Þjóðviljinn - 04.02.1949, Blaðsíða 4

ÞJÓÐVILJ I N N
Föstudagar 4. febrúar 1949.
HIÓÐVILJINN
Dtgefandl: Samelningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
v
Hitstjórar: Magnús Kjartansson. Sigurður Guðmundsson (ftb'.
Fréttarltstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðam.: Ari Kftrason, Magnús Torfi Ólafsson, Jónas Árnason.
Hitstjórn, afgreiðsla, auglýslngar, prentsmlðja. Skólavörðu-
■tíg 1» — Sími 7600 (þrj&r línur)
Áskriftarverð: kr. 12.00 & mftnuðl. — Lausasuluverð 60 aur. elnt.
Frentsmlðja Þjóðvlljans h. f. '
Sósísllstaflokkurlnn, Þór&götu 1 — Sími 7510 (þrjár línur)
Lækkirn útsvara.
Nú er skattaframtali lokið að þessu sinni og flest-
ir munu hafa skilað skýrslu sinni með geig. Ekki þó auð-
stéttin, ekki hinir 200 riku sem samkvæmt framtölum
sínum eiga 5—600 milljónir í skuldlausri eign, þeir aðilar
hafa ótal smugur til að koma ofsagróða sinum undan; held-
ur láglaunamennirnir, þeir sem allt verða að telja fram
og ekki hafa rieinar „duldar tekjur“. Það eru engar ýkjur
að alþýða þessa bæjar er að sligast undan útsvörum og
sköttum, að málum er svo komið að fólk stendur ekki und-
ir þessum óhemjulegu byrðum.
Engan þarf að undra að málum er nú svo komið
eftir tveggja ára völd „fyrstu stjórnar sem Alþýðuflokk-
urinn hefur myndað“. Eaup allra launþega hefur verið
lækkað með kaupránslögunum. Dýrtíðin hefur verið aukin
markvisst, þannig að raunvcruleg visitala. er nú orðin nokk-
uð yfir 400 stig, og á enn eftir að hækka að mun á þessu
ári vegna „dýrtíðarráðstafana" stjómarinnar um síðustu
áramót. Tollar og óbeinir skattar verða nú áætiaðir á f jár-
lögum rikisins 175 milljónir króna og hafa meira en þre-
faldazt á tveim árum. Mun varlegt að gera ráð fyrir að
Reykvíkingum sé ætlað að greiða ca. 70 milljónir af þeirri
upphæð . Útsvör bæjarbúa eru eins og nú stendur áætluð
um 53 milljónir. I þokkabót er Reykvíkingum ætlað að
greiða ca. 20 milljónir í beinum sköttum til rikisins. Sú
upphæð sem Reykvíkingum er ætlað að greiða í tolla, ó-
beina skatta, beina skatta og útsvör nenuir þannig um
140 milljónum ltróna, eða að meðaltali tæpum þrem þús-
undum á hvern cinstakling I bænum, að meðtöldum börn-
um og gamalmennum. Þessar byrðar hvíla hlutffaUsIega
langþyngst á láglaunafólki vegna rangláts skatta- og
útsvarsstiga og vegna hinna hneykslanlegu tolla og óbeinu
skatta.
Þetta ástand er orðið algerlega óviðunanlegt, al-
menningur rís ekki lengur undir þessum ósköpum að ó-
breyttu kaupi. Það verður að hefja sókn gegn Alþýðu-
í'lokkstollunum og Alþýðuflokkssköttunum og hinum rang-
láta útsvarsstiga íhaldsins í Reykjavík. Fulltrúar sósíaiista
í bæjarstjórn Reykjavikur hafa þegar lagt fram raunhæf-
ar og merkilegar tillögur um verulega lækkun á útsvör-
um iaunþega, en þær eru í stuttu máli á þessa leið:
Ekkert útsvar af tekjum undir 9000 kr. Útsvar
lækki um 450 kr. fyrir hvert barn á framfærsluaídri.
