Þjóðviljinn - 04.07.1944, Blaðsíða 4

ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 4. júlí 1944
Útgefandí: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjóri: Sigurður Guðmundsson.
Stjómmálaritstjórar: Einar Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstrœti 12, sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingar: Skólavörðustíg 19, simi 218ý.
Áskriftarverð: í Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðja: Víkingsjjrent h.f., Garðastrœti 17.
Skömmtun á nauðsynjavörum
íslandi eru nú skammtaðar allar vörur, sem það þarfnast og getur
"engið. Ákveðið magn af vörum kcniur hingað til landsins og meira
"æst ekki.
Hér á landi er kaupgeta hinsvegar það niikil að eftirspurnin verður
nikhi meiri en framboðið. Troðningurinn við skóbúðirnar, þegar ný
kósending kernur, og skorturinn á ýmsum tegundum vefnaðarvöru er
irækust sönnunin.
I»að virðist liggja í augum uppi að það sé ófært ástand að vörurnar
éu skammtaðar inn í landið, en innanlands, rífi svo liver til sín, eftir
>ví sem fjárhagsleg geta, verzlunarsambööd og aðstæður leyfa.
Éina ráðið til þess að skapa eitthvert réttlæti í þéssum málum er
8 koma skömmtun á vefnaðarvöru, skófatnað og fleiri nauðsynjar,
em fyrirsjáanlegt er að ekki sé nóg til af til þess að fullnægja eftir-
puminni. Það hefur áður hér í blaðinu verið vakin athygli á nauðsyn
ííkrar skömmtunar, en yfirvöldin hafa því engu sinnt. Verði því sinnu-
:ysi haldið áfram verður afleiðingin sú, að þeir, sem bezta aðstöðu
afa til þess að ná í vörurnar, sölsa sem mest af þeim til sín, en hinir
itja á hakanum.
Slíkt ástand er ófært. Það er enn tækifæri til að koma í veg fyrir
. ersta galla skömmtunarinnar á vörum til landsins, þann að fjölda
íanna skorti nauðsynjavörur, en aðrir hafi birgðir. Og það tækifæri
arf að nota strax.
ini
Nadesda Krupskaja: Ævi mín
Allsherjarverkfallið í Höfn
Frelsisbarátta Dana hefur aldrei komizt á hærra stig en nú, síðan
ún var hafin. Allsherjarverkfallið í Kaupmannahöfn og götubardag
mir þar sýna betur en allt annað að þar berst óbuguð þjóð, sem reiðu-
úin er til að fórna öllu fyrir frelsi sitt. Þátttaka dönsku verkaimpin-
nna hefur aldrei verið meiri og skeleggari í baráttunni en einmitt nú.
Það fer ekki hjá því að Islendingum hitni um hjartaræturnar er
eim berast þessar fréttir. Af alhug óska þeir þess að Dönum megi sem
Jrum undirokuðum þjóðum Evrópu takast að brjóta af sér ok fasism
ns sem allra fyrst.
Hinn aðdáunarverði þróttur, fórnarhúgur dg dirfska, sem lýsir sér
baráttu Dana sem Norðmanna, Frakka, Jugoslafa og annarra hetju-
jóða Evrópu, er sönnun þess að þe ar þjóðir eru að endurfæðast í
dskírn þeirri, sem þær nú ganga í gegnum, og koma út úr þeim ógn-
n skorts og harðstjórnar sem sterkari og samhentari, andlega og sið-
. rðilega stórbrotnari þjóðir en þær áður voru.
Vér íslendingar erum stoltir af að tilheyra Evrópu, að vcra skyldir
' -ssum þjóðum, er vér heyrum fregnirnar af afrekum þeirra. En vér
::rðum að gæta þess, að eigi andlegur skyldleiki vor við þær að hald-
;t, þannig að vér getum skilið þær til fulls, einnig eftir þetta stríð,
i verðum vér að kappkosta að skilja hvílíkt víti harðstjórnarinnar
ið er, sem þær hafa orðið að þjáðst í, — skjjja hve sterk, voldug og
úptæk sú frelsishreyfing er, sem nú gagntekur þær. Vér verðum
ilfir að geta fylgt þeim eftir, ef vér eigum að halda þeim andlegu
mböndum, sem vér höfum haft við þessar þjóðir, — og það er alltaf
fitt að skilja til hlítar það, sem menn lifa ekki sjálfir.
