Þjóðviljinn - 14.04.1949, Page 10

10
ÞJÓÐVILJINN
ur með evrópska menntun hikaði í valinu?“ .
„Þeir cru allir saman á móti mér, þeir eru
allir saman svikarar — ég get eklci treýst einum
einasta manni.“
„Að mér undanskildum j-ðar hátign.“
„Eg treysti þér ekki heldur — sízt þé?.“ ,
„En ef allir eru svikarar, þá verðið þér að.get'a
einn þeirra að trúnaðarvini yðar — þér itéj61st“<'
bókstaflega til þess. Enn er ekki of seint að
flýja. Það ,vita ekki aðrir en ég um bátinn, því
Armeninn Youkoumian er dauður — skiljið þér
það, yðar hátign? Skipið lífverðinum að lofá mér'
að lcomast burt. Eg fer þangað, sem báturinn er,
falinn, og eftir kl.ukkutima skal ég vera- kominn
með hann þangáð, sem borgarmúrinn naer niður
að vatninu. Þér komið svo þangað, þegar varð-
mannaskipti verða — skiljið þér? Þetta er ema
undankomuleiðin. Treystið þér mér, því annars1'
verðið þér einn og yfirgefinn.“
„Hvar er Alí — hefur eitthvað komið fyrir :
hann ?“
„Hann er dauður, yðar hátign — það var fyrir
mistök lífvarðarins. Mér þykir ákaflega leitt,
að yðar hátign skyldi verða fyrir þessu ónæði.“
Skömmu síðar læddust Jóab höfuðsmaður, kap-
teinninn og hr. Youkoumin út um leynidyr á
virkinu, og yfirgáfu borgina. Þeir stefndu til
görnlu sykurmyllunnar.
Og Seth var einn eftir.
Aftur morguriroði. Hr. Youkoumian drattast
hægt inn í Matodi. Göturnar eru auðar. Allir,
serri. áttu þess kost, höfðu yfirgefið borgina í
myrkri —■ þeir sem eftir urðu, kúrðu . bak við
læsfcar- dyr og byrgða glugga. Þeir störðu í; gegn- “ ‘
um Sskráargöt og rifur í gluggahlernrii á þerinári
þreytta og smávaxna förumann, sem dragnaðist
eftir götunni í áttina til veitingastofunnar Am-““
urath & Universal.
Keisarinn stóð á fætur. „Eg veit ckki. hvort
mér er óhætt að treysta þér — ég held, að ég
geti ckki treyst neinum, farðu bara. Hvers vegna
ætti ég að láta hengja þig? Hverju máli skiptir
einu lífi fleira eða færra, þegar allir eru svik-
arar? — Farðu í friði.“
„Eg er trúfastur þjónn yðar hátighar.“
Seth opnaði hurðina, og aftur heyrðist hratt
fótatak njósnara, sem hraðaði sér burt.
„Höfuðsmaður."
„Yðar hátign?“
„Aií má yfirgefa virkið."
„Eins og yðar hátign býður.“ Jóab höfuðsmað-
ur heilsaði að hermannasið. Um leið og Alí fór út,
snéri hann sér við og ávarpaði keisarann.
„Það væri hyggilegt af yðar hátign að treysta
mér.“
,,Eg treysti engum — ég ér einn og yfirgef-
inn.“
Keisarinn var einn. I næturkyrðinni heyrði, .
hann veikan hávaða — trumbur hersins, sem;
nálgaðist. Klukkan var fjórðung yfir tvö —
dimmt í næs’tum fjórar klukkustundir enn.
Allt í einu rauf hátt, skerandi hljóð kyrrðina
— hljóðið kom neðan frá og skall á virkinu og
þagnaði síðan. Það gaf ekkert til kynna, liafði
ekkert framhald, ekkert fótatak heyrðist, engar
raddir — aðeins þögn og trumbuniðurinn í
fjarska.
Seth hljóp að dyrunum. „Hæ! — Hver er þar?
Hvað gengur á? Höfuðsmaður. Lífvörður,ýfcEl|k^."
ert svar — aðeins fótatak hins óhjákvænðié|á
njósnara. Hann gekk út að glugganum. „Hver
er þar? Hvað hefur komið fyrir? Er enginn á
verði?“
Löng þögn.
