Þjóðviljinn - 05.12.1943, Blaðsíða 7

Sunnudagur 5. desember 1943.
ÞJÓÐVILJINN
7
MATTI AIKIO:
BJÖRKIN í LÍFSHÆTTU
inn. Var það ekki ungi maðurinn með stráhattinn, sem
hún gladdi einu sinni svo mikið og átti þó á hættu að
verða talin kjaftakerling? En björkin var svo hás og
kvefuð, að hún gat ekkert sagt við manninn.
Maðurinn horfði á björkina og varð glaðlegur á svip-
inn. Hann reisti hana varlega upp, lagði. hana á sleð-
ann og fór heimleiðis.
Þegar hann kom heim, kallaði hann til konu sinnar:
„Komdu og sjáðu gestinn! Það var þessari góðu björk
að þakka, að ég fékk þig fyrir konu. — Æ, ég mátti
annars ekki segja frá því.“
Hjónin reistu hana á fætur og grófu rætur hennar
niður í jörðina. Þau hlúðu að þeim með mold og hag-
ræddu henni vel. Eftir nokkra daga hafði hún náð sér
eftir hrakningana og breiddi úr grænu liminu, blóm-
leg og virðuleg utan við stofugluggann ungu hjónanna.
Endir.
Risinn og kerlingin hans.
(Þýtt).
Það var einu sinni risi, sem var svo seinvirkur, að
enginn.hafði vitað annað eins. En kerling hans var svo
fljótvirk, að menn höfðu hvergi séð hennar jafningja.
Einu sinni sagði kerlingin við karlinn: „Eigum við að
reyna hvort okkar er fljótara að telja upp að sextíu?“
Karlinn hafði ekkert á móti því.
Hann fór að telja: „Pú—pú—pú einn, pú—pú—þú—
tveir, pú—pú—pú þrír. —--------“ Hann talaði alltaf
svona, og það tafði fyrir honum.
En kerlingin sagði bara: „Tíu, tuttugu, þrjátíu, fjöru-
tíu, fimmtíu, sextíu.“ Svo var hún búin, og hún vann.
Karlinn varð vondur og vildi reyna aftur. Kerlingin
samsinnti því.
Karlinn tók til máls og reyndi að bera ótt á:
“Pú—pú—pú— einn, pú—pú—pú— tveir, pu—pu—pu
— þrír.“
Þá sagð i kerlingin: „Ein tylft, tvær tylftir, þrjár
tylftir, fjórartylftir, fimm tylftir.“ Það voru sextíu, og
hún hafði unnið.

ÞETT4
Sá siður var í Svíþjóð, og hélzt
sumstaðar fram á 19. öld, að hver
nýgift kona fór í brúðarskarti sínu
bæja á milli í fylgd gamallar konti.
Gamla konan bar á baki hvítan
sekk með rauðu silkibandi um op-
ið. Ilúsmæður gáfu þá brúðinni
eitthvað tii heimilisþarfa, einkunt
ull og lín og var það látið í polta
kerlingar. Þetta voru ekki taldar
sníkjur, heldur táknaði' vinarhug
giftra kvenna til brúðarinnar.
Lengst hélzt það þó við, að fátæk-
ar konur færu þessar „brúðar-
göngur“.
Það var þjóðtrú í Svíþjóð, að
ungur maður gæti fengið að vita,
hvaða konu forsjónin ætlaði hon-
um, ef hann færi að sem hér segir:
Hann átti að kvöldlagi að borða
sjö saltar síldar, með haus og
sporði, og leggjast síðan til svefns.
Dreymdi hann, að stúlka gæfi hon-
um að drekka, var það konuefni
hans. Dygði þetta ekki, átti hann
að sjóða graut úr einum hnefa af
mjöli og öðrum af salti og sofna
síðan. Sú, sem hann dreymi, að
færði honum drykk, átti að verða
konan hans.
Enn var til ein aðferð: Maður-
inn átti að vaka á Jónsmessunótt
og sitja á mæni húss, sem hafði
verið flutt þrisvar úr stað. Hann
átti þá von á að sjá hrikalegar og
afkáralegar sýnir. En ekki mátti
hann tala, hljóða né hlæja. Um
sólaruppkomu sá liann loks þá
stúlku, sem átti að verða konan
hans. En sæi hann líkkistu í stað
konunnar, táknaði það, að hann
dæi ókvæntur.
,,Það er dálítið um mig í bréf-
inu. Eg vissi, að það var eitt-
hvað um mig. Lestu það pabbi,
lestu það“, hrópaði Ingrid, ,,þá
j sérðu, hvað hún hefur gert“.
! Róar tók í öxlina á henni og
hristi hana. ,,Þú ert gengin af
vitinu, krakki. Hvað kemur okk-
ur það við, hvað stendur í bréf-
um, sem Elí fær ?“ Hann ýtti
við henni, svo að hún valt út
af á legubekkinn.
