Þjóðviljinn - 24.02.1949, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 24. febrúar 1949.
ÞJÖÐVILJINN
Grænlenzk stúlka

Frá kvennafundinum í Iðnó:

emMkfry.
Hinn 24. jan.
1948 var einn a£
merkisdögum
innan kvenrétt-
: indahreyíingarr
inn, því þá
fengu græn-
lenzkar konur
í fyrsta sinn
kos'ningarétt.
Grænland er nú
eins og ísland
komið í þjóð-
f braut heimsins
| og einangrunin
■M ,
f"! asamt frum-
stæðum lifnaðar
háttum hverfa
smásaman úr
sögunni. Græn-
lenzkar konur
eru orðlagðar
fyrir listrænt
handbragð og
ber hinn fagri
búningur þeirra
meðal annars vott um listrænan smekk.
L,. v-tV

Skattamál kvenna
— réttindakrafa
Sú var tíðin að íslenzkar
konur þóttu ekki hæfar til að
velja fulltrúa á löggjafarþing
þjóðarinnar og urðu þær að
heyja Ianga og erfiða baráttu
•iil að öðlast þau réttindi; bar-
áttu við stjórnarvöld og alda-
gamla hleypidóma. Það sem er
talið sjálfsagt í dag, var á sín-
um ' íma aðeins „pilsaþytur"
og „ókvenlegar kröfur“ og firr-
ur einar. En þótt stórir áfang-
ar hafi náðst í réí'iindabar-
áttu kvenna er eigi að síður
jafnréúii þeirra sem þjóðfélags
þegna langt frá því að vera
viðurkenr.ú.
Eins og kunnugt er, hefur
Kvenfélag Islands lengi barizt
fyrir því að hjón verði skatt-
lögð sitt í hvoru lagi. Það eru
';il óteljandi dæmi um það að
konur sem hlotið hafa ágæta
sérmenntun í ýmsum greinum
hafa eftir að þær giftu sig og
stofnuðu heimili orðið að leggja
starf siiú og hugðarefni á hill-
una. Þær hafa nefnilega ekki
haft ráð á að vinna úti, því
mest-alit kaup þeirra hefur far
ið í skatta. Það miðaldafyrir-
komulag helcTur sem sé áfram
1949 í okkar rómaða lýðfrjálsa
landi, og þ’> t konan hafi mennt
un, hæí'ileika og allt andlegt
atgerí'i á við manninn, þá leggst
allt sem hún vinnur sér inn
sem óháður einstaklingur við
tekjur eða kaup eiginmannsins.
En útkoman verður sú að hæ; ú
verður að leggja þyngri skatt
á heimilið með þessu móti en
ef hjónin væru skattlögð sitt
í hvoru lagi. Augu margra
kvenna eru nú að opna fyrir
því að þessar „hjónabandssekt-
ir“ scu ekki viðunandi lengur
og Iiafa konur í Kvenfélagi ís-
lands, af öllum pólitískum floklc
um, skorað á Alþingi ao breyta
núgildandi skattalöggjöf þann-
ig að fullt tillif verði >';ekið til
kröfu lcvenna í þessu máíi.
En það er einnig önnur stétt
kvenna í landinu, sem akirei
eru rciknaðar neinar tekjur fyr-
;ir vinnu sína og hei'ur því aldr-
ei neitú fram að telja til skatts
og er því starf hennar eftir
því oft lítils metið í þjóðfélag-
inu. Því þótt hið margfalda hús
móðurstarf verði aldrei launað
að fullu á peniugalegan 1111311-
kvarða, þá eylcur það sjálfsvirð
ingu hverrar lconu að sjá starf
sitt; á heimilinu metið eftir
einliverjum launaskala af
hálfu þess opinbera, eins og
þeirra lcvenná; sem vinna utan
heimilisins.
Á landsfundi kvenna í sum-
ar var samþyklct úillaga, að
Kvenréttindafélag íslands
gekkst fyrir almennum kvenna-
fundi í Iðnó 17 .þ. m. og var
þar rætt um skattamál hjóna
og skömmtunarmál.