En einmitt barátta Dana og Norðmanna er oss svo nærri að mörg-
i okkar finnst við næstum vera með í henni. Og það er gott. Það er
ímitt sú tilfinning, sem þarf að verða enn sterkari hjá oss, svo and-
: gu böndin við hinar Norðurlandaþjóðirnar styrkist.
Borgarráð Leningrads tók -
fyrravor sérstakar ákvarðanir í
því skyni að bæta heilsufar (
barna borgarinnar í sumarleyf-
um þeirra.
Málið var lagt fyrir verklýðs-
félögin á staðnum til þess að
veita skólabörnum Leningrads
tækifæri til þess að notfæra sér
sem bezt tómstundir sínar og
endurheimta h'eilsu sína. .Sam-
kvæmt ákvörðun stríðsráðs
Leningrads voru 124 byggingar,
sem voru að gólffleti 32.000 fer-
metrar, og voru á fallegum
svæðum í umhverfi borgarinn-
ar, rýmdar til þess að hýsa 13
Ungherjasveitir.
Erfiðleikarnir við þetta stöf-
uðu af því, að byggingarnar
þörfnuðust viðgerðar mjög til-
finnanlega. En þar sem sjó-
menn í Eystrasaltsflotanum,
Komsomol-æskan (Komsomol
er stytting á nafni félagsskapar
rússneskra ungkommúnista, —
þýð.), og virkir verklýðsfélagar
veittu hjálp, var byggingunum
komið í lag á skömmum tíma.
Foreldrar barnanna skipulögðu
sjálfboðaliðsvinnu við viðgerð-
ina á húsunum.

Leningrad, hin sögufræga borg, er óðum að
ná sér eftir hinar ægilegu raunir er hún varð að
þola meðan hún var umsetin af nazistaherjunum.
Greinin sem hér fer á eftir, er rituð af P.
Kasakoff, fulltrúa stjórnar Verkalýðsfélagasam-
bands Sovétríkjanna, og birtist nýlega í rúss-
nesku blaði.
umhverfi
liðum
Meðal þeirra var hinn 22 ára
gamli Sasja Kotelnikoff, sem hafði
hlotið þrjú hciðursmerki — orðu
rauða fánans, Leningrad-orðuna
og Alexander Nevskí-orðuna. Litlu
stúlkurnar og drengirnir drukku
í sig hvert orð, sem hann sagði.
Unga hetjan sagði þeim hvernig
skæruliðarnir hefðu gert árásir á
aðalbækistöðvar óvinanna, tekið
höndum þýzkar vélbyssuskyttur
og bjargað hópi ungra skólakenn-
ara úr klóm óvinarins.
Um sumarið horfðu börnin á 92
kvikmyndasýningar, og fyrir þau
voru haldnar 100 skemmtisýning-
ar og 150 hljómleikar. Elestar
skemmtanir vorii samt á vegum
skemmtihópa barnanna sjálfra.
Leningrad. lá hressingarhælum og hrcint loft
fiafa orðið þeim til mikils gagns.
Allar þessar ráðstafanir, sem
gerðar hafa verið til að bæta heilsu
barna hinnar rústuðu Leningrads,
eru enn ein staðfesting á hinni ríku
umhyggju sem Sovétstjórnin ber
fyrir liinni vaxandi kynslóð.
wwuvw
EFTJÍt
vwwwwwwwwvwwwwvvwwvv
P. Kasakoff

Þegar lokið var við viðgerð-
ina, skipulögðu verklýðsfélögin
flutning barnanna. Öll húsin
voru opnuð á þeim tíma, sem
ákveðinn hafði verið. Það var
í fimmtán sólríkum sambygg-
ingum, sem áður höfðu verið
hvíldarheimili verkamanna Len
ingrads, — komið á fót fyrir
forgöngu Lenins árið 1920, —
að fyrsta hópnum var komið
fyrir. Þar var rúm fyrir 3.000
börn, að mestu leyti börn her-
manna og manna sem særzt
höfðu í stríðinu.
Þriðja hópnum var komið fyr
ir á bökkum grunnra smávatna.
