Þjóðviljinn - 04.02.1949, Blaðsíða 5

Föstudagur 4. febrúar 1949.
ÞJÖÐVILJINN
• •
TILLOGURNAR TALA, VERKfN
Framh. af 1. síðu.
Jafnvel þetta takmarkaða leyfi
sá meirihluti bæjarstjórnarinn-
ar sér ekki fært að nota og má
þó öllum vera ljóst að málin
hefðu staðið nokkru betúr eh
nú er ef tilbúnir hefðu :verið
kjallarar undir 40 íbúðir um ára
mót og hægt að halda áfram af
fullum krafti upp úr áramótun-
um. En það er sannleikur sem
engin ástæða er til að draga
fjöður yfir að ráðamenn bæjar-
ins eru enn ekki búnir að gera
það upp við sig hvar eða hvern-
ig þeir ætli að halda áfram með
íbúðarbyggingar bæjarins. Eng-
ar teikningar eru til, engin á-
kvörðun sem hald er í, forustan
hefur verið hikandi og fálmandi
og skort manndóm til að taka
ákvarðanir og hefja fram-
kvæmdir-
I þessu sambandi er og ástæða
til þess að minna á*að bæjar-
stjórnin óskaði einróma eftir að
framkvæmd vrðu lögin um opin
bera aðstoð við íbúðarhúsabygg
ingar. Ríkisstjórn íhaldsins og
aðstoðaríhaldsins sem stjórnar
Reykjavíkurbæ ákvað á sama
tíma í fullri samvinnu við Fram
sóknarflokkinn að knýja gegn-
um Alþingi lög um frestun þess
ara þýðingarmiklu laga. Það er
alveg Ijóst að ef Sjálfstæðis-
menn og Alþýðuflokksmenn í
bæjarstjórninni hefðu meint eitt
hvað með áðurgreindu sam-
þykki þá hefðu þeir komið í veg
fyrir að ríkisstjórn þeirra frest-
aði að framkvæma lögin, til þess
höfðu þeir aðstöðu og vald. Þeg
ar til kasta Alþingis kom farn-
aðist þingmönnum þessara
flokka h'kt eins og hænum í
minnkaárás, þeir flögruðu sitt
á hvað, sumir greiddu atkvæði
með frestuninni, aðrir á móti,
tilganginum var náð: íhöldin í
bæjarstjórn áttu að þvo hendur
sínar og segja: Við vorum and-
víg frestuninni; flokksbræður
þeirra á Alþingi sem síður þurfa
að keppa um hylli Reykvíkinga
áttu að bera ábyrgð á stöðvun
inni. — Hver getur trúað svona
flokkum ?
íhalds-„sparn-
aður“!
En það var fleira sem íhaldið
ætlaði að gera en að bæta úr
húsnæðisvandræðunum. Það ætl
aði t. d. að spara, spara í stór-
um stíl. Hagfræðingi bæjarins
og forstöðumanni endurskoðun-
arskrifstofu var falið að halda
áfram því starfi sem þeir áður
höfðu hafið að gera tillögur um
endurbætur og sparnað í rekstri
bæjar og bæjarstofnana. Já tvö
eru árin sem bessir heiðnrs-
menn hafa setið með sveittan
ska’Iann undir forustu borgar-
stjórans og keppzt við að finna
leiðir til að spara. En þó að
tillögur þessara ágætustu
manna hafi ekki talað þá hafa
tölurnar talað og þeirra rödd
verður ekki dulin, og ég ætla að
það sé fróðlegt fyrir háttvirta
bæjarfulltrúa og bæjarbúa að
hlusta á mál þeirra-
Það eru að sjálfsögðu margir
liðir í sérhverri f járhagsáætlun
og sérhverjum bæjarreikningi
sem .tr’f sínu máli um það
hversu haldið er á málefnum
bæjarbúa ,hversu mikið er spar-
að. En ég hygg þó að tveir lið-
ir tali öðrum fremur skýrar um
málið. Það eru 'útsvörin sem
bæjarbúar borga og kostnaður-
inn við stjórn bæjarmálanna.
Samkvæmt fjárhagsáætlun
nokkurra siðustu áranna líta
þessar tölur þannig út:
Kostnaður
við stjórn
þ. e. árinu sem leið — hreinsa; ið 1949. Hvernig hefur hún ver- [ Fjárhagsáætlunin er lögð fram
Ártal Utsvör bæjarins
1943 19,9 millj. 1.5 millj.
