Þjóðviljinn - 25.11.1943, Blaðsíða 2

2
ÞJÓÐVILJINN
Fimmtudagur 25. nóv. 1943.
9
' - *
Jakkinn, vestið og úrið í
höndum rænrngja
Eg kynntist nýlega högum of-
drykkjumanns. Saga hans var ekk-
ert sérkennileg. Hún var í höfuð-
dráttum svona. Síðustu 10—12 árin
hafði hann naumast snert ærlegt
handtak. Síðastliðið ár var hann 40
sinnum í steininum, og hegningar-
skrá hans var 5 eða 6 þétt ritaðar
fólíosíður. Þetta er ekkert sérkenni-
legt, svona er saga flestra ofdrykkju
manna „héma í henni Reykjavik".
Enn það var einn þáttur í þessari
sögu, sem ég ekki hafði kynnst í
öðrum hliðstæðum sögum, jakkinn,
▼estið og úrið var hjá veðlánaran-
um, út á það hafði hann fengið aura
fyrir áfengi.
Einsdæmi, hugsaði jg, Reykjavík
getur ekki verið komin niður á það
stig siðleysisins, að menn geri sér að
atvinnu, að fletta ósjálfbjarga aum-
ingja klæðum og skilja þá svo hjálp
arvana við farinn veg.
En því miður hef ég við nánari
athugun komist að raun um að
þetta er ekki einsdæmi. Það eru til
ræningjar í þessum bæ, sem taka
við fötum ölvaðra manna, og fá
þeim aura fyrir, til að kaupa áfengi.
Þeim er ætlað að taka þetta til sín,
sem þessa atvinnu stunda, fallegasta
orðið sem íslenzk tunga á yfir þá I
er orðið — ræningjar —.
Fjörutíu sinnum í tukthús-
inu á einu ári
hafa gert bindindissinnaða og þar
með starfandi og nýta menn.
Gaman er að Alþýðu-
flokknum
Fulltrúar Sósíalistaflokksins í
sjávarútvegsnefnd lögðu til í fjár-
veitinganefnd, fyrir aðra umræðu,
að ætlaðar yrðu á fjárlögum 10
milljónir króna til bygginga fiski-
skipa. Ekki gat fulltrúi Alþýðu-
flokksins fallizt á þessa tillögu, og
báru þeir Lúðvík Jósepsson og Þor-
oddur Guðmundsson hana því ein-
ir fram. Allir þingmenn Alþýðu-
flokksins, nema Barði Guðmunds-
son og Sigurjón Á. Ólafsson, greiddu
atkvæði gegn tillögunni, ásamt
Framsóknarmönnum öllum og
Sjálfstæðismönnum að undanskyld-
um Sigurði Kristjánssyni. Nú bera
allir Alþýðuflokksmenn á þingi
fram tillögu um að ætla 9% millj.
kr. til bygginga fiskiskipa, það
finnst þeim ágæt tala, en 10 millj.,
við það var ekki komandi. Auðvit-
að greiða sósíalistar atkvæði með
þessari tillögu, því að þeir meta
tillögur ekki eftir því hver flyt-
ur þær, heldur eftir þeim rökum,
er þeim fylgja.
En gaman er að Alþýðuflokkn-
um.
Heilsurækt og
mannamein
Ein af merkustu bókunum, sem
gefnar verða út á þessu ári, er ný-
komin út. Það er bókin Heilsu-
rœkt og mannamein, sem 18 lækn-
ar standa að, hafa frumsamið eða
þýtt efni hennar.
í formála bókarinnar segir próess
or Níels Dungal m. a. svo:
„Þessi bók er ekki lækningabók
í sama skilningi og þær bækur sem
áður hafa komið út undir því nafni,
og menn mega ekki búast við að
geta fundið hvern einasta sjúk-
dóm og ráð við honum hér.
... Getið er um alla algengustu
sjúkdóma í bókinni og gerð grein
fyrir rannsóknum og meðfgrð á
þeim“.
Bókin er um hálft sjötta hundr-
að síður í stóru brosti, prýdd mynd
um.
Þessir læknar skrifa í bókina:
Snorri Hallgrímsson: Lyfjasafn
heimilanna og Hjálp í við-
lögum.
