Þjóðviljinn - 24.12.1943, Blaðsíða 7

5
ÞJÖÐVILJINN
ozn
w$$ow
Guðspjall um frelsun lýðsins
„Venð áht&ááir, ’því sjá, ég hoÖa yöur i¥iikinn fögn-
uð, sem ’veitast mun öllum lýtnuWt.....jreisari fœdd
Ut .... í borg Davíös. Ög hafið þetta til marks: Þér
múnuð finna Ungbarn reifaö og liggjandi í jötu“.
Og hirðarnif sáu þau leiftur í skýjUm himins, sem
boðuðu eigi þrumur og toftíifting, heldur frið á jörð.
Þetta er boðskaþ'urinn, sem gerir jól í mannheimi,
jól heinVá um ból. Til sonnunar undraboðskapnum er
'aðeins þetta sagt: Þér munuð finna ungbarn reifað
og liggjandi í jötu í borg Davíðs. Ósjálfbjarga Öreiga-
barn, sem hrakið er úr hibýlum í skepnukofa, þótt
því beri að rétlU arfur Davíðs konungs, er eitt nóg
til að s'ánna komu friðarríkis og frelsis — í barninu er
frelsari fæddur.
Einhver sagði, að engum hlotnaðist guðsríki, nema
hann veitti því viðtöku eins og litlu barni, og hverj-
um, sem veitir reifabarni og voninni um þroska þess
viðtöku af alhug, finnst sér um leið hafa hlotnazt guðB-
ríki.
Blekkir sú tilfinning, eða er hún framtíðarskyggni?
Hún blekkir ekki Einar forföður okkar í Nesi, þegar
hann orti Vöggukvæði sitt: „Nóttin var sú ágæt ein“
— pg tvinnaði saman hugsanir um börn sín í örbirgð-
inni og jötubarnið í Davíðsborg. Skyggni hennar var
gefin Einari þeim, sem orti um regnbogaeðli sívíkj-
andi fyrirheits um frelsi mannsbarna:
Frelsisins eilífa, eggjandi von,
sem ættlöndin reisir og skipar þeim vörð.
þú blessar við arininn son eftir son,
þú- sættir hjartað við þessa jörð.
Víkjandi blána þíns fyrirheits foldir,
— f jallbláar, hátt yfir allar moldir, —
og fagnandi lýð, gegnum lífið og stríðið,
þú leiðir undir þinn græna svörð.
Lestri jólaguðspjalls fylgir útlegging hverja jóla-
nótt við hæfi og skilning samtíðar. Stundum er útlegg-
ingin líka gerð til að villa kristna menn í aðalatrið-
unum við öreigafæðing uþpreisnarmannsins frá Naza-
ret, jatan flúruð og ilmuð gulli, myrru og reykelsi ein-
hverra vitringabjána- fyrri og síðari alda. Samt er
hún alltaf jata úr grjóti og fjölurn, og barnið er alltaf
pilthnokkinn, sem átti fyrir sér að vaxa upp í svo
óvirtu útkjálkaþorpi, að um hann vaxinn spurðu
menn einungis þessa: „Getur nokkuð gott komið frá
Nazaret?“
Þar, með þjáðri alþýðu, átti mannssonurinn að vaxa
og ekki í borg Davíðs. Þar átti mannseðli hans að ná
því hástigi, að hanh várð öllum sambærilegum um-
bótaleiðtogum. djúpsærri á mennska eiginleika og á
sjálfsfórnarnauðsynina í þeirri baráttu, sem enginn
veit, nær vinnst. Þetta var það, sem átti uppsprettu
í jötunni og í Nazaretþorpinu.
Þessvegna er guðspjallið um fæðing þessa manns»
sonar eilíf uppspretta fágnáSái- óg Voná. Þéssvegná
er frelsi til þess við vöggu hvers öreigabarns að
dreyma um göfugustu hlutverk handa því í mann-
heimi og um framtíðarsigra, sem fagnandi, hnígandi
baráttulýður mun vinna, þótt hann hverfi undir græna
jörð,
Af þvi myrkrið aftur snýr,
‘ ofar færist sóí,
því eru heiiög haidiri
hverri skepnu jól,
Hátíð ljóssins heita þau af því, að skammdegis-
myrkrið sortnar þá ekki né lengist framar, heldur
tekur að hörfa. Hátíð ljóssins heita þau einnig af því,
að með kristninnp hefur þrátt fyrir skuggahliðar
breiðzt sú ljóstrú um Vesturlönd, að allir eigi jafnan
rétt til lífsins og birtunnar og til einskis sé manni að
eignast allan heiminn og bíða andlegt tjón á því.
Frumglæðir þess ljóss eða ljóstrúar var timburmanns-
sonurinn frá Nazaret, eins og sungið er um í fegursta
jólasálmi okkar.
Það svíkur engan að sökkva sér í ljóðið og lagið
„Heims um ból“. Sveinbjörn Egilsson orti þar upp
þýzka sálmjnn „Stille Nacht“, er Jósep Mohr gerði
á jólanótt 1818. Sumt í orðum Sveinbjarnar er hið
venjubundna kirkjumál (signuð, mannkind, andlegur
seimur (gull = máttur trúarinnar), en sumt berg-
mál fremstu íslenzku skáldanna. Bjarni Thorarensen
segir í eftirmælum: „Er hún nú frjáls/ farin að hitta/
ljóss og lífs/ lávarð helgan“, og þessvegna liggur
Sveinbirni næst að kalla mannssoninn í jötunni lá-
varð heims, konung lífs vors og ljóss — og hefði getað
hitt á lakari orð. Eins og Bjarni sýnir með orðinu
„frjáls“ (leturbr. hér) og Sveinbjörn með því að kalla
sannleikskonung sinn „frelsisins lind“, lifandi brunn,
sem gefur andlegan frelsismátt, er heimslávarður
þeirra enginn venjulegur valdhafi, heldur lausnari
undan valdkúgun heimsins. Sá skilningur á lausnar-
anum er það, sem Sveinbjörn tekur óbreyttan úr
þýzka sálminum frá 1818 og leggur í íslenzku orð-
in með látlausri, heitri list: