Þjóðviljinn - 28.11.1943, Síða 5

ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 28. nóv. 1943.
--------------------------------------------------------
þlÓÐVIUINN
Útgef.-ndi: Sameiningarflok.kar albóíu — Sósialiaiúflokkarinn.
Ritstjóri: Sigartur úuSm-undrion.
Stjórnn.álaritstjórar: Eir.ur Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjómarekrifstcíur: Austurstrœti 12, sími 2270.
Afs?r“:ísia og auglýsingar: SkólaVörSustíg 19, simi 2184.
Prentsmiðia: Víkingstv'ent h. CarZastrœti 17.
Áskriftarverð: i Reykjavík og tgrenni: Kr. 6,00 á mánuði. — Úti á
landi: Kr. 5,00 á mánuði.
-----------------------------------------------------J
I
Eftirtektarverðar upplýsingar Alþýðublaðsins:
Alþýðuf lokkurinn var á „línu f rá Moskvu44
í sjálfstæðismálinu, - þangað til hann
hengdi sig í spottann frá Höfn!
Alþýðublaðið hefur gert stórkostlega uppgötvun:
Hún er frá Moskva — „línan“ í sjálfstæðismálinu — sú
stefna að verkalýðnum beri að taka forustu í sjálfstæðismáli
þjóðar sinnar, en ekki láta burgeisastéttina taka þá forustu, því
reynslan sýni að hún bregðist, þegar á reyni.
★
Merkileg uppgötvun:
1928 stóð upp einn aðalleiðtogi Alþýðuflokksins á Alþingi ís-
lendinga, Héðinn Valdimarsson, og lýsti stefnu Alþýðuflokks-
ins í sjálfstæðismálum íslendinga:
Alger sambandsslit 1943 og stofnun lýðveldis á íslandi.
Og fulltrúi Alþýðuflokksins gerði meira:
Hann ögraði flokkum burgeisanna að taka afstöðu í þessu
máli, að þora að kveða jafn hreinlega upp úr í sjálfstæðismálinu
og flokkur verkalýðsins.
En þeir voru hræddir og þorðu ekki.
Og Alþýðublaðið og Alþýðuflokkurinn slógu því föstu að það
væri Alþýðuflokkurinn, verkalýðurinn, sem hefði forustuna í
sjálfstæðismálum íslendinga.
Það var þá allt svo línan frá Moskva, sem þeir fóru eftir, —
samkvæmt upplýsingum Alþýðublaðsins nú. Fróðlegt að vita
það.
★
Svo kom 1931, þingrofið.
Alþýðuflokkurinn > gekk berserksgang.
Fyrst samfylking við Sjálfstæðisflokkinn. Skeyti til kon-
ungs. Svo brást Sjálfstæðisflokkurinn. Og sjá: Alþýðuflokkur-
inn lýsti því yfir af svölum Alþingis að Sjálfstæðisflokkurinn
hefði brugðist í málinu. Það væri Alþýðuflokkurinn, sem hefði
forustuna í sjálfstæðismálinu, væri eini flokkurinn, sem þjóðin
gæti treyst til baráttunnar fyrir fullum skilnaði og lýðveldi.
Það var þá „lína frá Moskva“, sem Alþýðufokkurinn fór eftir!
★
1937. Yfirlýsingar á Alþingi.
Alþýðuflokkurinn ögrar nú hinum flokkunum meir en nokkru
sinni fyrr um að segja, hvort’ þeir þori að vera með lýðveldi
eins og hann, 1943. Flokkurinn ber sér á brjóst og hrópar út
til þjóðarinnar: Sjá, það er ég, Alþýðuflokkurinn, sem hef for-
ustuna í sjálfstæðisbaráttu íslendinga!x Sjáið þið þessa ræfla
þama: Framsókn og íhald, þau þora ekki að vera með lýðveldi
1943!
Það var þá aftur röddin frá Moskva, sem hrópaði svona hátt
úr koki Alþýðuflokksins. — Alltaf flytur Alþýðublaðið eitthvað
nýtt.