Kristín Ólafsdóttir: Heilsufræði
kvenna og Heilbrigt kynferð
islíf. )
Guðmundur Thoreddsen: Með-
göngutími og barnsbmður.
Katrín Thoroddsen: Heilsufræði
Framhald á 8. síðu
Reikningaskrifstofa
sjávarútYegsins.
Util breytinffartillaffa við
hegnmgarlöffin
Þeir eru ekki fáir ofdrykkjumenn-
imir sem koma svona 40 sinnum í
tukthúsið á ári. Eg held að maður-
inn, sem tekur föt hins ölvaða
manns fyrir áfengi, eða peninga
sem ætlaðir. eru fyrir áfengi, og
maðurinn eða mennimir, sem á
einn eða annan hátt stuðla bein-
línis að drykkjuskaparfári of-
drykkjumanns, ættu að vera 400
sinnum í steininum þegar ofdrykkju
maðurinn er það fjömtíu sinnum.
Alþingi afgreiddi í gær sem lög frumvarp um reikn-
ingaskrifstofu sjávarútvegsins. Lögin eru þannig:
j L gr-
1 „Stofna skal og starfrækja reikn-
j ingaskrifstofu sjávarútvegsins und-
ir yfirstjórn Fiskifélags íslands. —
Skal það fela ákveðnum manni
stjórn hennar og leggja honum til
aðstoð og starfsfé.
2. gr.
Ríkissjóður skal endurgreiða
með skýringum um færslu þeirra.
5. Að vera ríkisstjórninni til að-
stoðar með hagfræðilega útreikn-
inga óg skýringar varðandi sjávar-
útveginn, ef hún óskar þess.
4. gr.
Forstöðumanni reikningaskrif-
stofu útvegsins og öðrum starfs-
Væri ráðlegt að afnema þau á-
kvæði hegningarlaganna, sem
leggja sektir og tukthúsvist við að
segja sannleikann, og setja þess 1
stað svohljóðandi ákvæði: „Nú er
maður sekur fundinn fyrir ölvun,
eða afbrot framin undir. áhrifum
áfengis, skal þá rannsakað hver
eða hverjir hafa verið valdir að
ölvun hans, og hverjir hafi hagn-
azt á áfengisnautn hans, og skulu
þeir allir sæta samskonar refsingu
sem hinn ölvaði, en viðurlög öll
▼era tíu sinnum þyngri“.
H j álparstarf semi
Svo einnig sé minnst á hina
bjartari hlið þessara mála, er rétt
að geta þess, að templarar leggja
fram mikið starf til hjálpar of-
drykkjumönnum. Einn þáttur í því
er upplýsingastöð þingstúkunnar,
sem starfar í Templarahúsinu
fimmtudag hvem kl. 6—8. Þangað
geta þeir leitað sem sárt eru leikn-
ir vegna ofdrykkju, bæði aðstand-
endur ofdrykkjumanna og hinir
drykkfelldu menn sjálfir. Flesta
fimmtudaga koma einhverjir og
leita ráða. í mörgum tilfellum hef-
ur tekizt að greiða fram út. vanda-
málunum, öðrum ekki, en víst er,
að templaramir gera það sem í
þeirra valdi stendur til að færa til
góðs vegar það sem illa fer vegna
ofdrykkjunnar, og þeir eru ófáir of-
drykkjumennimir sem templaramir
Fiskifélagi Islands kostnað við
reikningaskrifstofuna, þar á meðal
til útgáfu skýrslu um útgerðar-
kostnað og til eyðublaða til inn-
færslu reikninga um útgcrðir, sem
skrifstofan Iætur gera, þó eigi yfir
kr. 10000.00 á ári.
3. gr.
Hlutverk reikningaskrifstofu sjáv
arútvegsins er:
1. Að safna saman reikningum
um útgerðir víðs vegar á landinu,
bæði frá þeim, sem bókhaldsskyld-
ir eru, og öðrum, sem halda slíka
reikninga, með það fyrir augum
að fá sem réttasta mynd af rckstri
útgerðarfyrirtækja yfirleitt og jafn
framt af rekstri hinna ýmsu greina
útgerðarinnar.
