Þjóðviljinn - 07.12.1943, Blaðsíða 4

jÞJÓÐVILJINN. — Þriðjudagur, 7. desember 1943.
þJÓÐVILJINN 1
Utgefsndi: Semeiningar{loi,k.ar aibélu — SósiclUtcflokkurinr.
Ritstjófi: Sisartur 6utmundrsvn.
Stjórnn: álaritstjö.-a/: Eir.ar Olgcirsaon, Sigjúa Sigurhjarieraon.
Ritstjórnarskrifstcl u:: Austurstrœti 12, sími 2270.
Afsr-iSaia og auglýsingai: Skólaoöriustig 19, sfmi 2164.
PrentsmiSja: Víkingstr'cr.t h. /.. GarZasltœii 17.
Áskriftanerð: I Re»i:j&\flc og ígrenni: Ki. 6,50 á máauði. — Úti á
landi: Kr. 5,00 á mánuði.
---- ---------------------------------------------------------/
Eru Hitlersvinirnir við Alþýðublaðið
orðnir hræddir við „menningarafrek“
fasistanna?
Það eru til mannskepnur á íslandi, sem hræsna andúð gegn Hitler,
þegar hann níðist á Norðmönnum, lokar háskólanum í Oslo og setur
stúdenta og prófessora í fangabúðir, — en kalla það vienningarajrek, —
gæsalappalaust —, þegar Hitler eigi aðeins lokar háskólanum í Karkoff
og Kieff, heldur drepur líka stúdenta og prófessora þar í hundraðatali.
Þegar slíkir ofstækismenn þó halda að fólki muni ofbjóða aðfarir
menningarafreksmanna þeirra, þá eru þeir samt ekki í neinum vand-
ræðum. Þeir eru því vanir við Alþýðublaðið, að þurrka bara út stað-
reyndirnar mcð einu pennastriki, ef þær eru þeim óþægilegar, og með
sinni venjulegu virðingu fyrir skoðunum annara, þá bregðast þeir reiðir
við, ef aðrir dirfast að láta sannleikann í Ijósi.
Út af hrannmorðunum í Kieff, segir t. d. Alþýðublaðið: — „Slíkar
hroðafregnir eru varla til frásagnar hér, og sízt er ástæða til þess að
básúna þær út, þegar þær eru þannig lagaðar, að það er mjög vafasamt
að þær séu annað en stríðsáróður af sóðalegustu tegund“.
Ilvað kemur til? Ofbýður Alþýðublaðsmönnum er óskir þeirra um
„menningarafrekin" rætast?
Hrannmorðin í Kieff eru ekki einsdæmi, þó fjöldi hinna myrtu
sé meiri en fundizt hefur enn í nokkurri annari borg.
En rannsóknirnar á múgmorðunum, sem Þjóðverjar frömdu í Kar-
koff, leiddu álíka ægilegt atferli í ljós:
A tveim stöðum nálægt dráttarvélavertsmiðjunum fundust lík
milli 16 og 17 þúsund Gyðinga, meirihlutinn konur og börn. í Sokolniki-
garðinum fundust lík milli 4 og 5 þúsund Ukrainiubúa og Rússa, í
Kurjasi 2000 lík, í spítalagarði rauða hersins milli 400 og 500, við
geðveikraspítalann milli 1000 og 1500.
Alls lét rannsóknarnefndin grafa upp úr fjöldagröfum lík milli
24000 og 26000 manna, scm Þjóðverjar höfðu látið drepa, — og eru þó
ekki öll kurl komin til grafar.
Nazistar vita, að sovétskipulagið — sósíalisminn — verður ekki
þurrkuð út, nema uppræta mannfólkið, sósíalistana. Morðin.í Karkoff
og Kieff eru atriði í framkvæmd þess menninarafreks, sem Alþýðublað-
ið vonast eftir að Hitler vinni í Austurvegi.
