Þjóðviljinn - 13.02.1949, Blaðsíða 3

Sunnudagur 13. febrúar 1949
ÞJÖÐVILJINN
Sagan endurtekur sig - ekki
Það er Ólafur Thors sem
manna skýrast og umbúða-
lausast hefur sett fram kröf
una um þátttöku íslands i
hernaðarbandalagi Vestur-
veldanna og rakið í hverju
þátttakan yrði fólgin og
hvað af henni myndi leiða.
Enda fer vel á því. Hann
er mikilhæfastur agent
Bandaríkjanna hérlendis og
var nýkominn frá Barís þeg-
ar lrann skrifaði áramóta-
grein sína, en þar hafði hann
. hitt yfirboðara sína, þegiö
af þeim fyrirskipanir og 'svar
ið þeim eiða. Áramótagrein
hans verður merkilegt skjal
í sögu þessarar þjóðar, fái
hún að eiga sér öllu lengri
.sögu. Hins vegar hefur hún
legið mjög ómaklega i lág-
inni undanfarnar vikur, smá-
agentar hafa fengið að leika
listir sínar og spreyta sig
meðan hinn mikli matador
bíður átekta þar til að loka-
atlögunni kemur.
Það er þjóðinni náuðsyn-
legt að rifja upp orð Ólafs
Thors nú, þegar smáagent-
arnir gera sitt ýtrasta til að
rugla hugtökin. Meginatriði
boðskapar hans má taka
saman í þrem tilvitnunum. I
þeirri fyrstu hyggst hann
ganga af hlutleysinu dauðu,
það er „óvita hjal“, og segir
síðan við landa sína að „ekk-
ei'; sé til varnar aunað en
sterkustu vígvélar og öfl-
ugustu morðtæki, svo sterk
og öflug tæki til varnar og
árásar að engir þori að ráð-
ast á þá“. I þeirri næstu legg
ur liann áherzlu á að fslend-
inga stoði ekkert vigbúnað-
ur annarra Og geti. einskis
skjóls af þeim vænzt, hér,
einmitt hér, verði vígvélarn-
ar og morðtækin að vera:
„Við skulum hugsa okkur
að varnarbandalag Atlanz-
ha.fsríkjanna sé myndað án
þáttöku íslands. Setjum svo
að Vestur-Evrcpa sé orðin
ein vígvél. Norður-Ameríka
önnur helmingi sterkari.
Hvar mundi sá, sem slíka
s^yrjöld liefur, byrja? Á
hvern mundi hann fyrst ráð-
a:1;? — Er ekki a. m, k. á-
kaílega sennilegt að hann
sneri sér fyrst að þeivn, sem
hernaðarlega er mikilvægur,
en jafnframt óvarinn?" Og
að lokum þriðja tilvitnunin,
þar sem hann talar um
sjálfa forsendu hins vest-
ræna hernaðarbandalags,
sem á að gera Vesturevrópu
að einni vigvél og Norður-
ameríku að annarri helmingi
sterkari: „Er þá röðin kom-
in að okkur Islendingum,
því sagt er, að eitt skilyrði
þess sé, að ísland og Poi* ú-
gal gerist meðlimir banda-
lagsins þegar í upphafi“. Þá,
én ekki fyrr, verður banda-
lag irinna • muéhuíu „«vo
*■»!» Uim 9 M1 ■ M. U fU-OOPtW »»
sterkt, að enginn
ráðast á þá“.
*
þori að
Þarna eru nú ekki maðkarn
ir í mysunni, heldur má
segja að þar streymi fram
hinn sanni og ómengaði land
sölumjöður, svo likt sé eft-
ir orðbragði sjálfs matadors-
ins. Merkingin gæti ekki ver-.
ið Ijósari. Hingað skal koma
óvígur erlendur her, víg-
girða ailt íandið milli fjalls
og fjöru og koma upp sterk-
ustu vígvélum og öflugustu
morðtækjum til varnar og
árásar. Og höfuðagentinn
leggur áherziu á að ekkert
annað stoði. Jafnvel
þótt Islendingar vildu neyta
smæðar sinnar og skríða i
skjól bak við vígvclar Vest-
urevrópu og Norðurameríku,
þá er það fánýtt ráð; hinir
austrænu Rússar myndu ein-
faldlega hoppa yfir þá vest-
rænu vígvél og „byrja“ ein-
mitt á þessum ávarða hólma.
Og meira er í húfi. Þessi ó-
varði hólmi yrði þá sjálfur
Akkilesarhæll „hinna vest-
rænu lýðræðisríkja", þamiig
að það er sjálf forsendan að
hernaðarbandalagi þeirra að
þau fái að verja hann.
