Þjóðviljinn - 27.11.1943, Side 1

Mg-nl gehDF re!ði og
ogg Hi i Bretlaodl og orMs
Dagínn sem Morrison ákvað að láta fasistaforing'janri Mosley
lausan, komu verkamenn úr námum, hergagnaverksmiðj-
iini og skipasmíðastöðvum svo þúsundum skipti í salarkynni þing-
hússins og höfðu tal af þingmönnum til að bera fram mótmæli
sín við þá. Hefur aldrei risið önnur eins mótmælaalda í Bret-
landi siðan þeir Hoare og Laval gerðu hinn alræmda samning
sinn um árið við Mússolipi. En gremja almennings hafði þá þau
áhiif að Hoare varð að láta í minni pokann um stund.
jyprfi'rrpwrjgWK-n" wf.r
Fólk er fullt gremju út af því,
að þessi bófi, Gyðingahatari og vin
ur Hitlers, skuli vera látinn laus
á meðan heiðarlegir menn fórna líf
inu í baráttunni gegn fasismanum.
Þúsundir áskorana streymdu til
þingsins frá verksmiðjum um allt
Bretland. Fólk stóð í röðum á göt-
unum í London til að komast að
til að skrifa undir mótmælaskjöl.
A þeim stóð m. a.: „Til hvers berj-
umst við, ef menn eins og.Mosley
eru látnir lausir til að halda áfram
að starfa fyrir fasismann hér innan
lands“.
Sjómenn á flutningaskipum
sendu eftirfarandi ávarp: „Almenn-
ingur í þessu Iandi, sem hefur af-
kastað geisimiklu til að sigra fas-
ismann, mun skoða þetta spor sem
merki um, að stjórnin hiki við að
fylgja þeim meginreglum, sem við
berjumst fyrir. Ef litið er á allan
Framhald á 5. síðu.
Bændur í málaferlum út af ógreiddum uppbotum
Framsóknarmenn og bændadelld íhaldsins neita að samþykhja að
bændur skuli sjálfir kvitta fyrir uppbæturnar
Á að greiða 15,5 milljónir króna í verðbætur án þess að tryggt sé að
bændur sjálfir fái féð?
í samemuðu Alþingi upplýsti Finnur Jónsson, að um
260 bændur hefðu nú afhent lögfræðiskrifstofu hér í bæ
til innheimtu uppbótakröfur þeirra, vegna gæruinnleggs
1940 og ’41 er næmu alls um 30 þús. króna, en upphæt-
ur þessar hafa ekki fengizt greiddar, þó að húið sé að
greiða þær úr ríkissjóði.
í sameinuðu þingi var í gær
til umræðu þingsályktunartil-
laga þeirra Finns Jónssonar,
Sigurðar Kristjánssonar og Áka
Jakobssonar um að ríkisstjórn-
in aflaði upplýsinga um og birti
hvemig 15,5 milj. króna upp-
bæturnar sem greiddar voru úr
ríkissjóði skv. þingsályktunar-
tillögu frá 31. ágúst 1942 skipt-
ust niður á hina einstöku fram-
leiðendur og aflaði sér kvittana
framleiðendanna sjálfra fyrir
greiðslunum. Það virðist ekki
vera farið fram á neina ósann-
girni þegar 15,5 milljónir króna
eru greiddar af almannafé sem
uppbætur til bænda, að þjóðin
fái að vita það hvað af þessu
fé verður og hvernig það skipt-
ist á meðal bænda. Það er held-
ur ekki óeðlilegt að Alþingi vilji
tryggja sér það að uppbætur
þessar fari raunvemlega til
bænda úr bví að þær em greidd
ar úr ríkissjóði á annað borð.
Engum dátt því í hug að ágrein-
ingur gæti orðið um þessa til-
lögu, heldur mundi öllum þing-
mönnum finnast það sjálfsagt.
En svo sjálfsagt sem þetta nú
er, þá skeði þó það ólíklega að
Framsóknarmenn risu upp og
lýstu sig algerlega andvíga því
að gefa almenningi nokkrar
upplýsingar. Röksemdir þeirra
vora hinar sundurleitustu og
rákust hver á aðra. Skúli Guð-
mundsson sagði, að uppbæturn-
ar skiptust misjafnlega á bænd-
ur, að skýrsla um þær gæfi
enga rétta hugmynd um tekjur
taænda, þessvegna væri óhæft
að gefa upplýsingar um skipt-
ingu bótanna. Páll Zophanias-
son sagði að uppbæturnar skipt-
á 13 þús. framleiðendur, en
þetta væri svo langur listi, að
enginn nennti að lesa hann yf-
ir og Bjarni Ásgeirsson sagði,
að það væri óframkvæmanlegt*
að fá upplýsingar um skiptingu
| uppbótanna og flutti dagskrár-
tillögu um að vísa tillögunni
frá. Loks reis úr sæti sínu Ing-
ólfur frá Hellu form. kjötverð-
i lagsnefndar, einn vesælasti skó-
sveinn Framsóknar og lét sig
hafa það að tyggja upp rök-
semdir Framsóknarmannanna
allar, svo ósamrýinanlegar sem
þær voru. Flutningsmennirnir
tóku allir til máls og urðu um-
ræðurnar allhvassar. Umræður
þessar leiddu það í ljós að full-
trúar bænda eru í fyrsta lagi
mjög andvígir því að þjóðin fái
upplýsingar um það hvernig
uppbæturnar skiptust á bænd-
ur og í öðru lagi er þeim mjög
umhugað, að bændur verði ekki
látnir kvitta sjálfir fyrir upp-
bótargreiðslurnar.