2. Að stuðla að því, að þeir, sem
útgerð reka, en ckki cru bókhalds-
skyldir, haldi sein gleggsta reikn-
inga um útgerðina og aðstoða þá
við uppgjör þeirra.
3. Að vinna hagfræðilegar upp-
lýsingar úr þeiin reikningum, sem
skrifstofunni berast, um allar grein
ar útgerðarinnar, eftir því scm unnt
er. Birtir skrifstofan skýrslur um
niðurstöður sínar árlega.
4. Að útbúa og gefa út hentug
eyðublöð fyrir útgerðarreikninga
mönnum hennar er bannað, að við-
lagðri ábyrgð eftir ákvæðum al-
mennra hegningarlaga um embætt-
is- og sýslunarmenn, að skýra ó-
viðkomandi mönnum frá því, er
þeir komast að í starfi sínu um
efnahag eða tekjur cinstakra fyrir-
tækja eða manna.
5. gr.
Lög þepsi öðlast þegar gildi.
Svohlj. athugasemdir fylgdu frv.
frá ríkisstjórninni:
Milliþinganefnd í sjávarútvegs-
málum 1943 hefur samið frumvarp
þétta, og fylgdi því frá henni svo
hljóðandi greinargerð:
Reynsla undanfarinna ára hefur
sannað, að brýn þörf er fyrir skrif-
stofu þá, sem stofna á samkv. frv.
Á síðustu 10 árum hefur þrisvar
verið skipuð eða kosin nefnd að til-
hlutun Alþingis til þess að leggja
ráð á til lausnar ýmissa vanda-
mála sjávarútvcgsins. Allar þessar
nefndir hafa orðið að liefja st.örf
sín á því að safna skýrslum og
gögnum varðandi hag útgerðarinn-
ar og rekstur undanfarin ár. Rann-
sóknir þessar hafa orðið tímafrek-
ar og kostnaðarsamar og tafið störf
nefnda. En auk þess verða slíkar
skvndiskýrslur ætíð miður áreiðan-
Karl Halldórsson;
fflhBiaseid ill IDpeiMn-
uarp hoFDarstlópais
Á Alþingi því er nú situr, er
fram komið frumvarp til laga
um lögreglumenn, flutt af
Bjarna Benediktssyni borgar-
stjóra. Um aðalefni þessa frum-
varps skal ekki dæmt hér, en
það er 5 gr. núgildandi laga um
lögreglumenn, og sem borgar-
stjórinn tekur óbreytta að efni
til upp í hið nýja frumvarp og
gerir að 4. gr. sem ég vil vekja
athygli á.
Greinin með orðalagi borgar-
stjórans er svohljóðandi:
„Skipshafnir varðskipanna
teljast til lögreglumanna. Heim
ilt er ráðherra að ákveða hið
sama um tollverði, og eru þeir
skyldir til að inna af höndum
störf lögreglumanna. Tollvörð-
um er tóku við starfi sínu áður
en lög um lögreglumenn, nr. 92,
19. júní 1933, gengu í gildi,
verður þó-ekki skipað að vinna
störf lögreglumanna gegn vilja
sínum“.
Það mun hafa verið Jón heit.
Þorláksson, sem skaút þessum
fleyg inn í frumvarp þáverandi
ríkisstjórnar, sem sparnaðarráð-
stöfun byggða á þeim forsend-
um að ríkið greiddi þessum
mönnum (skipshöfnum varð-
skipanna og tollvörðunum)
laun hvort sem væri. Þingmenn
Alþýðuflokksins munu hafa
staðið gegn þessu, og fyrir á-
hrif frá þeim voru þáverandi
tollverðir undanþegnir þessari
tvöföldu skyldu. Síðan hafa
margir menn bætzt í tollgæzl-
una, og þeir eru allir eftir þess-
um einkennilegu lögum skyld-
ir að gegna lögreglustörfum
hvenær sem ráðherra þóknast.
Þannig eru lagðar jafnvel tvö-
falt þyngri skyldur á nokkurn
hluta tollgæzlumanna heldur
en aðra stéttarbræður þeirra,
þótt allir njóti sömu kjara.
