Þjóðviljinn - 04.07.1944, Blaðsíða 2

2
»
»JÖ»VILJINN
Þriðjudagur 4. júlí 1044.
Hafnarbætur í Bolungarvík eru
óhjákvæmilegar ef þar á að
vera lífvænlegt í framtíðinni
Viðtal við Jón Tímóleosarson formann Verkalýðsfél. Bolungarvíkur
Jón Tímóteusson, formaður Verklýðsfélags Bolunga-
YÍkur, var nýlega staddur hér í bænum. Bolungavík er
einn þeirra fiskibæja landsins, sem liggur að ágætum
iiskimiðum, en skortur hafnarmannvirkja er hindrun
eðlilegrar þróunar, eins og glöggt kemur fram í frá-
sögn Jóns Tímóteussonar hér á eftir.
Þar sem dekkbátar eru
dregnir á land með hand-
afli.
— Hvað er að frétta af at-
vinnumálum í Bolungavík?
— Atvinna Bolvíkinga er sem
kunnugt er aðallega sjósókn.
Sjór er stundaður svo að segja
allt árið nema ca. hálfs mánað-
artíma á vorin meðan viðgerð
fer fram á bátunum.
— Hvernig er höfnin og önn-
ur skilyrði til sjósóknar?
— Frá Bolungavík er stytzt á
fiskimið af öllum stöðum á
Vestfjörðum, en það er erfitt
að sækja sjó, þótt stutt sé á
miðin vegna erfiðrar landtöku.
í Bolungavík er ' engin höfn
frá náttúrunnar hendi og liggur
höfnin sem sagt fyrir opnu hafi,
og þótt ca. 80 tonna bátar geti
flotið á flóði við hafnargarðinn
sem þar er, þá er ekki hægt að
athafna sig við hann í slæmu
veðri.
Á haustin og vetrum verður
að setja bátana á land, sem sagt
á hverjum degi, og eru þeir
dregnir á land með spilum sem
knúin eru með handafli. Eins
og gefur að skilja eru það
vinnubrögð sem fara mjög illa
með menn.
Verði ekki bætt úr hafnleys-
inu innan skamms virðist frá-
gangssök að auka útgerðina og
næstum frágangssök að halda
henni áfram.
— Hvað eru margir bátar í
Bolungavík?
— Þeir eru 14 frá 3— 12 tonn
að stærð. Það eru dekkbátar,
en vegna hafnleysisins er ekki
unnt að nota stærri báta.
— Hvernig skilyrði eru til
þess að byggja höfn í Bolunga-
vík og hvað mundi hún kosta?
— Teikningar liggja fyrir af
bátahöfn og ennfremur kostnað-
aráætlun, þar sem áætlað er að
bátahöfn muni kosta um 1 millj.
og 800 þús. kr. og er þar miðað
við að byggð verði sæmileg
bátahöfn.
— Hafa verið gerðar ráðstaf-
anir til þess að hefjast hfönda
með hafnarbyggingu?
Á síðasta alþingi var sam-
þykkt tillaga frá Barða Guð-
mundssyni og Sigurði Bjarna-
syni um að byrja á verkinu
þegar fé væri fyrir hendi á
fjárlögunum, en þorpinu er lífs-
nauðsyn að fá þessa höfn, ef
allt á ekki að fara í auðn.
— Hafið þið frystihús?,
— Já, hraðfrystihús, en það
er alltof lítið, mun í mesta lagi
hafa tekið á móti ca. 5 tonnum
á dag. Einkum hefur geymslu-
rúmið verið of lítið. Verið er að
stækka það.
Ræktunarskilyrði.
— Hvernig eru ræktunarskil-
yrði?
— Ræktunarskilyrði eru tölu-
vert mikil í Bolungavík. Margir
er stunda sjó stunda líka land-
búnað jafnframf. Verið er að
leggja veg út í Skálavík, en |
þangað mun vera um 10 km.
leið. Þar eru ágæt ræktunar-
skilyrði, en þar er hafnlaust
með öllu.
