Þjóðviljinn - 16.03.1949, Blaðsíða 4

4
ÞJÓÐVILJINN
Þriðjudagur 15. marz 1949.
þlÓÐVIUINK
rtgefandi: Samelningarflokkur alþýðu — Sóaíalistafloklturinn
Kitstjórar: Magnúa Kjartansson. Sigurður Guðmundsson (áb>
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðam.: Axl Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Jónas Árnason.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja. Skólavörðu-
■tíg 19 — Sími 7500 (þrjár línur)
Áskril arverð: kr. 12.00 & mánuðl. — Lausasöluverð 50 aur. eint.
Prentsmlðja Þjóðviljans h. f.
Hóslalistaflokkurlnn, Þórsgötu 1 — Sími 7510 (þrjár línur)
Erindi leppanna
Sanmingar hálfrar ríkis'stjómarinnar við Acheson, ut-
anríkisráðhorra Bandaríkjanna hófust í gær í Washington.
I þeim munu íslenzku ráðherrarnir þrír hafa lagt fram til-
lögu, sem samþykkt hefur verið af meirihluta allra stjórn-
arflokkanna, en liún er þess efnis að fyrst í stað verði
framlag íslendinga fólgið í því að Bandaríkin fái að stækka
Keflavíkurflugvöllinn og breyta honum þannig að hann
verði fullltomin árásarstöð. Hefur þessi stækkun og breyt-
ing þegar verið samþykkt af ríkisstjórninni, eins og stað-
fest var af Morgunblaðinu í fyrradag, og 500 manna flokk-
ur bandarískra sérfræðinga er að leggja af stað til lands-
ins með nauðsynleg iiæki til breytingarinnar. Munu ráð-
herramir leggja áherzlu á, að þar sem raunvemleg lierstöð
sé þegar fyrir hendi á fslandi og samþykkt hafi verið að
gera hana eins fullkomna og kostur er á, geti Bandaríkin
látið sér nægja það „í fyrsta áfanga“. Annað sé ekki vog-
andi vegna andstöðu íslenzku þjóðarinnar. Hins vegar
verði í sáttmálanum ákvæði um frekari aðgerðir þegar
„hættu ber að höndum“ eða „árás er yfirvofandi“.
Bandaríkin munu hins vegar hafa krafizt stómm við-
tækari aðgerða, og fæst úr þvi skorið næstu daga hvort
ráðherrunum þremur tekst að fá frest — sem þó á ekki
að vera lengri en fram yfir næstu kosningar.
Það verður þó að teljast trúlegt að Bandarík jastjóm sýni
hinum íslenzku leppum sínum þá tilhliðrun að eyðileggja
tkki um of kosningahorfur þeirra. Keflavíkurflugvöllur-
inn verður að sjálfsögðu ævinlega mikilvægasta bækistöð
Bandaríkjanna á fslandi. Má í því sambandi benda á Nor-
eg, en einnig þar var Iögð aðaláherzla á flugvellina, að þeir
væm sem stærsfir, fullkomnastir og vel varðir. Brezka
sósíaldemókratablaðið |New Statesman and Nation skýrði
frá því fyrir skömmu að
herstjóm Bandaríkjanna væri þeirrar skoðunar að ekki
væri hægt að verja Noreg. Aðgerðum yrði hins vegar
að haga svo að hægt yrði að verja' fTúgvelIina nógu
!; lengi til þess að þaðan væri hægt að leggja í rústir
borgir Vesturrússlands með kjarnorkusprengjuárásum.
Þannig er sú „vemd“ og það „öryggi“ sem Norðmönn-
um er boðið upp á. Þegar búið er að nota Noreg á þennan
hátt á röðin að koma að fslandi.
Önnur ásfæða til þess að vænta má að Bandaríkin sýni
þremenningunum tilhliðranarsemi er sú að í sáttmálanum
er gert ráð fyrir algem bandarísku hernámi „ef liættu ber
að höndum" eða „árás er yfirvofandi“. Hvernig það ákvæði
verður túlkað kom skýrt í ljós í áramótagrein Ólafs Thors'.1
„Sjálfsagt er fslendingum lientast að setjast ekki i
dómarasess í jiessum málum. Forustumenn þessara
jijóða, sem lifað hafa tvær heimsstyrjaldir munu nú
jiykjast okkur dómbærari um jiað, livort liætta sé á
ferð, hvaðan hún stafi, In ersu skuli til varnar snúizt“.
Það væri jiannig auðvelt að ganga svo frá öllum hnútum
að Bandaríkin fái öllu sínu framgengt, en landsöhimenn
þykist samt geta harið sér á brjóst fyrir næstu kosningar
og sagt: „Engar herstöðvar á friðartímum“. Það er að-
eins eitt sem ekki hreytist með neinum samningum: Þjóð-
in lætur ekki blekkja sig. Hún veit að jjátttaka í árásar-
bandalagi er svik við frelsi hennar, sjálfstiæði og framtíð.
