Þjóðviljinn - 03.02.1949, Blaðsíða 3

fefcréait lftÉft
P X ÖMNB&iH RR
----„i i, i : ;, y ,ii;..^),.i,„.a.
Hvenær verður
larið að líta á giftu
konuna sem
fjárráða?
Þessa dagana hafa menn set-
ið með sveltta skalla við samn-
ing skattskýrslanna. Það er því
ekki úr vegi að minnast þess
mikla óréttlætis, sem enn er
ríkjandi í okkar svokallaða lýð-
ræðis-þjóðfélagi, að langflestar
giftar konur fá ekki að telja
fram laun sín sjálfar, heldur er
eiginmönnum þeirra ætlað að
gera það, og teljast laun kon-
unnar manninum til tekna.
Vinni bæði hjónin úti og taki
laun, komast þau af þessum á-
stæðum í mikið hærri skstt-
stiga, en einstaklingar með
sömu laun þ. e. ef þau mættu
telja lram hvort í sínu lagi. Það
getur jafnvel munað þúsundum
króna. Nú er vitað að laun hinn .
ar giftu konu fara fyrst og ' undirrituð,' sem mætti fyrir
hönd Kvenréttindafélags Is-
Frá kvennafundi í Gaufaborg
Frá því styrjöldinni lauk
hafa konur á Norðurlöndum
látið mikið til sín taka um rétt-
indamál kvenna. Þær hafa
treyst samtök sín og hafið sókn
fyrir algeru jafnrétti innan
þjóðfélagsheildarinnar. Sænsk-
ar konur hafa verið mjög skel-
eggar i þeirri baráttu og hafa
hvað eftir annað boðaA til
stórra kvennafunda þar sem
mætt hafa fulltrúar frá Norð-
urlöndum og rædd hafa verið
hin ýmsu réttindamál kvenna.
Einn slíkur fundur var hald-
inn í Gautaborg í sumar og
stóðu að honum öll kvenfélög
borgarinnar. Þama voru full-
trúar frá öllum Norðurlöndum,
nema Færeyjum, þ. á. m. 36 frá
Finnlandi og einn frá Islandi,
og nágrennið og
um kvöldið. Mótið var
vel undirbúið og allt g.klt e£t-
ir áætlun. Það var gengið
strangt eftir að ræðukonur töl-
uðu sinn ákveðna tíma og helzt
HnBBIHHMIMIBHM
- Fyrri grein -
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
ekki mínútu fram yfir. Mér
fannst sá galli við fundinn að
allt fór eiginlega framL í fyrir-
lestrarfarmi, svo engar vem-
legar umræður komust að um
málin. Framsögumaður hafði
skólum eða sjálfu þjóðfélaginu
gæti átt sér stað, ef viðhefðum
þetta ekki hugfast. Danski full-
trúinn Oda Chistcnsen og
finnskur fulltrúi, Ssdly Ikola,
fluttu erindi um sama efni og
tóku í sama streng.
Laugardaginn 5. jóní f jallaði
dagskráin um ökontMníska að-
stöðu kouunnar í þjóðfélaginu.
Framsögukona var frú Dora
Willen frá Finnlandi, sem er
heit kvenréttindakona. Hún
benti á að margar gjftar konur
mundu vöja starfa að þjóðfé-
lagsmálum, þó þær gætu ekki
komið þvi við vegna þess að
fremst og eingöngu til heimilis-
þarfa. Þessvegna er þarna um
að ræða aukaskatt á nokkur
lands.
Mótið var sett föstudaginn 4.
heimili, skatt, sem kona verður júní kl. 10 um morguninn í
að greiða fyrir það áð ýera gift,
en sem hún losnar við búi hún
með manninum ógift. I hinni
hörðu lífsbaráttu verða því
fjöldamargar konur að gera
það upp við sig hvort þær kjósa
heldur.
*
Nú sjá allir að lög sem þessi
eru auðvitað úrelt og þurfa end-
urskoðunar við- Okkar þjóðfélag
einsog öll önnur þjóðfélög er
í stöðugri breytingu og það, sem
var hugsanlegt og óskaðlcgí fyr
ir 20—30 árum, getur verið úr-
elt og skaðlegt í dag, enda er
búið að breyta þessum ákvæð-
um skattalaganna í ýmsum ríkj-
um og þá auðvitað fyrst og
fremst í austrænu Iýðræðisríltj-
unum.
