Þjóðviljinn - 16.09.1944, Síða 3
Laugardagur 16. september 1944.
ÞJÓÐ VILJINN
9
.Sæmllega raunhæf greinargerð fyrir kostam sásfalismans'
Orðíð víð tílmadum ungs sjálfstæðísmanns
Málgagn
Æskulýðsfylkingarinnar
(Sambands ungra sósíalista)
Greinar og annað efni
sendist á skrifstofu félags-
ins, Skólavörðust. 19, merkt
„Æskulýðssí ðan“.
i''. ■ ~^—
Útvarpsumræðsrnar
um dýrtíðarmálln
Ungt fólk um land allt hlust-
aði með athygli á umræðurnar
frá Alþingi á mánudaginn var.
E.íkisstjórnin hafði beðið um
útvarpsumræður um nýtt og
,.afarmerkilegt“ frumvarp, sem
átti að ríða dýrtíðinni að fullu.
Sumir væntu merkilegra um-
ræðna og að þetta nýja stjórn-
arfrumvarp myndi hafa ein-
hverja nýja lausn dýrtíðarvanda
málsins inni að halda, einmitt
þessa lausn sem Coca-cola-
stjórnin hefur verið að hugsa
um í nær 3 ár. En hvað skeði?
„Nýja“ frumvarpið hafði inni
að halda sömu gömlu tillögurn-
ar og afturhaldið hefur alltaf
haft á takteinum við öll hugs-
anleg tækifæri og ávallt hefur
átt að leysa öll vandamál allra
tíma, — lækka kaupið — lækka
afurðaverð hjá smáframleiðend
um. Og íslenzkri alþýðuæsku
fannst lítið til koma um þær
ráðstafanir landsfeðranna, sem
áttu að tryggja henni atvinnu-
legt öryggi í framtíðinni.
*
En þrátt fyrir vonbrigðin yfir
hinu fjandsamlega skeyti ríkis-
stjórnarinnar til íslenzks verka-
lýðs, urðu hlustendur bjartsýnni
um framtíðina eftir þessar um-
ræður en áður, þeir sannfærðust
um að innan þingsins er flokk-
ur, sem hefur fullan hug á að
vinna þjóð sinni allt það gagn
er hann má, — menn, sem hafa
jþegar myndað sér ákveðnar
skoðanir um hvað gera þurfi —
sósíalistar. Og í ræðu Einars 01-
geirssonar á mánudagskvöldið
voru tillögur þeirra birtar al-
menningi. Allir, sem sjá hvert
stefnir í atvinnu- og fjármálum
þjóðarinnar fyrir aðgerðir og
aðgerðaleysi valdhafanna, glödd
ust yfir þessari ræðu, hún var
töluð út úr hjörtum fólksins —
yfirgnæfandi meirihluti þjóðar-
innar er tillögum þessum sam-
þykkur. Stjórn sem gerði að
hlutverki sínu að framkvæma
slíka stefnuskrá hefði stuðning
þjóðarinnar. Öllum er ljóst að
atvinnutæki vor þarf að endur-
nýja og fjölda tækja við að
bæta, til þess aí) tryggja atvinnu
legt öryggi hinni uppvaxandi
kynslóð, við þurfum að byggja
upp nýtízku skipastól, stórfelld-
an jðnað, sem vinnur úr íslenzk
um hráefnum, svo sem fiski o. s.