1945 29,7 — 2,1 —
1946 35,9 — 2,6 —
1947 46,4 — 3,4 —
1948 50 _ 3,5 —
1949 — — 4,2 —
Eins og öllum má vera ljóst
af þessu yfirliti lætur mjög
nærri að kostnaður við stjórn
bæjarins hafi þrefaldast síðan
1943, sama máli gegnir með út-
svörin, þau hafa einnig næstum
þrefaldazt. Meðalvisitala ársins
1943 var 256 stig, en eins og
kunnugt er eru laun nú greidd
samkvæmt vísitölunni 300. Það
er því sannarlega ómaksins vert
að bera saman hækkun vísitöl-
unnar og hækkunina á stjórnar
kostnaði bæjarins og hækkun
útsvaranna og gera sér grein
fyrir hvað sá samanburður seg-
ir um hinn margiofaða sparnað
íhaldsins.
Hvar eru
framkvæmdirnar?
Eg ætla mér ekki að þessu
sinni að rekja allt það sem meiri
hlutinn samþykkti fyrir ári síð-
an en lét vera að framkvæma.
Það má þó aðeins minna á að
það ætlaði að útvega ungbarna-
vernd Líknar gott húsnæði, það
ætlaði að koma því til leiðar að
ríkisstjórn þess reisti fávita-
hæli, það ætiaði að gera stór-
kostlegt átak í íþróttamálum,
það ætlaði að reisa skóla, það
ætlaði að stuðla að byggingu
suðurenda Tjarnarinnar og
greiða kostnaðinn af gjaldalið
IX 4. Að sjálfsögðu var ekki
látið við það eitt sitja að ákveða
að gera þetta, heldur var tekið
fram með vísindalegri ' ná-
kvæmni að hreinsað skyldi nið-
ur á moldarbotn og nota við
verkið dælur, jarðýtur, grafvél-
ar, allt eftir því sem hagkvæm-
ast þætti. Tjarnarbakkann átti
að treysta með upphleðslu og
þannig átti að ganga frá sam-
bandi milli tjarnarhlutanna að
eigi gæti vatn runnið úr norður-
hluta í suðurhluta. Með þessu
mannvirki átti að leggja grund
völl ,,að hugsanlegum sjóbað-
stað“. Nú væri rangt að segja
ið undirbúin ? Það er hægt að ^ á bæjarstjórnarfundi, svo sem
segja þá sögu í ákaflega fáum eins og til að koma einhverju
dráttum. Fyrst er þá rétt að nafni á fyrri umræðu. Að þessu
geta þess að sá tími er nú lið-
inn að hægt sé að stjórna fjár-
málum bæjarins með því einu
sinni var sú nýlunda að sam-
komulag varð um að bæjár-
stjórnarflokkarnir skiluðu breyt
að þessi tillaga hefði verið með: fljótu bragði verður upp talið.
öllu óundirbúin því reikningar
bæjarins fyrir árið 1947 bera
það með sér að fyrsti flutnings-
maður tillögunnar hefur fengið
greiddar úr bæjarsjóði 19 þús. j verklegar
og 500 kr- fyrir að teikna draum j löngu fyrir hver áramót.
að samþykkja fjárhagsáætiun.. ingartillögum sínum á bæjar-
Nú er svo komið sem kunnugt1 ráðsfundi — allir samtímis. Osk
er, þökk sé forustu flokks hins ir höfðu margoft komið fram
frjálsa framtaks, Sjálfstæðis- um þessa tilhögun frá minni-
flokksins, að í engar fram- hluta bæjarstjórnarinnar af því
kvæmdir verður ráðizt, hvorki að áður þótti það brenna við
af hálfu bæjarfélagsins né ann- j að meirihlutinn semdi sínar til-
arra nema til séu fengin allra lögur með hliðsjón af þvi sem
náðarsamlegust leyfi hinna minnihl. var búinn að leggja
virðulegu fulltrúa Sjálfstæðis-1 fram. Að þessu sinni var fyrir
flokksins, Alþýðuflokksins og | þetta girt. En það kom þá á dag
Framsóknar í nefndum og ráð- j inn að hinn ábyrgi meirihiuti
um sem nú gerast fleiri en í þurfti að legga fram nýjar til-
lögur eftir að hafa kynnt sér til
En hvort sem mönnum líkar lögur minnihlutans. I sjálfu sér
betur eða verr, þá leiðir af er ekkert við þetta að athuga,
