Þjóðviljinn - 09.04.1949, Blaðsíða 3

Laugardagur 9. apríl 1949.
ÞJÓÐVILJINN
8
Örfáir misyndismenn setja bletfr á
lögreglustéttina
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiur
Þvottakvennafélagið Freyja.
KAUPTAXTI
Lögreglustjóri heldur yfir þeim verndarhendi
Eins og Þjóðviljinn hefur áð-
ur bent á skipti mjög í tvö
horn um framkomu lögregl-
unnar á Austurvelli 30. marz
1949. Mikill meirihluti hennar
hafði fulla gát á skapsmunum
sínum eins og vera ber, en fá
einir misyndismenn voru í
engu eftirbátar hvítliðanna,
börðu fólk í stjórnlausri heift
og misstu alla stjórn á fúl-
mennsku sinni. Þessir menn
njóta sérstakrar vináttu
lögreglustjóra, settu blett á
lögregluna í Reykjavík, og
hjá því verður varla kom-
izt að almenningur dæmi allt
lögregluliðið að einhverju leyti
eftir þessum fáu mönnum —
á meðan framkoma þeirra ei
ekki rannsökuð og þeim mönn-
um refsað sem brotið hafa lög-
regluskyldu sína.
Til þess að almenningur fái
Ijósari hugmynd um hvernig
lögreglunni ber að hegða sér
skal hér birt í heild reglugerð
dómsmálaráðuneytisins um
það hvernig beita eigi kylfum
og hvenær:
„Nauðsyn getur borið til, að
lögreglumenn neyti í hinum
mikils varðandi starfa sínum
kylfu til uppihalds friðar og
reglu og til varnar mönnum
Sædjöfuli veiðist
Þegar togarinn Egill rauði
var að veiða utarlega á Eld-
eyarbanka 1. apríl s. 1. veiddi
hann mjög sjaldgjæfan fisk, sæ-
djöful.
Sædjöfullinn á heima í Norð-
uratlanzhafi, þar sem aðeins
hafa veiðzt 12 fiskar áður, þar
af 5 við Island, og er þetta því
13. fiskurinn sem veiðzt hefur
og sá 6. sem veiðist hér við land.
Við Island hefur fiskurinn
veiðzt á svæðinu frá Ingólfs-
höfða að Kolluál en þeir sjö sem
fengizt hafa annars staðar, hafa
verið teknir í námunda við
Grænland og Nova Skotia.
Þessi fiskur er einn sá stærsti
sem veiðzt hefur, ef til vill sá
stærsti, 113 sentimetra langur.
Margt er einkennilegt við fisk
þennan, fyrst og fremst það að
hængurinn, sem er dvergvaxinn,
lifir ekki frjáls í sjónum, held-
ur fastur á húð hrygnunnar,
stundum 2—3 á einni hryggnu,
og fær næringu úr blóði hennar,
eins og um útvortis snýkjudýr
væri að ræða. Fiskurinn sem
Egill rauði veiddi var með einn
hæng en áður hafa aðeins fund
izt þrjár hrygnur með hængjum,
allar hér við land, og eru þær
niðurkomnar á Náttúrugripa-
safninu hér, Dýrafræðisafninu
í Kaupmannahöfn og British
Museum í London. Með væntan
legu samþykki skipstjórans á
Agli rauða verður þessi merki
fiskur gefinn Náttúrugripasafn-
inu hér.
gegn árásum ofbeldismanna
og óaldar. Kylfu skal beita með
þeirri aðgæslu, að ekki hljót-
ist af meiri harðindi en þörf
krefur, og leitast skulu lög-
relgumenn við að hæfa einung-
is handleggi, brjóst eða bak
þess, sem kylfu er sleginn.
Kylfu skal einungis neytt:
1. Sé það nauðsynlegt til
varnar gegn líkamsárás,
hvort lielilur árásinni er
beint gegn viðkomandi lög-
reglumanni eða öðrum
mönnum, eða til að afstýra
stórfelldum eignaspjöllum
eða hervirki.
2. Við handtöku hættulegs
brotamanns, enda hafi lög-
reglumaður ástæðu tll að
ætla, að hann geti ekki með
öðrum hætti haft hendur á
brotamanninum.
3. Sé það nauðsynlegt til að
afstýra því, að tálmuð sé
með valdi framkvæmd opin-
berrar sýslu, t. d. ef leitast
er við að varna lögreglu að
handtaka mann eða reynt er
að leysa handtekinn mann
úr haldi.