★
1938. Alþýðuflokkurinn semur sér nýja stefnuskrá. Og nú skulu
allir burgeisaflokkarnir „slegnir út“ í sjálfstæðismálinu í eitt
skipti fyrir öll, svo þjóðin sjái, hver foringi hennar er.
Alþýðuflokkurinn tilkynnir þjóðinni orðrétt:
„Flokkurinn skoðar sig sem arftaka þeirra, sem á undanförnum
öldum hafa háð baráttu fyrir frelsi íslenzku þjóðarinnar“.
Og flokkurinn kýs nýjan formann til að framfylgja hinni
glæsilegu stefnuskrá: sjálfan Stefán Jóhann! Arfur Jóns Sigurðs-
sonar var í góðum höndum.
Þetta var nú allt saman samkvæmt „línu frá Moskva“, sam-
kvæmt upplýsingum Alþýðublaðsins. — Nú, það virtist alls ekki
Frh. á 2 yztu dálkum næstu síðu.
YERKAMENN OG BÆNDUIt
Verkamenn Sovétríkjanna, sem
á árum hinnar friðsamlegu upp-
byggingar byggðu upp hinn ágæta,
volduga sósíalistiska iðnað okkar,
hafa á stríðsárunum unnið með
framúrskarandi áhuga og atorku
á vígstöðvunum, og hafa sýnt sann
an verkamanna hetjuskap.
Allir vita, að í stríði gegn Sovét-
ríkjunum hafa fasistaherirnir haft
að bakhjarli ekki aðeins hinn ágæta
iðnað Þýzkalands, heldur líka frem
ur öflugan iðnað leppríkjanna og
herteknu landanna. Samt hefur
fasistunum ekki tekizt að halda
þeim yfirburðum, sem þeir höfðu
í upphafi stríðsins gegn Sovétríkj-
unum, að því er snertir magn her-
gagna.
Að þessurn jyrri yjirburðum ó-
vinanna að því er við lceviur jjölda
skriðdrefca, flugvéla, syrengju-
varpna og sjáljvirkra rijfla liejur
verið wtrýmt, og að lier okkar slcort
ir nú ekki vopn, skotjœri og útbún-
að er jyrst og jremst að þakka
verkalýð okkar.
'k
Bændur Sovétríkjanna,. sem á
hinum friðsömu uppbyggingarár-
um komu úreltri akuryrkju í full-
komið form á grundvelli samyrkju-
búaskipulagsins, hafa á stríðsárun-
um sýnt svo árvakan áhuga og
skilning á hagsmunum þjóðarheild
arinnar, að það á ekki sinn líka í
sögu svcitanna. Sovét-bæn>lurnir
hafa með hinu fórnfúsa starfi sínu
í þágu vígstöðvanna sýnt, að þeir
skoða stríðið við Þjóðverjana sem
sitt stríð fyrir lífi sínu og írelsi.
Það er alkunnugt, að afleiðingiii
af innrás fasistaherjanna var sú,
að land okkar var um tírna svipt
hinum þýðingarmiklu jarðyrkjuhér
uðum í Ukrainu, í Don og Ivúban.
En samt hafa samyrkjubú okkar
og ríkisbúin séð hernum og þjóð-
inni fyrir fæðu án þess nokkurt al-
varlegt lát hafi orðið á.
En það er auðvitað, að án sam-
yrkjubúaskipulagsins og án fórn-
fúss strits bændanna, karla og
kvenna, hefðum við ekki getað ráð
ið fram úr þessu mikla vandamáli.
Það, að nú á þriðja ári stríðsins
skortir her okkar ekki mat, að í'oú-
unum er séð jyrir fœðu og iðnaðin-
um jyrir hrácjnum, sannar mátt og
líjsorliu samyrkjubúaskipulagsin s
og jöðurlandsást samyrlcjubœnd-
anna.