Fjárhagsráði og viðskipta-
nefnd hafði verið boðið að senda
fulltrúa á fundinn. Fulltrúi fjár
Leikurinn með
fjöregg
þjóðarinnar
„Island er yng >;a og veik-
asta ríkið, sem boðið er 1 liern-
aðarbandalagið. Það yrði þar
sem ungbarn meðal vígbúinna
jötna. Sjálfstæði þjóðarinnar,
sem hei'ur verið hugsjón nolck-
urra kynslóða er ckki annað en
tilraun, sem enginn veit hvort
' elcst. Það þolir engin ævintýri,
því hefur verið teflt á nógu
tæpt vað af mönnum, sem hafa
vanizt á það á nokkrum veltiár-
um að fara með veraldleg verð-
mæti Jijóðarinnar eins og tröll-
skessur í íslenzkum þjóðsögum
eru láúnar leilca sér með fjör-
eggið, tákn lífsins sjálfs. Þann
leik verður að stöðva. Og finn-
ist menn, sem gera sig Hklcga
til að leika sér með það sem
þjóðinni er dýrmætast og lielg-
ast, þá verður yngri kynslóð-
in, sem hér á allt í húfi, að
taka í taumana og víkja þeim
til liliðar í tíma“.
(Úr Þjóðvörn.)
húsmæðrum, sem engar tekjur
hafa utan heimilisins, skylclu
áætlaðar 200 kr. í grunnkaup
á mánuði, nema samkomulag
sé um annað á milli hjónanna.
Séu börn á heimilinu skal frádr.
skiptasú jafnt á milli hjón-
anna. Afleiðingin af þessari
jafnrcútisviðurkenningu yrði
jafní'ramt sú að skattar heim-
ilisins læklcuðu. Tök’um í. d.
verkamann sem hefur 1600 lcr.
á mán.: Telcjur þær sem konu
hans yrðu reiknaðar, e.' ir nú-
gildandi vísitölu, yrðu 600 kr.
á mánuði. Skattlögð sitt í livoru
lagi lækkaði skatturinn á lieim-
ilinu ékki svo llúið. En fyrst
og fremst eru þessi mál þó rétt
indamál og þessvegna liafa kon-
‘ur úr öllum flokkum fylkt sér
um þessar lcröfur Kvenréttinda-
félagsins og munu áreiðanlega
fylgjast af áhuga með því sem
Alþingi gerir í þessum mábim.
hagsráðs tilkjmnti að hann væri
nú svo nýr í ráðinu að hann
væri málum lítt kunnur, en hélt
þó nokkuð langa ræðu til varn-
ar sinni stofnun. Viðskipta-
nefnd sendi fundinum kveðju
guðs og sína og lét það
nægja. Þeir höfðu nefnilega
éngan mann til fararinnar og
ekki fundizt taka því að sýna
Kvenréttindafélagi Islands þá
virðingu að þiggja boð þess og
senda fulltrúa á fundinn.
Skömmtunarstjóra hafði einnigl
verið boðið og mætti nann í
eigin persónu.
Fljótlega barst í tal skömmt-
un vefnaðarvörunnar. Voru
fundarkonur auðheyrilega mjög
gramar út af henni, vegna
þess að ekki fengist út á
skömmtunarmiðana. I þessu
sambandi gaf skömmtunar-
Stjóri mjög athyglisverðar
upplýsingar. Hann lýsti því
yfir að innflutningur vefnaðar-
vöru væri helmingi of lágur
miðað vio útgefna skömmtun-
arreiti. Innflutningsyfirvöldin,
viðskiptanefndina, bæri að á-
saka í því máli. Margt er skrýt-
ið í kýrhöfðinu, stendur þar.
