Þjóðviljinn - 30.01.1949, Blaðsíða 4

ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 30- janúár 1949.
þlÓÐVILIINH
i L^landl: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
\
Ritstiórar: Magnús Kjartansso.n Sigurður Guðmundsson (áb'.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Glafsson, Jónas Árnason.
Ritstjórn, afgroiðsla, auglýsingar. prentsmið’a. Skólavnrðu-
stig 19 — Sími 7500 (þrjár línur)
ÁEkriftarverð: kr. 12.00 á mánuði. — LausasDuverð 50 aur. eint.
Prentsmiðja l»jóðvlijans h. f.
Sósíalistaflokkurlnn, Þórsgötu 1 — Sími 7510 (þrjár lír.ur)
HLIITLIYSIÐ
Undanfarna daga hafa strórnarblöðin \-jrið uppfull af
gömlum tilvitnunum úr Þjóðviljanum. Hafa blaðamenn
þeirra lagt upp í mikla leit, setið hlið við hlið á Landsoóka-
safninu, Benedikt Gröndal, Halidór frá KirkjubóK og Jó-
hann Hafstein, og leitað og ieitað. Tilgangurinn er sá að
sanna að sósíalistar hafi verið andsnúnir hlutleysi allt
fram á síðustu daga, þeir hafi verið á móti hlutleysi í
Spánarstyrjöldinni, hamazt gegn hlutleysi við nazista,
Þýzkalands o. s. frv. Og síðan kemur ályktunin: Og svo
koma þessir menn og pródika lilutieysi nú, ja svei, þeim
ferst, hver skyldi trúa því!
Það er ævinlega létt vjrk og löðurmannlegt að rífa til-
vitnanir út úr samhengi og gera; merkingu þeirra alla rðra
en rátt er, enda beita leitarmenn stjórnarblaðanna því
ráði óspart. En þeir gera meira-. Þeir túlka orðið hlutleysi
sem eitt allsherjar afskiptarleysi þjóðar og einstaklinga,
dagbláða og stjórnmáiámanna. Þettr.- cr auðvitað argvítug
fölsun. fflutleysi það sem gert hefur verið að umtalsefni
uxvdanfarið er ákveðið stjórnarfarsiegt hugtak, hugtck sem
þjóðinni hefur verið í blóð borið a-ila tíð síðan hún endur-
heimti sjálfstæði sitt og lýsti þá yfir „ævarandi hlutieysi“.
Það merkir að íslendingar hafa einsett sér að taka engan
Atvinnuleysingjar. vinnu,“ sagði hinn. „Eg tala
nú ekki um svona rétt fyrir
Það sátu á að gizka 40 menn jt0Snmgar í ákveðnum félögum."
við borðin í Verkamannaskýl-
inu, þegar ég gekk þar inn einn ■¥■
morguninn fyrir fáum dögum, Eitt pláss laust.
unglingar og öldungar hlið við
hlið, hendur undir kinnum, húf- Allt í eihu barst sú fregn um
ur afturá hnakka, augu sem skýiið, að einn mann vantaði á
mændu á ekki neitt! Þeir voru enskan togara, sem lægi við til-
að bíða. — Þetta var eins og að tekna bryggju, umsækjendur
horfa á hóp veðurtepptra áttu að gefa sig fram við enska
manna. Vegakerfi atvinnulífs- konsúlatið. „Hvar er enska kon-
ins hafði brugðizt í gjörninga- súlatið?“ spurði annar 16 ára
veðri þeirrar ríkisstjórnar, sem piltanna, sem áður voru nefndir.
Alþýðuflokkurinn fyrsta skóp Eg upplýsti það. Svo var hann
til heiðurs sjálfum sér. Ekkert farinn. Eldspýtnaleikurinn leyst
skipulag, engar áætlanir fengu ist upp. Pilturinn, sem átti fjöl-
lengur staðizt í hagsmunahryðj skyldu fyrir austan, fékk sét
um siðspilltrar auðstéttar. — kaffi og normalbrauð- Það
Já, þarna sátu veðurtepptir var kominn timi til að borða
menn, atvinnuleysingjar. hádegismatinn.
Þrír ungir piltar.