írv. í slíku uppbyggingarstarfj
Eg held, að ég hafi gert nokkra
grein fyrir göllum auðvaldsskipu-
lagsins í síðustu æskulýðssíðu, or-
sökuni þeirra og afleiðingum. Við
komum okkur þá saman um, að
þeir stöfuðu fyrst og fremst frá
því, að framleiðslan í auðvalds-
þjóðfélaginu er rekin skipulags-
laust, með hagnað eigenda at-
vinnutækjanna, atvinnurekend-
anna fyrir augum, en ekki hag og
velferð almennings. Við tókum þá.
dæmi, sem sýndi að sökum þess
hve almenningur hefur lítinn gjald
miðil milli handa, safnast saman
frá ári til árs vörubirgðir, sem
elcki seljast. Þessar óseljánlegu
vörubfrgðir valda svo, þegar nokk-
ur ár líða, kreppu, þ. e. framleiðsl-
an hættir að borga sig frá sjónar-
miði atvinnurekendanna.
e
Nú komum við að því að
svara spurningu hins unga sjálf-
stæðismanns. Hann spurði okkur
unga «ósíalista, hvað við álitum
að mundi vinnast við hið sósíal-
iska skipulag. Þeirri spurningu
skal svarað í stuttu máli. Við sós-
íalistar álítum, að með sósíal-
isku skipulagi verði unnt að úti-
loka galla auðvaldsskipulagsins,
kreppur þess, og atvinnuleysi, ör-
birgð, misskiptingu gæðanna og
styrjaldir, sem eru ólijákvæmileg
afleiðing af hagkerfi auðvaldsþjóð-
félagsins. Svo það er þá nokkuð
sem vinnst, að okkar áliti.
©
En á liverju byggist þá hið sós-
íaliska skipulag? Það byggist fyrst
og l'remst á þeirri meginreglu, að
atvinnutækin eru í höndum þeirra,
sem við þau vinna, eru rekin af
þeim, samkvæmt fyrir fram gerðri
áætlun með hag alls fólksins fyrir
augum. Hvað þýðir þetta þá? Það
þýðir að offramleiðslan er útilok-
uð, vegna þess að kaupgetan og
framleiðslumagnið stenzt á. Það
þýðir, að hagsmunir þjóðarheild-
arinnar eru látnir sitja fyrir hags-
munum einstaklinganna. Það þýð-
ir t. d. að ekki eru framleiddar
margar smálestir af ilmvötnum,
meðan ungbörnin vantar mjólk.
Með því að talca atvinnutækin í
þágu þeirra, sem við þau vinna, og
láta allan afrakstur þeirra þeim í
té, útilokum við það, að kaupget-
er æskulýðurinn fús til að taka
þátt. Hann myndi leggja hart
að sér við að skapa varanleg
verðmæti, sem mættu verða til
góðs fyrir komandi kynslóðir.
Hann heimtar að fá tækifæri til
að vinna að bættum þjóðarhag,
en ekkj aðeins fyrir gróðafíkn
auðvaldsherra, sem senda meira
og minna af arðinum af vinnu
hans úr landi eða ráðstafa hon-
um á einhvern annan miður
þjóðnýtan hátt. G.
an og framleiðslumagnið standist
ekki á og komum þannig í veg
fyrir kreppurnar og fylgifiska
þeirra, atvinnuleysið, örbirgðina
og misskiptingu gæðanna. Þetta
virðist einfalt, og það er það líka.
Ilér er ekki leitazt við að fara li I
í nánari fræðileg atriði, enda naum
ast staður cða rúm til þess hér.
Hin borgaralega hagfræði gerir sér
far um að liártoga og umsnúa
kenningum okkar sósíalista, en
reynslan hefur verið okkur hlið-
holl.
Hún hefur sýnt og sannað ljós-
legar en nokkrar röksemdir, að
kenningar sósíalismans um auð-
valdsskipulagið, eru í öllum atrið-
um réttar.