Vegasamband.
— Hvernig er með vegasam-
band frá Bolungavík?
— Bolungavík er vegasam-
bandslaus, en rætt hefur verið
um að leggja veg um Óshlíð-
ina til ísafjarðar. Það yrði frek-
ar erfið lagning vegna ofanfalls
úr hlíðinni.
Óviðunandi húsaljynni.
— Hvernig er með húsnæði?
— Það er eitt af mestu vanda-
málum Bolvíkinga. Raunveru-
lega býr meiri hluti þorpsbúa
í húsakynnum, sem eru alger-
lega óviðunandi, og er þó raun-
ar svipaða sögu að segja af
fleiri þorpum vestra.
Mikill hluti húsanna í Bol-
ungavík eru verbúðir frá gam-
alli tíð, eða þeim tíma, þegar
Inndjúpmenn byggðu sér ver-
búðir þar og stunduðu sjó það-
an, en engin byggð var í þorp-
inu sjálfu. Þessar verbúðir voru
síðan endurbættar og farið að
búa í þeim allt árið.
— Hefur lítið annað verið
byggt?
— Já, alþýða manna þar hef-
ur ekki efni á því að byggja,
hve brýn nauðsyn sem er til
þess, nema njóta mjög hag-
kvæmra kjara.
Okkur finnst að lögin um
verkamannabústaði komi ekki
fyllilega að notum í hinum
smærri stöðum, af því að tekj-
ur manna eru oft lægri en á
stærri stöðunum.
— Hvað eru margir íbúar í
Bolungavík?
— Þeir eru rúmlega sjö
hundruð og hefur heldur fækk-
að upp á síðkastið.
— Orsakir?
— Orsökin mun vera minni
þénusta en hægt er að fá ann-
arsstaðar.
Jón Tímóteusson.
V erklýðsfélagið.
— Hvað er að frétta af Verk-
lýðsfélaginu?
— Verklýðsfélagið var stofn-
að 1931 og átti í hörðum deilum
fyrstu árin, en nægilega marg-
ir verkamenn skildu nauðsyn
félagsstofnunarinnar og veittu
því brautargengi til sigurs í
þeim deilum. Áhugi félags-
manna hefði hins vegar mátt
vera almennari en hann hefur
verið hin síðustu árin.
Kjör verkamanna í Bolunga-
vík eru nú hin sömu og annarra
verkamanna í hinum smærri
stöðum á Vestfjörðum.
Sjómenn eru sem deild innan
Verklýðsfélagsins og hafa sér-
samninga. Konur eru einnig í
félaginu og er samið jafnframt
fyrir verkamenn og verkakon-
ur.
í Verklýðsfélaginu eru nú
allir, sem stunda vinnu í landi.
Sjúkrasamlag: stofnað.
— Verkalýðsfélagið hefur
beitt sér fyrir því undanfarin
ár, að stofnað yrði sjúkrasam-
lag og atkvæðagreiðsla um það’
fór fram 20.—23. maí s.l. og var
samþykkt með yfirgnæfandi
meiri hluta að stofna sjúkra-
samlag.
— Læknir og sjúkrahús?
— í Bolungavík er læknir, en
ekkert sjúkrahús, en mikil nauð
syn er að koma þár upp sjúkra-
skýli.
Félagslíf.
— Hvernig er með félagsstarf-
semi í Bolungavík?
— Auk verklýðsfélagsins eru
starfandi ungmennafélag, kven-
félag og stúka. Stúkustarfsem-
in er dauf en ungmennafélagið
og kvenfélagið starfa aftur á
móti sæmilega.
— Samkomuhús?