,,Tore hefur áreiðanlega ekki
skrifað neitt ljótt um þig, Ing-
rid. Það veit ég, þó að ég hafi
ekki lesið nema fyrstu blaðsíð-
una“, sagði Elí.
Ingrid reis á fætur og kreppti
hnefana.
„Lestu það þá. Lestu það
sjálf. Það stendur seinast í bréf-
inu“.
Hún sneri sér að föður sínum
og hreyfði handleggina, eins og
hún ætlaði að fleygja sér í faðm
hans. En svo beit hún saman
tönnunum og rauk til dyranna.'
Þau heyrðu, að hún hljóp út
úr stofunni. Róar strauk hend-
inni yfir augun.
Elí fór að lesa bréfið og las
síðustu blaðsíðuna fyrst. Þar
stóð :
„-----En ef þú lieldur, að það
sé ekki alvara í þetta skiptið get
ég sagt þér það, frú Liegaard, að
þegar þú varst að hvetja mig til
að kjassa hana stjúpdóttur þína,
þá hafði ég mynd af Guðrúnu í
vasa mínum og var einmitt a'ð
hugsa um að sýna þér hana. Síðan
er nærri því ár liðið. Þá var það
bara í býrjun. En nú er J>að al-
vara. —“
„Bjáninn. Trúlofaður tuttugu og
tveggja ára gamall“, sagði Elí, eins
og hún væri að tala við bréfið. Þá
fann hún, að lnin hafði hjartslátt.
Hún leit hikandi á Roar..
„Thore segist vera trúlofaðiir.
Lestu bréfið“, sagði hún.
Hann tók við bréfinu og las það
eins og hún ■— las seinustu blaðsíð-
una. Hann Ieit hvasst á hana.
„Gerðir J)ú þetta, Eli? Hvatt-
irðu hann til að drága sig eftir
Ingrid?“
Hún hneigði höfuðið til sam-
þykkis.
Hann fleygði bréfinu og gekk út
að glugganum.
„Heýrðu mig, Róar. Hvernig
átti mér að detta í hug, að Ingrid
tæki þetta svona alvarlega. Mig
langaði bara til að hún skemmti
sér. Hún var alltaf svo fálát hér
heima. Unga fólkið tekur ástamál
ekki mjög alvarlega nú orðið. Mér
datt ekki í hug------Róar“.
„Unga fólkið er ekki eins létt-
úðarfullt og við, Jæssi gömlu. höld-
um. Og Ingrid er elcki eins og
flestar aðrar ungar stúlkur“, sagði
hann lágt og leit ekki á hana.
„Nei, en einmitt þess vegna —“
EIi tók höndunum um brjóstið;
Hún varð að segja það: „Ingrid
hafði aldrei kynnst neinum al-
mennilegum ungum manni. Og
mér fannst mál til þess komið. Og
eitt sumarævintýri!“
Rödd hennar varð lægri og lægri.
„Eg veit, að það var ekki rétt
af mér, Róar. Ég veit það nú orð-
ið“.
„Já, það var rangt, Eli. Og þú
hefðir ekki gert það, hefði hún
verið dóttir þín“.
Eli opnaði varirnar til andmæla,
en gat ekkert sagt. Hefði Ingrid
verið dóttir hennar----------“
„Ég sagði Ingrid, að Tore væri
ekki við eina fjölina felldur". sagði
hún hvatlega og rétti úr sér. Þessi
hjartsláttur! Gat hann ekki hætt.
„Hún átti ekki að lesa bréfið, þá
hefði hún komist hjá Jjví versta“.
„Hún hefur verið viti sínu fjær.
Hún hefur verið ástfangin------þó
að hún sé ung. Og J)á er erfitt að
stjórna sér. Það vitum við, Eli“.
„Hvað getum við gert, til að
bæta úr þessu, Roar? Hvað get-
um við gert?“
„Ekkert, er ég hræddur um“. Og
hann bætti við: „Þú skalt láta hana
afskiptalausa".
Hann gekk til Eli og hallaði
höfði hennar að sér. Hann ætlaði
að vera hjá henni. — En hann
langaði líka til að reynast dóttur
sinni vel. henni, sem nú var ein-
hversstaðar í felum með sorg sína.
-----— — íngrid fór beint heini
til frú Sturland. Þar var hún í tvo
daga. Beta og hún sættust heilum
sáttum.
Hún minntist ekki á, hvað kom-
ið hefði fyrir. Hún sat þögul við
handavinnu í stofunni hjá frú
Sturland. Og þegar hún var ein
með Betu tók hún ])átt í skrafi
hennar.
En þegar Beta var sofnuð á
kvöldin, settist Ingrid upp í rúm-
inu og starði þurrum augum á
gluggatjaldið. Hún hugsaði ekki
neitt. Það var eins og eitthvað i
henni sjálfri hefði brostið og gef-
ist upp, gæti ekki dregið andann.