¥
Hér skal ekki rökræddur
boðskapur Ólafs Thors, það
hefur verið gert svo ræki-
lega af öðrum að óþorfi mun
við að bæta. Hins vegar er
ástæða til að bera hann
saman við orð hinna smærri
spámanna sem undanfarnar
vikur hafa geystst fram á
sviðið. Þeir hafa iðkað þá
list að gera sér upp undrun-
arsvip þegar á þá var yrt og
spyrja með furðu: Herstöðv
ar? Hver var að tala um
herstöðvar? Það hefur eng-
inn haldið því fram að her-
seta yrði afleiðing af þátt-
töku Islands í hernaðar-
bandalagi! Það hefur aldrei
verið minnzt á morðcæki og
vígvélar í því sambandi! Ein
asta afleiðingin af þátttöku
íslands í hinu vestræna hern
aðarbandalagi yrði sú að
Bjarni Benediktsson skrif-
aði undir samning, og meo
einu pennastriki hlotnaðist
íslandi fullt öryggi um alla
eilífð! Þannig grein eftir
grein, endalaust, jafnt í skrif
um Sigurðar frá Vigur, sem
enn fetar nokkuð penpíulega
landsölubrautina, þótt hon-
um muni vegna góðrar þjálf-
unar ekki reynast erfitt að
skipta um göngulag, i skrif-
um Jóhanns Havsteens, Val-
týs Stefánssonar (seinustu
vikurnar!), Stefáns Péturs-
sonar (einnig seinustu vik-
urnar!) og annarri hvorri
grein Þórarins Timaritstjóra.
Þessi áróður er greinilega
samhæfður, einnar upp-
sprettu, og tilefni þess að
breytt hefur verið um bar-
' ui|gB>*i.i»«" nú
áttuaðferð er að sjálfsögðu'
hin skjóta og einarða and
staða almennings. Hinn vold '
ugi matador hélt að hann
væri að fá’st við skynleys-
ingja, en sendlar hans kom-
ust brátt að raun um að þeir
liöfðu sem andstæðing ís-
lenzka þjóð.
*
Það gengur að vonum erf-
iðlega að sannfæra almenn-
ing um það að öryggi lands-
ins só tryggara ef íslend-
ingar ganga í hernaðarbanda
lag — án vígvéla og morð-
tækja ,,til varnar og árásar“.
Flestum finnst að þá sé
einmitt verið að bjóða hætt-
unni heim. En þetta skipt-
ir ekki máli. Hitt skiptir máli
að það er Ólafur Thors sem
túlkaði það sem koma skal ]
í áramótaboðskap sínum,
allt það sem síðar hefur ver-
ið boðað er fleipur og mark-1
leysa. Hins vegar hefur ver-
ið ákveðið að stefna að mark
inu í áföngum af illri nauð-
syn. Sagan endurtekur sig.
Það er álíka bil milli hins
upphaflega boðskapar Ólafs
Thors og þess sem nú er
fluttur, og áður var milli
kröfu Bandaríkjanna um
þrjár herstöðvar í 99 ár og
hins endanlega Keflavíkur-
samnings. Og því skyldi þjóð ‘
in ekki gleyma að Keflavík-
ursamningurinn var sam-'
þykktur og er nú mjög á-
þreifanleg staðreynd í ís-
lenzku þjóðlífi. Og hver veit
nema sagan eigi eftir að end
urtaka sig enn nákvæmar.
Á það benda líkur að stjórn-
arflokkarnir hyggi á sýndar
iklofning og nýjar kosning-
ar í vor. Ákvörðuninni um
þátttöku Islands í hernaðar-
bandalagi yrði þá frestað, en
upp myndu hefjast svardag
ar um land allt. „Ég sver,'
sver, sver — við allt sem |
þessari þjóð er og var- heil-1
agt frá upphafi: ísland skal
ekki verða selt“. Síðan verð1
ur ísland selt. .
*
Og þó þarf ekki svo ac •
fara, það er allt á valdi ís-
lenzkrar alþýðu. Hún ræð-
ur því liverja hún velur til
þingsetu, og hennar er ao'
taka ' fram' fyrir hendur Aí-
þingis ef það svíkur helg-
ustu heit sín. Þeir 52 menn,
sem á Alþingi sitja eiga að
hafa það eitt hlutverk að
framkvæma vilja íslenzku
þjóðarinnar, bregoist þeir
því hlutverki ber þjóðinni að
taka í taumana og knýja
fram vilja sinn með valdi
samtakanna. Það var ekki
gert 5. október 1946, en var-
lega skyldu umboðsmenn ^
hins vestræna hervalds
treysta því að sagan endur-
taki sig í yztu æsar.
SKAK
Ritstjóri: GUÐMUNDUR ARNLAUGSSON
Eggert Gilfer Reykja-
víkurmeistari
Skákþingi Reykjavíkur lauk
með sigri Eggerts Gilfer er
hlaut 6l/2 vinning af sjö. Annar
varð Baldur Möllér með 6
vinninga. Eggert vann alla
keppinauta sína nema Árna
Stefánsson, en sú skák varð
jafntefli. Baldur tapaði fyrir
Eggerti en vann allar aðrar
skákir sínar.
Peðaglettur
Peðin eru sjaldan kvödd tú
mikilla afreka snemma í skák-
inni. Þau eru fótgöngulið og
fallbyssufóður, þeirra er að
þrauka á leiðinlegum reitum
og varna óvinunum aðgöngu,
þau eru silaleg í hreyfingum,
kyrrstaðan er þeirra hálfa líf,
enda eru það venjulega þau sem
veita stöðunni sinn fasta svip.