★
í litlu þjóðfélagi einsog okk-
ar, með sívaxandi iðnaði verður
ekki hjá því komizt að konur
taki sinn þátt í störfum utan
húss sem innan
kauphöll Gautaborgar, sem er
glæsileg bygging og merkur
sögustaður borgarinnar og
blökktu Norðurlándafánarnir 5
fyrir framan fundarstaðinn.
Frú Clara Tyden, ein af stjórn-
endum fundarins, ávarpaði gest
ina og bauð þá velkomna og
minnti á að norrænar konur
hsfðu mörg áþekk og sameig-
inleg áhugaefni, sem þær ættu
að geta rætt sín á milli af full-
um skilningi.
L,ýðræðislegt uppeldi
Á dagskránni voru tvö aðal-
mál: lýðræðislegt uppeldi og
fjárhagsleg aðstaða kvenna í
þjóðfélaginu. Tveir dagar voru
ætlaðir til umræðna, föstudag-
ur. og laugardagur,' en sunnu-
dagurinn í ferðalög um bæinn
fti'Vx . ' I f li IV . X” I- *1*'
Sérhver hönd ikennd eða hugrekld, eða finnstj
er dýrmæt. íslenzkar lconur eru þeim það sérstök valmennskaj
iðjusamar, duglegar og marg- að láta giftu ltonurnar, sem úti
hæfar og hika ekki við, nú sem vinna og fjölskyldur þeirra,|
f.vrr, að vinna þau störf, sem jbera þyngstu skattabyrðar þjóð (
fyrir hendi eru, sér og sínum félagsins, því auðvitað gera þær
til lieilla. A að hegna þeim fyr- þag( meðan fyrirkomulagið er
ir það? Eða á að hegna þeim eins og það er nú. Sumir alsaka
f.vrir að gifta sig? Eða á það sig einsog aumingja hagfræðing
ekki við um konuna sem einu
sinni var sagt: „Verður er
verkamaðurinn launanna.“
Eg veit eltki hvort öðrum er
varið einsog mér, en mér hefur
ætíð fundizt það frekleg móðg-
un við giftu konurnar að strika
þær út af lista hinna starfandi
manna og kvenna þjóðfélagsins,
ekki minni móðgun en sú að
svifta konuna kosningarétti.
Þessu mikla óréttlæti heyrist þó
sjaldan mótmælt, nema af kon-
unum sjálfum.
Skortir karlmennina réttlætis
urinn, sem kvað það vera svo
erfitt, að reikna út skattinn, ef
bæði hjónanna fengju að telja
fram!
★
Hvar eru nú þessir blessaðir
menn, sem alltaf eru að syngja:
„Fósturlandsins Freyjá o. s.
frv.“ Nú eru skattamálin ein-
mitt á döfinni á Alþingi og verð
ur fróðlegt að vita hvort þeir
háu herrar meina einhvern snef-
il með yfirlýsingum um að kon-
an skuli jafnréttliá karlmannin-
uin í þjóðfélagi okkar. — D Á.
Frú Bodil Begtrup fuiltrúi Dr.na á þingi sameinuou þjóðanna,
ssni nú er orðin sendiherra hér á landi.
30 mín. ræouLíma, síðan töluou þjóðfélagsástæðurnar settu
|
nokkrar konur. um sama cini iþeim oftast stóiinn fyrir dyrn-
og þær höföu undirbúiö sig áð- jar, réttíadin væru ckki nema á
ur. Þetta geröi fundiiih dálitið ; pappíruum. Dagskóla, leikheim-
daufan þar s:.m aðeins fakmarli j ili cg barnaheimili vanti alstað-
aður fjöldi af fulltrúunum gat . ar hvert sem litið sc og meðan
tekið til máis, en það voru ekki heimilisstörfin bindi konuna á
heldur neinar tiliögur • bornar
upp eða samþykktir gerðar.
