Þjóðviljinn - 18.12.1943, Page 1
ALÞINGI VAR SLOTÐ
I GÆR
Verður nánar skýrt frá
ýmsum störfum þess síðar.
8. árgangur.
Langardagur 18. dcs. 1943.
285. tölnblað.
_________________ m DDDifl i m
Starfsemi Sumargjafar eykst um helming
— Herkileg sjóðstofnun
Hlð nýja barnaheimili Sumargjafar, „Suðurborg", á borni
Hringbrautar og Eiríksgötu var opnað í grær.
Bauð félagið bæjarstjóm bamavemdarráði, bamaverndar-
nefnd, stjóm Rauða krossins og fréttamönnum biaða og útvarps
til kaffidrykkju í hinu nýja bamaheimili.
Fyrst voru sungin tvö fyrstu
erindi sálmsins „Þín miskunn
ó, guð“, en síðan bauð ísak Jóns
son formaður Barnavinafélags-
ins Sumargjöf, gestina vel-
komna með stuttri ræðu.
Þvínæst tók Bjarni Benedikts
son borgarstjóri til máls. Fór
hann viðurkenningarorðum um
hið ágæta starf Sumargjafar.
Skýrði hann síðan frá framlagi
bæjarins til starfsemi félags-
ins sem hefur verið eftirfar-
andi:
1935: 1200 kr-, 1937 var það
hækkað upp í 2400 kr., árið 1941
hækkað í 6000 kr., 1942 aftur
hækkað í 33000 kr.,. en hæst er
framlagið í ár 135000 kr. Enn-
fremur hefur bærinn ekki lát-
ið félagið greiða leigu af lóðum
undir Vesturborg og Grænu-
borg.
Þá hefði bærinn að síðustu
keypt húsið, sem Suðurborg
starfar í, fyrir 400 þús. kr. og
hefði bæjarstjórnin ákveðið
þetta einhuga vegna vaxandi
þarfar fyrir slíktheimili og vegna
þess, að reynslan hefði greini-
lega leitt í ljós, að slíkum heim-
ilum væri hvergi betur stjórnað
en hjá Sumargjöf og lauk hann
máli sínu með ósk um að æsku
lýð bæjarins vegnaði vel í þessu
húsi, og afhenti Sumargjöf síð-
an húsið til umráða, en formað
ur félagsins þakkaði.
STARFSEMI SUMARGJAFAR
EYKST UM HELMtNG
Fomaður Sumargjafar, ísak
Jónss., tók því næst til máls og
rakti nokkuð starfsögu félags-
ins, en félagið hefur óslitið starf
i-ækt barnaheimili síðan 1931
og starfrækir nú slík heimili í
Vesturborg og Tjarnarborg, en
Grænaborg er notuð fyrir smá-
barnaskóla.
I Tjarnarborg eru 110 böm,
en 20 í Vesturborg, samtals 130
börn. Með starfrækslu Suður-
borgar eykst starfsemin um
þús. kr., til riýbyggingar og við-
gerðar í Tjarnarborg 28 þús. kr.,
helming, því þar eruv skráð 130
börn, eru skráð 50 börn á dag-
heimilið, 45 í leikskólann, 16
í vöggustofu og 20 á framhalds-
dvalarheimilið, en allar þessar
deildir munu starfa í Suður-
borg.
Guðrún Ö. Stephensen veitir
dagheimilinu og leikskólanum
forstöðu, en ísafold Teitsdóttir
veitir hinum deildunum for-
stöðu í stað Guðrúnar Briem,
sem ráðin var til starfans og
hefur dvalið við uppeldisfræði-
nám í Svíþjóð og hefur enn ekki
komizt heim, en ísafold var
raunverulega ráðin sem hjúkr-
unarkona félagsins-
STAKFSEMIN KOSTAR MIK-
IÐ FÉ
•
Þá skýrði ísak frá því að til
nýbyggingar og viðgerðar á
Vesturborg hefði verið varið 41
til nýbyggingar og viðgerðar
á Tjarnarborg 28 þúsund kr.
o'g til viðgerðar á Suðurborg
40 þús. k., og væri viðgerð ekki
lokið enn. Öll tæki og húsbún-
aður er félagið hefði nú keypt
kostuðu 50 þús. kr. og nemur
þetta samanlagt á þriðja hundr
að þús. kr-
Að lokum ræddi hann nauðsyn
þess að þjóðfélagið hugsaði um
uppeldi barnanna, svo komandi
kynslóð gæti lifað menningar-
lífi.
