Þjóðviljinn - 09.12.1943, Blaðsíða 2

2
Þ JÓÐVILJIN N
Fimmtudagur 9. desember 1943.
Hræðslupeningakarlinn frá
á sveif með Gottfredsen
islenzka fiskimenn
ins á sér fyrir kjöteyðilegg-
Bifreiðomar, gatan, þrifn-
aðurinn o. fl.
„Borgari" hefur skrifað Bæjar
póstinum um bifreiðamar á göt-
unni, hirðuna á þeim og fleira.
„Borgari“ hefur orðið.
Vel og illa hirtar bifreiðar
Bifreiðar fluttust hingað til
Reykjavíkur nokkru eftir alda-
mótin síðustu. Engum kom þá til
hugar, að þær mundu síðar meir
verða að þeirri plágu í bænum,
sem raun ber vitni..
Lengi vel hirtu bifreiðastjórar
farartæki sín prýðilega. Þeir
voru óþreytandi að nostra við
að þurrka af þeim ryk og leir-
slettur. Enda litu bifreiðamar út
þokkalegar og fagurgljáandi og
það nálega hvemig sem viðraði.
Hver kepptist við að láta öku-
tæki sín líta sem bezt út. Varla
kom fyrir að bifreiðar væm látn-
ar standa úti á götu milli þess
sem þær vom í notkun. Hver
maður taldi sér skylt að geyma
bifreið sína í geymsluskúr, sem
hann annað hvort átti sjálfur
eða leigði hjá öðmm. Flestum
þótti vænna um bifreið sína en
svo, að þeir gætu vitað af henni
eftirlitslausri á götunni undir
bem lofti í öllum veðmm.
Er bifreiðarstjónjnum
sama um bifreiðamar
sínar?
Nú er öldin önnur'. Eigendur
bifreiðanna vírðast láta sér alveg
standa á sama, hvernig fer um
þessi farartæki. Bifreiðamar em
látnar standa á götum bæjarins,
í löngum röðum, þegar ekki er
verið að noía þær, hvemig sem
viðrar, bæði vetur og sumar.
Flestar em út ataðar af leir-
slettum og óhrjálegar útlits,
klökugar og jafnvel hálfar í kafi
í snjó, þegar svo viðrar. Oft hafa
bændur verið víttir fyrir van-
hirðu á heyskaparvélum sínum,
sem þeir láta liggja úti allan vet-
urinn og eyðast af ryði. Sumir
bifreiðaeigendur em engu hirðu-
samari um meðferð farartækja
sinna. Að menn hirða illa vinnu-
vélar sínar, hverju nafni sem þær
nefnast, lýsir ómennsku og kæra-
leysi.
Gratan á ekki að vera bif-
reiðastæði
Götur Reykjavikur eru gerðar
— að manni hefur skilizt — ein-
göngu hamda almenningi til að
komast leiðar sinnar, en ekki
handa einstökum mönnum til að
geyma þar farartæki sín, eins og
nú virðist vera komið. Bifreið-
arnar em venjulega geymdar á
götunni framundan húsum óvið-
komandi manna og án þess að
spyrja þá um leyfi. Sumstaðar
stamda þær svo þétt að naumast
verður komizt á milli þeirra að
og frá húsunum. Ef t. d. íbúðar-
kjallari er í húsi og gluggar
snúa út að götu, byrgja bifreiðar
nálega fyrir alla útsýn og birtu.
Þröngu göturnar
Víða em mjóar götur hér í
bæ, • gangstéttaiausar eins og t.
d. margar þvergötur. Bifreiða-
stæði á þeim gerir þær auðvitað
enn þá þrengri og hættulegri fyr
ir umferðina. Sumstaðar hagar
svo til eins og t. d. við Hverfis-
götu, að mörg íbúðarhús standa
úti í miðri götu. Við slík hús er
sumstaðar engin gangstétt, eða
þá svo mjó að einn maður í
senn getur naumlega þrætt hana,
en er þó venjulega ekki fær
vegna þakleka, þegar rigningar
em. Meðfram þessum húsum
standa oft bifreiðar í röðum.