4. Til að knýja fram hiýðni
við skipun, sem nauðsyn-
legt er, að farið sé eftir
tafarlaust, enda hafi verið
höfð í frammi gegn skipun-
inni andstaða, er ekki verði
með öðrum liætti yfirbuguð.
Annars kostar má ekki
neyta kylfu til að knýja
fram hlýðni við skipun.
Móðganir og hrakyrði veita
og enn síður efni til notk-
unar kylfu.
Séu löregumenn að starfa
sínum undir sameigilegri stjóm,
mega þeir einungis neyta
kylfu eftir fyrirskipan stjórn-
anda síns, nema svo sé ástatt
sem greinir í tölulið 1 hér að
ofan.
I hvert skipti, er lögreglu-
maður hefur neytt kylfu, skal
hann skýra yfirmönnum sínum
frá því skriflega, og ber aC
geta þess í bókum lögreglunn-
ar.
Dómsmálaráðuneytið 20. júlí
1940.”
Eins og allir þeir vita sem
á Austurvelli voru 30. ma'rz
skeyttu þeir lögregluménn
sem stjórnina misstu á sjálfum
sér í engu þeim reglum sem
hér eru birtar. Þeir höfðu i
fyrsta lagi ekkert tilefni til
að beita kylfunum yfirleitt og
í öðru lagi leituðust þeir eftir
að berja menn í höfuð, en það
er stranglega bannað, enda
lífshættulegt.
Sérstök ástæða er til að veita
því athygli að kylfunotkunin
hlýtur að hafa verið „eftir
fyrirskipun stjórandans”,
sjálfs lögreglustjórans, Sigur-
jóns Sigurðssonar, samkvæmt
þessari reglugerð. Geri hann
ekkert til að refsa þeim lög-
regluþjónum sem sekir urðu
hlýtur ábyrgðin að lenda á hon-
um sjálfum af þeirri misnotk-
un sem fram fór. Þá væri ekki
ónýtt að sjá hinar skriflegul
skýrslur Pálma Jónssonar og
Lárusar Salómonssonar um
kylfunotkun þeirra.
Þess má einnig geta í þessu
sambandi að í sérstakri bók
„Reglur fyrir . lögregluna í
Reykjavík" sem hver lögreglu-
maður á að læra eru einnig
mjög strangar reglur sem lög-
regluþjónunum ber að hlýða,
að viðlagðri brottrekstrarsök.
Ein afsökvm þeirra lögreglu-
þjóna sem stjórn misstu á sjálf
um sér er sú að þeir hafi reiðzt
vegna fúkyrða sem yfir þá var
ausið. En í 10. gr. í I. kafla
þessarar bókar segir svo:
„Þótt lögregluþjónn sé
skammaður og svívirtúr á hann
alls ekki að láta það reita sig
til reiði né heldur koma því tU
leiðar að hann beiti ruddaskap
eða óviðeigandi hörku.“
Þá skyldu hinir óðu lögreglu-
þjónar ekki síður hugleiða eft-
irfarandi athugasemd í lok V.
kafla um notkun kylfu:
„Það sem mest á veltur í
þessu, eins og öðru, er að vera
kaldur og rólegur svo að greind
in geti starfað ósturluð á hin-
um alvarlegustu augnablikum.“
Forsenda er þó auðvitað sú
að hlutaðeigandi menn búi yf-
ir einhverri greind.
★
Það er ástæða til að vekja
athygli á þessu vegna þess að
nú hefur komið í ljós á óhugn-
anlegan hátt, að innan lögregl-
unnar eru til vandræðamenn
sem eru haldnir slíkum geð-
brestum að þeir eru stórhættu-
legir fólki. Þeir áhorfendur
sem fylgdust með framkomu
Lárusar Salómonssonar og
Pálma Jónssonar við Alþingis-
húsið, þegar þeir óðu að fólk-
inu með kylfuna á lofti og
stjórnuðust af engu öðru en
taumlausri bræði, munu seint
gleyma þeim aðförum. Hefði
lögreglustjóri til að bera nokk-
urn snefil af áhuga á því að
rækja starf sitt eins og heið-
arlegum embættismanni sæmir
myndi hann tafarlaust víkja
slíkum vandræðamönnum úr lög
reglunni, en því er síður en
svo að heilsa. Þvert á móti er
hann staðinn að slíkum endem-
um við stjórn lögreglumálanna,
að þessar manntegundir telja
sig eiga þar hið æskilegasta
sikjól. Það er leitt til þess að
vii|a að lögreglustéttiln sem
heild, sem að miklum meiri-
hluta er skipuð hinum prýði-
legustu mönnum, skuli fá á sig
óorð af völdum örfárra mis-
yndismanna, en hjá því verður
því miður ekki komizt, meðan
slíkir menn cru látnir ógna
fólki sem fulltr. stéttar sinnar.