þessu að bærinn verður að en það er ánægjulegt að það
semja ýtarlega áætlun um allar hefur nú að þessu sinni kornið'
framkvæmdir all- fram svart á hvítu að meirih’ rt
Slík inn minnist þess fyrst þesrar
sýnir sínar af hinum fyrirhug- áætlunargerð hlýtur eðli sínu hann liefur lesið tillögur minui-
aða sjóbaðstað í syðri Tjarnar- samkvæmt að vera fyrsti' og hlutans að í sambandi við fjár
endanum. En þar við situr og einn veigamesti þátturinn í fjár hagsáætlun sé rétt áð leggja
virðist þá sérhver hafa fengið hagsáætlun bæjarins. Eg efa fram einhverja tillögu v.m
sinn skammt, flutningsmaðurinn ekki að ýmsir af starfsmönnum skattamál, innhéimu meðlr.ga,
peningana, og bæjarbúar tillög-^ bæjarins hafi lagt verulega sparnað, útrýmingu herská a,
una ,og kostnaðinn, — um fram vinnu í þessa áætlunargerð, en rafmagnsmál o- fl. Næstsíðasta
það er jafiívíst að bæjarráð og stigið í meðferð fjárhagsáæíl-
bæjarstjórn kom þar lítið við unar er svo að bæjarráð kemur
sögu- Einmitt þessir aðilar sem saman á stuttan fund, rceðir,
eiga að bera ábyrgð á stjórn nokkrar af framkomnum breyt-
bæjarins hefðu þó átt að leggja ingartillögum og erindum sera
þarna fram mikla vinnu. Þeir bæjarstjórn hafa borizt á síð-
hefðu átt að leggja fyrir sér- ustu stundu og síðan fer máíið
fræðinga bæjarins í tæka tíð til- til afgreiðslu í næturhúminu a
lögur sínar um framkvæmdir á hanabjálkaloftinu. Þar er tekirt
árinu, þeir síðan vinna úr þeim, endanleg ákvörðun um ]'uð
samræma þær, koma með sínar hvernig varið skuli 60—70 iniilj
viðbótartillögur og að öllu þessu' ónum sem bæjarbúar borga í
búnu hefði svo bæjarráð og bæj bæjarsjóðinn og hvernig háttað
arstjórn átt að taka þessa á- skuli rekstri bæjarstofnana sem
ætlun til ýtarlegrar umræðu og velta ótöídum milljónatugum,
afgreiðslu og leggja hana svo| Eg hef oft áður lýst þeirri
fram fyrir hlutaðeigandi nefnd- skoðun minni að þessi vinnu-
ir og ráð sem umsókn bæjarins; brögð séu bæjarfélaginu mcð
en sem sagt, bæjarráð og bæj- öllu ósæmandi. Það skortir stór-
arstjórn hefur nær ehga vinnu í lega á að sú vinna sé lögð í
kvæmdir spyr enginn-
Tillögiirnar tala
— verkin þegja
Enginn skyldi nú halda að
bæjarstjórnarmeirihlutinn hafi
verið með öllu athafnalaus á
sviði tillagnagerðar á þvi ári
sem liðið er síðan síðasta fjár-
hagsáætlun var samþykkt. Með-
al samþykktra tillagna má
nefna að leggja miðstöð i Bjarn
arborg og fleiri af húsum bæj-
arins, að leggja til hliðar 3
milljónir af tekjum ársins og
verja þeim til verklegra fram-
kvæmda samkvæmt sérstakri á-
kvörðun bæjarráðs, og svo hef-
ur að sjálfsögðu ennþá einu
sinni, — ekki man ég hvort það
er í fimmta eða sjötta sinn á
þrem eða fjórum árum — verið
þetta verk lagt.
æskulýðshallar og stefna að því samþykktar mjög ýtarlegar og
að koma upp tómstundaheimil-; rökstuddar tillögur um að leysa
um fyrir börn og unglinga í hin sjúkrahúsvandamál
Allt eins og í fyrra
um ýmsu bæjarhverfum. Allt
þetta ætlaði íhaldið að gera, en
hvar eru framkvæmdirnar?
Það er þó sjálfsagt að geta
þess sem gert cr. Það var sótt
, um fjárfestingarleyfi til að
, byggja skóla fyrir Kleppsholtið,
leyfið var veitt, enn er ekki
I byrjað á skólanum, það er sama
sagan og með íbúðarhúsin.