Verður þá tæplega gengið milli
húss og bifreiðar, þar sem
þrengst er. Gangandi maður verð
ur þá að fara út á miðja götu,
þar sem umferðin er tíðust og
slysahættan mest. Að hér hafa
ekki oft orðið stór slys er að
þakka varkámi og aðgæzlu veg-
farenda, en ekki fyrirkomulagi
frá hendi stjómenda bæjarins.
Engan skyldi undra þó að bif-
reiðastjórar kvarti yfir því, að
gangandi fólk þvælist fyrir bif-
reiðaumferð á miðri götu. En
þeir eiga sumir hverjir, víða sök
á þessu með því að gera götima
að bifreiðastæði og vama gang-
andi fólki að komast leiðar sinn-
ar fram með húshliðunum.
Ef hér væri röggsöm og afger-
andi lögreglustjóra mundi hún
undantekningarlaust banna að
gera götur Reykjavíkur að bif-
reiðastæði. I öðm lagi heimta að
bifreiðaeigendur geymi ökutæki
sín undir þaki meðan þau em
ekki í notkun. Og í þriðja lagi,
að skylda menn til að hirða far-
artæki sín betur en nú gerist,
svo að þau grotni ekki niður
vegna vanhirðu og trassaskap-
ar.
Hverjir greiða bifreiðá-
skattinn?
í þessu sambandi má minna á
það, að bifreiðaeigendur greiða
raunar ekki bifreiðaskattinn úr
sínum eigin vasa, heldur koma
honum til skila frá fólkinu, sem
borgar þeim fyrir að sitja í bif-
reiðunum. Ráðsmenn Reykjavík-
urbæjar geta því, fyrir hönd al-
mennings, sett bifreiðaeigendum
reglur um hirðingu og geymslu
farartækja sinna, ef þeir hafa
ekki sjálfir framtak í sér að varð '
veita þau fyrir skenamdum.
Undanfarin ár hefur þjóðin
lagt fram gjaldeyri fyrir bifreið-
ar, sem nemur mörgum milljón-
um króna. Fé þetta hefur farið
út úr landinu. Án þess að lasta
bifreiðamar sem farartæki, mátti
ætla að þörf hefði verið á að
nota eitthvað af þessum gjald-
eyri fyrir aðrar, ekki ónauðsyn-
Iegri vömtegundir en bifreiðar.
Hirðuleysi ætti að varða við
lög
Sagt er um suma menn, að þeir
eldist fyrir tímann. Mun það
venjulega stafa af misnotkun
líkamskraftanna. ■ Svipað má
segja um verðmiklu áhöldin, sem
rcnn hafa undir höndum, og far
ið er illa með. Þau endast ekki
hið hr ’ a við það, sem þau gætu
með góðri meðferð. Eigendur
þeirra gera . sér ekki einungis
sjálfum skaða heldur og óbein-
línis allri þjóðinni.
Það ætti að varða við lög að
í spilla af eintómu hirðuleysi verð-
Það er furðuleg og fádæma
ósvífni, sem fram hefur kom-
ið að undanfömu í skrifum
og ræðum Framsóknarhöfð-
ingjanna um islenzkan fisk.
Þegar þessir karlar eru
staðnir að vítaverðri fram-
komu 1 kjötsölumálunum og
á það bent að þeir hafi eyði-
lagt svo tugum tonna skipt-
ir af kjöti, þá hlaupa þessir
herrar til og snapa upp hvers
kyns óhróðurssögur um fisk-
framleiðsluna og gera. með
því tilraunir til að draga úr
réttmætri fyrirlitningu fólks-
miklum áhöldum og farartækj-
um, og að gera gangandi fólki
farartálma á götum Reykjavíkur
eða aamarsstaðar þar sem hætta
er á að valdi mönnum tjóni á
lífi og limum.