Nú er svo ástatt að margir
bændur væna kaupfélögin um
að borga þeim ekki réttar upp-
bætur. sama máli gegnir vafa-
laust gagnvart kaupmönnum.
En hversvegna sækja umboðs-
menn Sambandsins á þingi
svona fast að S. í. S. og kaup-
félögin verði látin algjörlega
sjálfráð um bað hvernig þau
skipta uppbótafénu á milli
Framhald á 8. síðu.
Stalín marskálkur tilkynnti í gær með sérstakri
dagskipun, að hersveitir Rokossovskis hershöfðingja
hefðu tekið Gomel, þýðingamikla samgöngumiðstöð og
helztu herstöð Þjóðverja í Hvíta-Rússlandi. Hefur hún
verið meir en tvö ár á valdi Þjóðverja.
Var sigrinum fagnað í Moskva með 20 skotum úr
224 falíbyssum.
Sólaiin heldur áfram og hrekja Rússar þýzka her-
inn á undan sér á rúmlega 150 km. breiðri víglínu á
milli Gomel og Moghileff. Rússar eru um 55 km. fyrir
suðaustan síðar nefnda horg. Við töku Gomel misstu
Þjóðverjar síðasta tengilið sinn milli mið- og suðurvíg-
stöðvanna.
Rússar tóku Gomel,
eftir margra daga harða bar-
daga við erfið skilyrði, með
djarflegri árás frá hlið, sem kom
Þjóðverjum alveg á óvart.
Á svæðinu milli fljótanna
Sosj og Dnépr tóku Rússar um
10 bæi og þorp og þ. á. m. þýð-
ingarmesta járnbrautarbæinn
á járnbrautinni norðvestur frá
Gomel í um 50 km. fjarlægð
frá Gomel. Eru Rússar um 30
km. frá bænum Rogaséff, sem
er þýðingarmikil samgöngumið-
stöð á vesturbakka Dnépr.
Eins og áður er sagt eru Rúss-
ar komnir norður yfir Bere-
sína- fljót og hafa sótt áfram
norður á bóginn eftir vestur-
bakka Dnépr, og stafar sam-
gönguæðum Þjóðverja þarna
norður frá einnig mikil hætta
frá þeirri sókn.
Margir staðir hafa verið her-
teknir í viðþót Við þá fyrri, fyi'-
ir vestan Rikitsa. Er rauði her-
inn þarria minna en 100 km. frá
hinum fyrrverandi landamær-
um Póllands.
Rússar sækja nú til Nosir,
hinnar þýðingarmiklu sam-
göngumiðstöðvar austast í Prip-
ea-fenjasvæðinu, úr þremur átt-
um. Eru þeir um 10 km. frá
bænum, þar sem þeir eru lengst
komnir.
Þjóðverjar halda enn áfram
hörðum gagnáhlaupum á vest-
ur- og suðurhluta Kieff-víg-
stöðvanna. Var þeim öllum
hrundið í gær.
Sóknin suður frá Kremensjúg
heldur áfram og voru margir
víggirtir staðir teknir þar í
gær.
Rússar eyðilögðu 75 skrið-
dreka og 31 flugvél fyrir Þjóð-
verjum í gær.
Berlín
Moskitoflugvélar Breta gerðu
árás á Berlín í fyrrinótt. Var
það fjórða árásin í röð og sjötta
árásin á átta nóttum.
í gær loguðu enn miklir eld-
ar í Berlín. Sænskir fréttarit-
arar segja, að skemmdirnar séu
óskaplegar.
Fréttirnar um árásirnar á Ber
lín höfðu þau áhrif í Vínarborg,
að spjöld vom fest upp að
næturþeli víða um verkamanna-
, hverfin þar sem svo var kom-
izt að orði:
„Niður með stríðið! Við vilj-
um ekki eiga á hættu að hljóta
sömu örlög og Berlín“.