Þá er það harla einkennilegt
að tollverðir með nefndum
kvöðum skuli alltaf hafa verið
ver launaðir en þeir sem hafa
ekki aðrar skyldur að bera en
lögreglumannsins.
Hvernig er hægt að ætlast til
legar en þær, sem gerðar væru sam
hliða rekstrinum á hverjum tíma.
Þarf eigi að því að eyða mörguin
orðum, hver gagnsemi getur að því
orðið, að ríkisstjórnin og Alþingi
cigi, hvenær sem þörf krefur, að-
gang að áreiðanlegum heimildum
um hag og rekstrarafkomu og
rekstrar.skilyrði sjávarútvegsins.
Auk þessa gæti skrifstofan látið
útgerðarmönnum í té marghát.tað-
ar leiðbeiningar.
Sjáffsagt þykir, að Fiskifélagið
taki að sér rekstur skrifstófunnar.
Það mundi hafa tök á því framar
öllum öðrum að fá reiknmga og
önnur gögn frá útgerðarmönnum,
án þess að þeir séu skyldaðir til
slíkrar skýrslugjafar með lögum, og
að sjálfsögðu getur Fiskifélagið rek
ið skrifstofuna með minni kostnaði
en aðrir“.
þess að ein ákveðin stétt taki
að sér skyldur annarra stétta,
og það án þess að nokkur rétt-
indi eða rýmri kjör komi í
staðinn, nema síður sé.
En í 3. gr. frumvarps Bjama
Benediktssonar sannar að hann
ætlast ekki til að skipshöfnum
varðskipanna né tollvörðunum
sé greitt sérstaklega þótt þeir
séu kvaddir til lögreglustarfa
því að ef það væri, ættu þess-
ar tvær starfsstéttir auðvitað
að koma undir 3. gr. sem aðrir
íslenzkir þegnar.
Þá er engin frambærileg á-
stæða til að skylda tollverði til
lögreglustarfa frekar en aðra
starfsmenn ríkisins, þeir eru á
engan hátt til þess færari,
vegna þess hve tollgæzlustarf-
ið er í framkvæmd gjörólíkt
lögreglustarfinu.
Nú virðist það vera stefna
ríkisvaldsins að aðgreina em-
bættisstörfin sem mest, má þar
til nefna skiptingu lögreglu-
stjóraembættisins, og væntan-
lega skiptingu tollstjóra- og lög
mannsembættisins, sýnist því
einkennilegt ef hinir venjulegu
starfsmenn þessara stofnana
eiga að vera háðir þeim mörg-
um í einu og bera skyldur sem
þær leggja þeim á herðar, en
njóta ekki réttinda nema á
einum stað.
Eg hygg að ekki þurfi frek-
ari rök til að öllum sé ljóst að
hér er um lagastaf að ræða sem
felur í sér ranglæti gagnvart
sumum starfsmönnum ríkisins,
og á þess vegna að hverfa. Og
því verður ekki trúað um Al-
þingi fyrst þessi mál eru þar til
umræðu, að það láti undir höf-
uð leggjast að lagfæra svo aug-
ljósa misfellu sem hér hefur
verið vakin athygli á. Sérstak-
lega hljóta tollverðirnir að
vænta réttlátrar afgreiðslu Al-
þingis í þessu máli.
Karl Hallðórsson.
Cthlutun þormóðs-
söfnunarinnar
Úthlutunarnefnd Þonnóðssöfn-
unarinnar hefur á síðastl. sumrí
unnið að því að afla upplýsinga
um liina mörgu er til greina koma
við úthlutun fjárins. Hefur nefnd-
in nú nýleg’a lokið aðalúthlutun-
inni, {). e. a. s. til þeirra, sein fyrir-
vinnu sína misstu á m.s. Þormóði.
Af samskotafénu, sem alls narn kr.
483.785,20, hefur nefndin úthlutað
til þeirra kr. 369.710,00. Eftir er
þá að úthluta samt. kr. 114.075,20.
aðallega til þeirra, sem harðast
urðu úti fjárhagslega vcgna ann-
ara slysfara á síðastliðnum vetri og
mun nefndin Ijúka því verki fyrri-
hluta desembermánaðar. Fé það,
sem úthlutað hefur verið, verður
sent réttum aðiljum næstn daga.
i