Samkvæmt ákvörðun Þvottakvennafélagsins
,,Freyja“ á fundi þann 6. apríl 1949, fellur kaup-
taxti sá, er áuglýstur var 31. janúar 1947, um tíma-
vinnu við hverskonar þvott, úr gildi 14. maí 1949.
Jafnframt var samþykkt að frá og með 14. maí
1949 skuli eftirfarandi kauptaxti gilda fyrir félags-
konur, sem vinna að hverskonar þvottum og hrein-
gerningum í tímavinnu:
Dagvinna frá kl. 8 f. h. til kl. 5 e. h. kr. 2,20
pr. klst.
Eftirvinna frá kl. 5—8 e. h. greiðist með 50%
álagi á dagkaup.
Nætur- og helgidagavinna frá kl. 8 e. h. til
vinnubyrjunar næsta virkan dag og vinna
eftir kl. 12 á hádegi á laugardögum, greið-
ist með 100% álagi á dagkaup. Sumardag-
urinn fyrsti, 1. maí og 17. júní teljast til
helgidaga í þessu tilliti.
Kaup þetta greiðist með fullu vísitöluálagi sam-
væmt vísitölu kauplagsnefndar miðað við, vísitölu
þá, sem birt er í mánuðinum á undan þeim mánuði,
sem greitt er fyrir.
Um kaffi- og matartíma fer eftir reglum þeim er
gilda um almenna verkamannavinnu á hverjum
tíma.
Að öðru leyti gilda fyrri venjur að þvi er snertir
kaup og kjör.
Uppmælingataxti félagsins, frá 31. jan. 1947,
helzt óbreyttur: kr. 1,60 pr. fermeter, á mánuði, að
viðbættri fullri verðlagsuppbót mánaðarlega.
Samkvæmt framanrituðu er engri félagskonu
heimilt að vinna að þvottum eða hreingemingum
fyrir neðan kauptaxta þennan, frá gildistökudegi
hans að telja.
Taxti þessi gildir frá og með 14. mai 1949 til 14.
maí 1950 og framlengist hann um eitt ár í senn, sé
honum ekki sagt upp með eins mánaðar fyrirvara,
miðað við 14. maí.
Reykjavík, 6. apríl 1949.
Stjóm Þvottakvennafélagsins Freyja, Rvík.
liiiiiiilliiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiliiiiiiiiilliiHliiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiimmiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiHiiiiiitimiiimiiiiimiimmiiiiiir
Ti I kynnin g
Nr. 10/1949.
Viðskiptanefndin hefur ákveðið eftirfarandi há-
markswrð í smásölu á framleiðsluvörum Raftækja-
verksmiðjunnar h.f., Hafnarfirði:
Rafmagnseldavélar, gerð 2650, þriggja hellna kr. 950.00
Rafmagnseldavélar, gerð 4403, þriggja hellna — 1.200.00
Rafmagnseldav., gerð 4404, fjöggurra hellna — 1.300.00
Rafmagnsofnar, laustengdir „S 1“ 1200 w. — 170.00
Rafmagnsefnar, laustengdir „S 11“ 3000 w. — 340.00
Borðvélar, ,,H 1“ með 1 hellu ............. — 170.00
Borðvélar, ,,H 11“ með 2 — ................... — 340.00
Bökunarofnar, „B 1“ ................... — 535.00
Þilofnar, fastfengdir 250 w................... — 120.00
Þilofnar, fasttengdir 300 w................ — 130.OCf
Þilofnar, fasttengdir '400 w.................. — 135.00
Þilofnar, fasttengdir 500 w................... — 155.00
Þilofnar, fasttengdir 600 w................... — 170.00
Þilofnar, fasttengdir 700 w................... — 190.00
Þilofnar, fasttengdir 800 w................... — 215.00
Þilofnar, fasttengdir 900 w................... — 235.00
Þilofnar, fasttengdir 1000 w.................. — 270.00
Þilofnar, fasttengdir 1200 w.................. — 320.00
Þilofnar, fasttengdir 1500 w.................. — 365.00
Þvottapottar ................................. — 1.135.00
Á öðrum verzlunarstöðum en Reykjavík og Hafnar-
firði má bæta sannanlegum flutningskostnaði við ofan-
greint hámarksverð.
Söluskattur er innifalinn í verðinu.
Reykjavík, 6. apríl 1949.
Verðlagsstjórimi. ' .
tiuiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiuimiiiiiiiimmiiimmmmmmiimiimiiiiiiiiE
i