Þjóðviljinn - 16.12.1943, Síða 1

yiLllHN
8. árgangur.
Fimmtudagur 16. des. 1943.
283. tölublað.
Pétur Benedikisson
sendiherra kominn
til Reykjavíkur
Pétur Benediktsson, sendi-
herra íslands í London kom
hingað í fyrradag til viðræðna
við íslenzk stjórnarvöld.
Ekkert hefur hann látið upp-
skátt um ferð sína og kvaðst
ekki geta skýrt frá erindi sínu
fyrr en hann hefði talað við
ríkisstjórnina. Segir hann allt
gott að frétta af íslendingum í
Englandi, og ennfremur, að
enska þjóðin sé nú bjartsýnni
en fyrr í stríðinu.
Fyrirspurn á Aiþingi um
vélar í fiskibáta
Lúðvík Jósepsson gerði í gær
fyrirspurn á Alþingi til ríkis-
stjórnarinnar um hvort hún
teldi sig hafa gert allt sem
unnt vœri til þess að greiða fyr
ir kaupum og innflutningi á
mótorvélum í fiskibáta. Víða í
verstöðvum landsins liggja nú
og hafa legið allmargir stórir
og góðir fiskibatar óstarfrækt-
ir vegna vélaleysis.
Þannig gat Lúðvík þess sem
dæmi um hvernig málum væri
komið, að á Norðfirði hefðu allt
þetta ár legið ónothæfir vegna
vélaleysis, 2 bátar 25—30 smá-
lestir að stærð, og nú væri að
fullu stöðvaður einn 80 smál.
fiskflutningabátur auk nolck-
urra smærri báta, allt vegna
vélaleysis. Reynt hefur verið
að fá vélar í þessa báta,
bæði frá Englandi og Banda-
ríkjunum, en allar tilraunir í
þá átt hafa enn mistekizt. Dæm
ið frá Norðfirði er ekkert eins
dæmi því svipaða sögu hafa
aðrir útgerðarstaðir að segja.
Stöðvun fiskibáta vegna véla
Framhald á 8. síðu
lepsielfíF Rússa á Rremeitsiig- on
iséFhassíoíDstaíloonoi saaaiiast
Hafa fekíð Stníela og fleíri bæí
Verður Alþingi slítið
á morgun?
í sameinuðu Alþingi var
þeirri fyrirspurn beint til for
setans, hvort vænta mætti
þingslita nú þegar.
Leiddi forsetinn hjá sér að
svara þeirri spumingu, en
sagði að „það mætti verða“,
að þingi yrði slitið.
Líkur benda til að Fram-
sókn og íhaldið hafi gert með
sér samning um að slíta þing
inu á morgun, og hlaupast
þannig á bortt frá afgreiðslu
skattamálanna og annarra
stórmála, sem nú eru komin
að því að fá endanlega af-
greiðslu á Alþingi.
lioóslauf standa í hjóóueriuo
Átökin milli Júgoslavneska þjóðfrelsishersins og Þjóðverja
færast nú mjög í aukana, eftir að Þjóðverjar hófu hina nýju
sókn sína.
i Dalmatíu í nánd við borgina Zara hafa Þjóðverjar farið
hinar mestu hrakfarir fyrir hersveitum Titos, sem nutu aðstoð-
ar brezkra og amerískra flugvéla.
Hersveitir þær, sem tóku Tsérkassi hafa sótt hratt
fram suður og suðuraustur úr borginni. í sókninni til
suðausturs hafa framverðir herjanna tekið höndum
saman við fremstu hersveitirnar sem sótt hafa undan-
farið norSur frá Krementsjúg. Er nú verið að Ijúka við
að hrekja Þjóðverja af öllum vestri bakka Dnépr á
milli þessara borga.