En ýmislegt virðist einnig skrít
ið í höfðinu á skömmtunar-
stjóranum. Maður hafði það
á tilfinningunni að maður stæði
á höfði -------- eða á öf-
ugum enda. Umbúðalaust lít-
ur þetta þannig út, að aðeins
helmingur landsfólksins getur
fengið út á vefnaðarvörumiðana
sína. Embætti skömmtunar-
stjóra var stofnað til þess að
deila niður vissum innfluttum
vörum, þannig að allir fengju
nokkuð, enginn of mikið og
enginn yrði alveg afskiptur.
Þetta viljum við lika öll þeg-
ar skortur er á nauðsynleg-
um vörutegundum.
Það er ekki nema mannlegt
að reyna að afsaka sjálfan sig,
en þarna má segja að skömmt-
unarstjóranum hafi skotizt þótt
skýr ' sé. Hann miðar ekki vör-
una við innflutningsmagn, held
ur skammtar okkur helmingi
meira, þ. e. a. s., hann skammt-
ar okkur líka vefnaðai-vöru,
sem menn í öðrum þjóðlöndum
eiga og aldrei mun koraa inn
í landið sem okkar eign. Svc
kennir hann viðskiptan. um ac
»50% vanti upp á vefnaðarvöru-
innflutninginn. Án 'þess að héi
eigi að fara að bera blak aí
viðskiptanefnd á nokkurn hátt.
þá finnst manni að hér sé byrj-
að á niðurstöðum og endað á
forsendum. Því fyrst ber að at-
huga innflutningsgetuna og
síðan skammta það sem til er.
Það þætti ekki góð húsmóðir,
sem skammtaði þannig, að
helmingur heimiiismanna fsngi
það cem til væri í kotinu, en
hinn helmingurinn ekki neitt.
Eða hvað ætli skömmtunarstjór
inn myndi segja við því, ef
kona hans tilkynnti honum cinn
góðann veðurdag að matur
væri aðeins til handa öCru
þeirra og bætti svo gráu ofan
á svart með því að borða þann
hluta sjálf, en hann fengi ekk-
ert. Ætli það væri ekki orðin
nokkur háreysti á því heimil-
inu í vikulokin? Þó er það
þetta sem skömmtunarstjór-
inn býður landsfólkinu upp á
í vefnaðarvöruskömmtuninni.
Það er ekki nema sanngirnis-
krafa að skömmtunarstjórinn sé
beðinn að halda sér við inn-
flutningsmagnið þegar hann
skammtar. Verði sá skammtur
fyrir neðan allar hellur, getur
hann með góðri samvizku sent
yfirmönnum sínum hnútur. En
3Ú játning, sem hann gerði á
fundi Kvenréttindafélagsins 17.
b. m. í sambandi við vefnað-
arvöruskömmtunina, er hon-
um sjálfum til vansa og hann
verður ábyrgur fyrir þeirri ráð
stöfun, að gefa út skömmtun-
arreiti fyrir helmingi meira
magni en mögulegt er að upp-
fylla. Slíkt getur ekki með
neinu móti kallazt skömmtun.
Ætti hann sjálfur að læra af
þeim orðum sínum, sem hann
margendurtók á fundinum, að
ómögulegt er að setja skömmt-
un á vöru sem ekki er til.
Kveníélag
Sósíalista hélt íræcslu-
og skemmtikvöld
síðastliðinn þriðjudag í Breið-
firðingabúð.
Frú Ásta Jósefsdóttir flutti
ýtarlegt og fróðlegt erindi um
hið Alþjóðlega lýðræðisbanda-
lag kvenna. Frú Valgerður
Gísladóttir las upp kvæði og
frú Þuriður Friðriksdóttir fór
með kvæðasöng við gamla man-
söngva og stökur, eftir Jón
Bergmann.
Síðan var kaffidr.ykkja og
fjöldasöngur yfir borðum.
Tíu nýjar konur gengu i fé-
lagið.
Fundurinn var mjög f jölmenn
ur og í alla staði hinn ánEegju-
legasti. .
Prjónahúfa og hálsklúíur um leið
Svona húfur eru mikið í
tízku. Þær eru fljf * prjón-
aðar og eru hlýjar, og
fallegar úr misMtum lopa.