Þjóðviljinn - 14.12.1945, Blaðsíða 1
Hermann jónasson sendi Agnar
lands til að læra aðferðir af
Kofoed-Hansen til Þýzka-
nazistalögreglu Himmlers
Einar Olgeirsson krefst víðtækrar rannsóknar á starfsemi nazista hér
á landi árin fyrir heimsstyrjöldina
Hvar verður aðseturs-
-• ‘ . V - ,V>
staður Samemuðu
þjóðanna?
Undirbúningsnefnd Sam-
einuðu þjóðanna situr nú á
rökstólum í London.
Hafa umræður undan-
farna daga snúizt um, hvar
Öiyggisstofnun Sameinuð'u
þjóðanna skuli hafa aðset-
ur. Sovétríkin, Bandaríkin,
Pólland, Tékkóslóvakía og
fleiri ríki vilja hafa aðset-
ursstaðinn í Bandaríkjun-
um en Bretland og samveld-
islönd þess, Frakkland, No>:
egur og fleiri ríki viija haf.t
hana í einhverju af smá-
ríkjum Evrópu. Búizt er vij
ákvörðun í málinu innan
í umræðunum um tillögn Sigurðar Bjarnasonar
og Hermanns Jónassonar um landvistarleyfi handa
Þjóðverjum, upplýsti Finnur Jónsson dómsmála-
ráðherra m. a. að Hermann Jónasson hefði sem
dómsmálaráðherra sent Agnar Kofoed-Hansen til
Þýzkalands, sumarið áður en Agnar varð lögreglu-
stjóri í Reykjavík, til að læra lögregluaðferðir af
nazistalögreglu hlóðhundsins Heinrichs Himmlers.
Er upplýst í skýrslu þessari að Agnar hefur
verið talinn gestur þýzku lögreglunnar, átt við-
ræður við háttsetta yfirmenn hennar, og ferðast
um landið með kunnum nazistaleiðtoga, yfirstorm-
sveitarforingja Daluege í þessum erindum.
Einar Olgeirsson deildi fast á linkind íslenzkra
stjórnarvalda gegn þýzkum nazistum og þjónum
þeirra, og krafðist víðtækrar rannsóknar á starf-
semi nazista hér á landi árin fyrir stríð og síðan.
í umræðunum um tillögu
Sigurðar Bjarnasonar og
Hermanns Jónassonar um
landvistai'leyfi fyi’ir Þjóð-
verja skýiði Finnur Jóus-
son ciómsmálaráðherra svo
frá aö er skrifstofus:jóri
í stjórnarráöinu fann ekki
skýrslu lögreglustjórans í
Reykjavík um utanför sína,
sem Hermann Jónasson dró
inn í umræðurnar í fyrra-
dag, hafi hann spurt lög-
reg'ustjóra um hana, en
hann svaraöi því að hann
Sól tér sortna,
Ný Ijóðabók eftir
Jóhannes úr Kötlum
Ný Ijóðabók ejtir Jóhannes
úr Kötlum er alltaf viðburo-
ur sem Ijóðxvinir táka eftir,
og svo mun enn verða um
bókina „Sól tér sortna“, sem
Heimskringla sendi á bólza-
markaðinn fyrir nokkrum
dögum.
í bókir.rii eru þrjátíu kvæði
öll nýlega ort, og hefst riún á
kvæði er nefnist „Æviágrip1-.
Þarna eru kvæða'fiokkarnir
um Kaj Munk og Nordaril
Grieg, „Góðra vina fundur“
(eftirmæli Aðalsteins Sig-
mundssonar og Símunar av
Skarði), „Skæruliðar“, „Hús-
ið“, sem Jóhannes hefur lesið
upp við hátíðleg tækifæri síð-
astliðið ár, og mun öllum, ,er
heyrt hafa forvitni á að kynn
ast þeim nánar, og mörg önn-
ur, sem hvergi hafa heyrst
eða birzt.
myndi ekki til að hafa gefið
neina skýrslu. En skýrslan
hefði fundizt í stjómarráð-
inu í gær.
Af þessari skýrslu er ljóst,
hélt ráðherrann áfram, að
það var ekki lögreglustjór-
ínn, sem sendur var utan,
heldur flugmálastjórinn.
ðgnar Kofoed-Hansen fór
utan 19. júní 1939 en varð
ekki lögreglustjóri fyrr en
um næstu áramót, þá 24
ára.
Var Agnar í Kaupmanna-
höfn sumamiánuðina 1939
og vann hjá ríkislögregl-
unni en þa'ð var algert trún
aöarmál, og ekki á það
minnst í skýrslunni. Kynnti
hann sér stjórn lögreglunn-
ar og starfshætti og dvaldi
þar til 26. júlí. En 27 júií
fer hann til Berlínar, og er
þar til 30. ágúst. Átti hann
bá tal við einn æðsta mann
Nazistaflokksins, Bohrmann
og var tilkynnt að hann
væri einkagestur þýzku lög-
reglunnar og yfirmanns
hennar, Heinrichs Himml-
ers. Hinn 10. ágúst ræddi
hann við vfirmann Berlínar
löqreglunnar, og kvnnÞst
bar ýmspm af aðferðum
hvzku nazi stalögreglunna’.’.