Vestari armur sóknarhersins frá Tsérkassi er sagð'-
ur hafa tekið bæinn Smiela, sem er þýðingarmikil járn-
brautarmiðstöð. En ekki hafa borizt nánari frengir af
því. í gær tók rauði herinnn 17 bæi og þorp á Tsérkassi-
vígstöðvunum, þ. á m. þýðingarmikla járnbrautarstöð
um 10 km. frá Smiela.
við Teteref-fljót. Segja Rússar,
að þrátt fyrir allt séu auknar
horfur á, að bardagarnir fyrir
vestan Kíeff séu að snúast þeim
í hag.
Poul Winterton, fréttaritari
News Chronicle í Moskva, seg-
ir að Þjóðverjar hafi barizt af
ofstæki fyrir því að halda Tsér-
kassí og beitt hverju einasta
vopni og manni, sem þeir áttu
völ á. Voru hersveitir, sem
þeim bárust að vestan, sendar
viðstöðulaust út í bardagann og
hermenn og aðstoðarmenn úr
vélahersveitum látnir berjast
með fótgönguliðinu.
Svo virðist sem Rússar hafi
byrjað nýja sókn fyrir norðan
norðurtakmörk Hvíta-Rúss-
lands. Þýzkar fréttir viður-
kenna, að rauði herinn hafi haf-
ið árás með sex fótgönguliðsher
fylkjum og tveim skriðdreka-
sveitum hjá Nevel, um 110 km.
frá Landamærum Lettlands.
Játa Þjóðverjar, að Rússar hafi
brotizt gegnum varnarlínur
þeirra. En Rússar vilja að vanda
ekki láta neitt uppskátt fyrr
en rauði herinn hefur náð tals
verðum árangri. En hin skyndi
lega aukning á skriðdrekatjóni
Þjóðverja bendir heldur til, að
þessi frétt hafi við eitthvað að
styðjast. Tilkynntu Rússar í gær
kveldi, að þeir hefðu þann dag
eyðilagt 108 skriðdreka fyrir
Þjóðverjum á öllum vígstöðv-
um. Er það 24 skriðdrekum
meira en daginn áður.
Sunnar í Dnépr-bugðunni
hrundu Rússar árásum Þjóð-
verja og bættu verulega aðstöðu
sína.
Á Kíeff-vígstöðvunum minn-
ast Rússar hvergi á bardaga
nema fyrir sunnan Malin, þar
sem þeir hörfuðu í fyrradag.
Segjast þeir hafa hrundið öll-
um áhlaupum Þjóðverja þarna
í gær og tekið af þeim margar
stöðvar. Hafa þeir komið sér
fyrir 1 sterkum varnarstöðvum
Qlíufrumvarpið var
ekki tekið á dagskrá
Frumvarp ríkisstjórnarinnar
um olíugeyma er komið til 3.
umrœðu í efri deild, en það var
ekki tekið á dagskrá í gœr.
Brynjólfur Bjarnason gerði
fyrirspurn um það utan dag-
skrár hverju þetta sætti og fékk
þau svör að þetta væri gert
samkvæmt tilmælum ríkisstjórn
arinnar.
Flugher Bandamanna er þakk
að, að nazistar hafa neyðzt til
að yfirgefa eyjuna Uljan, sem
er andspænis Zara.
í Austur-Bosníu hefur Þjóð-
frelsisherinn tekið allstóran bæ.
Harðastir eru bardagarnir í
norðanverðu Svartf jallalandi.
Hafa Júgóslavar gert gagn-
árásir með góðum árangri.
Tito marskálkur hefur farið
lofsamlegum orðum um aðstoð
flughers Bandamanna.
Eden, utanríkisráðherra Bret-
lands, upplýsti á þingfundi í gær
að Bretar hefðu reglulega sent
hersveitum Titos ýmsar nauð-
synjar loftleiðis síðan í maí síð-
astliðnum.
Reykjavík dæmdur forkaupsréttur að
sænska frystihúsinu samkvæmt mati
Fær liúsið ekki fyrir sama verð ogH.f.Frosti
f gær var kveðinn upp í Hæstarétti dómur í málinu haín-
arstjórn Reykjavíkur gegn Svensk-Islandska Fryseriaktiebolaget.