Sum erindin voru prýoilega
samin og athyglisverð. Einn af
norsku fulltrúunum Marte
Arnesen Linneberg hélt t. d.
snjallt erindi um lýðræðisan-da
á heimilunum og doktór Grete
Hedin talaði um lýðræðislegt
uppeldi í skólum og þýðingu
víðtækrar alþýðufræðslu. Báð-
ar þessar ræðukonur lögðu á-
herzlu á að virðingin fyrir skoð
unum hvers annars væri hinn
sanni andi lýðræðisins og engin
samvinna hvorki á héimilum, í.
móli vilja hennar sé hún ekki
frjáls. Og hvernig eiga hús
mæðurnar, þessi f jölmenna stétt
þjóðifélagsins, að geta notfært
sér hin fengnu réttindi, spurði
ræðukona ? Hvaða leið á að
fara ?
Inga Dahlsgaard ritstjóri að
Kvindsn og Samfundet svaraði
þessari spurningu i ýtarlegu er-
indi um húsmóðurina. Ef tím-
inn hefði leyft almennar um-
ræður á fundinum, býst ég við
að þetta erindi frú Dahlsgaard
hefði vakið miklar urtn’æður,
því hún kom þarna fram með á- Aortimingu þjóðarinnar.
kveðna skoðun í sambandi við
þjóðfélagsaðstöðu húsmóðurinn-
ar. Hún hélt því nefnilega fram
að leið konunnar lægi frá heim-
ilunum út i þjóðfélagið og hún
benti á að sú þróun sem hefði
hafizt á Norðurlöhdum fyrir
100 árum síðan hlyti að halda
áfram. 1 Svíþjóð, sagði ræðu-
kona, voru kringum 1880 102
konur, sem unnu við heimilis-
störf á móti hverjum hundrað,
sem unnu utan heimilis, 1930
var þessi fyrri tala komin nið-
ur í 56 — en þessi þróun þýðir
smám saman grundvallarbreyt-
ingu á sjálfu þjóðfélaginu, í
uppeldismálum, heimilsháttum
og slíku. Móðurstarfið heldur
auðvitað áfram um alla eiiífð
— en önnur heimilisstörf, sem
heimta húsmóðurina óskipta,
geta með breyttum þjóðfélags-
háttúm orðið að mestu leyti ó-
nauðsynleg og straumar fram-
tíðarinnar hljóta að liggja
þannig að húsmóðirin gengur
til starfa í sjálfum þjóðarbú-
skapnum við hlið karlmannsins,
en það mun hafa í för með sér
gjörbreytingu á öllum okkar
heimilisvenjum, og meðal ann-
ars munu vinnustundir karls og
konu geta lækkað niður í t. d.
6 klukkustundir á dag og karl-
mennirnir munu aftur geta
farið að gefa sig að barnaupp-
eldinu ásamt konunni. Eg býst
við að mörgum fundarkonum
hafi þótt ræðukona kveða nokk
uð djarflega að orði, en fyrir-
lesturinn vakti athygli og frú
Dahlsgaard sagði við mig að
tilætlun sín hefði vérið að fá
almennar umræður um þetta
mál á fundinum, en tíminn var
riaumur og nú var komið að
þeirri ræðukoriunni, sem var
þekktasta nafnið á mælenda-
Framh. á 7. síðu
Kvenfél. sésíalista
métmælir hern-
aðarbandalagi
Aðalfundur Kvenfélags sósíal
ista var haldinn síðastliðinn
mánudag. Fundurinn var mjög
fjölsóttur og gengu 13 nýjar
konur inn í félagið.
I stjórn voru kosnar: Helga
Rafnsdóttir formaður, Dýrleif
Árnadóttir, ritari- Meðstjórn-
endur Karólína Siemsen, Val-
gerður Gísladóttir, Hallfríður
Brynjólfsdóttir. Varastj. Þóra
Vigfúsdóttir og Ásta Jósepsd.
Sigfús Sigurhjartarson, al-
þingismaður hélt snjalla ræðu
um þátttöku íslands í hernaðar-
bandalagi og var éftirfarandi til
laga borin upp og þamþykkt ein
róma:
Aðalfundur Kvenfélags sósíal
ista mótmælir því að Islending-
ar gérist þátttakendur í hernað-
arbandalagi eða ljái land sitt
undir herstöðvar í nokkurri
mynd, þar sem slíkt myndi þýða