Þjóðviljinn - 02.02.1947, Blaðsíða 6

3
Þ JOÐVIL JINN
Sunnudagur 2. febrúar 1947
Öfeigíir Vigftíssoii
Pramhald af 3. síðu
"icennarar munu þó hafa ýmis-
ðegt við kennsluaðferðir klerk-
•anna að athuga, en eitt er víst:
iÞeir, sem notið hafa tilsagnar
fjeirra, hafa komizt í kynni við
að nám er starf, og þeir hafa
-að nokkru lært að eimbeita sér
við þann starfa. fílerkarnir
reyndu þolrifin í lærisveinum
Æ'ínum og þeir gerðu kröfu til
Þeirra í hlutfalli við það, sem
i»eir töldu þá geta leyst af
-hendi. Á björtum vordögum, þeg
ar nýbökuðu stúdentarnir skálma
léttir í spori frá menntaskólun-
•um hér, þá hafa oft verið í
hópnum einn eða fleiri, sem
bafa sent þeim feðgum hlýjar
kveðjur. Það hafa verið aðal-
daun þeirra.
En þetta fræðslustarf er ekki J
nema einn þáttur í ævistarfi
séra Ófeigs. Þegar ég var að
alast upp; heyrði ég talað um
Landmenn eins og þeir væru
-eintómir höfðingjar og heldri
menn. Síðar kynntist ég af eigin
’raun þessari höfðingjasveit. í
fljótu bragði get ég ekki bent
■á margt, sem greinir Landmenn
frá öðru góðu fólki hér á landi.
Þar hefur alllengi verið betri
-efnahagur en almennt gerist, og
fáir eða engir hafa þurft þar á
aveitarstyrk að halda um nokk-
urra áratuga skeið, og messu-
föll eru lítt þekkt fyrirbrigði
hjá þeim. Einu sinni var ég
Ætaddur þár við kirkju sem oft-
iar, og þá virtist mér ég skilja
að nokkru, hvernig í þessu lægi.
Að messu, lokinni gekk séra
Ófeigur fram og lýsti því fyrir
söfnuði sínum, að hann hefði
frétt, að heimilisfólk á bæ einumc
f sókninni hefði orðið fyrir til-
finnanlegu tjóni. Þar hafði kvikn
að í bæjarhúsunum, að vísu
hefði tekizt að bjarga þeím frá
bruna en innanstokksmunir og
föt brunnið og skemmzt. Prestur
skoraði nú á söfnuð sinn að sýna
eins og oftar drenglyndi og rétta
þessu heimili hjálparhönd, því
•að sér væri kunnugt, að fjárhag
úr væri þar ekki sterkur. —
Menn tóku vel undir ummæli
prestsins. Hér var þörfin þó
ekki brýn, en menn ætluðu að
foregðast vel við. Er bóndinn,
sem varð fyrir tjóninu, frétti af
tiltæki prestsins, brá hann við
til þess að stöðva fjársöfnun-
ina, því að tjónið reyndist
minna en af var látið. Eg sá
þinnig ekkju, sem misst hafði
ajnann sinn frá stórum barna-
hóp, minnast á þá hjálp, sem
Eellsmúla-presturinn hafði veitt
henni. Af þéssú skildi ég; áð
fólk hefði, getað verið fátækt í
Landsveit og þurft að draga
fram lífið á naumum sveita-
styrkjum, veittum með tregðu.
En presturinn þar var ríkur, |
ekki af veraldarauði, heldur af
mannkærleika. Kærleiki hans
var höfuðauður þessa sveitafé-;
lags. Ef einhver varð fyrir j
Ijóni eða átti erfitt uppdráttar,! r-I-t-M -H
þá þekkti hann þá skyldu sína;
•að hjálpa honum eftir megni •
og hvetja aðra til að gera hið J
sama. j
Nú mun mörgum finnast £á-
nýtt að hlaupa í kapp við sveit-
arfélagdð um að styrkja örbjarga
fólk eða fátæklinga. En menn
verða að minnast þess, að til-
tölulega fá ár eru liðin, síðan
það voru lög í landinu, að þurfa
menn væru sviptir almennum
mannréttindum eins og kosn-
ingarétti. Baráttan gegn fátækt-
inni var þá jafnframt fremur
en nú barátta fyrir mannrétt-
indum. Þá baráttu háði prestur-
inn á Fellsmúla á sinn hátt og
eftir sinni getu. Hann vissi af
reynslu, að það .reið oft á að
bregða fljótt og drengilega við,
ef einhver þurfti á aðstoð að
halda. Á þann hátt gat lítil hjálp
e. t. v. forðað manni frá löngu
basli. Kirkjan þar í sveit var
ekki illa hirt og yfirgefið hús,
heldur hús safnaðarins, þar sem
hann kom saman og presturinn
hvatti hann til góðverka, ekki
með myrkum, torskildum orð-
um, heldur benti hann á dæmin.
