Þjóðviljinn - 22.01.1949, Blaðsíða 6

B
ÞJÖÐVILJINN
Laugardagur 22. janúar 1949.
111.
Gordon Sehaffer:
AUSTUR-
ÞYZKALAND
vildu að minnsta kosti ekki gera neitt til að berjast gegn
áætluninni um skiptingu stórjarðanna.
Nýju bændurnir borga frá 200 til 300 mörk fyrir jarðir
sínar (sömu peningaupphæð og fjórar enskar sígarettur
kosta á svarta markaðinum í Berlín), og þeir geta fengið
að greiða þær á mörgum árum. Þeir borga ekkert fyrir á-
höfnina og geta fengið ríkislán til nýrra bygginga.
Eg heimsótti venjulega byggð nýrra bænda í Nieder-
Rossia nálægt Weimar, og skal nú reyna að lýsa henni:
Stórjörðin, sem þarna var áður, var yfir 400 hektarar,
hún hafði verið í eigu stórhertogans af Weimar og ríkið
hafði tekið hana í sínar hendur eftir 1918. En ríkið rak
ekki búið- Það var leigt manni, sem rak það á sama hátt
og aðrir gósseigendur. Átján bændur fengu hluta af því
við skiptinguna. Fimmtán höfðu áður verið vinnumenn á
búinu en hinir þrír höfðu áður átt litla jarðarskika, sem
ekki gátu framfleytt fjöldskyldu. Landið var fyrst virt og
nýju eigendurnir fengu skika af góðu landi og skika af
lélegu landi, svo að eignir þeirra voru ekki samfelldar.
Tveir af garðyrkjumönnunum á góssinu fengu hvor sinn
hluta af vermihúsunum og því minna land en hinir. Smal-
inn fékk fleira fé en hinir en minna af öðrum bústofni.
Áttatíu og sex verkamenn úr bænum Apolda, sem liggur
þarna nærri, fengu litla landskika.
Skipting landsins fór fram strax og lögin um skiptingu
stórjarðanna höfðu verið samþykkt og hana framkvæmdi
landsskiptanefndin á staðnum án íhlutunar af hálfu
þýzku eða rússnesku yfirvaldanna. Boðaður var fundur
um málið og á þeim fundi var kosin sjö manna fiefnd.
Trésmiðurinn í þorpinu, Walter Albrecht, sem var kunnur
að þvi að hafa tekið þátt í leynistarfsemi gegn nazist-
um, var kjörinn formaður nefndarinnar. Sá, sem áður
hafði haft góssið á leigu, sjötíu og sex ára gamall maður,
flutti í stórt hús fyrir utan þorpið, þar sem hann býr
enn. Nóg var til af handverkfærum til þess, að hver og
einn nýju bændanna gat fengið það, sem hann nauðsyn-
lega þurfti, en dráttarvélin og þreskivélin voru teknar til
sameiginlegrar notkunar- Svínunum og sauðfénu var taf-
arlaust skipt milli bændanna, en þeir vörpjðu hlutkesti
um kýrnar og hestana sem voru misjafnlega verðmæt.
Sérhver bóndi fékk sjö kindur, fjögur svín, einn hest, tvær
kýr og einn kálf, Þeir sem höfðu sæmilegar vistarverur
í þorpinu voru þar um kyrrt. Sjö fjölskyldur settust að
í aðalbyggingunni á góssinu, sögulegum kastala frá
tólftu öld, þar sem Göthe hafði verið gestkomandi um
tíma- Peningshúsum, hlöðum og fjölda annarra útihúsa
var einnig skipt milli nýju eigendanna.
Louis Bromfield
142. DAGUR.
24
STUNÐIU
Allt þetta framkvæmdu bændurnir sjálfir í samráði við
hreppsnefndina, en úr henni hafði verið vikið öllum, sem
fylgt höfðu nazistum að málum.Oddvitinn, Arthur Zeun-
ert, 'var þekktur og virtur í þorpinu. Hann var nýkominn
h'eim úr stríðsfangabúðum á bandaríska hernámssvæðinu.
Annars var minna um nazisma í Nicder-Rossia en í flest-
um öðrum þorpum, sem ég heimsótti á austursvæðinu.
Aðeins 60 af 2000 þorpsbúum höfðu verið meðlimir í naz-
istaflokknum og ekki varð annað séð en að örfáum
; Hún sendi ekki eftir stúlkunni vegna þess að
hún vildi vera ein, og vegna þess að í fyrsta skipti
á ævinni blygðaðist hún sín fyrir að hafa misst
stjórn á sér í augsýn þjónustufólks. Blygðunar-
kenndin spratt upp úr þeirri miklu ró sem snögg-
lega hafði gagntekið hana. Hún fór að hugsa á
skynsamlegan hátt og mjög rólega og sá jafnvel sig
úr einkennilegri f jarlægð sem kom henni á óvart og
truflaði hana. Henni virtist að þegar Jim var
sofnaður í næsta herbergi væri aðalvandamálið
leyst, og hún gæti nú snúið sér að hinum- Henni
fannst að ef hann gæti aðeins haldið áfram að sofa
í næsta herbergi án þess að skipta sér af áformum
hennar eða gera einhvern fíflaskap sem steypti
þeim öllum í glötun, gæti hún séð fyrir öllu, skyn-
samlega og æðrulaust. Þessi nýja sjálfsvirðing
færði henni djúpa ánægju. Allt í einu var hún,
Fanney, orðin fyrirmaður fjölskyldunnar, og Jim
var með kjánaskap s’num og vífillengjum aðeins
eitt barnið í viðbót sem hún varð að sjá um.