Útsvarsstigicn verði lækkaður á launþegum almennt.
Tekið verði tillit til húsaleigu manna við álagningu út-
svars.
Til þess að vega upp þá tekjulækkun bæjarsjóðs,
sem af þessu myndi leiða, leggja sósíalistar m. a. til að
fcærinn krefjist þess að fá í sínar hendur kvikmyndahús
einstaklinga og einkarétt á framleiðslu gosdrykkja, öls
og sælgætis, þannig að gróði af slíkum fyrirtækjum renni
•ekki i vasa einstakra gróðamanna heldur til bæjarfélagsins
I heild.
Eflaust má gera ráð fyrir að íhaldið hunzi allar
þéssar tillögur og vilji halda. áfram að gera sitt til að rýja
alþýðu Reykjavíkur inn að skyrtunni. En þær verða eklci
Jiunzaðar af almenningi, heldur leiddar fram til sigurs — ef
■ekki fyrr, þá við næstu bæjarstjómarkosnmgar.
bæjarpostijun^
wmmmammim
Hln sérstöku áhrif.
Stundum þegar skilningarvit-
in setja menn aftur í samband
við umhverfið eftir svefn næt-
urinnar, verður jnaður, fyrir sér-
stökum áhrifum, sem fela í sér
fullvissu um, að heimurinn hafi
tekið einhverjum meiriháttar
breytingum; hann sé orðinn all-
ur annar en hann var í gær-
kvöld. — Slíkt var eðli þeirra
áhrifa sem heilsuðu skynjun
minni þegar ég vaknaði í gær-
morgun. Eg hafði farið seint að
sofa og klukkan var orðin yfir
10. Innum gluggann komu
sindrandi sólargeislar, — og
söngvar kátra barna urðu þeim
samferða. — Eg flýtti mér að
líta út.
Sippubönd og brúðurúm.
1 litla garðinum bakvið húsið
voru fjórar telpur að leika sér.
Þær léku sér og sungu. — Tvær
þeirra hoppuðu fram og aftur,
sveiflandi sippuböndum. Flestir
halda að þessi íþrótt geti ekki
staðizt nema júlímegin á ár-
inu, en þarna fékkst óræk sönn-
un. fyrir því, að það má iðka
hana með fullteins góðum á-
rangri í febrúarbyrjun. — Hin-
ar telpurnar höfðu tekið með
sér brúðurúmin sín. Brúðurnar
lágu léttklæddar í rúmunum og
höfðu ekkert oná sér- Mömmurn
ar voru nefnilega að viðra sæng
urfötin. — Hugboð hins nývakn
aða um breytingu heimsins
reyndist á rökum reist. Eftir
langvarandi vont veður var kom
ið gott veður. Mömmurnar sáu
ekki einu sinni ástæðu til að
breiða oná börnin sín undir ber-
um himni.
Lykillinn. — Turninn.
Eg fékk mér göngutúr í há-
deginu og leiðin Iá framhjá
Landakotskirkjunni. Alltaf lang
ar mig uppí turn, en alveg sér-
staklega þegar gott er veður.
Samt þorði ég ekki að biðja um
lykilinn. Það er ósiður að trufla
matfrið fólks, og vingjarnlegi
maðurinn í vingjarnlega húsinu
með vingjarnlega glergluggabí-
slaginu var áreiðanlega ekki bú-
inn að borða. En gott á sá mað-
ur að ráða yfir þeim lykli sem
gengur að þeim turni sem mann
langar alltaf uppí. — Mótor-
skellir bárust gegnum logn-
kyrra hádegishvíldina, og þeir
heyrðust jafn greinilega á
Landakotstúninu einsog maður
stæði um borð í bátnum. — Eg
gekk á hljóðið.
