturinn
í Hafnarfjarðarhrauni
Það hafa margir spurt mig hver
ætti þetta svonefnda Hafnarfjarðar-
hraun og það hvort Jón hinn al-
kunni forstjóri S. í. S. hafi tryggt
sér þar grafreit fyrir sjálfan sig
eða kjötvörur og aðrar íslenzkar
afurðir, rétt eins og ég þekki allar
landamerkjalínur þar syðra. Mest
hefur þessara spuminga gætt síðan
Jón tók upp á því að láta dólgslega,
og jafnvel þjófkenna Hafnfirðinga
þá er fundu kjötdysjarnar. Eftir
þau ummæli Jóns hlýtur hann að
hafa einhverskonar eignarheimild á
þessu landi sem þó er kennt við
Hafnarfjörð í daglegu tali, því varla
er Hafnfirðingum ætlandi að líða
Jóni þann yfirgang að nota land
þeirra, sem grafreit fyrir íslenzkar
afurðir, og hafa það eitt að launum
að vera kallaður þjófur ef þeir
hrófla við slíkum dysjum í sinu
eigin landi. Öðru máli væri að
gegna ef Jón væri sjálfur jarðsettur
þama í þessu hrauni í leyfisleysi.
Slík þjóðhetja, og velunnari lands-
manna. Því gætu Hafnfirðingar þag-
að yfir með góðri samvizku, annars
tel ég víst að Jón verði jarðaður í
helgum guðbomum reit á Þinvöll-
um að lokinni sinni fyrri vist og
starfi við saltkjötið.
Ef til vill veit einhver fróður mað
ur um landamerki þarna suður í
hraunum og vildi upplýsa hverjir
eiga lönd þessi eða grafreit, sem
kjötið var jarðað í, og þá hvort Jón
í Sambandinu hefur nokkrar eignar-
heimildir á því, því ef svo væri
ekki getur það þá ekki gengið
þjófnaði næst að taka annara lönd
til eigin afnota í leyfisleysi. Spyr
sá sem ekki veit.
„Ár og síð og alla tíð“ er fólkið
skammað fyrir leti og ómennsku
af því að það vilji ekki fara upp
í sveit og framleiða. Skyldu ekki
fréttimar úr Hafnarfjarðarhrauni og
víðar, verða því hvatning til nýrra
átaka á sviði framleiðslunnar. Við
sjáum hvað setur. Þ.
Alþýðublaðið
Það er mörgum alþýðumanninum
þyrnir í augum, að það vandræða-
blað skuli kenna sig við alþýðuna
og kallast alþýðublað, og þykjast
berjast fyrir sósíalisma og jafnrétti.
Það er víst tæplega til sú sorpblaða-
grein vestan úr Ameríku — eða ut-
an úr heimi — um sovétríkin og sós-
íalista að hún sé ekki uppþýdd og
dubbuð og komin í Alþýðublaðið,
sem einskonar fræðiatriði fyrir les-
endur. Þetta væri nú ekki umtals-
mál ef það kenndi sig ekki við al-
þýðuna og sósíalisma, heldur hreint
AFKOMA ÞJÓÐARINNAR
BYGGIST Á SJÁVAR-
ÚTVEGINUM
Ábyrgðarleysi þeirra manna,
sem ráðið hafa sjávarútvegs-
málum landsins, er furðulegt
þegar þess er gætt, að afkoma
þjóðarinnar byggist fyrst og
fremst á sjávarútveginum.
En slíkt er óhjákvæmilegt
meðan einstaklings- og gróða-
hyggja er ráðandi í þessum mál
um og fyrsta boðorðið er að
græða sem mest, en ekkert
hugsað um hag þjóðarheildar-
innar og framtíðina.
Afleiðing þess, að arðurinn
af sjávarútveginum hefur verið
tekinn út úr rekstrinum í stað
Síldarsöltunartillaga
sósíalista fer til
allsherjarnefndar
Þingsályktunartillaga sú, sem
nokkrir þingmenn Sósíalistaflokks-
ins flytja, um söltun og niðursuðu
síldar í stórum stíl fyrir Evrópu-
markað, var í gær til fyrri umræðu
í sameinuðu þingi.
Einar Olgeirsson hafði framsögu
í málinu.
Vilhjálmur Þór, utanríkismála-
ráðherra, kvaðst hafa rætt við full-
trúa íslands á stofnfundi hjálpar-
stofnunar liinna sameinuðu þjóða,
að athuga um bæði það, sem í þess-
ari tillögu fælist og fleira, þar
vestra.
Framsögumaður lagði til að vísa
málinu til utanríkismálanefndar,
en það var fellt og málinu vísað
til allsherjarnefndar.
og klárt við kapitalisma — nazista
— og íhald af verstu tegund.
Þó keyrði alveg um þverbak þeg-
ar blaðið tók fyrir að rífast. um er-
indi Gunnars Benediktssonar, „Um
daginn og veginn“ nú fyrir stuttu,
en Gunnar er sem kunnugt er hverj-
um manni snjallari í máli og fróðari
og upplýsti hlustendur lítilsháttar
um menningu og staðháttu Sovétríkj
anna. Þetta þoldi ekki Alþýðublaðið
og skammaði útvarpið fyrir að leyfa
slíkt, og kallaði kommúnistiskan
áróður.