Séra Ófeigur var mannvinur og
vildi að öllum gæti liðið sem
bezt.
Séra Ófeigur var ekki skörung
ur í ræðustól, en hann vann
hylli allra, sem á hann hlýddu
með mannúð sinni og bjartsýni.
Hann trúði fyrst og fremst á
mátt hins góða og prédikaði um
það, en refsandi guðdómur var
honum fjarlægur. Einu sinni á
kreppuárunum, þegar menn
voru sem svartsýnastir á af-
komu þjóðarinnar og uggandi
um framtíðina, heyrði ég á tal
hans og tveggja bænda, sem sáu
fátt annað en holskeflur skulda
og strits framundan. Ófeigur
sagði þeim, að hann væri að vísu
hvorki spámaður né spekingur,
en hann hefði þá trú, að ís-
lenzka þjóðin mundi komast út
úr öllum kröggum s-ínum og
hann mundi lifa það sjálfur að
sjá þjóðarskútuna rétta sig við,
og hann bælti við, að þetta
væri ekki einungis trú sín, held
ur væri hann viss um, að svona
mundi fara. Eg held, að bænd-
urnir hafi haldið, að fjármála-
vit blessaðs prófastsins væri
ekki mikið þessa stundina. En
þannig var séra Ófeigur skapi
farinn. Hann sá alltaf eitthvað
bjart framundan. Það var ein-
hver heiðríkja í kringum hann,
svo að það var gott að dveljast
í návist hans. Hann var fremur
lágur maður vexti, en hvikur
á fæti og léttur í lund. Hann
var mikill bókasafnari og bók-
hneigður og talsverður fræði-
maður á gamla og góða íslenzka
vísu og ágætur kennari. Hann
var mikill starfsmaður, sívinn-
andi andleg og líkamleg störf
alla ævi og entist vel. Hann vmr
reglumaður^ en þótti gaman að
skemmta sér með kátum kunn-
ingjum. Hann hafði mannibæt-
andi áhrif á hvern, sem kynntist
honum. B.Þ.
Torolf Elster:
CliJ'iA+' 'Cii. ijý • AÚ *.
- " • ,Vf .-í- - <'£' . : • -,-;• • . -yj-.
SAGAN UM GOTTUOB
Síðan heldur hún áfram. Klukk
an er bráðum hálf tíu.
Bara að maður komi ekki of
i seint. Þau verða í guðs nafni
að ná hinum, ef það er rétt
þetta með Antoníus. Sagha og
Andrés, þeir eru þá það eina,
sem hún á eftir í heiminum. Þá
Ðreldtið malíkó!
. má ekkert illt henda.
j Hátt óp kveður við úti í
myrkrinu, það kemur innan úr
húsinu. Erlkönig kemur hlaup-
andi út, stekkur upp í bílinn og
startar. Þau þjóta af stað.
— Hvað var þetta? Hvað hef
i urðu gert ?
i Hann þaggar niður í henni
' með þurrlegri höfuðsveiflu. Það
| er enginn tími til útskýringa.
Jafnskjótt og þau koma út á
bersvæði, stöðvar hann bílinn
og stekkur út. Rannsakar síma-
leiðsluna nákvæmlega, lýsir á
staurana með vasaljósi. Klifrar
upp í einn þeirra og klippir
línuna sundur. Síðan aka þau
áfram. Vegurinn verður bratt-
ur upp í móti, hefur beygt frá
fljótinu og stefnir beint í
brekkuna. Erlkönig tautar eitt-
hvað og bölvar upphátt, en hon
um er ókleift að láta bílinn
haida sama hraða og áður. Það
verður hart á því að þau nái
lestinni.
Þau sjá ljós, nokkur hús
standa beint fram undan þeim
á auðri sléttu. Þetta er Strba.