Meðal annarra orða: Er það ekki Alþýðublaðið, sem telur sig sér-
staklega málgagn drengskaparins?
Hvað verður framlag íslands til að seðja
hinar hungruðu herteknu þjóðir Evrópu?
Lehmann, formaður alþjóðlegu hjálparstofnunarinnar (UNRRA),
hefur lýst því yfir, að þau 8 lönd í Evrópu, sem alveg eru á valdi Hitlers
og hungurdauðans, þurfi að fá 8 milljónir tonna af matvælum innan sex
niánaða, eftir að stríðinu lýkur. Þessi lönd eru: Noregur, Holland, Belgía,
Frakkland, Tékkóslóvakía, Pólland, Júgóslavía og Grikkland.
ísland gctur framlcitt á heilu ári um hálfa milljón tonna af fiski,
sfld og kjöti, og mest af þessari framleiðslu má gera að mat, ef allir
möguleikar eru notaðir til hins ýtrasta.
Sósíalistaflokkurinn hefur lagt fram á Alþingi tillögur um söltun
og niðursuðu síldar í stórum stíl fyrir Evrópumarkað, og lagt áherzlu á,
að leitað yrði samvinnu við alþjóðlegu hjálparstofnunina um að gera
þessa framleiðslu mögulega.
Þessi tiilaga Sósíalistaflokksins er hin merkilegasta. En eigi að vinna
að svona verki, þá verður að nota hvern dag vel.
En hvað gerir Alþingi?
Það vísar tillögunni til allsherjarnefndar, þvert á móti tillögum
flutningsmanna. Og þar liggur hún enn.
Slíkar aðfarir duga ekki. Með svona seinlæti er ísland í senn að
bregðast alþjóðlegri skyldu sinni og sleppa stórfelldum möguleikum,
sem það hefur til framtíðarviðskipta við meginland Evrópu.
Verkameœn og bsendnr
verða að vflnna saman
Eftír Gunnar Benedíkfsson
Rífið úr mér annað augað,
svo að náungi minn missi sín
bæði, sagði meinfýsni maður-
inn, sem fékk loforð fyrir upp-
fyllingu óskar sinnar á þann
hátt, að náungi hans fengi helm
ingi meira.
Framkoma Framsóknar sem
fulltrúa bænda og Alþýðuflokks
ins sem fulltrúa verkamanna
minna mjög á þessa sögu. Fram
sókn hefur aldrei þreytzt á því
að bjóða flokkunum, sem verka-
mennirnir hafa falið umboð sitt
á þingi, upp á þau forlátakjör,
að þeir skuli halda högum
bænda sem lengst niðri, ef hin-
ir vilja vinna það til, að skaða
umbjóðendur sína ennþá meira.
Og Framsókn er ekki ennþá
farin að þreytast á að tilkynna
bændum það með miklu stolti,
að þeir hafi verið reiðubúnir til
að halda útsöluverði kjöts niðri
í kr. 3,25 og mjólk innan við
1 krónu, hefðu verkamenn að-
eins viljað vinna það til að
skaða sjálfa sig að sama skapi.
En ofstækismennirnir í Komm-
únistaflokknum eru þvílíkir
öfgamenn, að þeir vilja ekki
taka þáít í þessu umbótastarfi.
Síðastliðinn vetur kemur Fram-
sókn til Sósíalista og segir: Nú
skulum við hjálpa hvor öðrum.
Við skulum halda kjörum bænda
sem lengst niðri, ef þið viljið
svíkja verkamennina og níðast
á þeim að sama skapi. En of-
stæki kommúnistanna er samt
við sig og þeir vildu ekki líta
við þessu, og það þótt þeir gætu
þar að auki fengið einn eða tvo
ráðherrastóla og hver veit hvað
og hvað. En þetta voru kjör,
sem Alþýðuflokknum þóttu
prýðileg, og þeir eru hálfu reið-
ari en Framsókn út af því að
kommar skyldu ekki vilja vinna
það til að lækka kaup verka-
manna gegn því að ráðizt yrði
á hagsmuni bænda.