Segir í skýrslunni að hana
muni fvrsti útlendingurinn,
‘■em hafi orðið slíks aðnjót-
nudi! Um tíma ferðaðist
Agnar um landið meö
ktmnum nazistaleiðtoga.
Da>uege í þessum erindum.
Dómsmálaráðherra kvaðst
telja það eðlilegt að Agnar
færi til Danmerkur í þess-
um erindagerðum, en
hneykslanlegt, að þáverandi
skamms.
Árshátíð unga fólksins n. k. sunnpdag
Á sunnudaginn kemur heldur Æskulýðsfylkingin árshátíð
sína að Þórs Café.
Aldrei hefur Æskulýðsfylkingin átt eins athafnasanian cg
ánoegjulegan síarfsferil yfir að Iíía að liðnu starfsári og nú í
þetta sinn. Samtök alþýðuæskunnar eru nú þróttmeiri og starfs-
áhugi og sóknarvilji meiri en nokkru sinni fyrr. Þetta eiun því
verða fjöisótt og skemmíilegt móí — en húsrými er takmarkað.
Á dagskrá árshátíðarinn-
dómsmálaráðherra, Her-4
mann Jónasson, skyldi
senda hann til Himmlers,
til aö læra „aðferðir“ þýzkuj
lögreglunnar. Ekki væri á-
stæða til aö ætla að þessi
þýzka menntun hafi haft á-
hrif á embættlsstörf Agnars
sem lögreglustj. Agnarhefði
þótt þýzksinnaður, en sam-
vinnan milli hans og her-
námsstjórnarinnar verið
góð. En það var ekki nazista
skólanum að .þakka, sagði
Frb. á 8. s’öd.
ar er m. a. að Sigfús Sigur-
hjartarson alþingismaður
flytur ræðu. Baldur Georgs
& co. sýnir nýjar töfralistlr
og Fylkingarrevía, en æsku-
menn eru ætíð fundvísir á
viðkvæmu blett'na á náung
anum og ófeimnir að nota
sér það, og munu hláturs-
efni ekki spöruð að þessu
sinni, — er þetta útvarps-
þáttur. Þá mun og verð'a
sungið nýtt kvæði,en um
hvaö? Það fáið þiö að heyra
á sunnudaginn!
Aögöngumiðar fyrir. félaga
og gesti þeirra vei'ða seldir
í dag og á morgim kl. 6—3
e. h. í skrifstofu félagsins.
Bevin og Bymes á
leið til Moskva
Brezka þingið samþykkir láns-
skilmála Bandaríkjanna
Bandaríkjastjórn illa víS Verka-
mannaflokkinn, segir Chnrchiíl
í gærkvöldi samþykkti brezka þingið eftir harð-
ar umræður lánsskilmála Bandaríkjanna. Voru
skilmálarnir samþykktir með 345 atkv. gegn 98.
Churchill skoraði á íhaldsmenn að sitja hjá við at'-
kvæðagreiðsluna. Kvað hann andúð Bandaríkja-
stjórnar á þjóðnýtingaráformum Verkamanna-
flokksstjórnarinnar valda því, hve harðir skilmál-
armr væru.
Umræðurnar um samn-
ingana stóöu í tvo daga.
Flestir ræðumanna töldu
lánsskilmálana mjög óað-
gengilega, en formælendur
stjórnarinnar bentu á, að
Bretum væri lífsnauösyn aö
fá dollaralán, hvað sem
það kostaöi.
þótt samkomulagið væri
hart aðgöngu, væri það þó
skárra en viöskiptastríö.
Bevin utanríkisráðherra
flutti lokaræðuna. Kvað
Breta hafa orðiö að fá lán
og enga aðstöðu haft til að
setja skilyrði.
^ ♦---------------1------------
Byrnes og Bevin eru nú
lagðir af stað á utanríkis
ráðherrafundinn í Moskvu,
sem hefst á morgum.
Byrnes kom til Parísar í
gær og stanzaöi þar nokkra
klukkutíma, Bevin lagði af
staö frá London í morguia
Framhald á 8. síou
„Fjárhagslegt Miinchen-
samkomuIag“.
Einkum voru ræðumer.n l
Íhaldsflokksins óánægðir
meö skilmálana. Einn þeirra
sagði, aö hér væri um a'ð
ræða fjárhagslegt Munchen
samkomulag svo mjög
hefðu Bandaríkjamenn not-
að sér vandræði Breta.
Churchill sagöist hafa orðið
fyrir vonbrigðum við láns-
skilmálana, og sér segði
þunglega hugur um fram-
tíðina. Þá mótmælti hann
þeim hraða, sem stjómin
hefði á afgreiöslu svo flók-
ins máls sem þessa.
Bretar urðu að fá lán
Ræðumaður frá frjáls-
lynda flokknum sagði, að
Brezka matvælaráðuneytið á- |
kveður að hætta kaupum á ís-
lenzkum freðfiski
Ríkisstjórn íslands barst í gærkveldí fregn
frá sendiherra íslands í London, þess efnis,
að forstjóri fiskideildar brezka matvæla-
ráðuneytisins hefði tilkynnt honum, að
vegna þess að horfur séu á mikilli aukningu
fiskmagns i Bretlandi, hafi verið ákveðið að
hvorki brezka matvælaráðuneytið né einstök
brezk firmu muni kaupa frosinn fisk f:á
íslandi á árinu 1946.
Fréttatilkynning frá ríkisstjórninni.
I