Eg settist við borð hjá þrem
ungum piltum. Tveir þeirra
sögðust vera 16 ára, einn 17
ára- Eg spurði, hvort þeir hefðu
lengi verið átvinnúlausir. Þeir
kváðust ekki hafa fengið neitt
að gera síðan fyrir áramót.
Fjölskyida þess elzta var fyrir
nokkru flutt austurí sveitir, og
hann sá algjörlega um sig sjálf-
ur. Eg spurð' hvernig hann færi
að lifa, þegar aldrei væri neitt
kaupið. „Maður fær sér kaffi og
brauð á sjoppunum," sagði
hann.
RIKISSKIP:
Esja fer frá Reykjavík annáð
kvöld austur um land i hringferð.
Hekla er i Álaborg. Herðubreið fer
frá Reykj'avík annað kyöld til
Breiðaf jarðarhafnar og Vestfjaröa.
Skjaldbreið er á Húnaflóa á suður-
leið. Súðin er í Reykjavík. Þyrill
er i Reykjavílc. Hermóður er vænt-
anlegúr til Reykjavíkur 5 dag.
þátt í hernaði eða neinum hernaðaraðgerðum, hernaðar-
bandalögum eða öðru ?cm a.skylt við vopnaburð. Hinsvag-
ar segir það að sjálfsögðu ekkert um hugarfarslega af-
stöðu einstaklinga, flokka, blaða eða jafnvel þjóðarinnar í
heild. íslendingar voru stjórnarfarslega hlutlausir í síð-
ustu styrjöld, en voru hinsvegar síður en svo hlutlausir í
afstöðu sinni, samúð þjóðarinnar var öll með bandamönn-
um gegn nazistum Þýzkalands og samherjum þeirra.
Það er á þessu sviði scm stjórnarblöðin reyna að
blekkja þjóðina, rugla skilning liennar á því h'vð hlutleysi
mrrkir og gera hlutleysiö fáranlegt ög 'iilægilegt. Það mun
þó ekki takast, aldágöhiul Iífsskoðun þjcðarinnar verour
ekki upprætt á nokkrum mánuðnm.
En úr því að þessir þríeinu tii/ jiianamenn (
eru farnir að leitr, ættu beir að tína saman aðrar tilvitnan-
ir um hlutleysið — úr sínum eigin blöðum. Þær tilvitnanir
þisrfa þeir ekki að ríía úr samhcngi né gera sig seka um
hugtakafölsun í sambandi við þær. Þær Iiggja alvcg Ijóst
fyrir. Öll þessi blöð hsfa alla sína tíð — fram til síðustu
vikna — lýst yfir eindregnu fylgi við ævarandi hlutlcyci
Islands, og hafa þá réttilega átt 3 að þau væru andvíg
því að íslendingar tækju þátt í Iicrnaði, eða gerðust aðilf
að liernaðarbandalögum. Það eru því þessi blöð sem hafa
snarsnúizt á nokkrum vikurn svo herfilega r.ð slíks munu
fá dæmi, en Þjóðviljinn einn heldur fram þeirri stefnu sem
hefur verið og er stefna íslenzku þjóðarinnar.
Annars er það athyglisvert hversu mjög stjórnarblöð-
in hafa sett ofan síðustu dagana-, málflutningur þeírra cr
orðinn mjög hógvær miðað við það sem áður var, og æsiilg-
urinn hefur \uríð bældur nr'ður um sinn. Alþýðublaðið lýsir
því meira að segja yfir-að það hafi enga. afstöðu tekið(í).
sé sem sagt „hlutlaust", og Jchaun Hafstein er farinn að
ræða um „kristna s'ðfræði"! það er mótmælcalda þjóðgr-
innar scm valdið hefur þcssari breytingu. Mcð einbeitri
sókn á sömu braut getur þjóðinni enn tckizt að firra þcirn
vandræðum sem verst eru og tryggja stjórnarfarslegt
hlutleysi sitt.
*
Eldspýtnaleikur.