Þessi stefna Framsóknar og
Krata hefur aldrei komið eins
greinilega fram í nokkru máli
og í sambandi við störf sex-
mannanefndarinnar í sumar.
Samningar þeir er fulltrúar
verkamanna og bænda gerðu
þar sín á milli voru á þá leið,
að samið var um hærra verð
til bænda en þeir almennt höfðu
gert sér vonir um að þeir
myndu fá og þó er vitanlegC
að hefðu samningarnir ekki
náðst,' og kjöt- og mjólkutverð-
lagsnefndir ákveðið verðið, þá
hefði útsöluverðið orðið miklu
hærra, kjöt komizt yfir 10 kr.
pr. kg., mjólkurlítir komizt yf-
ir 2 krónur. Framsókn gerði
allt, sem í hennar valdi stóð til
að koma í veg fyrir þetta sam-
komulag, hefúr gert allt sem
í hennar valdi hefur staðið, til
Gunnar Benedilctsson
að ógilda það, meðal annars með
því að ákveða útsöluverð á
mjólk af handahófi eftir sem
áður, alveg eins og engir samn-
ingar hefðu verið gerðir og með
því að fella það í þingi, að
nefndin haldi áfram störfum
sínum með því að endurskoða
samkomulagsgrundv. Og síðan
samningur sexmannanefndarinn
ar var gerður hafa Kratar ekki
linnt látum með óskapagangi út
af, hvað bændur hafi komizt að
góðum kjörum, ausa svívirð-
ingum yfir fulltrúa Alþýðu-
sambandsins fyrir að hafa ekki
rofið samkomulagið heldur en að
ganga að þeim „ókjörum“, að
mjólkurpotturinn yrði 40—50
aurum lægri en orðið hefði, ef
ekki hefði samizt!
Athugum nú, hvað unnizt
hefur við samkomulagið í sex-
mannanefndinni.
VERÐLAGNING BÚNAÐAR-
VARA DREGIN ÚR HÖND-
UM PÓLITÍSKRA SPEKÚ-
LANTA
Undanfarið hefur verðlagning
búnaðarvaranna verið af hrein-
asta handahófi. Eins og fram
hefur komið í málgögnum Fram
sóknarmanna, sem telja sig
málsvara bænda í verðlagning-
unni og hafa haft hana í sín-
um höndum, þá hefur þeim
aldrei dottið í hug að viðhafa
neina reglu í þessum efnum
heldur fylgja pólitískum dutl-
ungum einum saman í hvert
sinn. Framsókn gerir ráð fyrir
þeim 'möguleika, að kjötverði
hefði til þessa verið haldið niðri
í kr. 3,25, hefði íhaldið og krat-
ar viljað vinna það til að lofa
Hermanni að vera forsætisráð-
herra og þrengja að kosti verka-
manna. Ep þegar íhaldið og
kratar hafna þessu tilboði af
ótta við verkamenn og þekkja
svo mátt verklýðssamtakanna,
að þeir vita, að þessháttar of-
sóknir eru óframkvæmanlegar,
þá er vitað, að Framsókn myndi
setja verðið yfir 10 kr., ef hún
hefði verið ein um að ákveða
það með Ingólfi að Hellu. Það
liggur í augum uppi, hvílík skil-
yrði þessum mönnum eru feng-
in í hendur til skemmdarstarf-
semi á sviði þjóðmálanna, jafn-
framt því sem þeir hafa sýnt,
að þeir eru reiðubúnir til að
nota þau skilyrði út 1 yztu æs-
ar. í fyrrahaust nota þeir þetta
vald til að koma á glundroða
í dýrtíðarmálunum, þeir hækka
verð landbúnaðarvara svo úr
öllu hófi, að mjólkurverð er
sett 20 aurum hærra en rétt
dæmist ári síðar er dýrtíð hefur
þó hækkað að mjög miklum
mun. Liggur í augum uppi, hví-
líka ringulreið það getur skap-
að og óvissu, er verðlagning
búnaðarvaranna er með öllu 1
höndum þeirra þjóðfélagsafla,
er sveifla verðinu upp og niður
eftir því sem þau telja sér hag-
kvæmt á kauphöllum valda-
brasksins.