Bíllinn nemur staðar við stöð-
ina. Erlkönig hleypur inn. Eftir
hálfa mínútu er hann kominn
aftur.
Allt í lagi, segir hann. Þeir
hafa farið hér úr lestinni. Stöðv
arþjónarnir álitu, að þeir hefðu
(farið með strengbrautinni upp
til Strbske Plesó. Það er líka
sennilegt.
Svo halda þau áfram, stöðugt
upp á móti. Hallinn vex án af-
láts, og vegurinn verður verri
og verri. Bíllinn hossast gríðar
lega. Svo dettur Erlkönig eitt-
hvað í hug og nemur staðar.
Hann finnur símastaur, klifr
ar upp í hann, klippir línuna
í sundur.
Það er svartaþoka. Jafnvel
hinar sterku luktir bílsins lýsa
ekki nema nokkra metra frá
sér. Stórvaxin grenitré fram
með veginum líta út eins og
gráir, dularfullir skuggar. Bíll-
inn stynur og skekst, en upp
komast þau, hundrað metra og
aftur hundrað metra.
Þau heyra eitthvað fyrir aft-
an sig, veikt dimmt hljóð. Bíll.
Erlkönig nemur staðar að nýju
og horfir til baka. Spölkorn
Jneðar sjá þeir daufan ljós-
bjarma milli trjátoppanna.
Hann muldrar eitthvað við sjálf
an sig og heldur áfram, en at-
hugar umhverfið um leið. Eftir
fimm hundruð metra spöl stöðv-
ar hann vagninn og stekkur út.
— Sittu kyrr, segir hann við
Önnu og fer að róta til í aftur-
sætinu. Hann finnur eitthvað,
sem hann rannsakar í flýti.
Anna lítur á áhaldið — þekkir
það síðan hún var í borgarstríð
inu — það er vélbyssa.
— Hvað — hvað ætlarðu að
gera? segir hún æst.
— Það er ekki um annað að
ræða, segir hann stutt. Við eig-
um lífið að leysa.
— Heldur þú. . . . I
En hann er þegar horfinn
niður á veginn. Anna situr ein
í þokunni.
Það er nístandi kuldi. Þokan
leggur ískalda rakahimnu á and
litið, og vatnið er að byrja að
síast inn úr ferðaábreiðunni og
fötunum. Nú heyrir hún hinn
bílinn nálgast, heyrir, hve vél-
in vinnur sér þetta erfitt, og
heldur jafnvel, að hún heyri
raddir eins og suð gegnum þok-
una. Hún er taugaóstyrk og
nuddar höndunum saman. Hjart
að slær ákaft, eins og það ætli
að springa. Hvað er að koma
f yrir ?
Svo kveður við skot af skoti
—• rattattatta! — og síðan ó-
skaplegur hávaði. Heyrist ekki
einnig neyðaróp? Fjöllin berg-
mála örlitla stund. Svo er allt
hljótt.
Erlkönig kemur rólegur upp
brekkuna. Hann leggur vopnið
gætilega frá sér og stígur upp
í vagninn. Hvorugt þeirra segir
orð. En þau heyra heldur ekki
lengur í bíl fyrir aftan sig.
— Steyptist vagninn niður?
spyr hún.
Hann svarar ekki, en hún sér
hann kinkar kolli.
Svo koma þau að Strbske
Plesó.
Það er eins og að koma í
stóra borg. Hvert nýtízku hót-
elið við hliðina á öðru, og allt
ljósum prýtt. Nú eru þau kom-
in upp úr þokunni, stór máni
horfir brosandi ofan á snævi
þakta jörðina og speglar sig í
sléttum ísnum á vatninu. Bíllinn
sveigir til hliðar fyrir framan
hótel, og Erlkönig gengur inn.
— Þeir vissu ekki neitt í sinn
haus hér, segir hann, þegar
hann kemur til baka aftur, —
um vini okkar. Við verðum að
reyna víðar.
Þau fara af einu hótelinu á
annað, og að lokum er þeim
sagt, að þrír menn, sem komið
höfðu með næturlestinni, hefðu
haldið áfram til Podpranske
Plesó.
•— Við eltum þá.
Getum við ekki ekið
lengra í bílnum?
— Nei, við göngum.