Einn þeirra dró upp eldspýt-
ur, -fékk hvorum hinna 3
stj'kki, tók sjálfur jafnmargar
og stakk síðan stokknum aftur
í vasann. Að svo búnu fóru þeir
að stytta sór stundir við leik
nokkurn sem er í því fólginn aö
þátttaliendur leggja hver sinn
hnefa fram á borðið og veit eng
inn, hve margar eldspýtur liinn
geymir þar; síðan á að geta sér
til um tölu eldspítnanna í öllum
hnefunum til samans. Sá sem
oftast á kollgátuna, verður
fyrst til að sigra. — Þannig
heilsar þjpðfélag auðvaldsins
þrem piltum, sem eru að hefja
lífsbaráttuna, fullir af æsku-
þrótti og vilja til að vinna
'k
„Varla nokkurí
liandtak . . '<
Eg gaf mig á tal við nokkra
eldii menn. Þeir höfðu allir
sömu sögu að segja: „Varla
nokkurt handtak síðustu 3 til
4 vikurnar-“ — , Og hérna sérðu
ekki nema hluta þeirra verka-
manna í Reykjavíl: sem eru at-
vinnulausir núna,“ skaut gamali
grákollur inní. „Já, það er hart
að helst þurfi að vera blóðugt
stríð til að menn hafi nóg að
gera á Islandi“,' sagði annar.
, Blessaður talaðu varlega“,
sagði sá þriðji. „Hefurðu ekki
séð, hvað stendur í Mogga og
Alþýðublaðinu dag eftir dag:
Plentý vinna handa öllum.
Ilúrra!“ — „Já, það er munur
að vera blaðamaður og hafa at-
vinnu af að skrifa um nóga at-
Sklp Einarsson & Zoéga:
Fcldin kom til Ffsreyja á laugar-
dagsmorgun, íór þaóan sennilega
í gærkyöld, væntanleg hingað á
mánudaginn. Lingestroom kom til
Færeyja á föatudagsmorgunin,
væntanlegur til Reykjavikur á mið
vikudag. Reykjanes er á Húsavik,
lestar saltfisk til Grikklands.
wiB.w.Uiiywar— 1 gcer fóru flugvél-
ar frá Loftleiðum
til Akureyrar,
Siglufj. og Fa.gur-
hplsmýrau. Er það
fyrsta innanlandsflugið síðan 14.
janúar. Geysir er í N. Y. og Hekla
í Reykjavík.
Hjpnaefnunu.nl Sig
rúnu Sigurgeirs-
dóttur og Ingvari
.Þ. Vilhjálmssyni,
Frakkastíg 22,
fæddist 12 niarka
dóttir 23. janúar.
Vfturiækntr er i tæknavarðsnir*
unnt Mtsttirhæia rskóianum
Næturakstur í nótt og aðra nótt
ar.nast Hreyfill. — Simi 0633.
Ilclgidagslæknir: Magnús Ágústs
son, Laligholtsveg 108, simi 7995.
Nýlega hafa opin-
berað trúlofun sína
ungfrú Helga Leifs
dóttir frá Þingeyri
og Hákon Kristó-
fersson vélvirki frá
Ilvestu. —- Nýlega opinberuðu írú-
lofun sína, ungfrú Hulda Sveins-
dóttir af P.arðaströnd og Kristinn
Jósefsson, Patreksfirði.
I gær, 29. jan-
áar voru gefin
saman í hjóna-
band af séra
Árna Sigurðs-
syni, Sigríður
Kristín Davíðsdóttir og Gunnar
Sigurðut- Magnússon. Heimili ungu
hjónanna er að Þverveg 2A, Skerja
firði. — 1 gær voru gefin saman
i hjónaband, Arndis ÞorbjörnsdótÞ
ir (Þórðarsonar fyrrv. héraðslækn-
is) og Marteinn Björnsson verk-
fræðingur. Heimili brúðhjónanna
verður fyrst um sinn á Marargötu
7. — I gær voru gefin saman í
hjónaband af séra Jór.i Thoraren-
sen, Kristín Pálsdóttir, Kaplaskjóls
vegi 11 og Jón Björnsson skrifstofu
maður hjá Sláturfélági Suðurlands.
Heimili þeirra verður að Kapla-
skjólsvegi 11. — 15. þ. m. voru gef-
in saman i hjónaband á Akureyri,
ungfrú Jónína Helga Guðmunds-
dóttir og Steíán Valdimar Aðal-
steinsson. HeiCtili þeirra er í Aðal-
stræti 12.
14.00 Messa í Frí-
kirkjunni (séra.
Árni Sigurðsson).