ÞAÐ ER LEITAÐ GRUND-
VALLAR FYRIR VERÐLAGN-
INGUNNI
En jafnhliða því, að með
samningunum er dregið úr valdi
purkunarlausra valdabraskara,
þá er einnig leitað hagfræðilegs
grundvallar fyrir sanngjarnri
verðlagningu. Um grundvöll
þann, sem á var byggt að þessu
sinni, hefur mikið verið deilt,
og er það mál út af fyrir sig,
sem hlítur að bíða margháttaðra
leiðréttinga. Grundvöllur að
verðlagningu getur ekki legið
í öðru en því tvennu: aðkeypt-
um kostnaði við búreksturinn
og áætluðu kaup búandans. Við-
víkjandi kostnaði var ekki á
öðru að byggja en búreikning-
um. Það hefur mikið verið deilt
um það, hve öruggur grundvöll-
ur þeir væru. En þess verða
menn að gæta, að engan ann-
an grundvöll er hægt að fá í
þeim efnum, engin leiðrétting
fæst á því, sem miður kann
að hafa farið að þessu sinni,
með öðru móti en því að halda
þessu starfi áfram, rannsaka
hvaða veilur kunna að vera í
færslu þessara búreikninga og
vinna að því, að úr þeim fáist
bætt. Búreikningafærsla er enn
á byrjunarskeiði hér á landi,
hlýtur því að standa til bóta.
Og þá verður enn auðveldara
úr þessu að bæta, ef leiðrétting
búreikningafærslunnar er gerð
að þætti 1 framhaldandi samn-
ingastarfi milli bænda og neyt-
enda. Eins og sakir stóðu í sum-
ar varð eigi kostur að afla
fullkomnari gagna og var ekki
um annað að gera en að byggja
á því, er bezt varð vitað, jafn-
vel þótt vitað væri að ýmislegt
skorti á gögn að því sinni. —
Við nánari endurskoðun á bú-
reikningunum og gagnrýni í
sambandi við þá, verður það
báðum aðilum enn ljósara, hvar
brýnust er þörf breytinga á bú-
rekstrinum, svo að framfærslu-
kostnaður verði lækkaður. Af
því myndi leiða framhaldandi
samstarf milli þessara aðila um
aðgerðir til lækkunar fram-
leiðslukostnaðinum, svo að
bændur mættu framleiða við
minna strit og meiri gróðavon
og neytendur gætu fengið góð-
ar vörur lægra verði.
HAGSMUNIR BÆNDA OG
VERKAMANNA TENGDIR
SAMAN
Þá komum við að því megin-
atriði þessa máls, að með samn-
ingum sexmannanefndarinnar
eru hagsmunir bænda og verka-
manna saman tengdir á þann
hátt, að útsöluverð búnaðarvar-
anna, og þar með tekjur bænda,
lækkar eða hækkar í réttu hlut-
falli við tekjur launþeganna við
sjávarsíðuna. Til þessa hefur
það verið eitt sterkasta vopn
auðstéttanna í baráttu þeirra fyr
ir sem takmarkaminnstum völd
um sínum að siga einum hópi
vinnustéttanna gegn öðrum í
tilefni af einhverjum smávægi-
legum hagsmunaandstæðum Til
þessa hefur það óspart verið
notað til að æsa bændur gegn
kauphækkunum verkamanna,
að þá hækkaði framleiðslukostn
aður bóndans, að því leyti sem
hann hefur þurft að kaupa
vinnuafl til framleiðslu sinnar.