ÖLL ÞJÓÐIN
Mjög mikinn þátt í aðstoðinni
við herinn á samgöngukerfi okkar,
sérstaklega járnbrautirnar, en einn-
ig flutningatæki á fljótum og sjó,
og bifreiðar. Eins og vitanlcgt er,
þá eru það flutningatækin, sem
halda uppi hinu þýðingarmikla
sanibanai milli vígstöðvanna og
landsins að baki þeirra. Það er
hægt að framleiða miklar birgðir
af vopnum og skotfærum, en ef
flutningatækin koma þeim ekki til
vígstöðvanna á réttum tíma þá
eru þær gagnslaus farmur að því
er vígstöðvarnar snertir. Það er
óhætt að segja að samgöngutækin
hafi úrslitaþýðingu fyrir tímanlega
afhendingu vopna og skotfæra,
fæðu, kiæðnaðar og annars til víg-
stöðvanna.
Að við liöfum, þrátt fyrir styrj-
aldarerfiðleika og eldsneytisskort
verið fær um að byrgja upp her-
inn á vígstöðvunum að öllu nauð-
synlegu, er fyrst og fremst að þakka
flutningaverkamönnum okkar og
skrifstofumönnum flutningakerfis-
ins.
Menntamenn okkar hafa heldur
ékki dregið af sér í aðstoð sinni
við herinn á vígstöðvunum. Sovét-
menntamennirnir vinna af mikilli
alúð í þágu Iandvarnanna, endur-
bæta stöðugt vopnabúnað rauða
hersins, og tækni og skipulag fram-
lciðslunnar. Þeir hjálpa verkamönn
um og bændum við að fullkomna
iðnaðinn og jarðyrkjuna. Þeir cfla
vísindi og menningu þjóðarinnar
við stríðsskilyrði.
Menntamönnum okkar ber heið-
ur fyrir þetta.
Allar þjóðir Sovétríkjanna hafa
risið upp sem einn maður til varn-
ar föðurlandinu, og með réttu
skoðað þessa styrjöld fyrir föður-
landið sem sameiginlegan málstað
allra vinnandi manna hvert sem
þjóðerni þeirra eða trú er. Stjórn-
málamenn nazista munu nú farn-
ir að sjá sjálfir, hvað vonir þeirra
um innbyrðis ósamkomulag og deil
ur meðal þjóða Sovétríkjanna
voru fáránlega heimskuiegar.
Vinátta þjóðanna í landi okk.ar
hefur staðizt alla erfiðleika og raun
ir striðsins og hefur eflzt enn meir
í hinni sameiginlegu baráttu allra
Sovétþjóðanna gegn hirtum fasist-
isku innrásarseggjum.
í þessu liggur orkuuppsprct.ta
Sovétríkjanna.
FLOKKURINN OG RÍKIÐ
Jafnt á friðartímum sem á ár-
um hinnar friðsamlegu uppbygg-
ingar, hefur hið hvetjandi og leið-
beinandi afl Sovétþjóðanna verið
flokkur Leníns, flokkur Bolsévík-
anna.
Enginn annar flokkur hefur nokk
urn tíma notið eða nýtur eins mik-
ils álits meðal almcnnings eins og
Bolsévíkaflokkurinn okkar. — Og
það er eðlilegt. Undir forystu Bol-
sévíkaflokksins hafa verkamenn,
bændur og mcnntamenn lands okk
ar unnið frelsi sitt og byggt sósí-
alistiskt þjóðlelag.
í núverandi styrjöld hefur flokk
urinn innblásið og skipulagt bar-
áttu allrar þjóðarinnar gcgn hin-
um fasistisku innrásarseggjum. —
Skipulagsstarf flokksins hefur sam-
einað öll afköst Sovétþjóðanna og
beint stefnu þeirra að hinum sam-
eiginlegu hagsmunum, beitt öllum
kröftum okkar og auOlindum í
þágu sigmsins. A stríðsárunum hef
ur flokkm inn færzt enn nær þjóð-
inni og treyst tengsl sín við hinn
mikla múg hinna vinnandi stétta.