Þau búa enn við svipuð lífskjör
og bændur lénsherranna á mið-
öldum og ber ekki hærra en ef
þau fá að fórna sér til að ryðja
aðalsmönnunum sóknarbraut-
ina.
í þeirri trú að hann væri að
vinna mann myndi hvítur leika
8. Hxa7!! Hxa7 9. c7 og peðið
verður drottning. Perlis lék því.
7.----- Eb8xc6
og tapaði þar með peði.
2. SCHUSTER — CARLS
Oldcnburg 1914
1. e2—e4 c7—c6
2. d2—1!4 d7—d5
3. Rbl—c3 c!5xe4
4. Rc3xe4 Rg8—f6
5. r trc co Ii7—Ii5
G. Bcl—g5 h5—h4
7. 8. Bg5xf6 Bf6—e5 Ii4xg3
Hingað hafði hvítur reiknað
og séð að 8. — Hxh2 9. Hxh2—
gxh2 10. Bxh2 stenzt. En hann.
verður fyrir vonbrigðum.
8. --- HliSxhU
9. Hhlxh2 Dd8—a5t
10. c2—c3 Da5xe5f!I
11. a4xe5 g3xh2
og hvítur gafst upp því að
svartur fær'drottningu í næsta
leik og hefur þá unnið manru
Skárra hefði verið að leika 10.
Dd2 því að þá væri hægt að
leika 12. 0—0—0 með máthót-
En hvert peð á sér draum un og verjast eitthvað. (12.
um gullna veröld handan byrj- Rbd7 13. e6!).
unar og miðtafls. Ef sóknaröld-
urnar brotna án þess að til úr-
slita dragi og megin aðalmann-
anna fellur í hríðinni, rennur
upp gullöld peðanna. Þá er
hvert peð orðið þýðingarmikil
persóna á sjónarsviðinu: mjór 1
eða mikill vísir til nýrrar drottn
ingar. Þegar svo ber undir snýst
allt við, þá er aðalmönnunum
hildaust fórnað til að ryðja
drottningarefnunum brautina.
Þessi gullni draumur rætist
sjaldan, en vonin' gefur lífinu
gildi. Það borgar sig að vera
peð í níu lífum ef maður sveifl-
ast til æðstu metorða í því tí-
3. NAGY — BALOGH
Búdapest 1948
1. e2—e4 c7—c5
2. b2—b4
Að þessu bragði lék Spillmann
sér stundum.
2. ----------------- c5xb4
3. d2—d4 e7—e5
Þetta mótbragð er sjálfsagt
uppfynding Baloghs.
4. d4xe5 Rb8—c6
5. Rgl—f3 Kg8—e7
6. Bcl—f4 ?
Bcl—b2 var miklu betra.
6. ---- Re7—g6 '
7. Bf4—g3 * Dd8—a5!
Nú er fráskákarhótunin ó-
unda!
En stundum haggast þessi jþægileg og Rbd2 væri líklega
Jj| venjulega framvinda skákarinn- öruggasta svarið.
ar,' þannig að peð gegnir aðal- I 8. Ddl—d5 b4—b3f!
hlutverki snemma í tafli. Það
er nógu sjaldgæft til að.koma
manni á óvart og ávalt er það ins“ Rbd2 væri betra
dramatískt og spennandi eins 'engan veginn gott (Dc3!).
9. Dd5xa5 -
Hvítur er „handan góðs og
þó
og dæmin þrjú hér á eftir sýma.
1. SCHLECHTER — 'PERLIS
Itarlsbad 1911
1. d2—d4 d7—<15
2. c2—c4 c7—c6
3. Rgl—fS Bc8—Í5
4. Ddl—b3' Dd8—b6
5. c4xd5 DbGxb3
6. a2xb3 Bfðxbl
Svartur fer í mannakaupin
því að honum lízt ekki á 6. —
cxd5 7. Rc3 e6 8. Rb5. En nú
bregða atburðirnir sér á leik.
7. d5xc6!!
Er hvítur að leika af sér
manni? Ef svartur léki nú Be4

11.---- b3—b2!!
10. Da5—c3 Bf8—b4
Þar fór síðasta vonin.
11. Dc3xb4 • Rcbxb4
og hvítur gafst upp.
Getið þið ráðið þetta?
1. „Givis Bononiae“ (Borgari í
Bonn á 13. öld)
Hvítt: Kd8—Ha8—Hc5.
Svart: Kd6--Hhl.
Hvítur leikur og vinnur.
Zdeiiko Mach
Hvítt: Kb7—Df4—Pc2.
Svart: Kb5—Pa5—Pb4—Pc5
Hvítur Jeikur og mátar í, 3.
leik.
AF HEILUM hug þakka ég þeím, vinum
og vandamönnum, sem heiðruðu nlig á 75
ára afmælisdegi mínum, með gjöfum, skéyt-
um og heimsóknum.
GUÐRÚN STERÁNSDÓTTIR
• frá Gaitafelli.

rfrnniéiir^nrit.—i