Þjóðviljinn - 07.01.1949, Blaðsíða 6

0
Þ JÖÐ VIL JINN
Föstudagur 7. janúar 1949,
100.
Gordon Schuffer:
AUSTUR
ÞYZKALAND
eins og að rekast á afturgöngur frá fyrri tilveru manns,
að sjá gömlu kennarana sína — ekki einn einasti þeirra
var yngri en sjötugur — reyna að hefja á ný sitt gamia
starf“, sagði Þjóðverji einn, sem hafði litið inn í gamla
skólann sinn.
Enn eru mörg vandamál óleyst, en þess sjást líka
mörg merki, að alltaf miðar í áttina. Eg ræddi í Weimar
við rússneskan uppeldisfræðiprófessor, sem var þaulkunn-
ugur fræðslukerfum í fjölda landa- Hann var yfir mennta-
máladeild rússnesku hernámsstjórnarinnar í Thuringen.
Hann játaði, að ástandið hefði verið mjög erfitt. „En við
urðum að byrja á byrjunni," sagði hann. „Verið getur að
við verðum að draga saman seglin fyrstu árin, en það er
vonlaust verk að reyna að útrýma hemaðarandanum í
Þýzkalandi án þess að losa skólana við þann afturhalds-
anda, sem í þeim hefur ríkt allt frá því Þýzkaland va’ ð
til sem ríki.“
Eg sá starfað cftir hinu nýja fræðslukerfi í smábænum
Tannroda nálægt Weimar. Börnin voru frá sex til f jórtán
áfa gömul. Skólastjórinn, Carl Diesel, hafði verið skóla-
kennari þangað til 1933, er nazistar viku honum frá störf-
um. Árin þar á eftir hafði hann farið úr einu starfi í ann-
að, en alltaf haldic' fast við andstöðu sína gegrt stjórninni-
Fjórum kennurum, sem verið höfðu nazistar, hafði verið
vikið frá skólanum. I nýja kennaraliðinu voru fyrrverandi
kaupmaður, fyrrverandi starfsmaður [ stjórn járnbraut-
anna, skraddari, ung stúlka, sem var nýútskrifuð úr gagn-
fræðaskóla og un / stúlka sem ekki hafði unnið neitt fyrr,
en búið heima hjá foreldrum sínum. Nokkur þeirra fengu
leyfi frá störfum til að taka þátt í námskeiði í sögu.
Enska er fyrsta erlenda málið, sem kennt er í skólanum,
og rússneska það næsta.
Einu kennararnir, sem notið höfðu kennaramenntunar,
voru skólastjórinn sjálfur og kennslukona, sem komið
hafði frá pólsku héruðunum, Frau Olga Orsel. „Eg hafði
ekki gert mér ljóst, hve mjög aðferðir nazistanna höfðu
haft áhrif á börnin, fyrr en ég fór aftur að kenna“ sagði
skólastjórinn. „Það var eins og þau væru uppþornuð. Þau
gátu hreint ekki leyst verkefni, sem krafðist framta.ks,
en ef þau voru beðin að læra eitthvað utanbókar vöknuðu
þau allt í einu við og tileinkuðu sér efnið á furðulega
skömmum tíma. Það kom á daginn, að ekki var sérstak-
lega erfitt að uppræta leifarnar af hugmyndakerfi naz-
ismans úr hugum barnanna, lang'tum erfiðara var að eiga
við foreldrana. Næstum því daglega kemur einhver faðir
eða einhver móð!r til mín og segir, að ef ég berði börnin
myndi ég ná langtum betri árangrí." (Líkamlegar refsing-
ar í skólunum voru afnumdar á dögum Weimarlýðveldis-
ins, en voru síðar teknar upp aftur og nazistar héldu
þciin mjög fram. Þær varða nú við lög á sové’thernáms-
svæðinu, og nokkrir kennarar, sem urðu uppvísir að því
að beita líkamlegum refsingum, voru strax reknir.)
Diesel s~kólastjóri mætti andstöðu af hálfu hreppsnefnd-
arinnar, þar sem Frjálslyndir lýðræðissinnar eru í meiri-
hluta, og af hálfu foreldranna. „Þessi f jandskapur sprett-
ur að nokkru af óvilc^ í garð kennaranna,“ sagði hann, „og
að nokkru af þeirri einföldu staðreynd, að nazistískar
houls Bromfield
131. DAGUR.
24
STUNÐIR
Hún gat ekki sagt nákvæmlega hvað það var sem
hún hafði vppgötvað með honum og sjálfri sér í
myrkri næturinnar, en það virtist samslungið veru-
leika blíðu og einfaldleika og heiðarleika. Það var
vissulega nokkuð sem hún hafði aldrei áður komizt í
kynni við.
Hún settist aftur niður fyrir framan eldinn og
fór að hugsa um hann, og hún vissi ekki hvað hún
sat þarna lengi, en hún áttaði sig þegar Viktoría
kom af markaðinum. Hún var með fangið fullt af
pökkum, og -5 annarri hendi hélt hún á Daily Record
— en fyrsta síða þess var aðeins mynd af einhverj-
um kvenmarni undir geysistórri fyrirsögn: FRÆG
KLÚBBSÖNGKONA KYRKT I IBÍJD Á MURRAY
HILL.
„Eg er með hræðilegar fréttir, ungfrú Janie. Rosa
Dugan er dáin, Það hefur einhver kynkt hana í í-
búðinni hennar. Hún Anna sem er hjá henni frú
Tumer lás það fyrir mig á meðan ég vár að blða
hjá Reeves.“
Hún lagði frá sér pakkana og fékk Janie blaðið-
Augun ljómuðu af æsingi.