Nú er þetta vopn með öllu sleg-
ið úr höndum auðstéttarinnar,
svo að eigi er furða þótt skó-
sveinar hennar og kjölturakk-
ar veini ámátlega. Nú fær bónd-
inn eigi aðeins hærra verð fyr-
ir vöru sína sem því nemur,
er útgreiddur framleiðslukostn-
aður hefur aukizt við lóekkun
á greiddum vinnulaunum, held-
ur verður honum ætlað hærra
kaup fyrir vinnu sína til sam-
ræmis við kaup annarra vinn-
andi stétta. Þetta verður að
teljast þýðingarmesta atriði
þessa samkomulags, og er það
því þýðingarmeira því greini-
legra sem það er, að sú stund
færist nú nær og nær hröðum
skrefum, að til úrslitaáhrifa
hlýtur að koma um það, hvort
auðstéttin eigi áfram að drottna
á landi hér og þá við þau skil-
yrði, sem óhjákvæmilega hafa
í för með sér meiri kúgun fyr-
ir vinnustéttirnar en þær hafa
búið við síðustu áratugina, eða
vinnustéttirnar taki völdin í
sínar hendur og búi sér betri
kjör og meiri menningarskil-
yrði en áður hafa þekkzt í sögu
landsins.
VIÐURKENNT RÉTTMÆTI
GÓÐRA LAUNA TIL HINNA
VINNANDI ’
Og í framhaldi hér af ber að
líta á það, að þrátt fyrir all-
mikla launahækkun til dag-
launamanna og annarra laun-
þega síðastliðið ár, þá eru það
enn vissir hópar vinnustétt-
Framhald á 8. síðu
„Á hættusvæðinu“. Norskt skip á Atlantshafi.
Bandamönnum [veitir betur á
vígstöðvum N.-Atlanzhafsins
Bandaríski blaðamaðurinn Ilenry Brandon lýsir í grein þessari
lýjum aðferðum er B'andamenn beita gegn kafbátum Þjóðverja á
Norður-Atlantshafi, siglingaleiðunum umhverfis ísldnd.
Baráttan gegn Jcafbátunum hefur verið háð með vaxandi árangri
undanfama mánuði, og ekki ólíklegt, að það sé einmitt að þakka þess-
um nýju aðferðum, elcki sizt þeirri stórauknu flugvélavemd, er grein-
arhöfundur leggur áherzlu á.
Þetta er ekki ein af þeim skipa-
lestasögum sem þrungnar eru skelf
ingu og spenningi, um tundur-
skeyti, sem borast inn í skipin, sjó-
menn að berjast við dauðann,
þýzka kafbátinn, sem kemur upp
á yfirborðið svo að kafbátsforing*
inn geti glott að því tjóni, sem
hann hefur unnið.
í þessari frásögn um skipalest eru
það kafbátarnir, sem bíða lægri
hlut. Þetta er vitnisburður sjónar-
votts um þær nýju og fullkomnari
bardagaaðferðir er sjólið Banda-
manna beitir, og eru að gera kaf-
bátahernað Þjóðverja áhrifalaus-
an. —
„Ef Þjóðverjar halda, að þeir
geti liindrað innráS í Evrópu með
kafbátum, þá skjátlast þeim“, sagði
L. W. Murray flotaforingi, hinn
nýi yfirmaður Kanadaflotans á
Norðvestur-Atlantshafi, við mig,
áður en ég fór frá Halifax áleiðis til
Englands. „í þessari fcrð munuð
þér sannfærast um það sjálfur, að
nýr kafli í baráttunni gegn kafbát-
unum er hafinn, og að nú eru loks
líkindi til að vér munum sigrast á
kafbátahættunni".
„Um langt skeið“, hélt hann á-
fram, „þýddi skipalestarvernd það,
að reynt var að forðast kafbátana,
en þeir urðu svo margir og ósvífn-
ir, að það var nærri því þýðingar-
laust að forðast þá. Nú höfum við
tekið þann kost, að ráðast á þá, og
sú aðferð mun að lokum hreinsa
siglingaleiðirnar um Norður-Át-
lantshaf“.