I þessu felst styrkur ríkis okk-
ar. —
Þetta stríð hefur áþreifanlega stað-
fest hin alkunnu orð Leníns, að
stríð sé allsherjar prófraun fyrir
efnislega og andlega krafta þjóðar-
innar. Saga styrjaldarinnar sýnir,
að aðeins þau riki hafa staðizt raun
þessa', sem rcyndust andstæðingum
sínum sterkari mcð tilliti til efna-
hagslegrar þróunar og skilnings, og
þjálfunar, snilli og baráttukjarks
hermannanöa, og hreysti og sam-
heldni þjóðarinnar allan stríðstím-
ann. Ríki okkar er einmitt svona
ríki.
Sovéti-íkin hafa aldrei staðið jafn
traustum fæti og nú á þriðja ári
styrjaldarinnar.
Reynsla stríðsins hejur sýnt okk
ur, að so vétskipulagið er ekki að-
eins bczta jorm jyrir skipulagningu
ejnaliagslegrar og menningarlegrar
þróunar landsins á árum hinnar
jriðsamlegu uppbyggingar, heldur
er það einnig hið bezta jorm til að
liervœða alla krajta þjóðarinnar til
viðnáms gegn óvinunum á stríðs-
tímum.
Ráðstjórnin, sem komið var
á fót fyrir 2(5 árum síðan, hefur
breytt landi okkar á sögulega stutt
um tíma í ósigranlegt virki. Rauði
herinn hefur öruggasta og áreiðan-
legasta bakland allra herja hcims.
í þessu liggur styrkur Sovét-
ríkjanna.
EFTIR STRÍÐIl)
Enginn efi er á því, að Sovét-
ríkin koma jafnvcl enn sterkari og
enn sameinaðri út úr stríðinu.
Þýzku innrásarseggirnir eyða
land okkar í þeim tilgangi að grafa
undan mætti ríkis okkar. Sókn
rauða hersins hefur sýnt fram á
hið villimannsléga glæpaeðli þýzka
hersins i jafnvel ennþá skærara
ljósi en áður. í liéruðum þeirn, sem
Þjóðverjar tóku, hafa þcir tortímt
hundruðum þúsunda af friðsömum
almenningi. Líkastir hinum villtu
Húnasveitum Altilu, hafa Þjóð-
verjarnir troðið niður akra okkar,
brennt borgir okkar og þorp, eyði-
lagt iðjuver okkar og menningar-
stofnanir.
jyrir veikleika hinna jasistisku inn
rásarherja, því að aðeins jantar,
sem ekki tnia á eigin sigur, haga
sér á sama hátt. Og því vonlaus-
ari sem aðstaða nazistanna verður,
því trylltcri verða þeir í grimmd-
arœði sínu og ránum.
Þjóð okkar mun ekki fyrirgefa
hinum þýzku fjandmönnum þessa
glæpi. — Hinir þýzku glæpamenn
skulu fá að svara til saka fyrir all-
ar ódáðir sínar.
Á svæðum þeim, sem liinir fas-
istisku morðingjar liafa haft yfir-
ráð yfir um tíma, verðum við að
endurreisa eyðilagðar börgir og
þorp, iðnað, samgöngukerfi, jarð-
yrkju og menningarstofnanir. Og
við verðum að skapa eðlileg lífs-
skilyrði sovét-fólkinu, sem leyst er
úr ánauð fasista.
Vinnan við að endurreisa efna-
hag og menningu héraða þeirra, er
náð hefur verið úr höndum óvin-
anna, er í fullum gangi. En þctta
cr aðeins byfjunin. Við verðum
að útrýma alveg afleiðingunum af
stjórn Þjóðverja í héruðum þeim,
sem leyst hafa verið undan oki
þeirra.
Þetta er mikið hlutverk fyrir
alla þjóðina. Við getum og verð-
um að Ijúka þessu erfiða hlutverki
á skömmum tíma.