Börnurium voru fengin nokkur
falleg sveitaskýli til umráða.
Heiðursgestir við opnun hús-
anna voru hershöfðingjar á
Leningradvígstöðvunum og ýms unum-
ir alkunnir menn.
Þarna eyddu bömin tíman-
um aðallega í alls konar les-
hringjum, við útiæfingar og 1-
þróttir.
Það mátti sjá greinilegar um-
bætui' á heilsu barnanna. Flestir
Lýðveldis- op íþrótta-
niót í Borgarfirði
íþróttamót Borgjirðinga — sem
að þessu sinni var nejnt lýðveldis-
og íjnóttamót Borgjirðinga —■ jór
jram að Ferjukoti s.L laugardag
og sunnudag og sóttu það um 3000
manns.
Á sunnudaginn voru ræður flutt-
ar, lesin kvæði og sungið, auk í-
' þróttakeppninnar.
Ilæður fluttu próf. Richard
Beck, Bjarni Ásgeirsson alþm. og
Pétur Ottesen alþm. Frumsamin
kvæði fluttu Guðmundur Böðvars-
son og Guðmundur Sveinbjörns-
cþ'engirnir og stúlkurnar þyngdust son'
um t.vö til tíu pund.
En þetta voru samt ekki einu
ráðstafanirnar sem gerðar voru í
Leningrad til heilla hinna ungu
borgara. Snemrna um vorið voru
börn, sem ekki höfðu náð skóla-
aldri, og smábörn flutt í sveita-
býli, þar sem þau hafa noðð hins
hreina lofts og sólskinsins í ríkum
rnæli.
Yfir 17000, skólabörn eyddu
dögunum í sérstökum hvíldar-
görðum sem komið var upp við
skólana. Þau eyddu tímanum á
svipaðan hátt og áður hefur verið
lýst. Matvælaskammturinn var
aukinn til þess að bæta upp þann
mat, sem börnin fengu á heimil-
Börnin í Leningrad, sem er í
fremstu víglínu, lifa erfiðu lífi. En
þær ráðstafanir, sem gerðar eru til
að bæta andlegt og líkamlegt
heilsufar þeirra að sumrinu til,
Karlakór Borgarness, undir
stjórn Halldórs Sigurðssonar, söng
og lúðrasveit lék.
Að lokinni íþróttakeppninni var
dansað fram eftir nóttu.
Um það bil 300 leshringir hafa reynzt svo vcl, að þær duga
voru skipulagðir í ýmsum efn- jþeim.hini1 hliita ársins. Leningrad-
Á meðal þeirra voru les- huar 8era ahf hvað þeir gcta til
Bíll mölbrotnar við
Svartsengi
Það slys vildi til í sambandi
við útiskemmtun að Svartsengi
í grennd Grindavíkur, sem hald-
in var s. 1. sunnudag, að vöru-
bíll, sem í voru 2 menn, fór út
af veginum og mölbrotnaði í
hrauninu.
Framhjólin fóru bæði uridan
bifreiðinni og stýrishúsið og
pallurinn mölbrotnuðu.
Bifreiðarstjórinn meiddist eitt
hvað og var fluttur til læknis
í Keflavík, en hinn hruflaðist
aðeins á fingri.
um.
hringir í hervísindum, bÓk-iað vernda æskuna frá erfiðleikum
menntum, sögu, landafræði og
ýmsu öðru, auk þess lærðu börn
in dans og söng. Hermenn af
vígstöðvunum, flugmenn, sjó-
liðar\ skriðdrekastjórar voru
tíðir gestiv hjá börnunum.
Eg átti þess kost að vera við-
staddur á samkomu hjá einum
hópnum. Hún var haldin í rúm-
góðum Ijorðsal. Gorodnerski liðs-
foringi var héiðursgestur, og þegar
hann ræddi um dáðir og afrek á
vígstöðvunum, hlustuðu ungling-
arnir með leiftrandi augum og
þeim hljóp kapp í kinn. Þessi sami
hópur fékk .heimsókn frá skæru-
stríðsins, til að gera hana heil-
brigða og hrausta..
í ár var komið á stofn fyrsta
reglulega livíldarheimilinu fyrir
skólabörn og unglinga. Æðsta ráð
verklýðsfélaganna veitti 1.300.000
rúblur í þessum tilgangi. Tvö slík
heimili, seni. rúma 1300 börn, erú
nú starfandi.