Borgari
Frá
sunnudegi til þriðjudags
í sunnudagsblaði Alþýðu-
blaðsins birtist ályktun Alþýðu-
flokksþingsins um stjórnmálaá-
standið. Þar er sárlega harmað
að ekki skuli hafa tekizt að
mynda vinstri stjóm upp á hinar
lögur Framsóknar í níu manna
nefndinni, segir þingið: „En jafn-
framt telur það, að tillögur þær
sem Framsóknarflokkurinn bar
fram í verðlagsmálum, hafi verið
óaðgengilegar.
Þetta var sagt á sunnudaginn.
Á þriðjudaginn var annað hljóð
í strokknum. Leiðarinn heitir:
„Tækifærið sem látið var ónot-
að“ og þetta „tækifæri“ sem blað
ið talar um, er tækifærið til að
mynda vinstri stjóm upp á hinar
„óáðgengilegu“ tillögur Framsókn
arflokksins. Segir svo um komm-
únista í því sambandi: „Hið vinn
andi fólk í landinu verður að
gera sér ljóst, að það hefur ver-
ið svikið af kommúnistum . . að
það verður að fylkja sér einhuga
á ný um AJþýðuflokkinn, ef
vinstri stjóm á að verða í land-
inu í framtíðinni og velferð al-
mennings að vera takmark þess
sem gert er“.
Þetta er gott sýnishom
Þetta er afbragðs sýnishom af
öllu vesældar þvaðri Alþýðu-
blaðsins um vinstri sfjóm. Lát-
laust hefur blaðið þvaðrað um
að vinstri samvinnan hafi strand
að á „kommúnistunum“ og þar
með lýst því yfir að' þeir hafi
verið reiðubúnir til að ganga að
tillögum Framsóknarflokksins,
sem fólu í sér allsherjar launa-
lækkun. Á flokksþinginu hafa svo
komið fram raddir hinna heil-
brigðari flokksmanpa, sem hafa
gqrt sér ljóst að vinstri sam-
vinna með Framsóknarflokknum,
er óhugsandi. Þeirra rödd heyrist
gegnum flokkssamþykktina, þótt
veik sé, tillögur Framsóknar-
flokksins vom „óaðgengilegar“
en yfirgnæfa hina sterku rödd
Stefánanna sem syngur gömlu
lygaklausuna um að „kommúnist
arnir“ hafi slitið samningum í
níu manna nefndinni.
inguna.
Jónas Jónsson, höfuðpaur
þessa liðs, skrifar nýlega í
Dag langa og óvenju ósvifna
grein um gæði útflutta fisks-
ins.
Grein þessi heitir: „Leyni-
vopn Hitlers“.
í lok greinarinnar farast J.
J. svo orð:
„Það er mikið í húfi fyrir
íslendinga 1 bráð og lengd,
að sem allra fyrst gleym-
ist í Englandi sú setning,
að matvara frá íslandi
hafi í yfirstandandi styrj-
öld verið eitt af vopnum
Hitlers".
Dettur J. J. þaö í hug, að
nokkur lifandi maður, sem til
þekkir, leggi trúnað á Gott-
fredsena eins og hann, sem
reyna að telja mönnum trú
um að íslenzki fiskurinn, sem
út er fluttur til Englands nú
á styrjaldartímanum, sé slík
vara að Englendingum stafi
hætta af henni?
Eg efast ekki um að hver
einn og einasti heiðarlegur
Englendingur fyrirlítur þá
menn, sem dylgja um þaö, að
fiskur sá, sem íslenzkír fiski-
mnn nú færa þeim, sþ vopn
Hitlers gegn þeim.
Englendingar vita fullvel,
að íslenzkir fiskimenn stofna
daglega lífi sínu í hættu við
að afla þessa fiskjar og við að
flytja hann til Englands.
Þeir vita að fjölda margir ís-
lendingar hafa látið lífiö af
styrjaldarástæðum við þessi
störf. Og það er fullvíst að
allir heiðarlegir Englendingar
meta mikils þennan þátt ís-
lenzkra fiskimanna í stríðinu
gegn fasismanum.