Heyrt hef ég því fleygt að fjár
hagsráð telji að engum sé be'ra
að veita fjárfestingarleyfi en
, Reykjavíkurbæ, þvi það sé alveg
( öruggt að það leiði til nokkurs
sparnaðar á framkvæmdaáætl-
I þetta þýðingarmikla mál sem
j vera ætti og það skortir enn-
fremur stórlega á að minnihlut-
inn sé hafður með í ráðum urn
margt af því sem mestu máll
skiptir ,heldur eru þ\ert á móti
mörg hin veigamestu likvsði af-
greidd á klíkufundum íhaldsins.
uninnr
I Áður en ég hverf með öllu frá
því sem ákveðið var að gera fyr
ir ári síðan get ég elcki látið hjá
líða að minnast nokkrum orð-
um á eina tillögu sem 4 af bæj-
arfulltrúum háttvirts meiri-
hluta lögðu fram og fengu sam-
þykkta. Þessir virðulegu bæjar-
, fulltrúar voru: Gísli- Halldórs-
son, Guðmundur H. Guðmunds
son, Gunnar Thoroddsen og Jó-
hann Hafstein. í tillögunni Var
i ákveðið að láta á „þessu ári“ —
1-AHvir‘rr '•'eirihluti hefur sam
þvh':t cn ckki framkvæmt. Eg
s eppi mcð öllu ótöldum fjölda
tiiiagna sem hefur verið vísað
til bæjarráðs með vinsemd- og
blíðu og siðan ekki söguna meir.
En þctta stutta yfirlit ætla ég
5
Siðan gerði Sigfús Sigurhjarfc
allt þarf að vera eins og i fyrra. ; lögum Sósíalistaflokksins við
Bæjarráðið situr lengi dags, fjárhagsáætlunina sjálfa og fór,
Svo er komið að því að semja
bæjarins, | elgln[egU fjárhagsáætlun.
komauppheilsuverndarstöð, ogjBæjarráð er kvatt til fundar
öðrum húsakynnum sem nauð-: snemma að morgni útreikning-
synleg eru til heilsugæzlu og,ar liggja fyrir fra skrifstofum
heilsuverndar. Um framkvæmd-:bæjarins um það hyað áætla
ir á öllum þessum tillögum þarf; beri þennan Qg þennan gjalda_
ekki að spyrja, það eru tillög-1 liöinn miðað við samskonar
urnar sem tala — en verkin - k d • ? f ...... ...
þegja ! iramKvæma eins 1 x^rra I arson grein fynr breytingarul-
Eg hef nú aðeins drepið á
ritt rf Þ<3im tlllogum s?m allt að 14 klukkustundum, og nokkrum orðum um einstaka-
fer yfir þessa útreikninga bæjar liði hennar. Steinþór Guðmunds-
skrifstofanna. Svo er skilað gon llafði framsögu fyrir hus-
frumvarpi að fjárhagsáætlun næðismáiatillögUm flokksins,
fyrir Reykjavíkurbæ. Um þessi ennfremur tillögum hans uva
vinnubrögð bæjarráðs er það Sogsvirkjun, tillögu um málefid
eitt lofsvert að segja að bæjar- úthverfanna, barnaheimili og
að nægi til þess að færa öllum: íað'i leikvelli °g ÚtsVarSmál' B^Öm
heim sanninn um það að íhald I íevur1im í hí k^ 'fi r' B-Íarnason hafði framsöSu fyrir
og það aðstoðaríhald sem nú! stauda tnW tÍ11ÖgUm flokksins um
stiórnar bænnm er íhald stórra1 1 ö æt standa, en þar tekjustofna fyrir bæinn rg
st.i ar bænum er íhald sto < með má heifa að þýðjngu þessa snarnað j bæiarrekstri til’öru
loforða og lítilla efnda. daesverks sé lokið bæiarráð Spa™, bæjarrekstn til ogu
I uagsverks se iokio, oæjai rao um flsksoiu og vinnustofii fvr.r
T, „ ■ , ; [ hefur raunverulega enga fjár- öryrkja Hannes Stephensen,
Hvermg fjarhags- hagsáæthm samið. sem mætti J veikindaforföllum
áætlunin værðlir til Þá er fulltrúum þeirra flokka Katrínar Pálsdóttur, hafði fvar.i
i sem sæti eiga í bæjarstjórninni | sögu fyrir tillögum flokk ins
Og nú eru háttvirtir bæjarfull | tilkynnt að þeir eigi að sk’ila um atvinnumál -oa min Þjc. vi j
trúar komnir hingað til að af- breytingartillögum við fjárhag j inn skýra rækilega f.á ræðum
greiða f járhagsáætlun fyrir ár-1 áætlunina fyrir ákveðinn tíma. i þeirra næstu daga.