Börnin, sem dveljast á þessuvn
hvíldarheimilum, skemmta sér vel
við leiki, og skemmtiferðir út í
sveit. Þau te'ngja líka gagu við
gaman, hlusta á fyrirlestra og not-
færa sér bókasafnið. Heilnæmur
matur, mataræði eins og tíðkast
Vinnubókin
er nauðsynleg öllum þeim
er vintia tímavinnu.
Fæst í skrifstofu verk-
lýðsfélaganna, í bókaverzl-
unum og hjá útgefanda.
FULLTRÚAKÁÐ
VERKLÝÐSFÉLAGANNA
Hverfisgötu 21.
KAUPÍÐ
ÞJÖÐVIUANN
Framh.af 3. sCBu
En svo fór þó ekki. Allt sat við
hið sama eða versnaði að stórum
mun. Lögreglaiv tók félagana í
„Norodnaja Volja“ fasta, og þeir,
sem höfðu inyrt zarinn voru drepn
ir. Leiðin til liússins, þar sem máls-
ránnsóknin fór fram, lá meðfram
skólanum, sem ég var í. Að kvöldi
þess dags, sem aftakan fcír fram,
sagði frændi okkar frá því, hvern-
ig Michailov hefði rifið sig lausan
úr hengingarólinni, þegar þeir ætl-
uðu að fara að hengja hann. Upp
fi'á þessum degi var öllu pólitísku
lífi lokið í Rússlandi. Allir kunn-
ingjar okkar, sem voru hlypntir
byltingastarfseminni, voru teknir
höndum.
Fyrstu kennslu lilaut ég í heima-
húsum hjá móður minni. Eg lærði
snemma að lesa. Bækur voru mér
einkar hugleiknar. Eg svalg hvcrja
á fætur annarri. Bækurnar luku
upp öllum heiminum fyrir sjónum
mér.
Eg vildi sem fyrst komast í
skóla. Þegar ég var tíu ára gömul
rættíst sú þrá. Bekkurinn var yfir-
fullur. Það voru kringum 50 börn
í honum. Eg var fáskiptin og kvíða
full og naut mín ekki í margmenn-
inu. Enginn tók hið minnsta tillit
til mín. Kennararnir fengu okkur
verkefni, tóku ncmendurna upp,
hlýddu þeim yfir og gáfu þeim eink
unnir. Við þorðum einskis að
sp.yrja. Kennslukonan okkar var
værukær og smásálarleg. Hún lét
séi' annt uin efnuð börn, sem komu
akandi í einkavögnum í skólann,
en hún leit niður á þau börn, sem
voru tötrum klædd. Það var held-
ur engin eining né vinfengi meðal
barnanna. Eg las af kappi og tók
betur eftir en liin börniri, en ég
svaraði illa út úr, því að ég var
oftast með hugann bundinn við
eitthvað annað cn það, sem spurt
var um. Þegar faðir minn varð
þess áskynja, að ég nam ekkert í
þessum skóla, sendi hann mig í
einkaskóla. Þar var allt á annan
veg. Engin leit niður á okkur,
börnin voru frjálsleg og voru góðir
vinir. Einnig ég eignaðist! þar vini.
Kennslan var mjög skemmtileg. —
Enn þann dag í dag minnist ég
þessa skóla með hlýju. — Ilann
veitti mér þekkingu, kenndi mér
að vinna og gerði úr mér mann-
eskju, sem liugsar og skynjar á
mannlegan hátt.
Þegar faðir minn, sem ég gat
rætt við um allt, dó, var ég fjórtán
ára. Þá var ég alein lijá mömmu.
Hún var mjög góð og fjörug kona,
en fór með mig cins og barn. Ég
vann af ákafa til þess að komast
áfram. Það var ekki fyrr en síðar,
þegar þroskamunurinn á milli okk-
ar tók að þverra, að okkur fór að
koma vel saman. Hún hafði mikl-
ar mætur á mér, og hún var hjá
mér það, sem eftir vár.ævinnar.