'k
Þetta var stærðar skipalest þeg-
ar hún lagði af stað frá Kanada.
Skip frá New York bættust síðar
í liópinn, á fyrirfram ákveðnum
stað og tíma, með eins mikilli ná-
kyæmni og þarna hefðu verið vega
mót langt úti á Atlantshafi. Skipið
sem ég var á sigldi undir norskum
fána. Það hafði á friðartíma verið
hraðskreitt ávaxtaflutningaskip —
brunandi fram og aftur meðfram
vesturströnd Bandaríkjanna. Til
skamms tíma hafði hraðgengi skips
ins gert því fært að fara verndar-
lausu yfir Atlantshafið. En í síð-
ustu ferðinni var það elt lengi af
hóp af kafbátum. Nú hafði því
einnig verið skipað að fara í skipa-
lest, þrátt fyrir hraðgengið. Þetta
var fimmtugasta ferð þess yfir liaf-
ið. —
Maður ætti að vera við flestu bú
inn á ferð um Norður-Atlantshaf,
en ég bjóst sannarlega ekki við að
hitta stúlku sem loftskeytamann
skipsins. Það var ung og lagleg
Kanadastúlka, og hafði verið til
sjós á þriðja ár. Þessi 24 ára stúlka
sómdi sér eins vel á þilfari eins og
jafnöldrur hennar á dahsgólfi. En
hún hafði ekki farið á mis við æv-
intýri á þessari óvenjulegu braut,
og hafði gifzt norska skipstjóran-
um, sem var einn yngsti skipstjóri
flotans aðeins þrjátíu og eins árs.
Ég hafði áður farið yfir Atlants-
hafið síðan stríðið hófst, fyrir nærri
tveim árum. Það vakti strax at-
hygli mína, að þó skipalestin væri
álíka stór, fylgdu henni mun fleiri
verndarskip. Tundurspillar, snekkj
ur, togarar og nýjar freigátur und-
ir brezkum, norskum, pólskum,
frönskum og belgiskum fánum,
brunuðu 'kringum skipalestina með
lilustunartæki sín vakandi fyrir
hverju grunsamlegu hljóði.
Það varð ljóst, að kafbátarnir
voru enn á sveimi um Norður-At-
lantshafið, er við fengum aðvörun
eftir nokkurra daga ferð, um að
eftirleguskip, sem af einhverjum á-
stæðum misstu af skipalest sinni,
skyldu heldur snúa aftur en reyna
að komast yfir hafið verndarlaus.
Það er ekki orðið neitt nýstár-
legt, að sjá flugvélar þegar maður
er á landi, en öðru máli gegnir úti
á Atlantshafinu. Þegar sést til Ca-
talina-, Sunderland- eða Liberator-
flugvélar verður öll skipshöfnin að
skipstjóranum meðtöldum, himin-
lifandi. Við æptum og vcifuðum til
allra flugvéla, sem við komum auga
á. Vélardrunurnar frá þeim létu
eins og vögguljóð í eyrum.okkar.
Það var í fyrravetur, í marz, að
haldin var að tilhlutun flotastjórn-
ar Bandaríkjanna leynileg ráð-
stefna til að leggja á ráðin um bar-
áttuna gegn kafbátaliættunni. Þar
voru ræddar nýjar árásaraðferðir,
ákvarðanir teknar um notkun
nýrra leynivopna, og ákveðið að
stórauka flugvélavernd kaupskipa-
flotans. King flotaforingi taldi, að
einmitt flugvélar yrðu sterkasta
vopnið gegn kafbátunum. Hraði er
það, sem kafbátarnir óttast mest,
en skipalestir eru seinar í förum
og verndarskipin verða að halda
sama hraða. En með flugvélum er
hægt að fara hratt yfir geysistór
svæði. Verndarskip geta ekki hindr
að, að kafbátarnir nálgist skipa-
lestirnar, þau eru aðeins síðasta
verndarlína kaupskipanna. En flug
vélar geta neytt kafbátana til að
vera í kafi langar leiðir frá lestun-
um. Ncðansjávar er hraði kafbát-
anna jafnvel minni en slcipalest-
anna, sem þeir yru að elta. svo
þeir verða af bi’áðinni.