Eflinp samtaka
lýðræðisaflanna
UPPLAUSN MÖNDULVELD-
ANNA
Þetta ár hefur ekki aðeins
markað tímamót í varnarstyrj-
öld Sovétríkjanna heldur líka í
allri heimsstyrjöldinni.
Þær breýtingar sem orðið
hafa á þessu ári í hernaðarleg-
um og alþjóðlegum málum,
hafa verið mjög hagstæðar Sov-
étríkjunum og hinum vinveittu
bandamönnum okkar, en mjög
óhagstæðar Þýzkalandi og
glæpafélögum þess. Sigrar
rauða hersins hafa haft áhrif
langt út fyrir takmörk austur-
vígstöðvanna. Þeir hafa breytt
allri rás styrjaldarinnar og
fengið mikla alþjóðlega þýð-
ingu.
Sigur Bandamanna á hinum
sameiginlega óvini hefur færzt
nær; og samband Bandamanna
og samvinna herja þeirra hefur
þrátt fyrir allar óheillaspár og
óskir óvinanna, orðið öflugri og
óhagganlegri.
Fullkomin sönnun þess eru
hinar sögulegu ákvarðanir
Moskvaráðstefnunnar, sem tékn
ar voru aj fulltrúum Sovétríkj-
anna, Stóra-Bretlands og Banda-
ríkjanna og birtar voru nýlega.
Nú eru hinar sameinuðu þjóð
ir ákveðnar í að veita óvinun-
\
um samtaka högg, sem mun
enda með fullkomnum sigri á
þeim.
AÐRAR VÍGSTÖÐVAR
Á þessu ári hafa högg þau,
sem rauði herinn hefur veitt
þýzka fasistunum verið studd af
hernaðaraðgerðum Bandamanna
í Norður-Afríku, á Miðjarðar-
hafi og á Suður-Ítalíu.
Á sama tíma hafa Banda-
menn stöðugt gert harðar loft-
árásir á þýðingarmiklar iðnað-
arstöðvar 1 Þýzkalandi og
þannig veikt hernaðarmátt ó-
vinanna töluvert.
Ef við er bætt þeirri stað-
reynd, að Bandamenn senda
okkur reglulega ýmis hergögn
og hráefni, er hægt að segja
ýkjulaust, að þeir hafi með því
að gera allt þetta töluvert auð-
veldað sigra okkar 1 viðureign-
inni í sumar.
Auðvitað er ekki enn hægt
að skoða núverandi hernaðar-
framkvæmdir Bandamanna herj
anna í Suður-Evrópu sem „aðr-
ar vígstöðvar“. En þœr eru samt
dálítið í þá áttina..
Það er augljóst, að myndun
raunverulegra „annarra víg-
stöðva í Evrópu, — sem ekki
er langt undan, — mundi tölu-
vert flýta fyrir sigrinum á
Þýzkalandi fasismans og efla
enn meir vopnabrœðralag hinna
sameinuðu þjóða.
Þannig hafa atburðir þessa
árs sýnt að bandalagið gegn
Hitler er traust samband þjóð-
anna og hvílir á öruggum
grundvelli.
Leppríki Hitlers
Það er nú orðið ljóst öllum
mönnum, að með því að hefja
þessa styrjöld hefur Hitlers-
klíkan leitt Þýzkaland og lepp-
ríki þess út í botnlausa ófæru.
Ósigrar fasistaherjanna á austur
vígstöðvunum og áföll þau, sem
Bandamenn hafa veitt þýzk-
ítölsku herjunum hafa raskað
svo allri byggingu fasistasam-
takanna, að hún er að hrynja
fyrir augum okkar.
Ítalía hefur óafturkallanlega
hrokkið upp af fasistamöndlin-
um. Mússolini getur engu breytt
um það, því að hann er raun-
verulega fangi Þjóðverja.
Næst kemur röðin að öðrum
samherjum nazista. Finnland,
Ungverjaland, Rúmenía og önn
ur leppríki Hitlers hafa misst
kjarkinn vegna hernaðarófara
Þjóðverja, og eru búnir að glata
allri von um að endir stríðsins
verði þeim hagstæður, og eru
í ákefð að leita að leið út úr
Glœpir Þjóðverjanna er sónnun
Hinir „ósigrandi" þýzku hermcnn skildn vopn sín e ftir á flóttanum.