Múgsefjun-
Báturinn lá við eina Verbúða-
bryggjuna. Dökkleitur maður
hallaði sér frammá lunninguna
með olíu á höndunum og reykti
pípu. Aðrir menn voru ekki sjá-
anlegir um borð. Þrátt fyrir mót
orslcellina virtist báturinn sem
sé hvorki vera að koma né fara.
— Hinumegin við spegilslétta
höfnina sátu máfarnir í þéttri
og skipulegri röð á grandagafð
inum, og mér kom í hug, hvort
Silli og Valdi mundu geta raðað
betur í hillurnar hjá sér. — Allt
í einu flaug einn máfur upp, og
síðan allir hinir á eftir honum.
Það var ekki hægt að sjá neina
gilda ástæðu fyrir þeirra tauga-
truflun. En þess verður raunar
tæpast krafizt af máfum, að
þeir geti komizt hjá múgsefjun
frekaren aðrir. — Siðan settust
þeir aftur. — Súðin lá við
Sprengisand og var búin að ná
sér eftir löðrung úthafsins,
staffírug á svipinn, staðráðin í
að komast allaleið til ítalíu með
unga listamenn og saltfisk. Sel-
foss lá á öðrum stað og hafði
sem betur fer ekki komið með
neina inflúensu frá Englandi í
síðasta túr.
Flugmál.
Fyrren varði var ég kominn
uppá Arnarhól. 3 snáðar voru
þar að leika sér með stóra og
vandaða svifflugu- Einn þeirra
kiifraði með hjálp hinna uppá
stallinn til Ingólfs, og þaðan lét
hann sviffluguna svífa í stór-
um og tignarlegum boga yfir
túnið. — í gamla daga létum
við strákarnir okkur nægja litl-
ar skutlur til að senda yfir bekk
inn, þegar kennarinn sneri sér
uppað töflu. Síðan hafa orðið
miklar framfarir í flugmálum
þjóðarinnar ....
Nýlegra varu gel
in saman i
hjónaband, ung
frú Sigrún Sig-
tryggsdóttir og
Halldór Rand-
ver Þorsteinsson sjómaður. Heim-
ili þeirra er á Lindargötu 36. —
Séra Garðar Svavarsson gaf brúð-
hjónin saman.
Sl. laugardag opin-
beruðu trúlófuh
sína, ungfrú Helga
Óslc Margeirsdótt-
ir, Fagurhlíð Sand-
gerði og Guðmund-
ur Rósant Þorkels
son, Tungu, Sandgerði. — Sl. laug-
ardag opinberuðu trúlofun sína,
ungfrú Svava Kristjánsdóttir Leifs
götu 22 og Auðunn Þorsteinsson,
húsgagnasmiður, Miklubraut 16.

Hjónunum Cnnu
Þói-arinsdóttur og
Jóhannesi Guð-
nfo _ ^
l & v 53 fæddist dóttir
þann 3. febrúar.
Þau hjónin eiga bæði afmæli þann
dag.
Geysir var væntan-
iegur frá Prestvík
fBBp' og Kaupmanna-
höfn kl. 6,10 í gær
með 20 farþega,
Hekla er í Rvík.
Gullfaxi kom frá Gander kl. 5 í
gærmorgun. 1 gær var flokið héðan
til Akureyrar, Vestmannaeyja og
Fagurhólsmýrar. Ennfremur var
flogið norður að Reykjaskóla I
Hrútafirði (sjúkraflug).
/

Kolaskipið „Nerva“ kom hingað
í gærmorgun. Katla, Fjallfoss og
Lingestroom eru væntanleg frá
útlöndum í dag.
Sklp Elnaxsson & Zoega:
Foldin er í Rvík, Lingestroom
varð að snúa aftur til Færeyja
vegna veðurs; hefur sennil. farið
þaðan áleiðis til Rvíkur i gærmorg
un. Reykjanes fór frá Húsavík 28.
f. m. áleiðis til" Grikklands iw/j
viðkomu í Englandi.