Það var orðjnn vani allt þet'ta ár,
að 'hún hvíslaði: Tore, Tore! Og
hún gerði ]mð enn —
Liegaard læknir sótti dóttur
sína sjálfur um hádegisbilið þriðja
daginn, sem hún var að heiman.
Það var honum erfið ferð. Fyrsta
daginn lét hann hana alveg eiga
sig. Frú Sturland hafði hringt og
spurt, hvort Ingrid mætti ekki
verji hjá Betu. Annan daginn hafði
hann talað við Ingrid sjálfa í síma.
Hún svaraði bara „já“ og „nei",
hvað sem hann sagði. En heim
sagðist hún ekki koma. Þriðja dag-
inn koln Sverre heiin úr skólanum
um hádegiö og sagði, að fólk væri
að tala um að Ingrid hefði strokið
að heiman.
Þá fór hann og sótti hana. Hann
vildi forðast nýjar hneykslissögur,
ef unnt væri.
Allt gekk betur en hann hafði
búist við. Ingrid var ofurlítið svip-
uð J)ví, sem hún var árin, sem
hann var einn í húsinu með börn-
unum. Umhyggjusemi hennar frá
þeim árum var komin aftur. Hann
tók eftir því af ýmsu smávegis.
Hún skifti um þerriblað á skrif-
borðinu hans. Einu sinni lagði hún
sex nýstrokna flibba inn í svefn-
herbergið hans. Það var árangur-
inn af því, sem hún hafði lært.
Hann klökknaði. Litla stúlkan
hans létti raunir sínar með þessari
hugsunarsemi við pabba sinn.
„Þið hafið jafnað þetta með ykk-
ur?“ spurði hann EIi einu sinni
kvíðafullur.
„Já, við erum báðar fullorðnar
manneskjur“, svaraði EIi. Þá hætti
hann að hafa áhyggjur af því og
sökkti sér niður í vinnu sína. Þær
hlutu að láta allt gleymast.
En J)að gengu tvær fáorðar kon-
ur hvor fram hjá annarri um hús-
ið og hugsaði hvor sitt.
Eli fannst hún ekki vera fær um
að hefja enn á ný sömu baráttu
og þá, sem hún varð að heyja til
þess að vinna Sverre aftur. Hún
talaði ekki annað við stjúpdóttur-
ina en það, sem nauðsynlegt var.
Ingrid lét sem ekkert væri. Hún
talaði rólega og kurteislega við
stjúpu sína, ])ó að augnaráðið að
vísu talaði sínu máli. Hún minnt-
ist meir að segja stundum á Tore.
Einu sinni við miðdegisborðið voru
þau að tala um brúðkaup, sem
fram hafði farið í bænum. Þá
spurði Ingrid kærulcysislega:
„Ilvenær ætlar Tore að gifta
sig?“
Eli svaraði brosandi, að hann
yrði nú líklega að taka próf fyrst.
„Hann þarf þess líklega ekki,
því að konuefnið er dóttir efnaðs
skipaeiganda“.
Þetta vissi hún og fleira í viðbót.
Annik hafði svarað öllu, sem Ing-
rid spurði hana að í bréfum sínum.
Viku eftir óheilladaginn hitti
Ingrid Adolf Andersen. Beta hafði
komið því í kring og þau mæltu
sér mót við cikina. Adolf var sjálf-
um sér líkur. Tryggð hans hafði
staðist allt. En Ingrid var orðin
öll önnur. Hann kyssti hana og
hún lét Jiað hlutlaust — lokaði
augunum.
--------Vorið var votviðrasamt.
Seglin á bátunum við bryggjuna
fengu aldrei ráðrúm til að þorna.
Á torginu voru pollar, sem ekki
þornuðu dag eftir dag. Það draup
niður af þakinu nótt og dag. Eli
varð andvaka á kvöldin og tróð
bómull í eyrun.
í júnílok kom Per allt í einu í
heimsókn og dvaldi hálfan mánuð.
Einu sinni, þegar Eli kom heim,
sat hann á skrifstofunni lijá föður
sínum. Hann heilsaði henni tóm-
látlega, eins og heimilismaður og
hélt áfram að tala við föður sinn.
Einn góðan veðurdag fóru öll
börnin með föður sínum í sjúkra-
vitjun með mótorbát. Eli varð
eftir heima ásamt ungri stúlku,
sem nú var vinnukona hjá henni.
Þær höfðu nóg að gera. Það stóð
karfa á eldhúsborðinu full af rab-
arbaraleggjum. Það var eftir að
hreinsa þá og skera þá niður. Eli
fór með körfuna inn í borðstofu
og setti hana á borðið. Þar stað-
næmdist hún með hendina á körfu-
/