Sovétkonan hefur ó-
trauð tekið sinn þátt í
vöm landsins, bæði á
vígstöðvunum og í verk-
smiðjunum.
Myndin sýnir sovétkonu
að starfi-í vélsmiðju.
ófæru þeirri, sem Hitler er bú-
inn að koma þeim í.
Nú þegar þeir þurfa að fara
að standa fyrir máli sínu leita
glæpafélagar Hitlers-Þýzkalands
að hentugu tækifæri til að laum
ast svo lítið beri á úr ræn-
ingjahóþnum.
Þessir félagar Hitlers reikn-
uðu með skjótum sigri, þegar
þeir fóru í stríðið. Þeir höfðu
þegar fyrirfram ákveðið, hvað
hver ætti að fá, -— hverjir ættu
að fá appelsínurnar og eplin, og
hverjir ættu að fá skrámurnar
og glóðaraugun, en þeir sjálfir
ávextina. En nu er augljóst, að
Þýzkaland og leppar þess fá
hvorki appelsínur eða epli, en
aftur á móti sinn skerf af skrám
unum og glóðaraugunum.
Þeim eru nú orðnar ljósar
þessar óvænlegu horfur og
brjóta nú heilann um hvernig
þeir geti komizt út úr stríðinu
með sem fæstar skrámur og
glóðaraugu.
ÓSIGUR NÁLGAST
Dæmi Ítalíu sýnir undirlægj-
um Hitlers, að því lengur sem
þeir fresta hinum óhjákvæmi-
lega skilnaði við Þjóðverja því
meiri verður eyðileggingin í
löndum þeirra og því meiri
þjáningar verða þjóðir þeirra
að þola.
Dæmi Ítalíu sýnir einnig, að
Hitlers-Þýzkalandi dettur ekki í
hug að verja leppríki sín, held-
ur ætlar sér að breyta þeim í
orustuvelli eyðileggjandi stríðs,
ef það aðeins getur frestað sín-
um eigin ósigri.
Málstaður þýzka fasismans
hefur tapað og hin blóðstorkna
„nýskipun“ sem hann hefur
komið á, nálgast hrun.
í hinum herteknu löndum
Evrópu mun reiðin brátt sjóða
upp úr. Hið fyrra álit Þýzka-
lands í löndum bandamanna
þess og í hlutlausum löndum er
algjörlega glatáð, og mjög hefur
slaknað á efnahagslegum og
pólitískum samböndum þess við
hlutlausu ríkin.
Sá tími er löngu liðinn, þeg-
ar Hitlers-klíkan gortaði af því
að Þjóðverjar væru að vinna
heimsyfirráð. Nú, eins og kunn-
ugt er, hafa Þjóðverjar nóg
annað að brjóta heilann um
en heimsyfirráð. Þeir verða að
hugsa um, hvernig þeir eiga
að bjarga sér út úr öngþveit-
inu.
Ferill stríðsins hefur því sýnt
að bandalag fasistaríkjanna
hvíldi ekki á traustum grund-
velli. Grundvöllur fasistabanda-
lagsins var gegndarlaus ránfýsn
meðlimanna.
Á meðan Hitlerssinnar unnu
sigra á vígvellinum, virtist fas-
istabandalagið vera traust stofn-
un. En fyrstu ósigrar fasista-
herjanna hafa þegar leitt til
upplausnar í þorparasamband-
inu. Hitlers-Þýzkaland og sam-
herjar þess standa á glötunar-
barmi.
FRIÐARÁFORM
Sigur Bandamanna hefur í
för með sér, að á dagskrá koma
þýðingarmikil viðfangsefni:
skipulagning og uppbygging
landa Evrópuþjóðanna og efna-
hagslegrar og menningarlegrar
tilveru þeirra.