Iíagfræðinefnd ein, sem skipuð
var af bandarísku stjórninni fyrir
styrjöldina, til að gera tillögur til
umbóta á þjóðarbúskap Bandaríkj
anna, komst að þeirri niðurstöðu,
að ef öll framleiðsla Bandaríkj-
anna væri starfrækt, hinum at-
vinnulausa mannafla þar í landi
fengin vinna við þau, og þau rekin
samkvæmt fyrir fram gerðri áætl-
un um þarfir borgaranna, væri
liægt að skapa hverjum einasta
borgara í Bandaríkjunum, að með-
töldum hinum 10 milljónum at-
vinnuleysingja, ágæt kjör. Til-
lögur nefndarinnar voru auðvitað
ekki framkvæmdar af auðvaldinu
í Bandaríkjunum, því að það, sem
hagfræðingarnir lögðu til, var ekk-
ert annað en hreinn sósíalismi. En
þær sýndu vanmátt hinnar borg-
aralegu liagfræði til að bæta úr
göllum auðvaldsskipulagsins, nema
með því að miða í áttina til sósíal-
ismans.
\ o
Þú, ungi sjálfstæðismaður,
sem þessu máli er aðallega
beint til, heldur því fram, að
við sósíalistar þykjumst einir
hafa höndlað allan sannleikann,
um framtíðarskipun þjóðfélags-
ins. Það er rétt hjá þér að
nokkru leyti. Það er rétt hjá
þér, að því leyti, að við
vitum' bókstaflega að við j
höfum bent á einu leiðina, í
sem fær er úr ógöngum j
þeim, auðvaldsskipulagið hefur
leitt allt mannkynið í. Við vit-
um það vegna þess að kenn-
ingar okkar eru byggðar á raun
hæfri, vísindalegri gagnrýni á j
núverandi þjóðskipulagi, upp- '
runa þess, eðli og þróun, vegna
þess að reynslan hefur jafnan
sýnt fram á og sannprófað raun
gildi kenninga okkar. En þú
segir jafnframt, að menn séu
að leita sér fyrir um lausnir á
þeim vandamálum sem bíða
þeirra eftir stríð. Hefur þú eða
flokksbræður þínir í Sambandi
ungra sjálfstæðismanna komið
auga á nokkra lausn? Ef svo
væri, þætti okkur sósíalistum
gaman að heyra hana. Og þú
tekur það vonandi þá með í
reikninginn að við erum hér að
ræða um hagskipulag heimsins
alls, en ekki einhver sérstök
vandamál í atvinnumálum ís-
lendinga, þótt okkur þætti auð-
vitað gaman að fræðast um
skoðanir ykkar á þeim líka. En
það mætti sem sagt vel bíða
betri tíma.
En nú get ég sagt þér eitt,
ungi sjálfstæðismaður. Þú hef-
ur rétt fyrir þér, þegar þú seg-
ir, að menn séu nú um allan
heim að velta fyrir sér, hvernig
megi bezt takazt að skapa þá
nýju veröld, sem við viljum ef-
laust allir að rísi upp að stríð-
inu loknu. Hinar þjáðu þjóðir
Evrópu munu vafalaust ekki
kjósa sér að ganga aftur þá
píslargöngu sem auðvaldsskipu-
lagið lagði á þær. Ein þeirra hef
ur þegar gert ákveðnar tillögur
um framtíðarskipun atvinnu-
mála sinna. Það eru Frakkar.
Þær tillögur hafa áður birzt hér
í blaðinu. En ég ætla að leyfa
mér að prenta þær upp, til frek
ari glöggvunar fyrir þig og aðra,
sem langar til að fræðast um
framtíðarlausn þeirra vanda-
mála, sem okkar bíða í stríðs-
lok.