Arngrímur Kristjánssórt kenn
ari flutti þvínæst ræðu, þar
sem hann ræddi um nauðsyn
slikra barnaheimila, vegna þess
að mörg hpimili eru þess ekki
umkomin að veita þeim holt og
nauðsynlegt uppeldi.
MINNÍNGARSTÓÐUR RAGN-
HEIÐAR SIGURBJARGAR
ÍSAKSDÓTTUR
Sr. Árni Sigurðsson tók næst-
ur til máls og skýrði frá því,
að 12. þ. m. hefði Sumargjöf
borizt gjöf að upphæð 5000 kr.
og skyldi fénu varið til að
stofna sjóð til minningar um
Ragnheiði Sigurbjörgu ísaks-
dóttur ljósmóður í Loðmundar-
firði. Skal vöxtum sjóðsins var-
ið til þess að styrkja munaðar-
laus börn er dvalið hafa á veg-
um Sumargjafar.
Þessi ágæta gjöf er frá ísak
Jónssyni og frú Sigrúnu Sigur-
jónsdóttur. — Vonandi meta
menn þessa sjóðsstofnun að
verðleikum með því að senda
honum gjafir svo hann gæti
aukizt og eflzt-
Að ræðu sr. Árna lokinni var
sungið „Á hendur fel þú hon-
um“.
Síðan skoðuðu gestirnir barna
heimilið og virtust hinir ungu
borgarar una sér þar vel.
Sfríðsglæpamennirnir yfírheyrðír Þjóðverj-
ar sátu um líf þremenínganna í Teheran
Tilkynningar rússnesku herstjómarinnar voru afarfáorðar í
gærkvöld. Var sagt, að rauði herinn hefði sótt fram í Dnépr-
bugðunni og bætt mjög aðstöðu sína í nánd við Kirovograd- I»jóð-
verjar gerðu mörg gagnáhlaup, en þeim var öllum hrundið.
Bardagar á Kieffvígstöðvunum voru ekki nefndir, — aðeins
var sagt, að á öðrum vígstöðvum hefðu verið framvarðaviður-
eignir.
Þjóðverjar tilkynna, að Rúss
ar hafi víða gert hörð áhlaup
og sums staðar brotizt gegnum
víglínur þeirra, en auðvitað
verið hraktir jafnóðum til baka.
Eru þessar árásir sagðar hafa
verið víða nálægt efri hluta
Dnépr.
Rússar eru nú farnir að nota
vélasleða á mið og norðurvíg-
stöðvunum.
í gær eyðilögðu Rússar 42
skriðdreka og 17 flugvélar fyrir
Þjóðverjum.
Réttarhöldunum í Karkoff er
haldið 'áfram. Þýzku ' stríðs-
glæpamennirnir þrír hafa \'erið
yfirheyrðir. Einn þeirra, Lang-
holt lögregluforingi, gaf ýms-
v ar upplýsingar um athafnir
sínar á austurvígstöðvunum.
Hann sagði, að einu sinni hefði
vitnazt, að 20 rússneskir stríðs
fangar hefðu ætlað að strjúka.
Ekki var kunnugt um nöfn
þeirra. Og var einn fímginn
tekinn til yfirheyrslu. Ekkert
fékkst upp úr honum.
og lauk svo að hann var barinn
þangað til, aá leið yfir hann.
Síðan voru 20 fangar teknir af
! handahófi og skotnir samkv.
I skipun frá æðri stöðum. Lang-
• hglt kvaðst hafa tekið þátt í
að drepa um 100 óbreytta borg-
ara.
Stormsveitarforinginn Ritz
sagðist oft hafa séð um aftök-
ur rússneskra alþýðumanna,
kvenna og barna. M. a. hefði
hann látið lífláta um 300 manns
í Taganrog. Hann kvaðst og
hafa stjórnað fjöldaaftökum í
Karkoff eftir að Þjóðverjar tóku
borgina 1 annað sinn. Hefði það
verið gert 1 refsingarskyni fyrir
það, hvað borgarbúar fögnuðu
rauða hernum innilega, er
Rússar, tóku borgina af Þjóð-
verjum í fyrra sinn. Hefði hann
þá látið skjóta þar um 3000
manns. Var fólkinu skipt í hópa
og skotið með handvélbyssum.