í jiví sambandi skiptir engu máli hvemig lepparnir kjósa
að liaga svikum sínum. Þjóðin mun koma í veg fyrir j>au.
ÍBÆ JARP0STIRINM
----- ‘
Sjálfsögð venja hverfur
Sú hefur verið hin sjálfsagða
venja útvarpsins okkar, á
merkum tímamótum í ævi ein-
hvers þeirra manna, sem lagt
hafa óvenjulegan skerf til ís-
lenzkrar menningar, að helga
honum og starfi hans stóran
hluta dagskrárinnar. Ætti t.
d. eitthvert stórskáldið eða rit
höfundurinn meiriháttar af-
mæli, þá voru til kvaddir leik-
arar og æfðir upplesarar að
kynna hlustendum kafla og
brot úr verkum hlutaðeigandi
afburðamanns. — Allt í einu
er svo þessi venja ekki leng-
ur við líði.
Faðir íslenzks nútíma-
stíls.
Síðastliðinn laugardag átti
sextugsafmæli sá maður, sem
náð hefur slíkum snilldartök-
um á tungu þessarar þjóðar,
að jafningjar hans í rit-
mennsku fyrr og síðar eru
naumast fleiri en fingur ann-
arrar handar, faðir íslenzks
nútímastíls, Þórbergur Þórð-
arson. — Jú, útvarpið gat þess
sosum í fréttum, að Þórbergur
væri orðinn 60 ára gamall, ætt-
aður úr Suðursveit og búinn
að skrifa hitt og annað, sem
hefði þótt gott. En að dag-
skráin væri þar fyrir utan
með nokkrum hætti helguð
starfi snillingsins, þess fund-
ust engin merki.
Kvöld Þórbergs og
einskis annars.
af annarri síðu Morgunblaðs-
ins öðrumegin og leiðara Al-
þýðublaðsins hinumegin. En
þeir gátu sem sagt ekki skilið
þetta. — Nema ástæðan sé
einmitt sú, að þeir hafi skilið
það ?
Snjókast barnanna
Karl skrifar: „Háttvirti Bæj-
arpóstur. — Mér hefur skilizt á
þér, að þú teljir gagnslaust, að
áminna börnin um þann háska
sem getur stafað af því, þegar
þau fleygja snjókúlum í veg-
farendur, bifreiðar og annað.
Ekki skal ég deila um það.
Hins vegar finnst mér full þörf
á því, að áminna börnin um að
gera þetta ekki, því það getur
alltaf borið nokkum árangur,
og mundi það vel, því að þessi
leikur þeirra hefur oft valdið
slæmum slysum.“ — Bæjar-
pósturinn hefur aldrei tjáð sig
andvígan því, að börnum væri
bent á þann háska, sem orðið
getur af snjókasti, né heldur
lýst það skoðun sína, að slíkar
áminningar mundu án árang-
urs. Hinsvegar er hann þeirrar
skoðunar, að margt sem um
þennan leik bamanna er sagt,
stafi af skapvonzku einni sam-
an.
Næturvörður er í Ingólfsapótekl.
— Sími 1330.
. \ J y Hjónunum Krist-
inu Sigurðardóttir
og Hans Benadikts
syni, bílstjóra,
KrosseyrarVegi 8,
Hafnarfirði, fædd-
ist 14 marka dóttir þann 11. marz.
Gullfaxi fór til
Prestvíkur ‘ og
Kaupmannahafn-
ar í morgun, með
40 farþega: Hekla
og Geysir eru í
Rvik. 1 gær var flogið til Vest-
mannaeyja, Akureyrar, Isafjarðar,
Siglufjrðar, Seyðisfjarðar, Flateyr
ar og' Hólmavíkur.
Nýlega opinteru3u
trúlofun sina, ung
frú Inga Gröndal
(Ben. Gröndals
framkvstj.) og Jón
A. Skúiason, síma-
verkfræðingur.
Söfnln: Landsbókasafnlð er cplö
kl. 10—12, 1—7 og 8—10 alla virks
daga nema laugardaga, þá kl. 10—
12 og 1—7. Þjóðskjalasafnið kl. 3
—7 alla virka daga. Þjóðminjasafn-
lð kl. 1—3 þriðjudaga, fimmtudaga
og sunnudaga. Listasafn Einar»
Jónssonar kl. 1,30—3,30 á sunnu-
dögum. Bæjarbókasafnið kl. 10—30
alla virka daga.
Nýlega voru
gefin saman í
hjónabaná í
Ráðhúsinu í
Kaupmanna-
höfn, upgfrú
Ada Christensen og Agnar Guðna-
son búfræðingur. Heimili ungu
hjónanna er að Reersög&de 6,
Köbenhavn ý.