— 1 snjónum? Það get ég
ekki, ég er örmagna af þreytu.
— Við getum séð af þrem
mínútum til þess að fá okkur
lcaffi, en svo verðum við að
leggja af stað. Við megum til
að komast til Podpranske Plesó
í nótt.
Þau sneiða hjá stærstu hótel-
unum og finna stað, þar sem
æskan heldur sig helzt. Fá sér
sinn bollann af kaffi hvort í
stórum sal, sem fullur er af
tekkneskum, slóvakískum, þýzk
um og ungverskum unglingum.
Þarna er hávaði, mas, söngur
og hljómleikar, svo að þeim
tveim hefði verið næst skapi að
hlaupa burtu undir eins. Anna
grípur ringluð um höfuðið og
er fegin, þegar hún kemst út
aftur.
— Bíddu hérna andartak,
meðan ég finn stað til að geyma
bílinn á.
Andartaki síðar veifar hann
til hennar, og hún reikar þung-
lamalega til hans. Hann bend-
ir á skíði, sem eru reist upp við
vegginn.
—• Geturðu gengið á skíðum?
— Það er hæpið. Það eru
fimmtán ár, síðan ég hef stigið
á skíði. Og þá var ég heldur
ekki neitt sérstaklega góð. Það
var að vetrarlagi í Kisvarda. ..
— En þú getur það sem sagt.
Það er nóg. Það er betra en
vaða snjóinn upp í hné.
— En í þessum fötum....
—• Skór fylgja skíðunum.
Þeir eru sjálfsagt mátulegir
á þig. Svo geturðu fengið eitt-
hvað af fötum af mér. Við meg-
um ekki láta neitt aftra okkur,
það ríður aðeins á að komast af
stað.
Hann hverfur aftur og kemur
með síða leðurtreyju úr bílnum.
Hún fer í hana utan yfir kjól-
inn, og hlær móðursýkislega,
þegar hún er til.
— Reyndu að halda þér sam-
an.
Skórnir eru helzt til litlir,
en hún kemur þeim þó upp.
Erlkönig er þegar til. Hann
hefur bundið vélbyssuna á bak-
ið.
— Þá förum við.
Hún lítur löngunaraugum aft-
ur fyrir sig á hin ljósum
skreyttu hótel full af hlátrum
og söng, hita og mat. Hún hef-
ur ekki bragðað mat síðan í
Prostejöff, og þá hafði hún
varla lyst á neinu. Þau hverfa
milli trjánna. Hann ber sig að,
eins og æfður skíðamaður, létti-
lega og öruggt. Hún hrasar af
stað, rennur til og dettur, skíð-
in krossleggjast, og hún getur
ekki staðið upp af sjálfsdáðum.
Hann hjálpar henni hvað eftir
annað, án þess að sýna merki
óþolinmæði. Þegar þau hafa
farið tvo kílómetra, eru þau
komin út úr skóginum og upp
í hin nöktu fjöll.
Þaðan er dásamlegt útsýni,
en hún tekur ekki eftir neinu.
Hún sér ekki skrautlegar víð-
áttumiklar snjóbrekkurnar, sem
glampa eins og silfur í tungls-
ljósinu, né hina háu fjallshnúka
með kolsvörtum skorum og
gljúfrum. Á hægri hönd hallar
snarbrattri hlíðinni niður í hel-
dimmt undirdjúp. Hún þorir
ekki að horfa niður fyrir sig.
Bítur saman tönnunum og held
ui áfram. Smám saman fer
henni að ganga betur.
Leiðin sem þau fara, er mjög
troðin, en þó greina þau spor
eftir fótgangandi mann. Þau eru
á réttri leið.
Þau ganga og ganga. Hann á
undan uruggur og léttilegur,
stundum eru hundruð metra á
milli þeirra, en svo nemur hann
staðar og bíður, og herðir á
ferðinni. Hún mæðist og stynur.
Við og við er hún gripin drep-
andi örvæntingu, við og við
brjálaðri reiði yfir hinum afleitu
skíðum, sem ókleift er að hafa
vald á. Hjartað berst um, hana
verkjar í lungun, og það er eins
og eldur sé að brenna innaii
hálsinn á henni. Fæturnir eru
næstum því örmagna.
— Ó, Erlkönig, ég kemst ekki
lengra. Þó ég vildi.
— Hertu þig upp, Anna. Við