Var hafnarsjóði dæmdur réttur til þess að fá afsal fyrir sænska
frystihúsinu gegn greiðslu kaupverðs er ákveðið sé með mati.
Sjálfstæðismenn neita
Fundur var í efri deild
Alþingis í gærkvöld.
Á fundi þessum neituðu þing
menn Sjálfstæðisflokksins um
afbrigði fyrir frumv. um breyt-
ingu á lögum um tekju- og
eignaskatt og hindruðu þar með
að það yrði rætt.
Mál þetta er risið út af því,
að þegar Svensk-Islandska
Fryseriaktiebolaget seldi h. f.
Frosta sænska frystihúsið ákvað
bæjarstjórn Reykjavíkur að
neyta forkaupsréttar síns að
frystihúsinu, en seljandi og
kaupandi kváðu þá, að kaupin
hefðu gengið til baka.
Aðalkrafa hafnarstjórnarinnar
f. h. bæjarins var að fá frysti-
húsið keypt á því verði, er á-
kveðið var í samningnum við
Frosta.
Varakrafan sú, að fá húsið
keypt með því verði er ákveð-
ið væri með virðingu samkvæmt
6. og 12. gr. lóðaleigusamnings
frá 1927.
í dómi Hæstaréttar segir m.
a. svo:
„Samkvæmt þessu ber að
dæma áfrýjanda rétt til þess
að fá afsal úr hendi stefnda
fyrir fasteignum þeim, er í mál-
inu greinir, gegn greiðslu kaup
verðs, sem ákveðið sé með mati
samkvæmt 6. og 12. gr. greinds
lóðarleigusamnings, en ekki
þykir rétt að fastskorða það
mat við verðlag á þeim tíma, er
í varakröfunni greinir“.
HMif Mlmlag hilrlgðls-
I nýútkomnum heilbrigðisskýrslum stendur þessi
klausa:
„Mjólkurneyzla mun alltaf
heldur aukast í kaupstöðum og
þorpum, en meðferð mjólkur
er víða mjög ábótavant, og
skortir mikið á að opinberar að-
gerðir til tryggingar vinnslu-
eftirliti með framleiðslu og
sölu mjólkur séu komnar í við
unandi horf. Sjálf löggjöfin
um matvœlaeftirlit er að vísu
fullnægjandi, en ekki hefur enn
tekizt, þrátt fyrir mikla við-
leitni, að fá setta reglugerð, er
samræmir mjólkureftirlitið öðru
matvælaeftirliti. Hefur strandað
á hinu svonefnda „mjólkur-
skipulagi“, sem rígheldur í hin
einstœðu forréttindi, að fá að
hafa heilbrigðiseftirlitið með
sjálfu sér, og reynist vera það
ríki í ríkinu að haldast það
uppi“.
Hér eru þungar ásakanir á
hendur ekki einasta forstöðu-
mönnum mjólkurmálanna, held
ur þó einkum á hendur heil-
brigðismálaráðherra. Það mun
vera langt síðan samin var
reglugerð um heilbrigðiseftirlit
á mjólk. í þau mörgu ár, sem
Hermann Jónasson var heil-
brigðismálaráðherra þá neitaði
hann að • staðfesta reglugerðina
Framhald á 8. síðu.
Glaspsamlegf
ráðabrugg
Fréttir frá Svíþjóð herma, að
Þjóðverjar muni œtla að halda
norsku stúdentunum og borgur-
um frá öðrum herteknum lönd-
um sem gislum. Ætli þeir sér
að halda þessu fólki í fangabúð
um þangað til þar að kemur að
þeir verða að gefast upp. Þá,
þegar rœtt verði um vopnahlés
skilmálana, muni Þjóðverjar
segja:. „Veitið okkur auðveldari
skilmála, annars ábyrgjumst
við ekki öryggi þessa hertekna
fólks“.