BIKISSKIP:
Esja er á Austufjörðum á noi'ð-
urleið. Hekla er í Álaborg. Herðu-
breið er á Vestfjörðum á norður-
leið. Skjaldbreið er væntanleg til
Rvikur í dag frá Vestmannaeyj-
um. Súðin fór frá Rvík kl. 20 í
gærkvöld á leiðtil Italiu. Þyrill er
í'Rvik. Hermóðúr fór frá Rvík um
hádegi í gær á leið til Patreksfjarð
ar, Sauðáxkróks og Hofsóss.
E I M S K I F :
Bxúarfoss er á Álftafirði. Detti-
foss fer frá Kaupmannahöfn 8. 2.
til Álasunds, Djúpavogs og Rvíkur.
Fjallfoss fór frá Isafirði kl. 11,00
í gær til Rvíkur. Goðafoss kom til
Rvíkur 1. 2. frá Leith. Lagarfoss
er í Rvik. Reykjafoss fór frá
Rvík 2. 2. til Antwerpen. Selfoss
kom til Rvíkur 27.1. frá Newcastle-
on-Tyne. Tröllafoss fór frá Halifax
27. 1. til Rvíkur. Horsa kom til
Hamborg 2. 2., fór þaðan væntan-
lega í gær til Álasunds. Vatna-
jökull fór frá Vestmannaeyjum 29.
1. til Hamborgar. Katla fór frá
N. V. 26. 1. til Rvíkur
20.30 1 Útvarpssag-
an: „Jákob“ eftir
Alexander Kiel-
land; XIII. lestur.
(Bárður Jakobs-
son). 21.00 Strok-
kvartett útvarpsins: Kvartett í F-
dúr cftir Mozart. 21.15 Frá útlönd-
um (Jón Magnússon fréttastjóri).
21.30 íslenzk tónlist: Lög eftir Þór-
arin Guðmundsson (plötur). 21.45
Bækur og menn (Vilhjálmur Þ.
Gíslason). 22.05 Útvarp frá Hótel
Borg: Hljómsveit Carl Billich leik-
ur létt lög.
Ungbarnavernd Líknar, Ternpl-
arasundi 3, verður framvegis opin
þriðjudaga og föstudaga kl. 3,15—
4 e .h.
G E N G I Ð:
Sterlingspund 28,22
100 bandarískir dollarar 650,50
100 svissneskir frankar 152,20
100 sænskar krónur 181,00
100 danskar krónur 135.57
100 norskar krónur 131,10
1000 fránskir frankar 24.69
100 hollenzk gyllini 245,51
100 belgiskir frankar 14.86
100 svissneskir fandkai' 152,20

Alþýðublaðið sagði
frá því í gær að á
« »- stjó rnmálanám-
f 1 .sljeiðl ungra jafn-
aðarmanna ætti
Helgi Sæmundsson
að kenna mælskulist! — Eg er oft
að velta því fyrir mór hvort Helgi
sé ekki Moskvuagent sem hafi
fengið það hlutverk að gera krat-
ana hlægilega.
f>öfnln: Landsbókasafnið er o-aW
kl. 10—12, 1—7 og 8—10 alla viritíi
daga nema laugardaga, þá kl. 10—
12 og 1—7. Þjóðskjalasafnið ki. 3
—7 alla virka daga. Þjóðminjasafn.-
lð kl. 1—3 þriðjudaga, firr.mtud.tga
og sunnudaga. Listasafn Einarí
•Tónssonar kl. 1,30—3,30 é sunnu-
dögum. Bæjarbókasafmð kl. 16—10
alla virka daga.
Næturakstur í nótt annast Hreyfill
— sími 6633.
Næturvörður er í Reykjavíkur-
apóteki. -— Sími 1760.
Næturiæknlr er I læknavarðsr.of-
unni. Austurbæjarskólanum —
Síml 6030
Veðurútlit í dag:
sunuaa, rigning.
Allhvass