Loksins svaraði róleg rödd að neðan: „Yðar
hátign ?“
„Hver er það?“
„Jóab höfuðsmaður í keisaralega fótgöngulið-
inu — til þjónustu, yðar hátign.“
„Hvað gekk á?“
„Yðar hátign?“
„Hvaða hljóð var þetta?“
„Það var af lítilsháttar mistökum, yðar hátign
— þér þurfið ekki að óttast það.“
„Hvað gekk á?“
„Lífvörðurinn gerði lítilsháttar mistök — það
það er allt og sumt.“
„Hvað gerði hann?“
„Það var bara Indverji, yðar hátign; Lífvörð-
urinn misskildi fyrirskipanimar. Eg skal. sjá..um, -
að honum verði refsað.“ ^
Frú Youkoumian lá þversum yfir þröskuldinn
í svefnherbergisdyrunum. Um nóttina hafði hún
getað nagað í sundur drusluna, sem var bundin
fyrir munn hennar, og tekizfc að velta sér svolítið
eftir gólfinu — þá voru kraftar hennar á þrotum.
Þegar hún var orðin örmagna af að hljjóða á
hjálp og brjótast um í böndunum, féll hún í eins-
konar dvala, sem af og til var rofinn martröð,
krampaköstum og hraðferðum rottanna aftur óg
fram um gólfið. Silfurglitraridi morgunskíman
féll inn um gluggann á andlit þessarar mis-
þyrmdu, bólgnu og óhreinu manneskju, og hafði
mjög neikvæð áhrif á þroskaðan listasmekk
Youkoumians.
„Krikor, Krikor! Ó, guði sé lof og dýrð fyrir
að þú komst ------ Eg hélt, að ég mundi aldrei
framar fá að sjá þig -— Dýrð sé jómfrú Maríu
og Jósef — Hvar hefurðu verið ? — Ó -— Krikor
— maðurinn minn — guði almáttugum og öllum
englum hans sé löf og dýrð fyrir að hafa leitt
þig hingað til mín.“
Hr. Youkoumian settist þyngslalega á rúmið
og dró áf sér skóna. Eg er þreyttur," sagði hann.
„Guð minn góður, hvað ég er þreyttur — ég gæti
sofið í heila viku samfleytt.“ Hann tók flösku of-
an af hillu og hellti úr henni í glas. „Þetta eru
þær ógeðfelldustu nætur, sem ég hef nokkurntíma
iifað. Fyrst að vera svo að segja hengdur. Þá
neyðist ég til að ganga alla leiðina til sykur-
myllunnar — og svo er það næsta sem ég veit
af mér, að ég ligg einn og yfirgefinn í fjörunni,
farangurinn minn horfinn, báturinn horfinn, her-
manna helvítin horfin, og ég með kúlu á stærð
við hænuegg á hausnum — finndu bara.“
„Eg er bundin, Krikor. Skerðu böndin af mér,
svo ég geti hjálpað þér. Ó — elsku maðurinn
minn.“
„Þetta er logandi sárt. Og ferðin heim. Og
báturinn minn horfinn. í gær gat ég fengið
fimmtán hundruð rúpíur fyrir þennan bát. Ó *—
höfuðið á mér — fimmtán hundruð rúpíur. Mig
verkjar líka í fæturna. Eg verð að fara í rúm-
ið.“
„Leystu mig, Krikor, og ég skal hjúkra þér,
elskan mín.“
„Nei — vertu ekki að hafa áhyggjur af því,
blómið mitt. Eg ætla að hátta — ég gæti sofið
í heila viku.“
„Krikor, leystu mig.“
„Hafðu engar áhyggjur af mér. Þetta líður
frá, þegar ég er búinn að sofa vel — ö, mig
verkjar í allan skrokkinn." Hann svolgraði í sig
úr glasinu og rumdi ánægjulega. Síðan vatt hann
Fimmtudagur 14. apríl 1949.
sér upp í rúmið og snéri sér til veggjar,
„Krikor — ó, Krikor, ætlarðu ekki —■ þú verð-
ur að leysa mig — skilurðu það ekki? Eg er
búin að liggja hér í alla nótt. Eg hef svo voða-
legar kvalir — “
„Láttu bara fara vel um þig þar sem þú ert,
ég hef ekki tíma til að sinna þér núria. Þú hugs-
ar alltaf fyrst og frcmst um sjálfa þig. En hvern-
ig heldurðu, að mér líði? Eg er þreyttur —
kannske þú heyrir það ekki?“
„En Krikor — “
„Haltu kjafti, merin þin.“
Og áður en mínúta var liðin, var lir. Youkoum-
ian liðinn frá hrellingum þessarar örlaganætur,
■ yfir í djúpan og draumlausan svefn,
Skrúðgangan var tilkomumikil. Fyrst kom
Iúðrasveit keisaralega lífvarðarins í trosnuðum
gráum einkennisbúningum. Ilún lék „John
Browcs Body“.