Hún gladdist yfir því, að ég skyldi
vera byltingarsinnuð, og hún gerði
sitt til þess að svo yrði. Allir félag-
arnir, sem vöndu komur sínar til
okkar, kynntust henni og þótti
mikið til hennar koma. Hún lét
engan soltinn frá sér fara og lét
sér örlög allra varða.
Þegar faðir minn dó, urðum við
að fara að sjá um okkur sjálfar.
Ég tók að mér stundakennslu og
í sameiningu unnum við ýmiss-
konar skriftir. Við tókum eimrig
að leigja nokkur af herbergjunum
í húsinu. Þannig gafst -mér kostur mennirnir höfðu ennþá ekki skipu-
á að kynnast margs konar fóllri:
stúdentum, fátækum gáfumönn-
um, símastúlkum, saumastúlkum,
hjúkrunarkonum o. s. frv. Þegar
ég hafði verið hæst í skólanum,
leituðu margir nemendur til nrin.
Kennslan var ekki alls kostar
þægileg viðureignar. Efnaðir for-
eldrar voldu kennslukonurnar að
ofan frá og skiptu sér mikið af
kennsluhöguninni. Ég hafði þráð
að verða kennslukona að loknu
námi, en ég gat engá stöðu fengið.
í frístundum mínum las ég rit
Leos Tolstojs af miklum áhuga.
Hann gagnrýndi mjög óhóf auð-
valdsins og iðjuleysi, hann gagn-
rýndi þjóðskipulagið og sýndi fram
á, að allt miðaði að því að aúka á
þægindi og vellíðan stórjarðeigend-
anna og annarra auðmanna á
kostnað lágstéttanna. Hann lýsti
því, hvernig verkamennirnir slitna
um aídur fram sökum allt of erf-
iðrar lifsbaráttu, og sífellt strit.
Leo Tolstoj kunni að lýsa þessu
ástandi. Ég hugsaði til þess, sem
ég sjálf hafði séð, og komst að
lagt baráttu sína. Verkalýðsfélög
fyrirfundust ekki. Ég var tuttugu
ára gömul og liafði ekki hugmynd
um að neinn Marx hefði verið
uppi, ég vissi ekkert um verkalýðs-
baráttuna að mun né heldur um
kommúnismanu ■
'aun um', að Tolstoj hefði á réttu
að standa. En um leið birtist mér
barátta byltingarmannanna í öðru
óg skýrara Ijósi. Ég skildi betur
fyrir hverju þeir börðust. En hvað
átti að gera? Með hermdarverkum
með því að myrða einstaka skað-
lega embættismenn og zarinn, yrði
aldrei komizt langt áleiðis. Leo
Tolstoj benti á líkamíega vinnu og
fullkomnun mannsins sem eina úr-
ræðið. Ég tók sjálf að vinna öll
störf innan húss. Á sumrin vann
ég hin erviðustu landbúnaðargtörf.
Ég vísaði á bug öllu óhófi, tók að
veita mönnunum nánari athygli og
sýna þeim meiri þolinmæði. En ég
komst brátt að raun um, að allt
þetta breytti raunverulega engu,
ranglætið ríkti eftir sem áður,
hversu mjög, sem ég þjakaði sjálfa
mig með líkamlcgu erviði. Reynd-
ar kynntist ég betur lífi bændanna,
ég lærði að ræða við einstaka
bændur og verkamenn og komast
þannig á snoðir um lífsviðhorf
þeirra og vilja, en hvað stoðaði
það? Ég hugði, að ef mér auðn-
aðist að afla mér frekari mennt-
unar, myndi ég öðlast beti'i skiln-
ings á því, hverra aðgei'ða væri
þörf til þess að breyta þessu bága
lífi og koma í veg fyrir arðránið.
Á þeim tímum fékk kvenfólk
hvorki aðgang að háskólunum né
öðrum æðri menntastófnunum.
Keisarainnan, sem áleit, að konur
ættu eingöngu að hýrast á heimil-
unum og hugsa um karlmennina
og börnin, kom því til leiðar, að
konum var gert óklcift að afla sér
læknismenntunar eða nokkurrar
annarrar æðri menntunar. Ég nam
tilsagnai'laust svo mikið sem mér
var unnt.