— Samkomuhúsið er mjög
gamalt, var byggt um síðustu
aldamót og er úrelt og úr sér
gengið. Félögin hafa öll haft
samkomuhúsmálið til meðferðar
i Enn um húsnæðisleysið í
Reykjavík
* Hér í Bæjarpóstinum gerði ég
nýlega að umtalsefni alla þá erfið-
leika sem „íbúár“ hermannaskál-
anna eiga við að búa, samfara
heilsuspillandi aðbuð, þar sem bæði
fullorðnir og börn eiga í lilut. Nú
ætla ég, vegna tilefnis, að minnast
* með nokkrum orðum á dálítið
aðra hlið húsnæðisvandamálsins.
Þið hafið sennilega, lesendur góðir,
veitt því athygli að bæði í Morg-
unblaðinu og Vísi hefur að undan-
förnu verið talsvert um auglýs-
ingar, bæði frá húseigendum sem
auglýsa, „góða stofu“, „forstofu-
herbergi“ eða aðeins herbergi, til
leigu og æskja tilboða. A móti
koma svo auglýsingar frá þeim
húsnæðislausu; sem auglýsa eftir
herbergi og æskja tilboða frá hús-
eigendum. Það er vitað að í flest-
um tilfelium, hvort sem um er að
ræða heilar íbúðir eða einstaklings-
herbergi, er okrið á leigunni svo
takmarkalaust, að enginn trúir því
að óreyndu. Og er þá langt geng-
ið. Ekki er svo nóg með að hús-
eigendur krefjist hárrar mánaðar-
leigu, heldur láta þeir oft fylgja
geisiháa fyrirframgreiðslu.
Stundum getur húseigendum
verið nokkur vorkunn. Þeir eru að
byggja, og það er dýrt að byggja
nú á tímum hér í Reykjavík. En
oft eru þessar okurgreiðslur, mán-
aðarlegar eða fyrirfram, eitthvert
tízkufyrirbrigði sem orðið er al-
þekkt. sem einhver mesta svívirða
á viðskiptalífi þessa bæjar.
Einn sem auglýsti og fékk
16 tilboð
Kunningi minn einn, sem er sjó-
maður og er sjaldan i bænum, aug-
lýsti eftir herbergi í Mogganum
fyrir hálfum mánuði síðan. Hann
gat þess í auglýsingunni hvaða at-
vinnu hann stundaði og hét dá-
lítilli fýrirframgreiðslu. Ekki
kvaðst hann hafa gert sér miklar
vonir um svör við þessari auglýs-
ingu, en raunin varð önnur. Hann
fékk 16 tilboð um herbergi. En
þegar hann hafði athugað öll þessi
tilboð, kom í Ijós að ekki var hægt
að nota eitt einasta þeirra. Hið
lægsta hljóðaði á kjallaraherbergi
af meðalstærð, sem átti að kosta
1300 kr. á mánuði og tveggja ára
fyrirframgreiðsla, eða 7200 kr. —
sjö þúsund og tvö hundruð — en
hið dýrasta var stofa á hæð, að
vísu nokkuð stór, en hún átti líka
að kosta 400 kr. á mánuði og fyr-
irframgreiðsla fyrir 7 ár, eða 33600
kr. — þrjátíu og þrjú þúsund og
sex hundruð —. 'ílér er aðeins get-
ið tveggja tilboða af sextán, hins*
ódýrasta og hin dýrasta. Hvernig
hin hafa verið liggur nokkurnveg-
inn í a-ugum uppi.
og hyggjast að leysa það í sam-
einingu í náinni framtíð.
— Bókasafn?
— Bókasafn er sæmilegt til.
Aftur á móti vantar lesstofu.
Veittar voru 1000 kr. á fjárlög-
um Alþingis til sjómannales-
stofu í Bolungavík, en því mið-
ur verður aldrei stór stofa
býggð fyrir það fé, en bættur
aðbúnaður bókasafnsins er eitt
af því, sem þarf að komast 1
framkvæmd. Bókasafnið er tölu
vert notað.
J. B.
Bærinn á að byggja
I öllu eftirliti með húsnæðis-
málunum ríkir hið herfilegasta
mók frá hendi hins opinbera. Að
nafninu til liefur verið skipuð húsa-
leigunefnd, en ekki verður séð að
hún hafi miklu#áorkað. Mikil þörf
er róttækra aðgerða á þessu sviði.