Voru þar á meðal bæði konur
og börn.
Roosevelt forseti er nú kominn
til Washington. Hefur hann átt
tal við blaðamenn og látið vel
af för sinni. Hann sagði Þjóð-
verja hafa gert allt sem í þeirra
valdi stóð til að ráða þá Chur-
chill, Stalín og sig af dögum,
á meðan þeir voru í Teher-
an. Hefðu a. m. k. 100 njósn-
arar og flugumenn Þjóðverja
verið á vakki þar. En svo ströng
varðhöld voru höfð, að þeir
komust hvergi nærri.
Mikil iQftárás á Berlfn
Berlín varö jyrir einni stór-
árásinni enn í jyrrakvöld. Það
voru brezkar Lancaster-
sprengjujlugvélar, sem árásina
gerðu. Var varpað um 1500
tonnum sprengna á borgina á
tæpum háljtíma. Hejur nú ver
ið varpað næstum 10000 tonn-
um sprengna á Berlín síðan þ.
8. nóvember, aðallega í sex stór-
um árásum.
Mestu tjóni var valdið á norð
vestur hverfunum og Strandau-
hverfinu. Fréttir frá hlutlaus-
um löndum hefma, að miklar
skemmdir hafi og orðið á op-
inberum byggingum í miðhluta
borgarinnar.
Bálin vörpuðu bjarma á borg
ina og umhverfið. Könnunar
flugvél sá nokkru seinna risa-
vaxnar reyksúlur upp úr borg
inni, sem náðu langt upp úr
skýjunum.
Þjóðverjar hafa játað að mik
ið 'tjón hafi orðið.
Bandamenn benda á, að sjá
megi mikilvægi Berlínar m. a.
á því, að þar koma saman 12
hernaðarlega mikilvægar járn-
brautir. •
Samtímis gerðu Mosquito-
sprengjuflugvélar árásir á borg
ir í Vestur-Þýzkalandi, og aðr-
ar lögðu tundurduflum á sigl-
ingaleiðir við og í Þýzkalandi.
Úr öllum leiðöngrunum er
saknað 30 flugvéla.
Þjóðfrelsisherinn
vinnur sigur
í Króatíu
Þrátt fyrir yfirlýsingar Þjóð-
verja um góðan árangur í sókn
sinni á hendur júgóslavneska
Þjóðfrelsishernum, virðist fjarri
því, að hún gangi þeim að ósk-
um. — Tilkynnt er frá aðalstöðv
um Titos' marskálks, að Þjóð-
frelsisherinn hafi stöðvað stór-
fellda, þýzka skriðdrekasókn
gegn Króatíu.
Sigur þessi vannst tveim dög
um eftir að Tito marskálkur
hafði sent hersveitunum áhrifa
mikla dagskipun, þar sem svo
var komizt að orði, að úrslita
stundin væri komin.
Júgóslavnesku hersveitirnar
fylgdu sigrinum strax eftir með
því að hefja gagnsókn. Um-
kringdu þeir marga þýzka her-
flokka og upprættu þá eða tóku
þá höndum.
Þjóðverjar segjast njóta stuðn
irigs króatískra hersveita.
Reykjavík á að borga
180 þús. kr. í skaðabætur
í tillögunum um stækkun lög
sagnarumdæmis Reykiavíkur
er ákveðið að dómkvaddir menn
skuli meta skaðabætur, er bæn
um beri að greiða Mosfells- og
Seltjarnarneshreppum vegna
breytingar á lögsagnarumdæm-
inu.
Dómur er nú fallin í mál-
inu og ber Reykjavík að greiða
Mosfellshreppi kr. 140043,90 á-
samt 6% vöxtum frá 1. jan-
1944 og 4000 kr. í kostnað. Sel
tjarnarneshreppi ber bænum að
greiða 40 þús. kr. að viðbættum
6% vöxtiyn frá 1. jan. 1944 og
2000 kr. í kostnað.
Gerðardóminn skipuðu: Giss-
ur Bergsteinsson, hæstaréttar-
dómari, Þórður Eyjólfsson hæsta
réttardómari og Björn E. Árna-
son endurskoðandi.
60 svín brenna
i
í fyrrinótt kom eldur upp í
pvmabúi á Lyngholti við Siglu-
fjörð og brunnu 60 svín inní.
)