15.15 Útvarp til Is-
Iendinga erlandis:
Fréttir og erindt
(Bjarni Guðmimdsson blaðafull-
trúi). 15.45 Miðdegistónleikar 13.30
Slcákþáttur (Guðmundur Arnlaugs
son). 18.30 Barnatími (Hildur Kal-
man); a) Sag-a: „Lobogola.“ b) Sól
veig Margareta Björling (10 ára>
syngur sænsk barnalög. c) Frsin-
tesþula. d) Jóhanna Jóhannesdótt-
ir (10 ára) leikur á píanó. e) Leik-
rit: „Heimsendasöngvararnir." 19.
30 Tónleikar: „Boðið upp i dans‘*
og Sónata i A-dur eftir Weber. 20.
20 Einleikur á" óbó (Andrés Kol-
beinsson): a) Róhianze í a-moll op.
94 nr. 1 eftir. Schumann. b) Sónata
fýrir óbó og pianó eftir Telemann.
c) Romanze í g-moll op. 2 oftir
Carl Nielsen. 20.35 Erindi: Gct.ur
almennt. og sterkt siðgæði þróazt
án trúar? (séra Petur Magnússon,
prestur í Vailanesi). 21.09 Tónleik-
ar. 21.05 Tónsliáldakynning: Carl
Ivíaria von Weber (dr. Páll ísólfs-
son). 21.30 Tónleikar: Forleikur og
þættir ur óperunni „Der Frei-
schútz" eftir Weber (plötur; þessir
tónleikav verða endurteknir mrstk.
þriðjudag). 22.05 Dansiög (plötur).
ÚtvarpiS á niorgun:
20.30 ýtvarpshljómsveitin: Fiunsk
alþýoulög. 20.45 Um daginn og veg-
inn'(Magnús Jóiisson lögfræðing-
ur). 21.05 Einsöngur (Ragnar
Magnússon): a) „O cessat.e di pia-
garmi" eftir Scarlatti. h.) „O du
mein holder Abendstern“ eftir
Wagner. c) „ICirkjuaría" eftir fJtra
dclla. 21.20 Erindi: Útvarpið og
leiklistin (Sveinbjörn Jónsson frá
Hvilft). 21.40 Tónleikar. 21.45 I. ind
og lýðir: Kína (Ástvaldur Eydal
licensiat). 22.05 Létt lög. 22.30 Dag
skrárlok.
Skilið framtölum fyrir kl. 21.00
unnað kvöld!
Annað kvölcl kl. 24.00 er útrunn-
in frestur ti! að skila slc'attframtöl-
um í Reykjavik. Framtöl, sem ter-
ast skattstofunni eftir þann tíma
verða ekki tejkin til greina.
Fóllc er því minnt á að slcila
skattskýrslum sfr.imi fyrir þann
tíma, því það borgar sig ároioan-
lega elcki að vanrækja að tolja
fram.
Þá er rétt að vekja athygli á því
að skattstoían verður lokuð dag-
ana 1.—7. febrúar, að báðum clög-
um meðtöldum.
Kosningavísur
Á Dagsbrúnarfundinura un c!~g-
inn berði verkamaður þesso, vísu:
Hér sjást engin hrygðarsftý.
Hér er gásk*. í taii.
Allir gleðjast-yíir því
að Óðinshanar gali.
Gami verkamaður gerði eftirfar-
a.ndi v:su um Óðinsfund slcömmu
áður:
Hér er sálna söiubúð
sultar reisí á hjarni:
Kaupir niersa ineo liári og I:ú5
liolvítið haii’i Bjarni.
jiófnln: Landshpltssn.Iiij'n ei
k) 10.-12 1—7 ng 8-1" alh. jrsa
dsgn nerna laugariiaga þp '■! tp-
IV ■>(, 1—7 Þ'órshiahisaf! i'* k I 1
—7 alia virka dagn. Þjóðirijnw.sa'Ti-
lð (il. I—3 þriðjudaiij fnr
K' .iijnniidaíra Msfasfifn Rio-ra
Jónssonar kl. 1,30—3,30 8 sorru-
toguf.i Kif uirhókasa.fni.ð kl 10—!G
alia virka daca.
Vcðurspáin: Suðvestan go!a
eða kaldi. Víöasí úrkojnulr.vpt.
Nútímatónlisí. Konsertinn vr-Jiir
endurtekinn í dag kl. 2.30 í Mennta
slcólanum.