Án þess að hugsa sig um valdi hún sér svartan
kjól, vegna þess að það virtist eini viðeigandi
liturinn þegar svona stóð á, og vegna þess að svart
hafði alltaf farið henni vel. Þegar hún var búin að
klæða sig sendi hún eftir Elísabetu dóttur sinni
áður en hún færi í píanótíma til frú Kraus, vegna
þess að hún varð að hitta Elísabetu, og telpan
héldi auðvitað að hún væri steinsofandi og ekki
mætti ónáða hana.
Hún var stór eftir aldri, of há og of þrekin, og
alls ekki lík móður sinni heldur lík Jim Towner,
fremur vöðvamikil og stórbeinótt, ógreind, og átti
ekki þann þokka sem faðir hennar hafði átt í æsku
og hafði þá fært honum allt er hann lysti. Af þessum
ástæðum og vegna þess að hún hafði engan áhuga
a fötum leit Fanney á hana sem umskipting, sem
með ást sinni á hestum og iþróttum væri að visu
barn Jims en væri í engu tengd Fanneyju sjálfri.
Hún hafði -engan sérlegan áhuga á barninu annan
en þann að hafa áhyggjur af því hvað yrði um hana
þegar hún væri orðin nógu gömul til veizluhalda,
þar sem hún myndi lenda í skugga stúlkna sem voru
fríðari og kvenlegri og yfirborðslegri og vildu allt
;til vinna að ganga í augun á karlmönnunum.
Stundum hafði Fanney jafnvel haft ógeð á telpunni
og óskað þess að hún væri jafn fíngerð og bróðir
hennar, ungi Jim, sem var eftirmynd Fanneyjar.
Á vanstillingarstundum var hún einnig afbrýðisöm
vegna þess að telpan kaus jafnan að sýna föður
sínum trúnað og láta honum í té alla ástúð sína.
tJndanfarið hafði hún stundum hugsað að Elísabet
kæmi eins fram við sig og Jim og síðar Melbourn,
eins og hún væri heimsk og léttúðug og ekki ástæða
til að taka hana alvarlega.
Telpan kom nú inn feimin og klaufaleg og tilbúin
að flýja — líkt og ungur foli sem sleppt er lausum
iiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiirifmtiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiie
Bogmennirni
Úngflingasaga um Hróa hött og
félaga hans — eftir
GEOFREY TREASE
D A V / Ð
„Opnið dyrnar,“ sagði Allan við félag-
ana tvo, sem orðið höfðu eftir á verði.
„Lokið þeim svo rammlega á eftir okkur
og verjið þær eins lengi og þið getið.“
Svo þutu þeir með brugðnum sverðum
niður að miðhurðinni, sem þegar brak-
aði og nötraði undan þungum bjálka-
höggum.
„Og nú!“ hvíslaði Allan.
Dyrnar opnuðust skyndilega. Þeir,
sem fyrir utan stóðu, hrutu inn og féllu
við. Áður en þeir gætu áttað sig, stóðu
á þeim vopn útlaganna.
„Áfram svo!“ sagði Allan aftur.
Þeir réðust út í kagtalagarðinn með
blóðug sverð sín á lofti.
„Sherwood!“ gall við svo hátt, að það
yfirglnæfði kall h|nna: „D’Eyncourt!“
— „Bændurnir sigri!“ æpti Dikon hæst
allra og þaut yfir garðsvæðið.
Bogmaður einn réðist að honum og
beitti laghníf. Dikon hjó til hans í
blindni, án þess að nema staðar. Orustu-
æði greip hann, og honum sortnaði fyrir
augum. Óljóst greindi hann hina gnæf-
andi turna virkisins við innganginn.
Virkisverjum kom þetta áhlaup svo
mjög að óvörum, að þeir tóku ekki eftir
því, hve fáir óvinirnir voru. Hermenn-
irnir æddu fram og aftur í dauðans skelf-
ingu, án þess að vita, hvert þeir ættu að
forða sér. Allt var í höndum útlaganna:
turninn, kapellan, norðurmúrinn — og
nú voru þeir að ná á sitt vald virkinu
við innganginn ..... Innri fallhurðirnar
hófust á loít hægt og hægt! Yf-ir orustu-
gnýinnbarst söngur að eyrum þeirra,
sem í kastalanum börðust. Nú sungu
þeir, mennirnir, sem svo oft sungu við
vinnu sína, er þeir strituðu í þágu Hrólfs
riddara. Nú sungu þe.ir, á meðan þeir
undu upp hinar þungu fallhurðir í virki
hans. Nú voru hliðin opin, vindubrúin
hiðri, og meginlið umsátursmanna þyrpt
ist inn í innri kastalagarðinn.
Dikon stóð allt í einu augliti til aug-
lits við meis.tara Vilhjálm — og fyrsta
sinn á ævinni án þess að líta undan
augnaráði hans. Hann fann þvert á móti,
að hann óttaðist ekki ráðsmanninn að
þessu sinni, heldur ráðsmaðurinn hann.
Sverð þeirra skullu saman. Fógetinri.
stökk á Dikon og ætlaði að buga ungl-