Með þessu móti geta þeir ekki
notað gömlu aðferðina, að elta uppi
skipalestirnar á daginn, en halda
Þriðjudagur, 7. desember 1943. — ÞJÓÐVILJINN
Bælarpósturinn
Fraxnhald af 2. síðu.
En hann getur verið nógu
heimtufrekur þessi „lýður“, eins
og t. d. þegar hann a&tlaði að
„ræna“ Mjólkurstöðinni af „bænd
um“, það varð að teljast rán,
enda þótt reikningar Samsölunn
ar sýndu að stöðin er byggð fyr-
ir verðjó'fnunargjaldið sem neyt-
endumir hafa orðið að greiða á
undanfórnum árum. Afturhaldið
sem núna situr á Alþingi var
nógu öflugt til að standa í vegi
fyrir tillögum sósíalista um að
bærinn tæki að sér rekstur mjólk
urstöðvarinnar, það ætti að
minna ykkur á að velja ekki á
þing í annað sinn menn, sem
þannig snúast við hagsmuna -
málum ykkar.
Smjörið er selt fyrir 30
krónur kílóið
Það er með smjörið eins og
xðrar vó'rur sem almenningur
’ær á svörtum markaði. Verð-
’agið á þessum vörum er þá,
stundum næstum því ótrúlegt og
auðsjáanlega skákað í því skjóli
að alþýða manna telur sig ekki
geta verið án þeirra. I nýút-
komnu hefti af Tímariti Máls og
menningar, ritar Halldór Kiljan
Laxness grein sem hann nefnir:
„Omyndarskapurinn í landbúnað-
armálunum“, lýsir hann þar verzl
uninni með landbúnaðarafurðir á
innanlandsmarkaðinum. Getur
Halldór þess, að íslenzkt smjór
sé selt. á svðrtum markaði fyrir
30 krónur kílóið.
Það væri fróðlegt að vita
meira um þessa smjörsölu, t. d.
hvaðah þetta smjör er flutt í
bæinn og hverjir annast einkum
sölu þess, og hvort ekki er svip-
aða sögu að segja um söluna á
eggjunum. Geta ekki einhverjir
veitt upplýsingar um það. Má
vera, að þessi verzlun sé almenn
ar en margur hyggur, og er rétt
að athuga að slikt hefur í för
með sér fölsun á vísitó'lunni og
þar með öllu kaupgjaldi í land-
inu.
Það verður að taka upp
nýja stefnu í afurðasölu-
málunum
Almenningi ætti nú að vera
orðið ljóst, eftir þá reynslu sem
fengizt hefur á undanförnum ár-
um að menn þeir sem hafa stjórn
þessara mála, hafa tekið þá
stefnu er óhjákvæmilega leiðir
til öngþveitis og ófarnaðai’ og
einna helzt minnir á einokunar-
verzlunina alræmdu. íslenzkur
landbúnaður, sá atvinnuvegur
sem haldið hefur lífinu í þjóð-
inni í gegnum allar hörmung-
ar aldanna, er nú að leggjast í
sér í öruggri fjarlægð, og ráðast svo
á þær á nóttunni.
Það liðu ekki nema tveir mánuð-
ir frá ráðstefnunni í Washington
þar til ákvarðanir lxennar tóku að
bera árangur. Skipasmíðastöðvarn
ar tóku að hleypa af stokkunxim
nýjurn verndarskipum. Aukin frani
leiðsla flugvéla gerði fært að hafa
fleiri flugvélar á eftirlitsferðum um
Atlantshaf. Brezku og kanadisku
flugmennirnir i'ir strandvarnarflug-
liðinxx vissu ekki hvernig þeir ættu
að hrósa Libcratorflugvélunum. er
þeir fengu til notkunar, og búnar
voru ut með aukabensíngeymum.