Jónasi frá Hriflu nægði ekki
að skrifa í Dag óhróður sinn
og dylgjur um fiskimennina.
Ungfrú Petrína Jakobsson.
Ekki má það minna vera en
að ég þakki yður fyrir bréfið,
er þér heiðruðuð mig með í
Þjóðviljanum á fullveldisdag-
inn.
Eftir því, sem þér segið í
bréfi yðar, og ég hef að óreyndu
enga ástæðu til þess að rengja,
hafið þér áhuga fyrir að af-
henda strax það fé, sem Nor-
ræna félagið ásamt fleirum hafa
safnað til handa Norðmönnum.
Eg get líka sagt yður það, að
ég hef enga löngun til þess að
geyma þetta fé, ef ég sæi nokkra
möguleika til þess að hjálpa
.með því nauðlíðandi Norðmönn
um. En það er annað að vilja og
geta.
Þegar Noregssöfnunin hófst
Hriflu leggst
um aö rægja
i Hænn hefm' reynt að pota
þessum sama áróðri inn í út-;
varpiö í gegnum gTeinargerö
með þýðing-arlausri tillögu.
Hann stærir sig einnig ai
því í Bóndanum „að liann
hafi rofið þögnina“ um þetta
hneyksli. Jónas er ekki einn
um þessa iðju. Ef talað er um
kjöteyðileggingu á Alþingi,
þjóta Framsóknarmenn upp
og tala um skemmdan fisk.
Framsóknarmenn mega. vita
það, aö skömm þeirra verðui'
ekki minni heldur meiri ftuir
þessa frammistöðu þeirra.
íslenzkum fiskimönnum er
það vel ljóst, að með þeirri að
stöðu sem þeir eiga viö að búa
bæði hvað skipakosti við kem
ur og eins ýmsu fleiru, að til
þess er engin von að sú vara,
sem þeir flytja til erlendra
hafna sé eins góð, þegar hun
er þangað komin, og æskilegt
hefði vei'ið — en Jónas frá
Hriflu þarf að skilja
stærri og betri skip fá þar
betur úr bætt en Gottfredsk-
ar slúðursögur.
Það er naúðsyn á því
tryggja sem bezt gæði þeirr-
ar vöru, sem út er flutt og
sjálfsagt að taka upp axxkið
eftirlit með þeim fiski sem
út er fluttur, bæði nýr og
frystur. Eftirlit hins opinbera
hefur verið alltof lítið í þeim
efnum fram til þessa, en þ°
að rétt sé að við tökum upp
öruggt og strangt fiskmat, Þa
verðxim við að gera okkui
það ljóst að ómögulegt er að
flytja út góðan ísvarinn flS^’
nema á góðum skipum.
Jafnhliða því, sem
tryggjum það sem bezt. ffa
okkar hendi, að aðeins gó®
var sé flutt út, þá er nauð-
synlegt að láta ekki Gott-
fredsenum og Hriflungu®
haldast uppi að xýra álit er-
lendis og hérlendis á íslenzk-
um fiski.
var það ákveðið í samráði, við
sendiherra Norðmanna sjálfra
hér, að geyma það fé sem safn
aðist þar til að stríði loknu t
hjálparstarfsemi i Noregi vi
endurreisnina eftir stríðið. ^or
menn safna sjálfir í annan sjó
í nákvæmlega 'sama tilgangr
Kong Hákonsfonden, og nú er.
sem kunnugt er, nýstofnuð al
þjóða hjálparnefnd, sem eins og
sakir standa situr á ráðstefnu
vestur í Ameríku til Þess a
ræða tilhögun hjálparstarfsenx
eftir stríðið. Öllum er ljóst, a^
nokkurri hjálparstarfsemi eI
ekki hægt að koma við m
Noregur er hernuminn af na
istum, framyfir það sem n£e®^
nágrannar þeirra Svíar geta ge
Framh. á 5. siðu.
Guðlaugur Rósinkranz svarar
bréfi Petrínu Jakobsson