Nú er það alveg augljóst mál, að
þessar aðfarir verka alveg öfugt við
tilganginn og sætir furðu að blaða-
mennirnir við blaðið skuli ekki sjá
það að þeir eru að sundra Alþýðu-
flokknum með slíkum skrifum.
Þ.
þess að verja honum til við-
halds og nýsköpunar útvegsins
og til þess að bæta hag þeirra,
sem að honum vinna, er sú, að
stórvirkustu framleiðslutæki
landsins eru nú úrelt og ófær
til þess að standast samkeppni
við útveg með nýtízku tækj-
um.
Hve mjög afkoma þjóðarinn-
ar byggist á sjávarútveginum
sést bezt á því að síðustu 10 ár
in fyrir styrjöldina voru 90—
95% af útflutningsverðmætum
landsins sjávarafurðir.
Árið 1941 nam útflutningur-
inn um 188,5 millj. kr. Þar af
voru sjávarafurðir fyrir um
180 millj. kr.
Árið 1942 nam útflutningurinn
rúml. 200 millj. kr. Þar af voru
sjávarafurðir um 192 millj. kr.
Það mun engum blandast
hugur um það, að afkoma þjóð
arinnar í framtíðinni verður
fyrst og fremst komin undir
sjávarútveginum, — en íslenzki
fiskiflotinn er að mestu leyti
algerlega úreltur. Endurnýjun
hans er því eitt stœrsta verkefn
ið sem þjóðin þarf að vinna.
ALDUR TOGARANNA
Af 31 togara eru 25 eldri en
20 ára, en talið er að eigi ætti
að nota togara lengur en 20 ár.
Af þessum 25 er einn 30 ára,
einn 29 ára, fjórir 27 ára, tveir
26 ára og þrír 25 ára. Fimm tog
arar eru milli 10—20 ára.
Tölur þessar um togara og
ennfremur línugufuskip eru
samkvæmt upplýsingum í sjó-
mannablaðinu Víkingi 1942.
Á strjðsárunum hafa farizt
6 íslenzkir togarar, þar á meðal
2 af nýjustu togurunum, Garðar
sem var (samkv. fyrrnefndum
upplýsingum) 12 ára og Jón
Ólafsson, sem var yngsti tog-
arinn, 9 ára, og er því nú eng-
inn íslenzkur togari yngri en
12 ára.
ALDUR LÍNUVEIÐA-
GUFUSKIPA
Af 19 línuveiðagufuskipum eru
tíu 40 ára og eldri, tvö eru 51
árs, níu eru 20 ára og eldri,
þar af fimm yfir 30 ára. —
Ekkert er yngra en 20 ára.
MÓTORSKIP YFIR 100
SMÁLESTIR
Af ellefu þeirra eru sjö
20 ára og eldri, það elzta 40
ára, þrjú um 10—19 ára. Eitt
er 4 ára.
MÓTORSKIP UNDIR 100
SMÁLESTUM
Af þeim eru tuttugu 50 ára og
eldri, þar af 4 yfir 60 ára, þaö
elzta 68 ára. Tvö milli 40 og
50 ára.
í sambandi við þessi skip skal
það tekið fram, að nokkur þeirra
hafa verið endurbætt.
Sextíu og átta eru á aldrinum
30 til 40 ára, 164 á aldrinum
20—30 ára, 163 á aldriinum 10-20
ára, 70 á aldrinum 5—10 ára og
aðeins 34 bátar yngri en fimm
ára.
80% AF RÚMLESTATÖLU
TOGARAFLOTANS ELDRI
EN 20 ÁRA
Aldur togaraflotans miðaður
við rúmlestatölu er sem hér
segir:
3,0% af rúml.tölu yfir 30 ára
26.4— 25—29—
50,6— 20—24—
7,5— 15—19—
12.5— 10—14—
Enginn togari er yngri en -12
ára.
66,2% AF RÚMLESTATÖLU
ALLS FISKIFLOTANS
ELDRI EN 20 ÁRA
Ef tekinn er aldur rúmlesta-
tölu alls fiskiflotans sem heild
ar, togara, línugufuskipa, mót-
orskipa og mótorbáta verður út-
koman þessi:
66,2% eru eldri en 20 ára, þar
af 17,% eldri en 30 ára, 7,6%
eru 15—19 ára, 13,3% 10—14
ára, 6,7% eru 5—9 ára og 6,2%
4 ára og yngri.
61,'6% AF RÚMLESTATÖLU
KAUPSKIPAFLOTAN S
ELDRI EN 20 ÁRA
Ástandið er litlu glæsilegra
í kaupskipafiotanum. 61,6% eru
eldri en 20 ára, þar af eru
29,6% 30 ára og eldri. Yngri en
10 ára eru aðeins 11,8%.
64,8% AF RÚMLESTATÖLU
ALLS SKIPASTÓLS LANDS-
MANNA ELDRI EN 20 ÁRA
Aldur rúmlestatölu alls skipa ,
stóls landsmanna er þessi:
21,8% rúml.tölu 30 ára og eldrí
15,7— 25—29ára
27,3 20—24—
9,7- 15—19—
13,0 10—14—
5,0 5— 9—
7,5- 0 4
Þessar tölur tala skýru máli
um það, hve gamall og úreltur
íslenzki skipastóllinn er og hve
brýn nauðsyn, það er að kaupa
eða smíða, ný skip svo skipafloti
landsmanna komist í viðunancW
horf.