Þjóðviljinn - 24.06.1949, Blaðsíða 6

ÞJÖÐVILJINN
Föstudagur 24. - júni 1949.
Þegar hjúin deila
V ét i ■■
n: ■ V ,f.<4 ;*3i ~
ur; að ekki var íeiuu sinnr hægt
„ Jþað stríðið, sem máli skipt-
ir, er stríðið milli ráðuneyt
inna“ sögðu gárungarnir í
yVashington í siðustu styrjöld,
er rígur, metingur og ýfing-ar
tnilli ráðherra og ráðuneyta
keyrðu svo úr hófi, að margir
töldu það bitna á stríðsrekstr-
ínum gegn Þjóðverjum og Jap-
pnum. Hörðustu orustur í ráðu
jneytastríðinu voru löngum háð
ar milli ráðuneyta landhers,
Iflughers og flota. Hver grein
Jlandvarnanna vildi fá sem víð-
i
!ast starfssvið svo að sem mest
jbæri á henni í styrjaldarrekstr-
jnum. 1 striðslok þótti Banda-
t ,
rikjamönnum, að við svo búið
mætti ekki lengur standa og
jög voru sett um sameiningu
landhers, flughers og flota und-
ir einni yfirstjórn. Sett var á
stofn embætti landvarnarráð-
íerra, sem var gerður yfirboð-
ari ráðherra landhers, flughers
og flota. Fyrsti landvarnaráð-
herra Bandaríkjanna, James
Forrestal, tók við embætti fyrir
tæpum tveim árum og lét af
störfum í marz s. 1., er hann
var orðinn brjálaður af eigin
Rússagrýlu og framdi sjálf3-
morð skömmu síðar. Við em-
bætti hans tók Louis Johnson
og allt bendir til að hann ætli
skki síður að verða frægur að
endemum en fyrirrennari hans.
★
arðar deilur milli flughers
og flota héldu áfram eftir
sameininguna. Forrestal hafði
verið flotamálaráðherra áður
• en embætti landvarnaráðherra
var stofnað og þótti hliðhollur
flotanum. Deilurnar snérust
1
:mest um það, hvort flqtinn eða
• flugherinn ættu að vera helzta
]vopn Bandaríkjanna til sóknar
'og varnar. Lagði flotinn megin
láherzlu á byggingu 65.000
tonna flugvélamóðurskips, er
hægt væri að gera af kjarn-
orkuárásir í stærstu sprengju-
flugvélum. Flugherinn hélt því
hinsvegar fram, að þeim hundr
uðum milljóna dollara er slíkt
'skip myndi kosta væri betur
varið til kaupa á langfleygum
sprengjuflugvélum. Kjölur var
lagður að hinu mikla flugvéla-
móðurskipi í apríl s. 1. en viku
síðar kom fyrirskipun frá John
son landvarnaráðherra, um að
hætta við byggingu skipsins.
Við þá fyrirskipun blossaði
ráðuneytastríði upp af meiri
heift en nokkru sinni fyrr.
Sullivan flotamálaráðherra
sagði af sér sjóðandi af bræði
og sakaði Johnson um að hafa
farið á bak við flotastjórnina.
f maílok hófu svo flotaforingj-
irnir miskunnarlausa gagnsókn
og greiddu stjórn flughersins
og Louis Johnson þung högg og
stór í fyrstu lotu. Það er viður
kennt af öllum, að Truman for
seti gerði Johnson að landvarna
ráðherra til að launa honum
forystu fyrir fjársöfnun í kosn-
ingasjóð démókrata í forseta-
kosningunum í. fyrra. Þegar
kosningasjóðurinn var svo tóm
aðikaupa utvarpstímá fyrir Tru
man til að svara Dewey, kom
Johnson, sem er auðugur lög-
fræðingur og í stjórh ýmjssa
stórfyrirtælcja, til skjalanna og
sáfnaði á stuttum tíma hálfri
anharri milljón dollara í kosn-
ingasjóðinn hjá vinum sínum,
bandarískum auðmönnum. Það
þótti ekkert tiltökumál í Banda
ríkjunum, þótt forsétinn laiin-
aði slíkan greiða með einu
valdamesta embætti ríkisins.
★
agnárás flotaforingjanna á
Johnson og flugherinn
var g-erð á Bandaríkjaþingi.