Raunar voru á þessu kvöldi
samankomnir í sölum útvarps-
ins leikarar ýmsir og ágætir
upplesarar. En það var ckki til
að láta hlustendur heyra kafla
úr verkum Þórbergs Þórðar-
sonar. KvÖldið var helgað
frönskum manni, sem .hét Moli-
ére. — Síðan komu danslög.
Nú er Moliére sjálfsagt alls
góðs maklegur. En þetta var
bara ekki hans kvöld. Þetta
var Þórbergs kvöld og einskis
annars. Moliére átti ekki sex-
tugsafmæli. Það var Þórbergur,
sem átti sextugsafmæli. Sam-
kvæmt því bar að velja efni dag
skrárinnar.
Slíildu þeir það?
Sennilega má það teljast
meir en hófleg bjartsýni að
gera sér vonir um venjulega
smekkvisi af hálfu þeirra
mannp. sem stjórna öllum gerð-
um útvarpsráðs. Samt hefði
maður haldið, að þeir gætu
skilið, að afmæli Þórbergs gaf
þeim einstætt tækifæri til að
búa út fullkomna dagskrá,
gætu skilið þetta, jafnvel þótt
bókmenntaþekking þeirra
grípi kannski ekki yfir stærra
svæði en það sem takmarkast
HÖFNIN.
Þýzkur tanlcbátúr kom hingað i
fyrrínótt.
B 1KI88KIP:
Esja var væntanleg til Reykja-
víkur seint i gærkvöld éða nótt að
austan úr hringferð. Hekla var á
Vopnafirði í gær á norðurleið.
Hérðubreið var á Austfjörðum á
suðurleið. Skjaldbreið fer frá Rvík
í kvöld til Vestmannaeyja. Súðin
er á leið frá Italíu til íslands.
Þyrill var í Reykjavík Siðdegis í
gær. 'Hermóður var á .Sauðárkrók
í gær.
Einarsson & Zoega:
Foldin fór um hádegi á sunnu-
dag til Vestfjarða; lestar frosinn
fisk. Lingestroom var væntanlegur
til Hamborgar í gær, mánudag, og
fermir í Amsterdam þann 17.
Reykjanes fór frá Trapani 8. þ.
m. áleiðis til Islands.
18.00 Barnatími:
Framhaldssaga
(frú Solveig Pét-
ursdóttir). 18.30
Dönskukennsla. —-
19.00 Ensku-1
kennsla. 20.20 Tónleikar Tónlistar-
skólans: Horntríó í Es-dúr eftir
Brahms (Wilhelm Lanzky-Otto,
Björn Ólafsson og Rögnvaldui' Sig
urjónsson). 20.40 Erindi: Stormur
yfir Asíu; I.: Þjóðir og fólagsmál
(Baldur Bjarnason magisfer). 21.05
Tónleikar (plötur). 21.15 Tlnga
fólkið. — 22.05 Passiusálmar. 22.15
Endurteknir tónleikar: Kvartett í
Es-dúr eftir Mozart (plötur).
Næturakstur í nótt annast Litla
bílstöðin. — Sími 1380.
Kaupendur Eyjabiaðslns í Reykja-
vík eru beðnir að vitja blaðsins
eftirleiðis í afgreiðslu Þjóðviljans.
Smáauglýsingar Þjóðvlljans eru
á 7. síðu.
Barnaheimili Vorboðans
Barnaheimilisnefnd Vorboð-
ans efnir til hlutaveltu næstk.
sunnudag til ágóða fyrir starf-
semi sína, en eins og bæjarbú-
um er kunnugt hefur nefndin
haft sunjarheimili í Rauðhólum
undanfarandi sumur og hefur
nú byggt og aukið við húsnæði
sitt þar.
Allt þetta hefur kostað mikið
fé, og heitjr nefndin því á alla
velunnara sína aá bregðast vel
við og gefa muni á hlutavelt-
una.
Gjöfum er góðfúslega veitt
, móttaká á eftirtöldum stöðum:
Skrifstofu Verkakvennafélags-
ins Framsókn Alþýðuhúsinu,
Þuríði Friðriksdóttur Bollagötu
6 fsími 4892) og Hallfríði Jón-
asdóttur Brekkustíg 14B (síml
5938).
Skemmtun I(.E.
enáurSekm í kvöld
KvöldSkemmtun KR í Trípólí
bíói í gærkvöld var fjölsótt og
skemmtu menn sér hið bezta.
Ben. Jakobsson flutti þar erindi
um íþróttir kvenna, nemendur
frú Rigmor Hanson sýndú list-
aans, Lárus Ingólfsson söng
gamanvísur, Magnús Jónsson
söng einsöng og tveir KR-ing-
ar sýndu hnefaleik. Að lokum
var sýndur hluti úr 3. þætti
Skugga-Sveins. Kynnir og leik
stjóri var Haraldur Á. Sig-
urðsson.
Skemmtun þessi verður end-
urtekin kl. 9 í kvöld á sama
stað.