Stefna stjórnar okkar í þeim
málum er ákveðin. Ásamt banda
mönnum okkar verðum við að
gera eftirfarandi:
1. Losa þj'pðir Evrópu við
hina fasistisku innrásarseggi og
hjálpa þeim að endurreisa ríki
sín, sem hafa verið sundurlim-
uð af fasistabófunum. — Þjóð-
ir Frakklands, Belgíu, Júgó-
slavíu, Tékkóslóvakíu, Póllands,
Grikklands og annarra ríkja,
sem nú eru undir þýzka okinu,
verða aftur að verða frjálsar
og sjalfstæðar.
2. Veita öllum þessum þjóð-
um fullan rétt og frelsi til að
ákveða stjórnskipulag sitt.
3. Gera ráðstafanir til að
tryggja það, að allir hinir fas-
istisku glæpamenn, sem bera
ábyrgð á stríðinu og þjáning-
um fólksins, hljóti þunga refs-
ingu fyrir alla þá glœpi sem
þeir hafa drýgt, í hvaða landi
sem þeir leynast í.
4. Koma svoleiðis skipulagi
á í Evrópu, að algerlega verði
útilokað, að Þýzkaland sýni yf-
irgang framar.
5. Stofna til varanlegrar efna-
hagslegrar, stjórnmálalegrar og
menningarlegrar samvinnu með-
al þjóða Evrópu, sem sé grund-
völluð á gagnkvœmu trausti
og gagnkvœmri aðstoð við að
endurreisa hið efnaliagslega og
menningarlega líf, sem Þjóðverj
ar hafa lagt. í rústir.
Framhald á 8. síðu.
ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 28. nóv. 1943.
Afsfaða Alþýðuflofeksins fíl bænda:
Alþýðublaðið segir, að verka-
menn sýni bændum ofrausn mcð
samningi þeim, sem gerður var í
6 manna nefndinni. Það liefði alls
ekki átt að gera þann samning,
segja þingmenn Alþýðuflokksins.
Við skulum nú athUga stuttlega
áhrif þess samnings, bæði út frá
augnabliks- og framtíðarhagsmun-
um þessara stétta.
Út jrá augnablikssjónarmiði lít-
ur dœviið þannig út:
Verð landbúnaðarvara var ákveð
ið lægra en það ella hefði orðið í
haust. Yfirlýst er, að ef samning-
urinn hefði ckki verið gerður, þá
hefði kjötkílóið kostað yfir 10 kr.,
mjólkurlítirinn líklega yfir 2 kr.
Fyrir verkamahninn, þar mcð
talinn fiskimaðurinn, liggur hag-
urinn í augum uppi.
Fyrir bóndann er hagur samn-
ingsins fyrst og fremst fólginn í
því, sem snertir framtíðarhaginn.
Ilvcr er nú afstaða Alþýðufl.
til þessa?
Hún er sú, að ekki hefði átt að
semja: Með öðrum orðum, það
hefði átt að svipta verkamenu þeim
augnablikshag, að hafa lægra verð
á kjöti og mjólk en ella liefði orð-
ið, til þess að gcla gert bændum
ennþá meira tjón: svipt þá þeirri
viðurkenningu á rétti þeirra, er
samningurinn felur í sér.
Ilvernig lítur svo dæmið út frá
sjónarmiði framtíðarhags þessara
tveggja vinnandi stétta?
Verkamenn vinna það við þenn-
an samning, — ef honum er hald-
ið áfram, — að kjör bænda verða
samræmd kjörum verkamanna, — I
hagsmunir þessara tveggja stétta
eru gerðir hinir sömu, báðar verða
jafn mikið móti kauplækkun og at-
vinnuleysi, m. ö. o. hagsmunalegir
möguleikar til samstarfs þeirra
gerðir meiri en nokkru sinni fyrr.
—r bændastéttinni kippt burtu úr
þeim klíkuskap við stóratvinnu-
rekendur, sem, afturhaldið er nú að
reyna að þvæla henni inn í. —
Hver hagur verkamannastéttinni
er að þessu er auðséð.