Víðsvegar í bænum eru lausar
íbúðir. Ég hef veitt eftirtekt hús-
um sem í eru heilar hæðir er stað-
ið hafa auðar síðan 14. maí s.L
og sftmar lengur.. Ástæðan fyrir
þessu er undantekningarlítið sú,
að þessi hús á að selja eða leigja
með okurverði. Þessu ófremdar-
ástandi verður ekki aflétt f.yrr en
hin fámenna stétt húsnæðisbrask-
aranna verður völdum svift og al-
þýðunni sjálfri fengin völdin í
hendur. Krafan urn það, að bær-
inn eigi að byggja og leigja út
íbúðir með kostnaðarverði, verð-
ur æ háværari. En sigur þess máls
táknar ósigur bæjarstjórnarmeiri-
hlutans í Reykjavík. Það ættu
hinir húsnæðislausu að hafa í hiiga.
Ó. Þ.
„Útvarp Reykjavíkur“.
Það orkar ekki tvímælis að Rík-
isútvarpið er langsamlega áhrifa-
ríkasta menningartæki þjóðarinn-
ar. Það er því í fyllsta máta vanda-
samt starf að hafa með höndum
stjórn þess og ákveða hvaða efni
það fl.ytur almenningi. Eg ætla
mér ekki þá dul að fara að gefa út-
varpsráði og öðrum ráðamönnum
þeirrar stofnunar heilræði, en ég;
vildi aðeins minna þá á, að gefa
meiri gaum þcim röddum er ber-
ast. frá lilustendum utan af landi.
Úti um land er viðhorf fólks tilL
útvarpsins allt annað en hér í
Reykjavík. Þar finnst mönnum út-
varpið hafa rofið einangrunina og
rutt nýjar brautir fyrir menningar-
áhrif höfuðborgarinnar. Frétta-
flutningur útvarpsins kemur ])ar í
stað dagblaðanna hér og flytur
nýjustu fréttir daglega, í stað þess-
að áður lásu menn þær í vikublöð-
um, sem ekki komu þó til lesend-
anna fyrr en hálfum eða heilunx
mánuði eftir útkomudag. Því er
jafnvel haldið fram, að bóklestri
hafi hrakað^ síðan útvarpið náði
útbreiðslu. Útvarpið er líka tengi-
liður milli þeirra er úti á lands-
byggðinni búa og þess bezta er höf
uðborgin hefur upp á að bjóða á.
sviði leiklistar, sónglistar, skáld-
skapar og fræðimennsku.
Það er því eðlilegt að f.ylgzt sé
með meiri athygli út um land
hverju því efni er útvarpið flyt-
ur, en hér í Reykjavík, þar sent
sumir virðast hafa viðtæki sín í
gangi í þeim eina tilgangi „að
gera hávaða“. Það ,er alveg ó-
þekkt fyrirbrigði annarstaðar, þar
er hlustað á jiað sem menn vilja
heyra og lokað fyrir það sem menn
vilja ekki heyra.
Af því leiðir að gerðar eru mikl-
ar kröfur til útvarpsins ufti efnis-
flutning og efnisval og verð ég að
játa að erfitt sé fyrir útvarpsráð
að uppfylla allar þær kröfur er til
þess munu gerðar, og erfitt að
skera úr hvað eigi að velja og
hverju að hafna. En almenningi
finnst oft frásögn og efnisval út-
varpsins um of miðað við Reykja-
vík, eins og það vilji gleymast að
þjóðin sé ekki öll, búsett þar. Iiveð-
ur svo ramt að þessari gagnrýni,
að látið hefur verið svo um mælt.
að þulur útvarpsins ætti ekki að
byrja lesturinn með því að segja:
„Útvarp Reykjavík“, heldua: „Út-
varp Reykjavíkur“.
Framhald á 5. síðu.