Að lokum var æðri skóli fyrir
konur opnaður í Pétursborg. Ég
hóf nám þar, en þegar að tveimui'
mánuðum liðnum liöfðu vonir mín-
ar beðið skipsbrot. Ég komst að
raun um, að hér væri ekki að finna
það, sem ég leitaði. Þar var að
vísu mikinn vísdóm að fá, en að-
eins ekki þann, sem að haldi mætti
koma í dægurbaráttunni.
Það voru allt aðrir tímar þá en
nú. Þá fengust engar bækur, er
fjölluðu um þjóðmál, það þekkt-
ust heldur engir fundir. Verka-
Dag nokkurn leiddu örlögin mig
í hóp nokkurra stúdenta (þá var
hin róttæka stúdentahreyfing að
hefjast í Rússlandi) og þá var sem
hulu væri svipt frá augum mér.
Þetta var einskonar leshringur. Ég
tók til að lesa og-byrjaði að læra
í hringnum. Ég tók til að lesa
Marx og aðrar nauðsynlegar bæk-
ur„ og skildist mér, að einungis
hin byltingarsinnaða verkalýðs-
hreyfing er þess megnug að breyta
lífinu, að ég varð að helga vérka-
Iýðshreyfingunni allan þrótt sálar
og líkama, ef ég ætlaði að verða
nýtur þegn. Nú var mér Ioks frið-
þægt.
I þrjú ár sótti ég leshringinn, las
mikið og öðlaðist gerbreytt lífs-
viðhorf. Ég vildi ekki aðeins afla
mér þekkingar, ég vildi einnig
eitthvað þarft. Stúdentarnir höfðu
þá aðeins ónáið ,samband við
verkamennina, en þeir áttu visst
fylgi meðal verkalýðsins í hvert
sinn, er þeir sneru sér til hans.
Stjórnin leitaðist við að staðfesta
óbrúanlegt djúp milli stúdentanna
og verkalýðsins. Ef stúdent. vildi
tala við verkamann, varð hann að
breyta um búning (stúdentar báru
einkennisbúning) og fara til fund-
ar við hann á laun, til. þess að
verða ekki uppgötvaður sem stúd-
ent. Lögreglan fylgdist gaumgæf-
lega með öllu atferli stúdentanna.
Þá ákvað ég að hefja starf mitt
sem kennslukona við sunnudaga-
skóla í Smolenshoje, sem liggur
að baki Nove-garðsins. (Nú heitir
þessi borgarhluti Volodorski-um-
dæmið til heiðurs við hinn myrta
félaga okkar Volodorski).
Þetta var stór skóli fyrir nær
600 manns. Iíann var sóttur af
verksmiðjuverkamönnunum í Pal,
Semjanikoff . og mörgum öðrum
vei'ksmiðjuþorpum. Ég kom þang-
að nærri því daglega.
Ég hafði mikla ánægju af því
að fræða verkamennina. Ég þekkti
vel kjör þeirra og vinnuhögun.
Þessi þekking kom nú að góðum
notum. Ég minnist þess, sem
verkamennirnir sögðu mér. Þá
voru erviðir tímar. Ef launþegi
ympraði á '>ví við vinnuveitanda,
að þegar vinnudagurinn lengdist
bæri verkamanninum hærra dag-
kaup, var honiun tafarlaust vikið
úr vinnu. Verksjniðjustjórinn eða
meistaririn voru ósparir á hand
tökur. Áfengisneyzla og þekking-
arskortur voru mjög mikil meðal
launastéttanna.
Ég kenndi í fimm ár við þenn-
an skóla, þangað til ég var sett í
fangelsi.
Við vorum sniátt og smátt byrj-
uð að skipuleggja starfsemi okk-
ar. Að dæmi þýzka verkamanna-
flokksins, sem var fyrirmynd okk-
ar, nefndum við samtök okkar
Sosíaldemokratiska-flokkinn. Árið
1894 kom Vladimir lljitsj (Lenín)
til Pétursborgar, og upp frá því
tók okkur að vegna betur. Skipu-
lagningin varð brátt traustari. Ég
vann með Vladimir lljitsú í sama
Þriðjudagur 4. júlí 1944 — ÞJÓÐVlLJINN
umdæmi, og við urðum brátt góðir
vinir.