Bændastéttin vinnur það við
þennan samning, — ef hann helzt
sem framtíðargrundvöllur — að fá
verð landbúnaðarvaranna ákveðið
á grundvelli [>ess siðferðislega rétt-
ar, að bændur eigi kröfu á sam-
svarandi lífsskilyrðum og aðrar
vinnandi stéttir, — en ekki á grund
velli framboðs og eftirspurnar, —
hinnar verzlunarlegu venju auð-
valdsskipulagsins. Það þarf eng-
um blöðum um það að fletta, hví-
líka geysiþýðingu það hefði fyrir
bændastéttina, að losna út úr víta-
hring kreppna og verðfalls auð-
valdsskipulagsins og fá í staðinn *
skipulagða framleiðslu með fast-
ákveðnu verði. En það leiðir af
sjálfu sér, að ekki væri hægt áð
halda bændastéttinni þannig utan
við hinar óþægilegu afleiðingar auð
valdsskipulagsins, nema að gera
um leið gangskör að því að þær
bitni helduí ekki á öðrum vinnandi
stéttunj, með öðrum orðum, bænda
stéttin þyrfti að sínu leyti að vinna
að því líka, að öruggt framleiðslu-
skipulag mætti komast á allt at-
vinnulíf þjóðarinnar.
Pólitík Alþýðuflokksins minnir
á söguna um meinfýsna manninn,
sem bað þess, að annað augað væri
i tekjð úr sér, svo nágranninn missti
bæði. — Það eina, sem ekki á við
um söguna er það, að ekki verður
hægt að álíta, að Alþýðuflokkur-
inn hefði nokkura sjón að missa.
Hann virðist vera steinblindur á
það, sem er að gerast, — ef ætlazt
væri til, að hann sæi fyrir verka-
menn.
Alþýðuflokkurinn var — (Framhald af leiðara).
hafa verið svo bölvuð „lína“ eftir allt saman, en hvað um það!).
Svo kemur 1939, — Stauning kemur.
„Línan frá Moskva“, — sjálfstæðisþráðurinn í sögu Alþýðu-
flokksins frá 1928—1939 slitnar. Alþýðuflokkurinn hengir sig í
spottann frá Höfn, sver fyrir alla fórtíð sína „í frelsisbaráttu
þjóðarinnar“, tilkynnir þjóðinni: Ég hef enga ákvörðun tekið um
«•
neinn skilnað við Dani.
„Línan frá Moskva“ slitnaði. Síðan hefur Alþýðufl. dingl-
að í lausu lofti í sjálfstæðismálum íslenginga, — nema þegar
hann öðru hvoru nær í spottann frá Höfn. Og hann hangir í hon-
um sem stendur.
Svo að síðustu nokkur alvöruorð um þessi mál:
Sú kenning, að verkalýðnum beri að taka forustuna um frels-
isbaráttu þjóðar sinnar, er ein af grundvallarkenningum sósíal-
ismans, — kennd- og framkvæmd löngu áður en Alþjóðasam-
band kommúnista var stofnað. Sú kenning er jafnt þáttur í
kenningum og pólitík Karls Marx sem Stalins, eins og hún var
líka þáttur í raunhæfri pólitík norsku og sænsku verklýðshreyf-
ingarinnar 1905, markaði þá jafnt afstöðu norsku verkamanna-
leiðtoganna, sem Brantings í Svíþjóð.
Þessi stefna í sjálfstæðismálinu, sem Alþýðublaðinu kemur
svo ókúnnuglega fyrir sjónir, heitir sósíalismi: kennmgin um frels-
un verkalýðsins af klafa auðvaldsins, frelsi kúgaðra þjóða undan
oki yfirdrottnuriarstefnu auðstéttanna.
Það skal sagt Alþýðublaðinu til fróðleiks, að einu sinni fylgdi
Alþýðuflokkurinn þessari stefnu. Nú hatar hann hana, kallar
hana „línuna frá Moskva“.