•
24. júlí s.l. samþykkti franska
þingið í Algier, en í því eru full-
trúar allra franskra stjórnmála-
flókka, einróma ályktun, sem
hljóðár þannig:
„Ráðgjafarþingið álítur, eftir að
hafa kynnt sér skýrslu framleiðslu-
málaráðherrans viðvíkjándi þeim
ráðstöfunum í atvinnumálum, sem
brýnust nauðsyn er að gera, þeg-
ar snúið' er aftur til Frakklands,
að þær ráðstafanir, sem hafðar eru
í hyggju, geti ekki borið fullan ár-
angur, nema þær miði að því að
setja á stofn atvinnulegt lýðræðis-
skipulag, sem frönsku þjóðinni
verði látið eftir að móta til fulln-
ustu; það álítur þannig, að til þess
að frönsku þjóðinni rcynist unnt
að koma á fót fullkonmu atvinnu-
legu lýðræði, sé nauðsynlegt að
tryggja það, að jteir rnenn eða fé-
lög, sem kalla sig máttarstólpa
iðnaðarins, en hafa hagsmuna að
gæta, sem eru andstæðir hagsmun-
um allrar þjóðarinnar, og hafa því
oft gerzt berir að svikum við hana,
séu gerðir óskaðlegir. Það krefst
því af stjórninni:
1. að liún lögsæki með nauð-
synlegri festu alla þá, sem haft
hafa viðskipfi við óvinina, meðan
á hernáminu stóð, og feli forystu-
stöðurnar í atvinnulífi landsins að-
eins mönnum, sem hafa sannað sig
að því að vera óháðir hringunum,
að föðurlandsást og hollustu við
hagsmuni almennings;
2. að gera bráðabirgðaráðstaf-
anir til þéss að undirbúa það, að
þjóðin taki í sínar liendur öll
helztu atvinnutæki, í samræmi við
kröfur þær, sem miðstjórn and-
stöðuhreyfingarinnar hefur sett
fram og franska þjóðin mun taka
nánari ákvarðanir um; að þegar
Frakkland hefur verið frelsað úr
höndum Þjóðverja, setji stofnanir,
sem túlka skoðanir allrar þjóðar-
innar aðra menn í stað allra
helztú atvinnurekenda hinna mik-
ilvægustu framleiðslugreina, sér-
staklega kola-, járn-, aluminium-,
og fosfat-iðnaðarins, járnbraut-
ar-, flugvéla-, og skipafélaga; lán-
stofnana og vátryggingarfélaga; og
fyrirtækja, sem vinna að efnafram-
leiðslu og málrna;
3. að veita verkalýðshreyfing-
unni í fullu samræmi við sjálfræði
hennar og virðingu, sinn þátt í
stjórn framleiðslunnar, eins og
nauðsynlegt er, ef atvinnulegt lýð-
ræði á að þróast;
4. að leggja drög að stefnu í
landbúnaðarmálum, sem byggist á
því, að fá frönsku bændastéttinni
í hendur vélar og nýtízku ræktun-
artæki, sérstaklega gegnum sölu-
og framleiðslusamvinnufélög, til
þess að sambærilegur afrakstur fá-
ist við afrakstur hinna miklii fram-
leiðslulanda, en hafa þó í huga
þjóðfélagslega aðstöðu frönsku
bændastéttarinnar.
Þingið lætur í ljós þá trú sína,
að stjórnin framkvæmi þessa
stefnuskrá“.
Hyað er það, sem felst í þessum
tillögum? I stuttu máli er það,
að franska þjóðin ætlar að taka
allar höfuðatvinnugreinar í sína
eigin þjónustu, þ. e. þjóðnýta þær
og tryggja með því atvinnulegt
lýðræði. Frönsku þjóðinni hefur
nú skilizt það, sem hinn ungi sjálf-
stæðismaður og skoðanabræður
hans liafa ekki skilið enn, að það
er skipulag sósíalismans eitt, sem
getur ráðið fram úr þeim vanda-
málum, sem okkar bíða í stríðs-
lok. ^
Ég ætla ekki að hafa þetta mál
mitt lengra. Ég þykist hafa gefið
þehn, sem fræðast vildu eitthvað
um stefnu okfear sósíalista, nokkr-
ar upplýsingar, sem gætu beint
þeim á rétta leið. En ég er hins
vegar reiðubúinn, hvenær sem er
að taka upp þráðinn að nýju, ef
þess gerist þörf. Á. S.
Grein um skólamáli:;, sem birtast
áttí í dag, verður að ’oíða næstu
: æskulýðssíðu vegna rúmleysis.
★ Sídafí grein ☆