„Eg þekki stúlkuna sem vann hjá henni. Það var
hún Minerva frænka mín. Hún er dóttir hans séra
Enoks Fis«hers, og það var Minerva sem fann líkið.
Eg veit allt um það, ungfrú Janie. Minerva sagði
mér alla söguna. Ungfrú Rósa hafði víst einhvern
fínan vin sem var ríkur. Eg man ekki alveg hvað
hann heitir en það var eitthvað líkt Wilson. Og ung-
frú Rósa hélt fram hjá honum með öðrum náunga.
Minerva segir að hann hafi heitið Tony og verið
Itali. Það boigar síg aldrei að halda framhjá manni
sem er góðui við mann. Það hef ég alltaf sagt, ung-
frú Janie. Maður á aldrei að halda fram hjá þeim
sem er góður við mann.“
Janie smitaðist ofurlítið af æsingi Viktoríu, en
hún hlustaði ekki á allt sem hún sagði, því Viktoría
hélt áfram að tala og tala, að því komin að springa-
„Eg skal segja yður það allt saman undir eins og
er búin að hitta Minervu. Að hugsa sér bara,
ungfrú Janio .... aumingja Minerva kemur inn um
morguninn til að taka til alveg eins og hún er vön,
og finnur hú&móður sína dauða í rúminu — kyrkta í
hel. Það er eins og ég kæmi hingað inn og fyndi
yður alla helbláa í framan. Eg hef einu sinni séð
mann sem lie.ngdi sig niður í Georgíu. Hann var all-
ar blár og það nálegasta lík sem ég hef nokkurn
;íma séð.“
Nýtt æsirtgakast greip hana. „Að hugsa sér, lík-
ega verður Minerva að mæta fyrir rétti sem vitni og
iitja þarna í stúkunni þar sem allir horfa á hana
íkt og hún væri merkilegasta kona í licimi. Eg var
>inu sinni vilni, ungfrú Janie. Það var mál þar sem
cona hafði hoppað út um glugga. Eg hef víst sagt
/’ður frá þvi. Það yar dækjan sem hoppaði út úr
Srand Alcazar. Eg sá hana hoppa og ég sannaði að
A V I Ð
hún hoppaði sjálf og vinur henmar hafði ekki ýtt
henni út.“
Janie hélt áfram að horfa á blaðið. Á fyrstu síðu
var mynd af Rósu Dugan þar sem hún sat á borði
með krosslagða fætur, og undir h.enni var lína sem
hljóðaði svo: „Frásögnin á bls- tvö og þrjú.“ Hún
fletti og byrjaði að lesa um „Morðið í ástabúrinu.
Fræg söngkona, eftirlæti bæjarbúa, fundin kyrkt í
mölvuðu sveínherbergi. Húfa og skyrtuhnappar ein-
ustu leiðbeiningar lögreglunnar."
Það var fátt merkilegt í frásögninni. Ungfrú
Minerva Fischer, blökkustúlkar frá 1047 W est A
Hundred and Thirty-Fifth Street, vinnukona Rósu
Dugan, hafði komið eins og venjulega þegar klukk-
una vantaði kort í níu til að taka til í íbúðinni og
IIIIIIIIIlIIIIIIIIIIIIKIIIIflllllllllllllllIIIIKIIIIIIIIIIIIIIllllIllllllll
Bogfflennirnir
Únglingasaga um Hróa bött og
félaga hans — eftir
----- GEOFREY TREASE ----------------------------
„Hafi hann þá ekki skotizt út, áður en
hliðunum var lokað.“
„Og hafi hann ekki komizt út, þá verð-
ur ekki af því fyrir honum héðan af. Sé
hann í kastalanum, finnst hann fyrr eða
seinna. Engum verður hleypt út, nema
hann sér fyrst athugaður gaumgæfilega.
Ekki sleppur hann, víst 'er um það.“
„Yið verðum samt sem áður að leita
hér.“
Leitin hlaut að fara fram með mestu
nákvæmni, eftir því að dæma, hve lengi
þeir voru. Dikon heyrði þá staulast upp
turnstigann og varð var við þá í myrkr-
inu rétt'hjá sér, Þeir gægðust yfir á
bjálkaröðina. Dikon hélt niðri í sér and-
anum. Loks heyrði hann þá feta niður
aftur, dyrnar lokuðust og honum var
borgið í bili. En hvernig átti hann að
komast út úr kastalanum?
Ef þeir tækju upp á því að rannsaka
hvern -og einn, spyrja um nafn hans og
starf, 'var loku fyrir það skotið, að hann
kæmist nokkru sinni út um virkið við
innganginn. Hárið kæmi upp um hann,
þótt ekki væri annað. Sá illi, svarti lokk-
ur, þar hlaut Allan að hafa yfirsézt.
Ekki þurfti þá um hliðið að hugsa. En
múrinn? Hvernig væri það? Fjörtíu fet
niður, þá þverhnýptur bakki, svo kast-
alasíkið. — Hefði hann aðeins reipi,
hver veit, nema hann gæti þá komizt
þessa leið.
En því að vera að slíku ? Átti hann að
leita að 40 feta langri taug í óvinahús-
um? Hann sæis't án efa. Og enga hug-
mynd hafði hann um, hvar slík taug
væri geymd. Auk þess gat hann lent í
klípu, jafnvel álpast beirit í flasið á her-
mönnunum.- ;k.,L;íÁ-;v' .r ■■ L '