Nú tókum við að útbreiða stefnu
okkar mcð flugritaáróðri. Við tók-
um að gefa út ólöglega bæklinga,
síðan hugkvæmdist okkur að gefa
út almennt, ólöglegt tímarit. Þeg-
ar tímaritið var að hlaupa af
stokkunum, var Vladimir Iljitsj
og fjöldi annarra félaga handtekn-
ir. Með því var útbreiðslustarf-
seminni reift þungt högg, en við
söfnuðum þrótti á ný og fórum
að gefa út flugrit. í ágúst 1896
hjálpuðum við til að leiða til lykta
verkfall meðal iðnaðarverkamanna,
og leituðumst við að skipuleggja
það sem bezt. Að verkfallinu loknu
fóru fram fjöldahandtökur og mér
var einnig varpað í fangabúðir. í
útlegðinni giftist ég Vladimir
Hjitsj.
Upp frá því fylgdumst við að,
meðan bæði lifðu. Ég aðstoðaði
•hann við störf hans eftir því, sem
mér var unnt. En að segja frá því
ölln væri hið sama og að segja frá
störfum og lífi Vladimir Iljitsj.
Þau ár, sem við lifðum sem flótta-
menn utan Rússlands, voru mest
öll störf niín í því fólgin að lialda
sambandinu við Rússland. Árin
1905—1907 var ég ritari í mið-
stjórn flokksins og frá 1917 vann
ég að alþýðufræð.slunni. Ég ann
þessu starfi og mér hcfur verið
það mjög mikils vert. Til ]>ess að
ná lokatakmarki októberbylting-
arinnar verða verkamennirnir að
afla sér þekkingar. Einnig bænd-
urnir verða margt að nema, ann-
ars munu þeir ekki geta fylgt
verkalýðsstéttinni eftir og munu
dragast aftur úr. Störf mín i þágu
alþýðufræðslunnar eru nátengd á- ;
róðus- og útbreiðslustarfsemi |
flokksins. ]
Mér hefur fallið sú mikla gæfa !
í skaut að sjá, hvernig verkalýðs- !
stéttin óx að þroska og þrótti, ég ■
var vottur að stærstu byltingu ■
veraldarsögunnar. Mér hefur auðn-
azt að sjá korn hinnar sósíalist-
isku þjóðmálastefnu vaxa úr
moldji, að sjá lífið umskapast frá
rótum.
Ég harmaði löngum, að ég skyldi
aldrei eignast barn, en nú harma
ég það ekki lengur. Nú á ég mörg
börn: Ykkur ,hina ungu kommún-
ista og landnema. Þið eruð öll
Leninistar, og munuð verða Lenin-
istar.
Að ósk hinna ungu landnema er
þessi saga einnig rituð.
Ykkur er hún helguð, kæru börn.
Einar Bragi þýddi.
BÆJARPOSTURINN
Framh. af 2. síðu.
Útvarp frá íþróttamótum ;!
knattspyrnukappleikj- !;
um-
og
Þá' vil ég víkja að eirium þætti
útvarpsins, er þó nánast heyrir
undir fréttaflutning þess, en það
er útvarp frá íþróttámótum og
kappleikjum hér í Reykjavík.
Það er án efa citt. vinsælasta
útvarpscfniö, sérstaklega mcðal
unga fólksins. Eg hef verið sjónar-
vottur að því, úti á landi, að fylgzt
liefur verið með útvarpi frá í-
þróttakeppni liér í Reykjavík, með
slíkum áhuga að líkast hefur verið
því að hlustendur væru sjálfir c
þátttakendur í keppninni. Sérstak- !;
Iega ber þó á þessu, þegar féiög og £
einstakir menn utan af landi eru S
að keppa hér, og ætti bokstaflega 4
að hafá það fyrir fasta rcglu að c
útvarpa frá íþróttamótum þegar §
þannig stendur á.
MYNDAFRÉTTIR
Þannig hugsar teiknari sér endalok þýzkrar jlugvélar, Junkers
88, í viðureign við strandvamarjluglið Breta. Brezka strand-
varnajlugliðið hejur valdið Þjóðverjum tiljinnanlegu tjóni.
Áhnerísk hergögn bíða jlutnings í höjn í Ameríku.
Brezki kafbáturinn Uproar að fcoma lieim úr leiðangri.
Brezka jlugvélamóðurskipið Ravager.