Republikanaþingmaðurinn Van
Zandt, foringi í varaliði flotans
krafðist rannsóknar á „óvenju-
lega miklum“ flugvélakaupum
Bandarikjaflughers hjá félag-
inu Consolidated Vultee. Louis
Johnson var einn af forstjór-
um þessa félags og lögfræðileg
ur ráðunautur þess í Washing-
ton þangað til þrem dögum eft
ir að hann var gerður að land-
varnaráðherra. Aðaleigandi
Consolidated Vultee er Floyd
Odlum, einn þeirra auðmanna
sem örlátastir voru við John-
son, er hann var að safna í
kosningasjóð demókrata. Van
Zandt krafðist einnig rannsókn
ar á því, hversvegna flugher-
inn vildi nú helzt engar
sprengjuflugvélar sjá nema
gerðina B-36, sem framleidd er
af Consolidated Vultee, „enda
þótt flugmálasérfræðingar væru
fyrir ári siðan komnir á
fremsta hlunn með að hætta að
nota B-36 vélarnar, vegna þess
hve ófullkomnar þær væru."
★
^an Zandt gaf ennfremur i
skyn, að Consolidated Vul-
tee hefði grætt svo á ákvörðun
flughersins að leggja megin-
áherzlu á kayp B-36 sprengju-
flugvéla, að félagið ætlaði að
gleypa smærri keppinauta sina
og Stuart Symington, núver-
andi flugmálaráðherra, hefði
verið lofað framkvæmdastjóra-
stöðu fyrir samsteypunni, þegar
hún væri komin á laggirnar.
Van Zandt benti á, að skömmu
eftir að Johnson tók við em-
bætti heimilaði hann aukin
kaup á B-36 sprengjuflugvélum,
frá félaginu, sem hann hafði
verið forstjóri fyrir og hinn ör-
látl Odlum á. Ásakanir Van
Zandt eru þær alvarlegustu,
sem bornar hafa verið á banda
ríska ráðherra síðan mútu-
hneykslið fræga í sambandi við
sölu Teapot Dome oliulindanna
var á döfinni i forsetatíð Hard
ing. Symington flugmálaráð-
herra hefur lýst aðdróttanirnar,
sem hann várða, lygi. Vinson
formaður hermálanefndar full-
trúadeildar Bándarikjáþings
hefur boðað tafarlauSa rann-
sókn á, hvað hæft sé í ásökun-
um Van Zandt.
M. T. Ó.
EVELYN WAUGH:
’ ' * Jtj?;. tíýv*
49. DAOUR.
KEISARARIKID AZANIA
ASM. JONSSON
þýddi.
Það er ákaflega merkilegt. Loftið í sýningarskál-
anum verður að endurnýja stöðugt — einn fer-
meter á klukkutíma ætti að nægjar— annars get-
ur það haft skaðvænleg áhrif á sýningarhlutina.
Þér skulið endilega skrifa þetta hjá yður. Á
annarri hæð geta svo lífeðlisfræði og sögudeild-
irnar verið — sýnishorn af þjóðlegri list, portú-
galskir og arabískir munir, og lítið bókasafn. Á
miðhæðinni á svo minjagripasýning keisarafjöl-
skyldunnar að vera. Eg geymi í kassa undir rúmi
upp á lofti nokkrar orður með mynd af Amurarth
á, ljósmyndir af mér, nokkra af einkennisbúning-
unum mínum, stúdentshúfuna mína og kápuna
frá Oxford, og Eiffelsturnslíkanið, sem ég keypti
í París. Einnig get ég lánað nokkrar arkir með
rithönd minni á — það ætti að geta orðið glæsi-
leg sýning.“
I nokkra daga var hr. Youkouimian önnum
kafinn við að safna sýningarmunum. Sagan barst
eins og eldur í sinu — að það væri hægt að selja
Nýsköpunarráðinu allskonar sjaldgæfa muni.
Afleiðingin varð sú, að öll skrifstofustörf urðu
óframkvæmanleg vegna aðsúgs allra kynflokka,
sem umkringdu stjórnarráðið og buðu til sölu
koparpotta og útskorin hálsbönd, eiturslöngur
í körfum og apa í búrum, föt úr trjáberki og jap-
anskri bómull, heilög kör, sem nestoriski kirkju-
þjónninn hafði séð sér færi á að hnupla, kylfur
úr járntré, snotrir húsguðir, elt höfuðleður af
mönnum, naflastrengi og loftsteina með töfra-
mætti, vemdargripi til að verjast illum augum
í kameldýrum .frímúraraskrúða monsieur Ballon,
sem bryti sendiráðsins hafði séð sér færi á að
skjóta undan og griðarstór getnaðarlimur,
höggvinn í stein. Hann hafði verið sóttur í hof
inni í landi, og var dreginn af þrem uxum. Youk-
oumian var greiður í viðskiptum, og keypti næst-
um því allt, sem honum var boðið. Seinna seldi
hann það Ráðuneyti fagurra lista, sem Basil
hafði skipað hann skrifstofustjóra í. En þegar
Basil síðarmeir skýrði keisaranum frá þeim
framförum, sem þessi mál höfðu tekið, kinkaði
Seth aðeins kolli, lítilsháttar viðurkennandi, og
| meðan hann skrúfaði lokið af sjálfblekungnum
I sínum, til þess að undirrita fyrirskipun um að
bera jarlinn af Ngumo út úr húsi sínu, fór hann
að tala um undur og dásemdir stjörnufræðinnar.