■ Næst þeim kom fótgönguliðiö. Siggugir, berir
fætur, sem þyrluðu rylíinu upp í taktföstum
skrefum. Þeir voru í gauðrifnum einkennisbún-
ingum, fótavefjurnar í öllum regnbogans litum,
vafðar. á margvísiegasta hátt um fæturna, húfur
af öllum hugsanlegum gerðum. Rifflarnir með
ásettum stingjum héngu yfir axlirnar, hrokknir
kollar, kátbrosleg negrasmetti, svai’t liörundið
glitraði í gegnum rifur á hnappalausum jökkun-
' um, vasarnir úttroðnir af ránfeng. Á milli þess-..
ara hermanna og leiguhermannanna reið Conn-
olly hershöfðingi á stóru gráu múldýri, og for-
ingjaráð hans á báðar hliðar lionum, Það var
lágvaxinn Iri á bezta aldri. Hann . hafði' sinnt;
margvíslegum störfum um dagana, Fyrst var
hann í ensk-írsku herlögreglunni, þá í suður-af-
rísku lögreglúnni, og áður, en hann geþk í þjón-
ustu keisarans hafði hann verið í varaliði í Ken-
ya. í þetta sinn líktist hann meira glötuðum og
endurlieimtum landkönnuði, en sigursælum her-
foririgja. Vikugamlir rauðir skeggstubbar þoktu
hökuna, hnífa og sverðaeggjar höfþu breytt reið-
buxunum í stuttbuxur, og í stað einkennisjakka1
og húfu var hann í skyrtii, opifa'rií li'hálsinn og
með veðurbarinn sólhjálm á höfðinu.. Sjónauki,:
kortahulstur, sverð og skammby^sur héngu hér
og þar utan á honum. Hann reykti pípu með
heimaræktuðu tóbaki í.
Á hæla honum fylgdu herskarar Wánda og
Sakuyu stríðsmanna, sem höfðu slegízt í förina
uppi í fjöllunum. Þeir voru fimm til tíu í hóp,
og fylgdu eftir höfðingjunum, sem sátu á hest-
baki. Á undan sér ráku þeir geitur og gæsir,
sem þeir höfðu rænt á bæjum er urðu á leið
þeirra. Af og til settust þeir niður og livíldu
sig, og hlupu síðan við fót til að ná hernum
aftur. Mestu höfðingjarnir höfðu sínar eigin
hljómsveitir —- ríðandi trumbuslagara, sem börðu
stórar skálar úr nautshúð og tré og pípuleikara,
sem blésu í fleiri metra iöng bambushorn. Hér
og þar gnæfði úlfvaldahöfuð upp úr fjöldanum.
Þessir menn voru vopnaðir allskonar vopnum,
gömlum rifflum með tilheyrandi krössum eða
látúnsskothylkjum, stuttum veiðispjótum, sverð-
um og hnífum, hinum tveggja metra löngu og
blaðbreiðu spjótum Wandanna, og í fótspor eins
höfðingjans draslaði þræll vélbyssu, sem var
sveipuð flauelsábreiðu. Nokkrir voru vopnaðir
stuttum bogum og kylfum, samskonar og hafa
þekkzt frá alda öðli.
Hár Sakuyanna var fágurlega liðað ög á
brjósti og handleggjum höfðu þeir stór og marg-
vísleg ör til fegurðarauka, en tennur Wandanna
voru sorfnar í liárbeitta odda og í hár þeirra
voru fléttaðir fleiri tugir af rottuskottum, smurð-
um í leir. Og samkvæmt æfafornum erfðavenj-
um bar hver sem þess var megnugur getnaðar-
lim fallins óvinar í snúru um hálsinn.
Þegar þessir herskarar ruddust inn í borgina
og streymdu eftir götunum, greindust þeir í ótal
kvíslar, sem streymdu í allar áttir eins og spýur
úr fúinni brunaliðsslöngu. Menn, hestar, múl-
dýr, nautgripir fylltu götur og torg. Hljóðfæra-
leikarar, sem höfðu orðið viðskila við hljóm-
sveitimar æddu blásandi í gegnum mannf jöldann,
í-'.ýiv-
hópar manna skildust frá herdeildum í troðningn
um og slóu upp balli á götunum, vínsölumar