Hrifning okkar yfir hinum nýju
verndai’aðferðum náði hámarki dag
Framhald á 8. síðu.
rústii’ xmdir stjórn þessara
manna.
Hvar sem þeir stíga fæti sín
um sprettur ekki gras í sporum
þeirra. Hvert sem augum er lit-
ið, blasir sama. auðnin við, ekki
ósvipað og maður gæti hugsað
sér afleiðingar eldgoss og ösku-
falls.
Aldrei hafa slíkir óhappamenn
farið með þessi mál sem nú, og
mun þeirra lengi verða getið í
sögu þjóðarinnar.
Ekki vantar að bent hafi verið
á í’étta leið út úr þessum ógöng
um, þó að þjóðin hafi ekki enn
borið gæfu til að taka þá stefnu.
Landbúnaðinn verður að reka
á grundvelli samvinnu og sam-
yrkju, Framleiðsla landbúnaðar-
vara verður að miðast við þarf-
ir • þjóðarinnar fyrir þessar vör-
ur, en ekki duttlunga nokkurra
pólitískra braskara.
Landinu verði skipt í fraiu-
leiðslusvæði,' sauðfjárrækt verði
stunduð þar sem skilyrði eru bezt
til þeirrar framleiðslu, nautgripa
i-ækt verði stunduð þar sem húa
á bezt við og sem næst markaðs-
stöðunum, sama er að segja um
garðrækt, alifugla og svínarækt.
Hér þarf samstillt átak allrar
þjóðarinnar, það átak þolir enga
bið.
Handrit í skozkum
sötnuF
Framh. af 3. síöu.
aðstoð um það, að handritin,
en þau eru 105 að tölu yrðu
mynduð fyrir okkur með annari
hvorri þeirri aðferð, sem fyrr
var nefnd, eins fljótt og unnt
væri. Má raunar vel una þeim
málalokum, því að slíkar eftir-
myndir, vel gerðar, geta komið
að fullum notum, og er það
mjög mikilsverð viðbót við
handritasafn okkar að fá eftir-
myndir þessar.
í sambandi við eftirgrenslanir
þessar datt ræðismanninum hr.
Sigursteini Magnússyni í hug,
að viðeigandi væri, að íslend-
i ingar í Edinborg tæki sig sam-
an um að koma þessu í kring.
Var hugmynd þessari vel tekið
af þeim íslendingum, er í Ed-
inborg dvelja um þessar mund-
ir. Hefur nefnd verið kosin í
því skyni að sjá um fjársöfnun
til greiðslu á kostnaðinum og
annast um framkvæmd verks-
ins. í nefnd þessari eiga sæti
hr. Sigursteinn Magnússon ræð-
ismaður, og er hann formaður
nefndarinnar, frú Ingib. Magn-
ússon, Valgarð Ólafson verzlun-
arfulltrúi, Hjöi’tur Eldjárn stú-
dent og Ottó Jónsson stúdent.
Gert er ráð fyrir að mestur
hluti þessa verks verði að bíða
friðai’tíma vegna skorts á efni,
en loforð er fengið um, að
Drykkjarbókin verði mynduð
fótostatiskt nú þegar og er von
á að hún verði send hingað
í bókarformi mjög bráðlega.
Hefur nefndin hug á að vinna
að því, þegar lokið er að mynda
íslenzku handritin í Edinborg-
arsafninu, að farið verði eins
að um önnur íslenzk handrit í
brezkum söfnum. Þessi ákvörð-
un nefndarinnar er tengd við
minningu þess að nú eru liðin
25 ár síðan sjálfstæði vort var
viðurkennt 1. d'esember 1918.