„Hafið þér gert yður Ijósa stærð fastastjarn-
anna? Hún er yfirgengileg. Eg var að lesa bók,
sem segir, að þessar fjarlægðir, þær verki lam-
andi á sálina. Eg stofna strax stjörnurannsókna-
stöð. Eg verð að ná í nokkra prófessora — símið
strax eftir þeim fyrir mig til Evrópu. Útvegið
mér góða prófessora, þá beztu, sem hægt er að
ná í“.
En daginn eftir var hann kominn á kaf í heila-
spuna um óbeina frjóvgun. „Eg las bók, þar sem
sagt er, að fæðingar séu ekki nauðsynlegar
lengur.“ Hann benti á bók um heimspeki — líf-
eðlisfræðileg efni. „Eggið er frjóvgað í tilrauna-
stofu, og fóstrið er svo alið á næringavökvum í
flöskum. Það er stórkostleg hugmynd. Sjáið um
að útvega þessháttar flöskur------“
Jafnvel þegar þeir voru að ræða einmitt þau
efni, sem í það og það sinn héldu *iiug hans
föngnum, gat hann haft til að hætta í miðri setn-
ingu, til að spyrja um eitthvað algjörlega óvið-
komandi. T. d. „Hvað kosta heliokopterflugvél-
ar?“ eða. „Gjörið svo vel að skýra nákvæmlega
fyrir mér, hvað surrealismi er“ eða „Haldið þér,
að Dreyfus hafi verið saklaus?“ — Síðan hélt
hann áfram með framtíðarbollaleggingar sínar,
áií þess að biða eftir svari.
Herra Youkoumian var á sinni réttu hillu, þar
sem hann var að annast kaup á munum til safns-
ins — það var einmitt verk, sem hæfði bæði með-
fæddum hæfileikum hanS og menntun. Hann
samdi óaflátanlega við jarlinn af Ngumo og
Boaz barón, vopnaður útlegðarhótun á þann, sem
minna lét af mörkum. Hann keypti og seldi, rag-
aði og hældi vörunum eða sveiaði þeim, eftir
ástæðum. Aftur á móti fóru að koma í ljós á
Basil þreytumerki af erfiðinu við nýsköpunina.
Aðeins af og til stuttir reiðtúrar með Prudence
í uppblásnu og brakþurru umhverfi, og leynileg
stefnumót, sem voru trufluð þegar verst lét, af
ströngum fyrirmælum um að mæta táfarlaust
hjá keisaranum — þetta var það eina, sem hann
gat flúið til einstaka sinnum frá erfiði daglegu
verkanna.
„Eg held, að þessi viðbjóðslegi keisari láti gefa
þér seigdrepandi eitur — það er nokkuð, sem
hann kann að fara með,“ sagði Prudence. Eg
hef aldrei á æfi minni séð veikindalegri mann-
eskju en þig.“
„Þó að það sé hlægilegt, þá sakna ég Connolly
ansi mikið. Það er dálítið þreytandi, að eyða
ævinni mitt á milli þeirra Seth og Youkoumian.“
„Þú ert náttúrlega ófáanlegur til að láta þér
detta í hug, að ég sé líka til — ha?“ sagði Pru-
dence. „Vildirðu nú samt ekki reyna einu sinni
— bara til að gleðja mig svolítið ?“
„Þú ert ágæt stúlka, Prudence. Seth mundi
kalla þig „tip top.“ En ég er að sálast af þreytu.“
Skammt frá þeim barði hestadrengur sendi-
sveitarinnar fólskulega í kringum sig með svipu,
í þeirri fávisu von að hitta nokkra maura, en
hestarnir stikluðu órólegir á uppþornuðum og
skorpnum árfarveginum.
Að morgni dags nokkrum dögum seinna, fékk
Nýsköpunarráðið þungt áfall. Vinnan gekk eins